Nederlander de
maat genomen
Plezierwijn uit
de Provence
Smaak
Keizer terug
DONDERDAG 16 JULI 1998
De keizer van de zee, zoals de kreeft
vanwege zijn smaak en uiterlijk wel
wordt genoemd, is weer terug in Hol
lands vaarwater. Na 35 jaar afwezig
heid - de stormen en vrieskou in de
winter van 1963 roeiden bijna de hele
Zeeuwse kreeftenpopulatie uit-floreert
de homarus gammarus weer als van
ouds. Datkreeftvissen op zich een span
nende belevenis is mocht ik aan den lij
ve ondervinden. In alle vroegte reisden
we onlangs af naar Yerseke, het cen
trum van de Zeeuwse kreeftenvisserij.
Daar monsterden wij aan op het
scheepje met de toepasselijke naam De
Kreeft. Aan het roer troffen wij Jan Zoe-
teweij, eenvan de vijf officiële kreeften
vissers. Er mag worden gevist van 1
april tot 15 juli en men schat dat er in
die periode zón 25.000 zwarte kreeften
op legale wijze aan land worden ge
bracht. Dat de kreeft van vaderlandse
bodem zo in opmars is hebben we te
danken aan de Oosterschelde dam tus
sen Schouwenen Noord-Beveland. „De
sterke werking van de getijden werd
door de dam terug gebracht en dat had
een positieve invloed op de groei van de
eieren en de jonge kreeftjes", aldus Jan
Zoeteweij die eraan toevoegde dat er
pas de laatste jaren weer sprake is van
een volwassen cultuur. Volwassen om
dat een eetbare kreeft ongeveer een
pond moet wegen. Om dat gewicht te
bereiken gaan er behoorlijk wat jaren
over heen want een kreeft groeit gemid
deld 1 ons per jaar. Een volwassen
kreeft van vijf kilo is veelal dertig jaar
oud", aldus Zoeteweij. Samen meteen
illuster gezelschap begaven wij ons met
De Kreeft naar de visgronden waar de
in totaal 28 korven, voorzien van vette
schol als lokaas, aan lange lijnen wor
den uitgelegd. Een van de opvarenden,
de journalist Leo Thuring, had zich als
enige een plaatsje verschanst in de
stuurhut terwijl de rest de voorkeur gaf
aan de frisse zeelucht op hetdek. Hij
heeft het geweten want naarmate de
zeereis vorderde nam ook de 'drukte' in
de stuurhut toe. Drukte in de vorm van
levende kreeften die zich met hun lange
tentakels kris kras langs zijn voeten een
weg trach tten te banen. Met opgetrok
ken knieën heeft hij enigszins bevreesd
de reis volbrach t. De visserij in Zeeland
is maar wat blij met deze nieuwe aan
winst. De mossel-en oesterkwekers
hebben dankzij de uitstekende kwali
teit van dit zeebanket internationaal
een goede naam opgebouwd en met de
kreeft vergaat het netzo. Tot voor kort
hadden de Nederlandse restaurants al
leen kreeften uit Noorwegen, Schotland
en Canada op het menu staan. Tot
eind juli maakt de rode buitenlandse
kreeft in de 38
JOHN BEEREN,
eigenaar van de
Bokkedoorns, een
met twee Miche-
lin-sterren gede
coreerd restaurant
in de duinen van
Bloemendaal.
Oppen'lakte onderbeen of volume borsten
TRUUS DUISTERWINKEL
Een broek die net niet lekker zit, een
knellende bh of een trui met iets te
korte mouwen. Grote ergernissen die
binnen een aantal jaren wellicht verle
den tijd zijn. Kleding op maat. Het
klinkt ouderwets, maar volgens Hein
Daanen, werkzaam bij TNO afdeling
Technische Menskunde in Soester-
berg, is dat over tien jaar waarschijnlijk
weer helemaal in. Allemaal met behulp
van een nieuw apparaat: de li
chaamsscan.
Een meetlint en een schuiflat zijn al
lang niet meer voldoende om iemands
maten op te meten. „Dat kost heel veel
tijd en je hebt bovendien een grote
kans op fouten", zegt Daanen. In na
volging van Amerikaanse experimen
ten liet TNO een apparaat ontwikkelen
dat alle meetlinten overbodig maakt.
Duurder dan een lintje is deze li
chaamsscan wel. Het apparaat kost
vierhonderdduizend gulden. De scan
maakt een kopie van de buitenkant
van de mens. Een laserstraaltje tast het
lichaam af en levert een driedimensio
nale afbeelding met alle maten van de
betreffende persoon. Vrijwel alles kan
in kaart gebracht worden. Ook maten
die nog nooit eerder zijn bepaald, zoals
de oppervlakte van het onderbeen of
het volume van borsten.
Lengte en omvang zijn niet langer de
belangrijkste gegevens. „De vorm, daar
gaat het om", zegt Daanen enthou
siast. Voor een brillenfabrikant is bij
voorbeeld de ronding achter de oren
belangrijk. En een meubelontwerper
kan eindelijk de vorm van de bil als
uitgangspunt nemen voor een nieuwe
bank.
In september begint TNO met een ma-
tentoernee door het land. Met een
vrachtwagen van meer dan veertien
meter lang trekken de onderzoekers
langs vijf -ü zes locaties in Nederland.
Van tweeduizend mensen tussen de
achttien en de vijfenzestig jaar wordt
de maat genomen. Daarbij letten de
onderzoekers ook op het geslacht, de
leeftijd en de etnische verschillen van
de proefpersonen.
„De jongeren zullen wel een groeispuit
hebben gemaakt", vermoedt Daanen.
Maar om spectaculaire resultaten gaat
het de onderzoeker niet. „De resulta
ten moeten toepasbaar zijn. Als je een
bed van twee meter hebt, is het be
langrijk te weten hoeveel procent van
de Nederlanders daar nog op past."
Het onderzoek wordt behalve in Ne
derland, ook uitgevoerd in Italië en de
Verenigde Staten. „We betrekken Italië
bij het onderzoek omdat daar relatief
gezien de kleinste mensen wonen. In
de Verenigde Staten wonen naar ver
houding de meeste mensen."
De kosten van het project bedragen
tien miljoen. TNO en de auto- en kle
dingindustrie betalen een groot ge
deelte van dat bedrag. Elk bedrijf dat
toegang wil hebben tot het matenbe-
stand, betaalt 25.000 gulden. In sep
tember volgend jaar verwacht Daanen
klaar te zijn met de metingen. „Het is
de hoogste tijd om de Nederlander op
nieuw te meten", vindt hij. De laatste
steekproef dateert uit 1985. Bovendien
is de kwaliteit van het huidige bestand
niet goed. „Het is gewoon een lappen
deken. Er zijn zoveel deelonderzoeken
gedaan, dat we geen duidelijk over
zicht meer hebben."
De maat van de Nederlander is een be
langrijk gegeven voor onder andere de
overheid, schoenontwerpers, autofa
brikanten, gereedschapfabrikanten, ar
chitecten en plastisch chirurgen. Voor
al de kledingindustrie heeft volgens
Daanen baat bij het onderzoek. „Met
het nieuwe apparaat kunnen de fabri
kanten een betere pasvorm maken".
De situatie in de modewereld is verre
van optimaal, meent hij. „Mensen zoe
ken eerst uit wat ze een leuk stofje vin
den en dan pas kijken ze naar de
maat." Op dat moment haken twee op
de drie klanten af omdat de juiste maat
niet te krijgen is.
Een ander nadeel is de ruimte die het
huidige systeem in beslag neemt. „Alle
maten moeten immers in de winkel
hangen", zegt Daanen. Bovendien blij
ven de winkeliers met heel veel artike
len zitten die ze in de opruiming voor
veel minder geld van de hand moeten
doen. Dat moet heel anders kunnen.
En dat gebeurt al in Duitsland. „Het
klinkt vreemd, maar kleding op maat is
in een Duitse winkel al werkelijkheid",
vertelt Daanen. Je komt de kledingzaak
binnen en loopt door een scanner. Die
bepaalt je lichaamsvorm en dus de be
nodigde maat. Daarna kan de klant
een leuk stofje uitzoeken en wordt de
kleding gemaakt. Het lijkt nu nog on
voorstelbaar, maar het snuffelen tus
sen overvolle kledingrekken kan over
een paar jaar verleden tijd zijn.
HUBRECHT DUUKER
Tussen de Lubéron en de uit
lopers van de Alpen ligt een
klein, onbekend gebied dat
lekkere wijnen voortbrengt:
Coteaux de Pierrevert. Er werd
weinig over geschreven, en
men dronk vrijwel de hele
oogst in de eigen streek. In de
ze situatie kwam echter veran
dering, want onlangs ontving
Coteaux de Pierrevert zijn 'ap
pellation contrölée' en daar
mee een nationaal en interna
tionaal erkende sterstatus.
De wijngaarden van Coteaux
du Pierrevert grenzen aan die
.van Cötes du Lubéron, maar
bevinden zich wel in een an
der departement, namelijk
niet Vaucluse, maar Alpes de
Haute-Provence. Lage heuvels
met licht golvende plateaus
vormen het terrein. De drui-
venstokken groeien er op ge
middeld zon 450 meter boven
zee. Dit maakt het klimaat wat
koeler en ruwer dan dat van
andere delen in de Provence.
De belangrijkste stad is Mano-
sque. Deze verrees al in de
Keltische tijd langs de Durance
en heeft een sfeervol, eivormig
oud centrum waarvan een der
toegangen wordt gemarkeerd
door de fraaie Port Saunerie.
Dit is een versterkte zoutpoort
uit de 14e eeuw. Even buiten
het centrum vind je de plaat
selijke wijncoöperatie.
Via een vrij slingerende weg
kan Pierrevert worden bereikt,
het dorp waarnaar de wijn
streek werd genoemd. Ook
hier bestaat een 'cave coopé-
rative': samen met die van
Manosque produceert deze 70
procent van alle wijn. Omdat
Pierrevert ten dele fungeert als
slaapgemeente voor Manos
que, is het visueel niet echt in
teressant.
Alleen het oudste dorpsdeel,
Wijndomein in Coteaux de Pierrevert, dat onlangs een sterstatus
kreeg.
dat boven op een flinke heuvel
prijkt, verdient een bezoek.
Daar zijn de middeleeuwse
wallen en poorten te zien, een
fraai kerkportaal en een 13e-
eewse kapel. Vanaf de heuvel
top heb je ook een fraai uit
zicht over de wijde omgeving.
Velden met wijndruiven zijn
slechts af en toe waarneem
baar, want heel Coteaux de
Pierrevert telt slechts 310 hec
tare - die dan ook nog over
voornamelijk vijf gemeenten
zijn verspreid.
Vanwege het wat koelere
weertype, datje zou kunnen
FOTO GPD
omschrijven als bergachtig
Mediterraan, zijn de meeste
wijnen tamelijk licht en fris.
Ruim de helft van het volume
bestaat uit rode wijnen, ge
volgd door circa 30 procent ro
sé en 10 procent wit. Tot nu
toe vindt export slechts mond
jesmaat plaats, maar ik heb in
Nederland toch een Coteaux
de Pierrevert gevonden. Het is
de rode 1997 van Domaine La
Blaque. De wijngaarden van
deze even buiten Pierrevert
gelegen bezitting werden al in
het begin van de jaren '60 ge
plant, door een wijnbouwer uit
het Rhöne-dal. Deze was ook
jarenlang de enige particuliere
bottelaar van Coteaux de Pier
revert.
In de nu 52 hectare bestrijken
de akker worden uitsluitend
Zuid-Franse druivensoorten
geteeld. Zo heeft de rode 1997
als basis grenache, syrah,
mourvèdre en carignan. Hét is
een wijn met wat meer kleur
en kracht dan de doorsnee Co
teaux de Pierrevert. Voorts
biedt hij een sappige, soepele
smaak waarin jam-achtig fruit
van rode en zwarte vruchtjes
sterk domineert. Daarnaast
proefje een vleugje kruidig
heid.
Ik vind het een zeer plezierige
wijn, die bijvoorbeeld perfect
past bij vleesgerechten van de
grill of barbecue. Domaine La
Blaque 1997 wordt door zijn
Limburgse importeurs Goes-
sens gedistribueerd via slijters.
Deze verkopen hem gewoon
lijk voor circa fl. 12,50. Voor
adressen: Widiuisveld 15,6226
NV Maastricht, tel.: 043-
352.3200, fax: 352.3209.
BWÈKHHBSm
Z Z E
1
6
9
7
2
9
7
2
3
10
6
7
4
10
4
7
2
2
9
4
8
9
10
7
2
3
2
7
1
9
3
2
2
8
5
7
2
4
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
OPGAVE
OPLOSSING
SLEUTELWOORD
In sommige vakjes staat een ge
tal dat correspondeert met een
getal in de balk onderaan. De
letters die ingevuld worden in de
vakjes met een getal, kunnen
ook op de balk worden ingevuld.
Verticaal vormen de letters in de
eerste en derde kolom ook een
woord. Hoe luidt het sleutel
woord?
1Leerling; 2. gummi; 3. op
eenvolging; 4. gemaakt op een
draaibank; 5. landverhuizer; 6.
eilandengroep; 7. acrostichon;
8. bandrecorder zonder verster
ker.
CRYPTOGRAM
dicht
o- -o-
rayon
s--r-gram
trend-e-i
e-i-o-m-n
negentien
-e-g-s-e
ongemeen
HEINZ
TOMPOES
Heer Bommel en de Liefdadiger
Met die woorden hielp hij heer Ollie
overeind, klopte zijn jas af, gaf hem
een stok om op te steunen en deed
kortom alles om hem een beetje op
zijn gemak te stellen. 'Goed doen is
een behoefte voor mij', verklaarde
hij, toen ze ten slotte weer verder
gingen. 'Het is geen verdienste, hoor;
ik kan niet anders. Als ik een onge
lukkige zie, zoals jij, wordt mijn bete
re ik wakker. We blijven lachen! roep
ik dan. Is me dat vallen! Daar knapt
een sukkelaar van op, wat jij?
Hahaha!' Zijn lach schalde smakelijk
door de morgenstond en trof het oor
van de markies De Canteclaer. De
edelman placht vroeg op te staan om
zijn dag te beginnen met licht tuin
werk, in de stille natuur. Hij keek dan
ook gestoord op. 'Parbleu,' sprak hij,
'als dat Bommel niet is! Huiswaarts
na verlaat cafébezoek, wed ik?' Heer
Ollie schrok op en deed een krachti
ge poging om zich te herstellen. 'Dan
wedt u verkeerd', zei hij koeltjes. 'Ik
had wel wat anders te doen, van
nacht. We hebben een weddenschap
lopen, weet u dat niet meer?' 'Par
exemple', prevelde de markies ver
rast. Hij hief zijn face-a-main en be
keek heer Bommel met nieuwe ogen.
'Wilt u zeggen,' hernam hij, 'dat u
naar het Savelbos gegaan bent? Al
leen, bij volle maan? Naar de zeven
boom, zoals de afspraak was? En
hebt ge daar het vers opgezegd, ami
ce?' 'Dat heb ik!' verklaarde heer
Bommel fier. 'Deze heer hier kan het
getuigen.' 'Jazeker', gafBrekeltoe.
'Hoewel ik moet zeggen, dat ik niet
van een dergelijke weddenschap
houd. Er blijkt een zwartgallige kijk
op het leven uit - en daar houd ik
niet van.'
REDACTIE SASKIASTOELINf
Aardappel 1
Zestien jaar geleden is hij ge
boren. Jarenlang is aan hem
gewerkt. Nu is hij klaar om de
markt te veroveren. Donald is
zijn naam en het gaat over
een aardappel. Sinds vorige
week te koop bij een groot
aantal groentenzaken in
Noord-Nederland. Voor f 2,98
per zakje van drie kilo. De
presentatie van een nieuwe
pieper is geen alledaagse ge
beurtenis. Hooguit eens in de
paar jaar komt er een nieuwe
consumptie-aardappel op de
markt. Gezien de lange voor
bereidingstijd is dat niet zo
vreemd. En dan is het nog
maar de vraag of de aardap
pel het plekje op de markt
weet te veroveren. Consu
menten zijn vrij behoudend
en grijpen uit gewoonte vaak
naar bekende oude soorten.
Aardappel 2
Donald is een ras me rie
mogelijkheden. Heti Di
ovale vrij vlakogigea hi
met een lichtgele sch de
lichtgele vleeskleur.
Of de Donald het go
doen moet nog eve:
afgewacht, al zijn ds i
kenen niet slecht. „1
nald is een ras meti '0
gelijkheden", aldus
van handelshuis Ste
in Emmeloord dato
ontwikkelde.
Kweker Frits Werkman vertelt dat je bij de ontwikkelival
een nieuw ras rekening moet houden met een groot;
ken. „Het eerste is wel dat de aardappel goed moet si
Maar er is zo veel meer waaraan hij moet voldoen. N
ken mag hij bijvoorbeeld niet verkleuren. Als een sch J!'
appelen binnen tien minuten na het serveren al w
blauw ziet, kun je wel inpakken". De Donald is een o
vlakogige knol met een lichtgele schil en een lichtgeli
kleur.
Aardappel 3
Donald is niet alleen als con
sumptie-aardappel geschikt.
Omdat hij zich goed laat bak
ken, scoort hij ook op de
chips- en fritesmarkt. Verder
laat de Donald zich uitste
kend pureren. Omdat hij zich
bovendien goed laat bewaren
onder wanne omstandighe
den en goed 'reist', zoals dat
heet, is hij ook geschikt voor
de export. Bovendien ziet Stet
mogelijkheden op de zet-
meelmarkt. Wie vandaag bij
een supermarkt naar de Do
nald vraagt, wordt nee ver-
Glitter 1
kocht. „De rechtsta e
gang in de superma
bijna niet mogelijk'
Stet. „Ze hebben ge
bij nog een nieuw,
ras. Daarom hebbe;
sloten om eerst via
boeren, aan huis ve
de volkstuinders de
kendheid van de Dcff,r
vergroten en markt!
krijgen. Wanneer wi
koopkanalen weten
ren, denken wij dat
ook bij de supermaip'
Donald zal gaan vra
Het glimt en glittert in de nieuwe make-uplijn Cindei
Helena Rubinstein. Om dat effect te bereiken moetu
worden gedaan. Na het aanbrengen van een basisma
met veel oriëntaalse rood tinten, komen de glim-g
schijn. Het decolleté, de wenkbrauwen en oogleden v
bestreken met een gel die effervescen t wordt genoero
nagels is er een zilver- of multicolor glitters, die overl
met namen als red alert, night carmine, green under,g
poison purple wordt heen gezet. Dezelfde truc kan wo J
gehaald met de lippen.
Glitter 2
Opvallende nagels voor een party, waarmee je niet
nootjes moet grabbelen.
Rood op de mond, de ogen en de nagels. Rood,
paarsachtig: subtiel, contrasterend of gloeiend, in
make-up die Fred Farrugia voor Lancöme
rood wordt 's avonds opgesierd met
Deze vederlichte pailletten kunnen met de
jukbeenderen, rond de ogen en zelfs op de nagels
gebracht. Een flesje Paillettes Hologramme kost 27 gu
nagels krijgen glitter door er een laagje gewone en ee:
glitterlak over aan te brengen. Zo'n duootje kost
het geheel te completeren is er ook een eau de
rode tint. Een vaag zoete geur (houtachtig
or never' heet en 49,50 gulden kost.
Jaguar
Je hoeft geen rijbe
wijs te hebben om
een Jaguar te bezit
ten. Jaguar staat te
genwoordig ook voor
Heding, accessoiress,
brillen en sieraden
enz. Onlangs werd
op de beurs in Keu
len zelfs speciale Ja-
guar-kleding voor
golfers geïntrodu
ceerd. Informatie:
United Fashion Ma
kers BV, Waalwijk
tel. 0416565656.
