Wetgeving bedreigt natuurgebied in voortbestaan
De taalpolitie rukt steeds verder op
Jonge Chinezen uit hun dak in BeestÈ
:iii
>1
Binnenland
Diverse belangenorganisaties vellen een oordeel over in gebruik zijnde woorden. Tussen haakjes is vermeld
welke belangenorganisatie aan het woord is.
Hoeren en temeiers (Rode
Draad)
Hoer: is wel gebruikt als geu
zennaam, maar is niet aange
slagen. De term heeft nu een
negatieve bijklank.
Hoertje: als zeer denigrerend
ervaren.
Sekswerker: term in opkomst,
zowel nationaal als internatio
naal. Wordt als positief ervaren
omdat (met de term 'werker')
wordt aangegeven dat het om
werk gaat.
Prostituee: goede
(sekse)neutrale aanduiding.
Lesbiennes en mietjes
(COC)
Homofiel: sterk verouderde,
onwenselijke aanduiding.
Wordt geassocieerd met de tijd
van dokters en pastoors.
Flikker: geuzennaam voor ho
moseksuele man, maar niet al
tijd als zodanig ervaren. Net als
bij veel andere geuzennamen
geldt: 'c'est le ton qui fait la
musique'.
Lesbienne: neutrale term voor
lesbische vrouw.
Mietje: gebruik van dit woord
gaat meestal gepaard met het
ondersteunende gebaar van
een hand die langs het haar
strijkt. Onwenselijke aandui
ding van een 'vrouwelijke' ho
moseksuele man.
Nicht: zie flikker.
Poot: scheldwoord van hetero's
voor homo's.
Pot: zie flikker, maar dan voor
vrouwen.
Rolstoelers en blinden
(Gehandicaptenraad)
Blinden en slechtzienden: cor
recte aanduiding. Uit Amerika
komt het bruikbare begrip
'mensen met een visuele uitda
ging'.
Doofstomme: als beledigend
ervaren, omdat het woord vaak
verkeerd wordt gebruikt: de
meeste doven kunnen praten.
Gehandicapte: onwenselijk,
omdat de handicap wordt be
nadrukt
Mensen met andere mogelijk
heden: uit Amerika overge
waaide, bruikbare term. De di
versiteit van mensen wordt er
mee aangegeven: de een kan
gewoon wat anders dan de an
der.
Rolstoeler: onwenselijk, omdat
instrument en persoon één zijn
geworden.
Migranten en zwarten
(Weekblad Contrast)
Allochtoon: betekent letterlijk
'iemand vanuit een andere sa
menleving afkomstig is dan
waarin men woont'. Beladen
term geworden.
Buitenlander: niet bruikbaar
voor allochtonen, omdat veel
van hen Nederlander zijn.
Etnische (minderheids)groep:
betekent letterlijk: aan het volk
eigen. Ook wel etnisch-culture-
le (minderheids)groep ofcultu-
rele minderheid. Groep die
zich onderscheidt door cultuur,
godsdienst en dergelijke. Bruik
bare term als groepen zich in
derdaad onderscheiden. On
juist is 'etnische jongeren' en
'etnische personen' want ieder
een is etnisch.
Gastarbeider: tijdelijk aanwezi
ge buitenlandse werknemer. In
onbruik geraakt omdat het tij
delijke verblijf permanent is
geworden.
Kleurling/gekleurde: onge
wenst omdat onderscheid ge
baseerd is op huidskleur.
Medelander: door sommigen
als paternalistisch ervaren.
Vreemdeling: zie buitenlander.
Zwarte: af te raden term omdat
gebaseerd op huidskleur. Ook
in gebruik als geuzennaam,
vergelijkbaar met 'Black Po
wer'.
Grijze golf en plussers
(ANBO)
Bejaarde: gebruik is uit den bo
ze, klinkt als hulpbehoevend.
Grijze golf: als positief ervaren
omdat- ie kracht uitstraalt.
Oude-van-dagen: ouderwets.
Uit de tijd van rusthuis en ou-
de-mannenhuis.
Oudere: op het randje, want de
meeste ouderen willen niet op
hun leeftijd worden aangespro
ken.
Senior: goedgekeurd.
DONDERDAG 16 JULI 1998
Pachters landgoed bij Putten mogen bedrijf niet uitbreiden
In de winter maakt het natuurgebied een nog weidsere indruk dan in de rest van het jaar. Een flets zonnetje schijnt over één van de oude, bewaarde
hoeves.
FOTO CPD BRAND OVEREEM
ders, milieuorganisaties, ze zijn
wel wezen kijken en ze zijn alle
maal onder de indruk van de
ongereptheid van dit natuurge
bied, ze beloven van alles, maar
komen de toezeggingen tot nu
toe niet na."
Rentmeester ing. P. K. Witte
wijst erop dat de toekomst van
de boeren in feite vooral wordt
bedreigd door activisten voor
wie het maken van bezwaar een
automatisme is geworden. „Het
zijn studenten uit Wageningen.
Ze tekenen tegen het verlenen
van milieuvergunningen aan de
pachters stelselmatig bezwaar
aan om elke uitbreiding tegen
te gaan. Zolang er in de milieu
wetgeving geen verandering
komt zijn boeren op oude, on
gerept gebleven landgoederen,
zoals die in Putten, kansloos als
zij vergunning aanvragen voor
wat meer vee of zelfs maar voor
de bouw van een schuurtje. En
het onrechtvaardige is dat grote
boerenbedrijven die aan onze
landgoederen grenzen wél mo
gen uitbreiden en een grote uit
stoot van ammoniak mogen
produceren, een uitstoot die in
ons hele gebied doorwerkt."
Vorig jaar maart bracht de ba
ronesse samen met de Stichting
Vernieuwing Gelderse Vallei het
rapport 'Maatwerk voor vier
landgoederen in de Gelderse
Vallei' uit. Daarin worden aan
bevelingen gedaan om te voor
komen dat haar pachters slacht
offer worden van een regelge
ving die in feite niet voor hen
ontworpen is. Dreigende con
clusie van het rapport: als de
kleine boeren op de landgoede
ren niet worden beschermd
door toekenning van een expe
rimentele status die bescheiden
uitbreiding mogelijk maakt, zul
len zij uit het gebied verdwijnen
en het gevolg daarvan zal ver
loedering zijn.
Versleten knieën
Pachter Jan van de Pol (56): „De
jonker lapte alles aan zijn laars,
hij ging zijn eigen gang, en zei
altijd: ik teken nergens voor,
dus vroeg hij nooit milieuver
gunningen of ontheffingen aan.
Daaraan is wel te danken dat dit
natuurgebied zo mooi is geble
ven."
Van de Pol heeft versleten
knieën, opgelopen van het zit
tende melken. Hij heeft zijn
melkquotum van 150.000 liter
per jaar 'uitgeleast' aan andere
boeren. „Ik doe nu aan natuur
beheer en krijg daarvoor een
beetje subsidie van het ministe
rie van landbouw en zo red ik
me wel. Maar voor de jonge
boeren, die de hogere pacht
moeten opbrengen, is uitbrei
ding absoluut noodzakelijk.
Gijs van Panhuis en zijn
vrouw Hetty, die de uit 1603 da
terende boerderij Groot Heil be
wonen, kregen in december een
zoon, Martijn-. Volgens een ou
de; nog door jhr. Jan Haersma
de With, een oom van 'Jonker
Frits', ingevoerde traditie komt
de landeigenaar na zo'n blijde
gebeurtenis samen met de rent
meester een fruitboom planten;
bij de geboorte van een dochter
wordt het een rozenstruik. De
baronesse en haar rentmeester
Witte maken daarop geen uit
zondering.
Gijs heeft zich op de akker
bouw geworpen: maïs, suiker
bieten, aardappels, gerst. Daar
bij houdt hij vijf koeien en veer
tig schapen. „Het levert niet
voldoende op, dus ben ik blij
dat ik bij mijn vader wat kan
bijverdienen." Van Panhuis sr.
heeft veertig melkkoeien en een
zelfde aantal jong vee. De aan
elkaar grenzende landerijen
Steeds meer woorden in de ban
florien van rees
De deelraad in Amsterdam-
Zuidoost deed onlangs het
woord allochtoon in de ban,
omdat dat kwetsend is. Oude
ren willen geen ouderen wor
den genoemd en al helemaal
geen bejaarden. Gehandicapten
zijn 'mensen met andere moge
lijkheden'. Steeds meer woor
den zijn beladen.
Het verbod op het gebruik van
het woord 'allochtoon' werd
voorgesteld door Yvonne Olf, lid
van de stadsdeelraad voor de
Groenen. Olf, zelf half Suri
naams, half Nederlands: „Ik heb
een vreselijke hekel aan dat
woord. Het heeft een negatieve
lading gekregen, het is een sy
noniem geworden voor 'crimi
neel'. Ik heb een sterke voor
keur voor de omschrijving etni
sche minderheid."
„Belachelijk", noemt Frank Jan
sen, communicatiekundige aan
de Universiteit Utrecht, de gang
van zaken in de Bijlmer. Hij is
tegen taaipolitiemannen die
voorschrijven welke woorden
gebruikt mogen worden. De
kwestie toont volgens hem
vooral dat taal een thermometer
is van wat speelt in de maat
schappij. Op het moment dat
iemand voorstelt om woord A te
vervangen door woord B om
onderwerp X te omschrijven,
kun je er zeker van zijn dat X
een wrijfpunt in de samenleving
is.@
Het is zinloos aan woorden te
prutsen, vindt Jansen. „Symp
toombestrijding. Als je maat
schappelijke misstanden wilt te
gengaan, kan je je energie beter
besteden." En bovendien: „Taal
is iets functioneels, je wilt met
zo min mogelijk woorden zo
veel mogelijk zeggen. Als
'allochtoon' niet meer mag krijg
je omslachtige constructies als
'lid van een etnische minder
heid'. En trouwens, in sommige
delen van ons land zijn al
lochtonen helemaal niet in de
minderheid.
Toch gebeurt het telkens: tegen
de tijd dat een woord beladen is
geworden (allochtoon, gehandi
capte, uitkeringstrekker), wordt
gezocht naar een nieuwe, ver
zachtende term. Taalweten
schappers noemen dat théra-
peutique verbale, ofwel: gene
zen met woorden.
[gif
zouden op den duui
worden samengevoegd
bedrijf, met een door;
vijftig zestig koeien,
is wel een nieuwe stal
daarvoor komt onder
ge wetgeving geen vei
Zoon Gijs: „Onze uits
ammoniak is te vera
vergeleken bij die van
bedrijven die rondom
log
3
jro.
lal
lat
vo
bij
goederen liggen, maa:
men liggen bij ons te
de boerderij en daan
we aan handen en vo|
bonden.'
dat de bedrijfsvoeringj
Hooigeur
Koeien in het stro, hu
mest op het land, de
hooi en kolenkachels:
sche gevoelens wellen
bezoekende stedeling
dat betreft waren Kaï oor
en provinciebestuur!
eens een kijkje kwame ïn
geen uitzondering. G die
kenden zij na een w !va
dat de Appelse heiden
landgoed Gerven van i eid
belang moet worden ge u h
de natte bossen met i erk
soorten, de heideveldi nie
beken tot elke prijs in
spronkelijke staat
dienen te blijven. En
langrijk voor alle bei
kleine boeren ten
'maatwerk' in de wetge
eist.
Vertegenwoordigers
belangrijkste tegi
Milieuoffensief in Waj Ie](
zijn tot nu toe niet oj
geweest. Rentmeeste^
„Ze laten zich bij de t
ling van bezwaarschrii 1 j
zien en ik beschik niet
adressen. Die lui reder
ke boer minder is
maar ze hebben niet in
dat ze het waardevoll
juist kapot aan het malnv'
En de baronesse: „II
graag eens rondleidenp*
delijk maken dat ik ei
doe om de landgoede;ia"
oude staat te laten. If26'
heb ik wel het een
moeten veranderen. Diar
voor het publiek openg J-eÉ
er zijn nu enkele want
Ik probeer de landgoed
financieel gezond te
Maar het rapport fa
voor vier landgoederen
ergens in Den Haag
dan: 'succes mevrouw,
ons er hard voor make jfr
tot nu toe niet vemomi lid
rond ons rapport al\rv<
half jaar stil."
S1 0f
cht
Nee, ze gaari er niet heen om
zich af te zonderen. Integen
deel, Nederlandse jongeren zijn
van harte welkom. „Het is ge
woon leuk om af en toe eens
een avond 'met je eigen men
sen' uit te zijn." Daarom orga
niseert een groep Chinese jon
geren maandelijks een Chinese
avond in discotheek Rodenburg
in het Betuwse dorpje Beesd.
Twee bussen rijden dan die
kant op: één uit Den Haag via
Rotterdam en één uit Amster
dam, via Utrecht.
Er heerst een vrolijke stem
ming in de bus die de discogan
gers uit Den Haag en Rotterdam
naar Beësd brengt. In Den Haag
zijn er bij het vertrek om elf uur
's avonds maar zes ingestapt,
maar in Rotterdam loopt de bus
aardig vol. Er wordt gekletst,
jongeren begroeten elkaar. Veel
bezoekers van de maandelijkse
Chinese disco in Beesd kennen
elkaar en ze zien elkaar soms al
leen tijdens deze uitstapjes. Ze
hebben heel wat bij te kletsen.
Tegen een jongen die met een
fles witte wijn de bus binnen
komt, is de begeleider van de
groep onverbiddelijk. In de bus
wordt niet gerookt en niet ge
dronken. Even wordt een Chi
nese film opgezet, maar wan
neer blijkt dat een groot aantal
aanwezigen de rolprent niet kan
volgen - in China worden meer
dere talen gesproken - gaat de
video uit en de muziek weer
aan. Ondertussen wordt er druk
gekoppeld: een jongen probeert
voor zijn broertje contact te leg
gen met een meisje dat voorin
de bus zit. Broertje heeft haar
de vorige maand ontmoet en
durft zelf kennelijk niet op haar
af te stappen. De koppelpoging
verloopt heel openlijk: „Hee, ik
heb een heel leuk broertje, heb
jij geen zin om een keer met
hem uit te gaan?" Het meisje
bedankt beleefd maar lijkt stie
kem te genieten van de aan
dacht.
Tegen enen komt het Betuw-
putten dirk de moor
cpd-verslaggever
Een flets zonnetje gluurt over
het geboomte aan de rand van
het in matineuze rust gedom
pelde heideveld, konijnen hup
pelen onbekommerd over een
zandpaadje. De stilte doet on
werkelijk aan, het is nauwelijks
voorstelbaar dat drukke wegen,
bungalowparken, campings,
pannenkoekenrestaurants, sau
na's, industrieterreinen en fan
tasieloos vormgegeven woon
wijken, slechts luttele kilome
ters hier vandaan liggen.
Het agrarisch natuurgebied in
de driehoek tussen de gemeen
ten Putten, Nijkerk en Barne-
veld, vormt een stukje Neder
land dat de expansie-woede van
de twintigste eeuw heeft over
leefd. Ruim veertienhonderd
hectare eeuwenoude akkers,
bos en heide waarin je nauwe
lijks verharde wegen tegenkomt
en waar je vergeefs zoekt naar
straatverlichting, brievenbussen
aan de weg, voedersilo's bij de
boerderijen, fietspaden en par
keerhavens; waar het beeld nog
wordt bepaald door bomen,
beekjes, heidevelden, hout- en
wildwallen, schaapskooien,
hooibergen en strikt in oude,
bedaagde vorm bewaarde hoe
ves.
Dat alles bij het oude bleef en
het toerisme op een afstand
werd gehouden, dat wonder is
te danken aan 'Jonker Frits', van
1963 tot zijn dood in 1991 bezit
ter van onder meer de landgoe
deren Gerven, Heil en Appel,
waarop zeventien pachtboerde-
rijen zijn gelegen. Jhr. Frederik
Johan Constantijn Schimmel-
penninck, geboren in Den
Haag, waar zijn vader officier
was en zijn moeder hofdame
van koningin Wilhelmina, be
heerde zijn bezittingen als een
vorst, maar niet als een despoot.
Hij genoot alom respect en
sympathie. Nog staat zijn por
tret in menige boeren-huiska-
mer. Sommige pachters namen
automatisch hun pet af als de
jonker hen opbelde.
De zeventien pachters in het
gebied koesteren hun erfenis nu
met gemengde gevoelens. Van
wege de Natuurschoonwet en
de strenge, ammoniakuitstoot
beperkende, milieuwetgeving
mogen ze hun bedrijf niet uit
breiden. Doordat aan de land
goederen de 'A-status' is toege
kend en zij zijn opgenomen
binnen de Ecologische Hoofd
structuur (EHS), zijn alle terrei
nen aangewezen als verzurings-
gevoelig met het hoogste be
schermingsniveau.
Vooral voor de jonge boeren
is dat een ramp. Want er mag
sinds het overlijden van jonker
Frits uiterlijk weinig of niets zijn
se dorpje, gelegen aan de A2
tussen Utrecht en Den Bosch, in
zicht. Discotheek Rodenburg
verraadt zijn ligging door een
enorm laserkanon dat dansende
stralen het donkere luchtruim
instuurt, die al vanaf kilometers
afstand te zien zijn. De parkeer
plaatsen van de mega-disco-
theek, gelegen aan de rand van
het dorp, zijn om één uur al
grotendeels vol. Ze worden be
waakt door mannen in oranje
hesjes die de late bezoekers met
zaklampen wijzen waar ze nog
een plekje kunnen vinden.
Binnen is het vol. Op het eer
ste gezicht is er, behalve de
herkomst van de bezoekers,
weinig anders dan op een
normale avond in een
grote plattelandsdis
cotheek. De mu
ziek is westerse
dance, aan de
bar worden
biertjes
en an
dere
drankjes
gehaald,
men kletst en
danst.
Wat opvalt is dat
de atmosfeer bijzon
der vriendelijk is. Er zijn
geen ruzies, er vallen geen
onvertogen woorden en ie
dereen is gemakkelijk benader
baar voor een praatje. Dat ver
loopt met de een overigens ge
makkelijker dan met de ander.
Veel Chinese jongeren zijn hier
geboren en alleen nog in uiter
lijk anders dan een Nederlandse
discoganger. Er zijn echter ook
bezoekers die zich slechts met
moeite in het Nederlands ver
staanbaar kunnen maken
In de cafetaria, achterin de
discotheek, vergadert het be
stuur van 'Experience', de groep
die deze bijeenkomsten organi
seert. „We zijn hier drie jaar ge
leden mee begonnen", vertelt
Sandra Man. „Er werden vroe
ger ook al Chinese disco-avon
den gehouden in Nederland,
maar dat verwaterde. Toch be
stond er nog steeds animo voor.
Daarom hebben wij het weer
opgepakt." Voor Rodenburg is
gekozen omdat Beesd zo cen
traal ligt.
Sandra studeert commerciële
economie. Ook haar bestuurs-
genoten (bijna allemaal meis
jes) studeren of studeerden aan
een hbo-opleiding of een uni
versiteit. Aan een goede oplei
ding en een dito baan wordt
veel waarde gehecht in de Chi
nese gemeenschap. „Daar
wordt in de opvoeding ook op
gehamerd. Het wordt boven
dien gezien als een bewijs van
liefde voor je ouders als je
Ded je best doet op
school."
De Chinese bevol
kingsgroep staat
bekend als vrij
gesloten, naar
binnen ge
richt.
„Dat
geldt
vooral
voor de ge
neratie van
onze ouders",
vertelt Barbara,
een ander bestuurs
lid. „Die kwamen
meestal uit China en
Hong Kong hier naartoe om
een restaurant op te zetten.
Van ons zijn velen hier geboren
en zijn helemaal verwesterd."
Zelf zegt ze wel eens moeilijk
heden gehad te hebben met het
verschil in normen en waarden
tussen 'thuis' en de Nederland
se maatschappij. ,Als ik met
een Nederlands vriendje thuis
kwam, werd dat niet altijd op
prijs gesteld. Ach ja, ik ben ook
de enige van dit groepje die
rookt en bier drinkt. Opstandig
typje."
„Als ik met een Nederlands
meisje thuiskom", vertelt even
later student Chiu, „wordt er
gelijk geïnformeerd: 'Het is toch
wel een 'gewoon' vriendinnetje?
Als de plannen serieuzer zijn,
krijg ik een draai om mijn
oren." Chiu, die bestuurlijke or
ganisatie studeert, is i >re i
land geboren en in alle t 'h
derlander geworden,
heeft zijn vrijheid mt
vechten. „Toen ik var
delbare school afkwa
tegen mijn vader dat
mers ging wonen. D<
als een belediging. Hij
het hier niet goed
Toen ik mijn zin dooi
hij dat ik dan ook ik
thuis hoefde te kom
natuurlijk bleef ik we
ze zien dat ik me p:
schoppen ze mijn bro<
de deur uit."
Volgens Sandra is ei
•delijk verschil tussen gj
gang met andere Chi
geren en de contacten ba
derlanders. Chinezen! om
kaar vaak beter aan, n )it
voelt ze zich vaak viij ese
gezelschap van Ne ltd
leeftijdsgenoten. „Son d, t
derwerpen zijn onder irs
taboe. Seks bijvoorbe isci
praat ik gemakkelijker tgi
derlandse vriendinm gei
Met hen durf ik ook
zwemmen. Chinese m
der elkaar doen dat nif 'P
In de discotheek i
stemming om een i
het kookpunt. De mui
zwepend, de dansvloe
Aan de bar zit Bas,
jaar lang trouw de Chi
ty's. „Ik ben hier ter
men via een Chines
Het is echt hartstikl je'
hier. Geen agressie. 1 [Q|
weer eens iets anders e j
een avond in China o[
bent. In het begin voe
wel wat onwennig,
klets ik met iedereen
makkelijk."
Om vijf uur gaan dc
aan en rijden de bui "n
voor. Nog een paar u Js|
dan is iedereen weert le
kan het aftellen voori sei
de Chinese disco-avo
Kleine boeren
Bossen en heidegronden worden zorgvuldig bewaakt en verzorgd door
opzichter C. van der Lee (rechts) en jachtopziener W. Cozijnsen. „Hoog
tepunt waren de jachtpartijen, met een flinke borrel in het jachthuis na
afloop."
FOTO CPD 'BRAND OVEREEM
veranderd in het gebied, de
pacht is inmiddels wel zeven
keer zo hoog geworden. Rond
de snorrende kolenkachels
wordt met weemoed en een tik
keltje deernis gesproken over de
onwaarschijnlijk lage bedragen
die de jonker van hen vroeg.
Geen mens begreep hoe hij er
van kon rondkomen. Toen zijn
testament werd geopend was de
inhoud verrassend: al zijn Put-
tense bezittingen gingen niet
naar de familie, maar naar An
toinette Quarles van Ufford-ba-
rones van Lynden.
De baronesse erfde echter mét
de landgoederen een stortvloed
aan financiële en organisatori
sche problemen. Om een ren
dabele exploitatie mogelijk te
maken, moest zij allereerst de
pacht aanzienlijk verhogen. „Ik
heb een groot probleem geërfd,
maar problemen zijn er om op
gelost te worden", zegt ze met
een glimlach. „Vervelender is de
ergernis dat ik overal aan de bel
trek om begrip te krijgen voor
de situatie van de kleine boeren
Aaltje Nieboer heeft zestig jaar als
huishoudster gediend in huize De
Beukenheg. Zij toont de portretten
van 'Jonker Frits', zijn moeder en
de oom van Frits.
FOTO CPD BRAND OVEREEM
op de landgoederen, zonder
enig resultaat. Politici, bestuur-
