Dornbush houdt 't Holland
IV
WEER
Gezichtsverlies
Lorient probeert dood Diane te vergeten
Het Gesprek van de Dag
MAANDAG 13 JULI 1998
152
COMMENTAAR
De twee wegens cocaïnesmokkel gearresteerde Nederlandse mari
niers behoren niet tot de kustwacht die in het Caribische gebied
drugstransporten tegengaat. De marechaussee is juist, samen met
de politie, erin geslaagd, om via de zogenaamde 'gecontroleerde
doorvoer' een groot deel van een netwerk op te rollen.
Dat zijn de twee pluspunten bij afloop van de cocaïne-affaire, die
de laatste dagen het binnenlandse nieuws domineert. De jubel
hierover van marechaussee en marine is echter een gotspe. De ar
restaties wegen niet op tegen het gezichtsverlies. De Amerikanen,
met wie Nederland schouder aan schouder de 'war on drugs' voe
ren, zullen op z'n zachtst gezegd niet blij zijn met deze ontwikke
lingen.
Nog niet eerder is er zo veel twijfel gerezen over de controle op zee
en in de lucht. Want op de vraag wie nu eigenlijk de marine contro
leert, is geen afdoende antwoord geformuleerd. De vice-admiraal
van de Koninklijke Marine, Van Duyvendijk, heeft verklaard dat van
een 'zeker vertrouwen' moet kunnen worden uitgegaan. De marine
vaart en vliegt de hele wereld rond en het is ondoenlijk om alle ba
gage telkens te inspecteren, stelt hij vast. Met andere woorden: het
is heel wel mogelijk dat er al vaker drugs zijn gesmokkeld door of
met hulp van Nederlands marinepersoneel.
Daar kan deze conclusie aan worden toegevoegd: was de mare-
chausse niet getipt, dan was de smokkel van Curasao naar Neder
land van 355 kilo cocaïne waarschijnlijk ook gelukt. De marine zal
van goede huize moeten komen om alle twijfel die - ook in de
Tweede Kamer - is gerezen, weg te nemen.
De tombola van de dood
'Kroatië? Bestaat dat nog? Hebben we eigenlijk niet tegen een
geest gespeeld?', vroeg zaterdagavond een zwaarlijvige, wat ka
lende. jongeman aan mij, nadat hij zich als een Houdini uit een
design-stoeltje had weten te bevrijden. In het gezelschap van zo'n
twintig andere collega's en bekenden keken we naar de wedstrijd
Nederland-Kroatië tijdens een feestje van de chef. De ramp vol
trok zich op een piepklein teeveetje. Oranje postzegelgroot in
beeld. Zonder tandjes, bleek achteraf.
Zondag de hele dag aan de bank gekleefd. Slap, als een feestbal
lon waar de lucht uit is ontsnapt met zo'n flodderige, langgerekte
scheet. Wat een anti-climax van de eerste orde. dat Nederlandse
voetbal! Had Oranje het derde wiel aan de wagen kunnen wor
den, laten ze dat ook nog eens schieten. Het ontnam me de trek in
de Tour de France. Even geen zin in Mart Smeets, die over sport
praat alsof het quantum-mechanica is.
Overdag gekeken naar wat films uit de oude doos. Bewegend be
hang. Grappig om de kledingen kapsels uit de jaren zestig-zeven
tig weer eens te zien. Van die lange puntboorden en getailleerde
overhemden. En het haar nog gewoon over de kraag tegen de
tocht van de Koude Oorlog. Detectives die in een telefooncel gaan
bellen en niet met een GSM op zak lopen.
En tussendoor dat melige programma 'Ongelooflijk'. Een dame
die op een snelweg ergens in Amerika rijdt en opeens opzij zakt en
met haar wagen tot stilstand komt in de struiken. Geraakt door
een verdwaalde kogel die iemand zo'n twee kilometer verderop
afvuurde van een jacht, alleen maar om zijn geweer eens uit te
proberen. 'Het oppervlak van de zee werkte als plaatstaal, plaat
staal waarop de kogel afketste om zijn dodelijke weg te vervol
gen.'De tombola van de dood. Toeval. Een meegebrouwen peuk
in een fles bier. Een wesp die je in je huig steekt.
Door een verkeerde zap-beweging toch weer ineens in Dublin, bij
de eerste etappe van de Tour de France. Ja, hoor, daar hebben we
Mart Smeets weer. Echte sportjongen. Zelfs in zijn naam zitten de
woorden 'start'en 'meet' en als je wat smokkelt ook nog 'sm'. 'ja,
ja', roept Smeets als Cipollini onderuit gaat. 'Een dikke valpartij!
Een ongeluk zit in een heel klein hoekje. Is hij uitgeschakeld?'
Geen idee. Maar mijn teevee wel.
Hij schrijft niks over de finale', hoor ik u brommen. Ja, zeg, ik ben
geen NSB-er.
wil buys
Enkele buien
Het weer vertoonde gisteren herfstachtige trekjes. Langs de kust
stond een groot deel van de middag en avond een stormachtige wind
uit zuidwest tot west. Op de pier van IJmuiden werden windstoten tot
93 km për uur gemeten, terwijl het gemiddelde daar 76 km per uur
bedroeg, windkracht 9Bft. De dag verliep zonloos en op veel plaatsen
viel zo'n 7 mm regen.
De oorzaak van het ontstuimige weer was een depressie die via Ier
land en het grensgebied tussen Schotland en Engeland naar de
Noordzee trok. Het bijbehorende koufront trok de afgelopen nacht
naar het zuidoosten weg, waarna het enigzins opklaarde. Vanuit het
noordwesten naderde echter alweer een storing met buien.
Vanavond vallen nog enkele buien, waarbij ook onweer mogelijk is. De
westelijke wind is vrij krachtig, aan zee hard, windkracht 7. Ook van
nacht en morgen blijft het buiig. De middagtemperatuur wordt niet
veel hoger dan 16 graden. De westelijke wind is nog steeds vrij krach
tig, aan zee hard.
Woensdag is het wat minder onstuimig, maar ook dan blijft het niet
droog. Wel komt de temperatuur met 18 graden op een iets hoger ni
veau, maar tot en met zaterdag blijft het wisselvallig en is de zomer
ver te zoeken.
Hoge temperaturen komen voor in delen van Spanje en Portugal: daar
werd gisteren plaatselijk 41 graden gemeten. Overigens was het war
me weer gisteren met al te ver weg: in Noord-Frankrijk werd het plaat
selijk 26 graden. Zomerse temperaturen van iets boven de 25 graden
worden ook in Fins-Lapland gemeten, maar daar kwam het wel tot
warmte-onweer.
Het wisselvallige weer in Noordwest-Europa vindt zijn oorzaak in de
krachtige westelijke circulatie boven de Atlantische Oceaan. Zolang
het Azorenhogedrukgebied stationair blijft, komt in deze situatie wei
nig verandering.
jos broeke
Ti
De armzalige grafzerken op het
kerkhof getuigen ervan dat Lo
rient maar weinig grote zonen
heeft voortgebracht. Voorname
families, die zich de luxe van
een grote grafzuil kunnen ver
oorloven, heeft Lorient niet.
Toch heeft Lorient in de vier
eeuwen van zijn bestaan één
burger gehad die tot ver over de
stadsgrenzen bekendheid ge
noot. Maar die burger ligt nu
juist in het enige naamloze graf
op de begraafplaats in Noord-
Lorient. En niet zonder reden:
zijn naam is Henri Paul, de
chauffeur die prinses Diana het
hiernamaals binnenreed.
Toen Henri Paul vorig jaar zijn
laatste reis maakte, zag Lorient
zwart van de persmuskieten.
Gewapende politiemannen
hadden de toegang naar het
kerkhof afgesloten, en alleen
met telelenzen zo groot als ra
ketwerpers kon de teraardebe
stelling worden vereeuwigd. Ge
schokt door die belangstelling
voor hun overleden zoon, kozen
de ouders van He'nri Paul voor
een naamloos graf. Het graf is
niettemin gemakkelijk te her
kennen aan de vele bloemen en
brieven - Henri Paul mag dan in
de rest van de beschaafde we
reld een outcast zijn, in Lorient
stond hij bekend als een bemin
nelijk heerschap.
„Iedereen in Lorient weet waar
Henri Paul ligt", grijnst een ou
de vrouw die het graf van haar
man verzorgt. „Elke dag nog ko
men er mensen om bloemen of
brieven te leggen. Voor de men
sen hier was hij niet schuldig
aan de dood van Diana."
Probleem is dat hij dat voor vrij
wel ieder ander wel was. Aan
vankelijk circioleerden allerlei
theorieën over de toedracht van
de dood van de prinses. Ze zou
de dood ingedreven zijn door
aasgieren op motoren. Ze zou
vermoord zijn door de Britse in
lichtingendienst, die geen hu
welijk wilde met Dodi el-Fayad,
een moslim. Een mysterieuze
Fiat Uno zou de Mercedes met
Diane de doorgang in de tunnel
hebben geblol&eerd.
Maar een klein jaar na het dra
ma is de meest prozaïsche aller
theorieën de enige die over ge
bleven is: Diana kwam om om
dat haar chauffeur het nodig
vond na acht glazen alcohol
met minstens 150 km per uur
een nauwe tunnel te nemen.
Henri Paul mocht dan de naam
hebben een voorzichtig man te
zijn, die nacht voldeed hij aan
de beschrijving die schrijver Pe
ter Mayle ooit van Franse
chauffeurs gaf: „Ze rijden hun
auto's niet, ze richten ze."
Nu, bijna een jaar nadat de be-
LE TOUR
SUR PLACE
grafenis van Henri Paul de we
reldpers naar Lorient bracht,
probeert de stad de herinnering
aan de tragedie uit te wissen. Le
Télegramme, de plaatselijke
krant, heeft na de begrafenis
geen enkele verhaal meer over
de chauffeur geplaatst. De
priester die de dienst leidde,
weigert nog met journalisten te
praten. De ouders van Henri
Paul openen de deur niet meer
vooronbekenden.
Over enkele jaren, zo hoopt Lo
rient, Zeil de herinnering aan
Henri Paul uitgewist zijn. „Hen
ri wie?" De man in het anonie
me graf zal gewoon een van de
8.000 doden zijn geworden die
elk jaar op het Franse asfalt val
len. „Henriwie?"
cees van zweeden
Boete en maatregelen
Sinds enige tijd is er een strenge wet
'Boete en Maatregelenvan kracht. Ie
dereen die op de een of andere manier
een uitkering krijgt, kan op het matje
worden geroepen. Er hoeft maar een
klein foutje te worden gemaakt of men
krijgt een boete of een korting op de uit
kering. Die wet is in leven geroepen om
het 'ten onrechte gebruik maken van
uitkeringsgelden' tegen te gaan. Nu
heeft het Verweij Jonker Instituut on
langs de werking van die wet eens on
derzocht. De onderzoekers kwamen op
het spoor van straffen die verzonnen le
ken doorKafka. In het rapport van het
instituut staan een aantal ergerlijke
voorbeelden.
1 - Een mevrouw, werkzaam in de
thuiszorg, wist dat zij zou worden ont
slagen. Pas daarna keek zij om naar een
nieuwe baan. Zij werd gekort op haar
uitkering omdat zij al vóór haar ontslag
had moeten solliciteren. 'Maar man, ik
werkte in de thuiszorg. Ik had wel wat
beters te doen', wierp zij tegen. 'Dat is
dan jammer', luidde het antwoord,
'toch maar betalen
2 - Een mijnheer met een uitkering wil
de een weekje met vakantie en boekte
een goedkope last-minute reis. Hij
kreeg een strafkorting omdat hij de va
kantie te laat had aangemeld. 'Maar
het was een last-minute reis en de uit
kerende instantie vond het goed'. 'Niets
mee te makenwas de bitse reactie,
'vier weken van te voren aanvragen'.
3 - Zij werd op 27 december ziek en
wilde dat doorgeven aan het GAK. Dat
kantoor was echter tijdens de feestda
gen gesloten. Pas op 2 januari kon zij
haarziekte doorgeven. Haar uitkering
werd met vijf procent gekort. 'Maar het
kon niet eerder', riep zij. 'Dat is dan uw
probleem', kreeg zij te horen.
4 - Iemand had een briefje voorde ver
lenging van zijn uitkering 12 dagen te
laat ingbediend. Hij kreeg onmiddellijk
een strafkorting. 'Maar ik heb dat brief
je op tijd en persoonlijk in de brieven
bus van de uitkeringsinstantie gedaan',
luidde zijn verweer. 'Mijnheer, zij legen
die bus maar één keer in de week dus u
wordt gekort. 5 procent over 12 dagen is
132 gulden.'
Het Iteeft iets weg van de Spaanse in
quisitie. En weer lijden de goeden on
der de kwaden. Het Verweij Jonker
Instituut qdiviseerde dan ook om
alle punten in die wet die niets
met inkomensfraude te maken
hebben te schrappen. Maar he
laas is dat nog steeds niet
gebeurd. Wij houden u
op de hoogte.
AAD VAN DEN HEUVEL
Lang niets gehoord van THÉ-
RÈSE STEINMETZ, die na een
carrière als zangeres naam
maakte als beeldend kunstena
res. Ze inventariseert haar nieu
we leven. Na het overlijden van
haar echtgenoot - radiomaker,
presentator, liedjesschrijver en
dichter Gerrit den Braber - heeft
ze zich gevestigd in Zuid-Frank
rijk, aan de Cöte d'Azur. In het
landelijke St. Paul, de woon
plaats van Willem Duys, opent ze
komend voorjaar een galerie, sa
men met haar neef Isidor Poel
man.
De galerie gaat pas in het voor
jaar van 1999 open. „Omdat we
voor de grondige opknapbeurt -
van de voortuin maken we een
parkeerterrein - ruim de tijd moe
ten nemen. We hebben daarvoor
uiteraard de toestemmingen ver
gunningen nodig van de gemeen-
teen de staat."
ERIC-PAUL DIJKHUIZEN (38) is
benoemd tot directeur live enter
tainment bij Joop van den Ende
Productions te Aalsmeer. Hij zal
zich in die functie vooral bezig
houden met het management
van ShowBizCityte Aalsmeer.
Dijkhuizen werkte sinds het be
gin van de jaren negentig bij Dis-
neyland-Paris. Hij was daar als
directeur onder meer verantwoor
delijk voor de Nederlandse
markt.
Totdat PETER PAUL VAN DER
KAAIJ op 1 november zijn plaats
als directeur van het Algemeen
Nederlands Verbond voor Reison
dernemingen (ANVR) te Hoofd
dorp inneemt, zal HERBERT
STEEMAN als waarnemend di
recteur optreden. Steeman was
al in dienst van het ANVR als se
cretaris. De plaats van ANVR-
manager was vrijgekomen na het
vertrek van THEO SCHMITZ die
per 1 juli is begonnen als alge
meen directeur van het Neder
lands Bureau voor Toerisme
(NBT) in Leidschendam.
PETER NIJHOFF krijgt de Prins
Bernhard Fonds Prijs voor Na
tuurbehoud 1998. Hij krijgt de
onderscheiding (100.000 gul
den) voor zijn grote verdiensten
voor het behoud van de natuur,
het landschap en het milieu. De
ury noemt de bioloog „de per-
soonlijking van de natuur- en
milieubescherming in Neder
land."
Peter Nijhoff (1934) stond
lan de wieg van de in 1972
:richte Stichting Natuur en
rl
punt van mijn amb
schap, en niet hetv el
Apache gevechtshe! f
zoals weieens is gei
weinig ambassadei ,r
mee dat de preside 'tï
bezoektzegt Don L
Een gouden greep jc
poffertjes te laten ei
zin je toch niet? Doi
„We hadden de pre 0
opties gegeven onn
zijn bezoek aan Rot S-
te brengen. We kon h'
Oude Kerk gaan in! r
een jazzclub in Den n
zoeken waar de pre a
foon zou kunnen sp
paleis Noordeindei !r
ontspannen en tem ,n
wandelen in Delft e 11
voriete restaurant L
We wisten werkelijk
gaan gebeuren totdi
Clinton in de autos
Secret Service vertel
naar Delft wilde. To v
les. Radio's klonken a
ging vooruit naar Di e
„Maar'in Delft wast di
gedrongen dat de pi ai
aan kwam. Er warerve
visiestations bij miji d'
restaurant en misse
de Secret Service oo
journalisten die aan
naast die van de pre
De Secret Service be
maar door te lopeni
te Markt en naar het
tjesrestaurant te ga,
gen niemand te ven
wij gingen naar de ti
dieping. Daar vroeg
wat de specialiteit v
was, en de ober zei:
met aardbeien en sl
president was aanh
maar hij nam het al!
niet met bier, zoalsi
meld, maar met kofi
het heerlijk. Zijn boi
schoon leeg."
Poffertjes, een typist
se lekkernij. Dornbu
mende jaren meerv
gerechten op zijn bo
„Maar dat hoort bijl
leven", zegt Dornbu
siast. „Trouwens, ik!
wel eens wat bij zo'n
wagen waar ze eteni
hoor. Na mijn fietsto
Zandvoort mag ik da
broodje garnalen ne
martun delaere
Twee Duitsers hebber
het Noord-Duitse Sol!
reldrecord paalzittenj
REGINA ODEH (42)f
MANN KÜMMERLEH
ten 's middags om 13
precies 1225 uren op
meter hoge paal in he
centrum Heidepark. I
verbeterde hiermeeh
van de Nederlander^
(25). Hij bracht toen,
in het Heidepark, pre:
gen (1224 uur) opee'
De palen zijn aan det
voorzien van een zito(
40 bij 60 centimeter,
bekend gaat het twe^
der met paalzitten.
Ambassadeur VS verlaat post na vier jaar, maar blijft in Nederland wonen
Milieu, waarvan hijsi
recteuren secretaris
naast heeft hij in eer
viescommissies vani
gezeten (onder meer
bied van bosbouw en
parken). Van zijn hai
nen tevens honderde
De PBF Prijs voor Na
wordt op 4 novemberf
door prins Bernhard.
Ruim 700.000 Nede
circa 200.000 Beige
gensde methode
MONTIGNAC. Dat
Montignac
per jaar
brief voorde
Montignac.
zoek naar het
„La Méthode",
de scheiding tussen,
„slechte"
Terry Dornbush, de Ameri
kaanse ambassadeur in Neder
land, verlaat eind deze maand
zijn post. Hij heeft het vier jaar
lang enorm naar zijn zin ge
had. Zozeer zelfs dat hij niet
terugkeert naar de Verenigde
Staten, maar gaat wonen in
Amsterdam. „Ik kan mij ook
niet voorstellen dat ik naar een
bejaardengemeenschap zou
gaan in Florida."
„Dat uitzicht zal ik missen.
Vooral deze maanden als de
Korte Voorhout zo groen is",
mijmert Terry Dornbush terwijl
hij zich omdraait en vanuit zijn
werkkamer in de Amerikaanse
ambassade in Den Haag naar
buiten tuurt.
Nog even en Bill Clintons man
in Nederland verlaat de Resi
dentie. Dat is niet zo verwon
derlijk, per slot van rekening
draait de ambassadeurscarrou
sel door en zat Dornbush al vier
jaar in Den Haag. Wel bijzonder
is dat Dornbush niet terugkeert
op het oude nest - achtduizend
kilometer verder weg in het zui
den van Amerika - maar zestig
kilometer naar het noorden
neerstrijkt. In Amsterdam. Toch
bepaald niet het dorpje waar hij
een paar jaar geleden zei zich te
willen vestigen na zijn pensio
nering. „Maar ach, we kunnen
Amsterdam toch wel een soort
van dorp noemen?", grapt
Dornbush in zijn typische zui
delijke accent.
Kirk Terry Dornbush is verliefd
op Nederland. Zo hevig zelfs,
dat hij niet terugwil naar de VS
en aan de Amsterdamse Kei
zersgracht een zeventiende
eeuws pand heeft gekocht. Dat
is nog eens wat anders dan zijn
Franse collega Daniel Bernard,
die in 1995 liet weten dat 'als
Parijs morgen besluit om mij te
rug te roepen, ik mijn tanden
borstel pak en weg ben'. Die zag
je niet in de winkel of op de
fiets. Dornbush deed de afgelo
pen jaren niet anders. Het liefst
gingen hij en zijn vrouw Mary-
lin er stiekem opuit, zonder een
veiligheidsagent. „We hebben
alle provincies gezien."
Dornbush wilde ambassadeur
in Nederland worden, kreeg de
post van president Clinton via
zijn oude vriend vice-president
Al Gore en heeft het vier jaar
lang enorm naar zijn zin gehad.
„Ik kan eigenlijk niets negatiefs
bedenken. Behalve dan die
donkere maanden van decem
ber tot maart." En toch kiest
Dornbush voor dagen en maan
den en zomers gevuld met re
gen en donkere wolken. Waar
om? „Ik ben 64 jaar en heb 35
jaar in de VS gewerkt. Toen ik
nadacht over wat ik wilde doen
na mijn post als ambassadeur
en mij realiseerde dat ik nog
tien tot vijftien actieve jaren
voor mij heb, was de gedachte
om terug te gaan naar Amerika
om in dezelfde stad hetzelfde te
doen wat ik al die jaren had ge
daan niet zo aantrekkelijk. Ik
kan mij ook niet voorstellen dat
ik naar een bejaardengemeen
schap zou gaan in Florida. Alle
maal minder uitdagend of op
windend dan een leven oppak
ken in een land dat ik ben gaan
liefhebben."
Over de keuze voor Amsterdam:
„Den Haag en Amsterdam zijn
buitenwijken van dezelfde ge
meenschap, dus zoveel verschil
maakt het, zeker voor een Ame
rikaan, niet uit. Als ik kleine kin
deren mee zou nemen die naar
school moeten en in een fami
lie-vriendelijke omgeving moe
ten leven, dan zou ik in Den
Haag blijven. Maar ik ben op
zoek naar nieuwe en andere er
varingen. Een deel van dat
nieuwe is het Amsterdamse le
ven. Een grachtenpand renove
ren, het Concertgebouw en mu
sea bezoeken. Die opwindende
dingen wil ik de komende tien
jaar doen."
Dornbush wil zich na vier jaar
in een 'vissenkom' te hebben
gezeten ook weieens inzetten
voor allerlei maatschappelijke
initiatieven om het begrip tus
sen de VS en Nederland te ver
groten.
Als ambassadeur heeft Dorn
bush vier jaar moeten slalom
men tussen Amerikaanse en
Nederlandse vooroordelen. Nie
mand op de tenen trappen,
schijnbaar Nederlandse 'onheb
belijkheden' verklaren aan
Amerikanen en vooringeno
menheid ten opzichte van 'de
Amerikaan' wegnemen. „Eén
van de grootste misverstanden
draait om de Nederlandse di
rectheid. Wij gebruiken de uit
drukking 'Dutch Uncle' om een
uitgesproken persoon te type
ren. Dat is niet negatief be
doeld, maar Amerikanen leggen
die directheid weieens uit als
onbeleefdheid. Ik heb de afgelo
pen vier jaar gemerkt dat dat
gewoon de 'Dutch wa/ is. Het
betekent niet dat iemand slecht
over je denkt of dat je idiote
ideeën hebt, het is gewoon dat
de Nederlander zijn mening wil
geven. Amerikanen neigen er
naar veel minder direct te zijn.
maar lijken uiterlijk vriendelij
ker. Je weet alleen nooit wat ze
vinden."
Dat gold niet voor president Bill
Clinton toen die op bezoek in
Delft zijn bordje met poffertjes,
aardbeien en slagroom voorge
schoteld kreeg. „Het bezoek van
de president was het hoogte-
