Wel hits maar geen verhaal
Literair tocht|
door Noordwi
'Je moet jezelf met veel poeha zien te presenteren
Cultuur&Kunst
Regiss^
Van Ie'
overleg
maruke den hollander
Noordwijk heeft iets met schrij
vers en dichters. Dichter Albert
Verwey deed er inspiratie op,
'de muse van het socialisme'
Henriëtte Roland Holst bracht
haar jeugd door aan het Lin-
denplein, in het huis 'De Lin-
denhofWinnares van de AKO-
iiteratuurprijs 1992, Margriet de
Moor, is een geboren en geto
gen Noordwijkse en in de Voor
straat woont kinderboeken
schrijfster Simone Schell. Maar
ook grote namen als Mulisch,
Hofland, Maria Dermout en J.B.
Charles passen in het rijtje, of
wel omdat ze de badplaats uit
kozen als vakantiebestemming
of er hun verhalen zich lieten
afspelen.
Noordwijker Thijs den Otter
heeft het verband tussen
Noordwijk en de literatuur nu
vastgelegd in 'Een literaire fiets
tocht aan zee'. In het boekje
neemt hij de fietser mee langs
allerlei plekjes die iets met
schrijvers of scènes uit boeken
te maken hebben. De Noord
wijkse 'boekenfamilie' Baalber-
gen - eigenaar van boekenanti-
quariaat Moby Dick en boek
winkel Van der Meer aan het
Vuurtorenplein - verzamelt al
jaren allerlei zaken over Noord
wijk die iets met literatuur te
maken hebben. Volgens W.
Baalbergen jr. werd op een ge
geven moment het idee gebo
ren om met het verzamelde ma
teriaal iets te doen, waardoor
ook anderen er kennis van kon
den nemen. „Het moest een
soort bibliografie worden over
Noordwijk en zijn schrijvers",
vertelt Baalbergen.
In Den Otter, tweedejaars stu
dent aan de School voor de
Journalistiek in Utrecht, werd al
snel een enthousiast auteur ge
vonden. „Het overdonderde mij
wel een beetje, toen ik ervoor
werd gevraagd", zegt hij, „maar
het leek me heel leuk om te
doen." Volgens Baalbergen en
Den Otter had het boekje ook
geschreven kunnen worden in
de vorm van een wandeling.
Baalbergen: „We ontkwamen er
echter niet aan om de route zo
wel langs zee als di
wijk-binnen te laten
dan zit je al snel a
stand van bijna 10 jij
Dat ismisschien tt
veel van het goede. n
we er voor hebben g df
er een fietstocht vani ;t(
In samenwerking >aj
van de fietsersbond ba
er onder meer voorl e
zorgd dat gevaarlijke rei
tuaties zoveel moge! 10
omzeild, is de routine
gezet. Thijs den Otte ei
een verhaal omh
meeste voorwerk wa ir<
door de Baalbergem fti
direct aan de slag n w
zoeken van boekfrag kl
gedichten die ik wil n
ken. Heerlijk werk. II 1st
veel gelezen. Ik kend ee
te schrijvers wel, ma, Ik
al hun verhalen. VI ik
meest en ook aangf m
raste, was de ontdek it
zo verschrikkelijk vee I
gebied is dat met N( o'
maken heeft."
Verbazing was er o ra
feit dat Noordwijk n( id
omspringt met zijn l ac
goed. Veel huizen jk
spelen in boeken zijn 1
terug te vinden in pi lie
dat de slopershamer b
ren heen zijn ver :g
werk heeft gedaan. fl je
Albert Verwey ligt e iai
loosd bij. De letters i m
steen zijn niet eens ol
baar. 10
or
'Een literaire fiets e
zee' wordt aanstaa ti
dag om 13.00 uur o ge
presenteerd op de ipj
boekenmarkt 'Boel lis
de Vuurtoren'. Wiez D
tocht fietst, maakt k i
weg te worden o ar
door straattoneel. I lir
is op de markt vi o
voor de introductie
12,50 gulden. In de r
kels en bij de plaats Tc
kost het 14,95 guide vi
onder de Vuurtoren' lal
rair evenement, wt d
35 boekhandelaan tie
quarische en tw de
boeken te koop aantrol
WOENSDAG 8 JUL11998
Barbarah Hoyng en Els Snijder over beroepspraktijk van vrouwelijke kunstenaars
Kleinste schilderij in Noordwijk
Abba-show 'The Dancing Queens' groeit uit tot 'artistieke thriller'
Wie de voorstelling 'The
Dancing Queens' wil zien
moet opschieten. Aan
staande maandag gaat de
ze show, op basis van de
liedjes van Abba, in pre
mière. Er is een serie voor
stellingen gepland tot en
met 31 augustus. Maar het
is de vraag of er zolang
wordt gespeeld. Afgelopen
maandag moest producen-
te Marianne van Wijnkoop
alle medewerkers vertellen
dat, op last van Benny en
Björn (de beide heren van
Abba), de show moet wor
den stilgelegd. Toch wor
den deze week de try-out-
voorstellingen gespeeld,
tenzij de rechter.... En
daarmee draait deze AB-
BA-show nu uit op een ar
tistieke thriller.
amsterdam hans visser
Het Amsterdamse Werkteater
aan de Oosterburgergracht on
dergaat een kleine metamorfo
se. Studenten van de Rietveld
academie scheppen er de sfeer
van de jaren zeventig, de jaren
waarin de vier leden van de
Zweedse groep ABBA met hun
niets-aan-de-hand-popmuziek
stormenderhand de wereld ver
overden.
Intussen wordt in het atelier
de laatste hand gelegd aan de
kostuums en wordt er in de the
aterzaal onder leiding van Stan
ley Burleson nog weer een keer
gerepeteerd. Niets lijkt de fees
telijke première op 13 juli nog
in de weg te staan. Maar Mari
anne van Wijnkoop kijkt toe.
Haar productiebureau Work In
Progress heeft zich moeten te
rugtrekken uit de productie.
„Het is ons verboden hiermee
door te gaan. Maar gelukkig
heeft Hans Looye, directeur van
het Werkteater, de show overge
nomen. Dus gaan de voorstel
lingen voorlopig door."
Regisseur Stanley Burleson is
daar blij om. „Het was even een
schok, toen we hoorden dat we
zouden moeten stoppen. Maar
we doen er nu een extra schepje
bovenop, we willen niet opge
ven. Eens te meer willen we nu
laten zien wat we hebben ge
maakt. Dat het zonde zou zijn
geweest ermee op te houden."
Michael Diederich, Brigitte Nijman, Laura Vlasblom en Edwin de Jongh (vlnr): altijd al ABBA-fans.
Met Work In Progress, een fi
nancieel door producent Joop
van den Ende gesteunde onder
neming zonder winstoogmerk,
wil Marianne van Wijnkoop
jonge theatermakers en arties
ten ervaring laten opdoen. Eer
der resulteerde dat in een voor
stelling over de Amerikaanse
zanger/songwriter Nilsson, met
onder anderen Bill van Dijk en
Lottie Hellingman.
En nu zou er dan een show
rond ABBA worden gespeeld.
Work In Progress had van de
Buma, de vereniging die au
teursrechten beheert, toestem
ming om de ABBA-liedjes uit te
voeren, Maurice Wijnen zou la
ten zien dat hij daar omheen
een goed script kan schrijven en
Stanley Burleson zou zich voor
het eerst als regisseur mogen
bewijzen. Maar helaas: een en
thousiaste melding op Internet
dat 'ABBA, The musical revue in
the Nederlands' op handen was,
strooide roet in het eten.
Het nieuws kwam de heren
van ABBA onder ogen, die in
Amerika zelf doende zijn een
musical over hun muzikale ver
leden te ontwikkelen. En dus
werd hun Nederlandse verte
genwoordiger, platenmaat
schappij Polygram, opgedragen
aan dat Nederlandse initiatief
een einde te maken.
De door Work in Progress ver
kregen rechten bleken toen on
toereikend te zijn. Liedjes zin
gen: oké. Maar het ABBA-ver-
haal vertellen en daarbij de lied
jes uitvoeren in chronologische
volgorde, dat ging te ver. Mauri
ce Wijnen is daarom het script
gaan herschrijven. De spelers,
Laura Vlasblom, Brigitte Nij
man, Michael Diederich en
Edwin de Jongh, bleken altijd al
ABBA-fans te zijn geweest. Hun
'jeugdliefde' werd daarom uit
gangspunt voor de show. Ieder
zou vertellen en bezingen hoe
hij of zijn met de muziek van
ABBA opgroeide.
Maar ook dat bleek Polygram
te ver te gaan. Nogmaals: de
liedjes mogen, maar een ver
haal daar omheen niet. Slapelo
ze nachten heeft Marianne van
Wijnkoop gehad: moest ze de
spelers, de drie musici, de tech
nische staf, iedereen nu op
straat zetten? Maandag lichtte
ze alle medewerkers in, waarna
Hans Looye namens het Werk
teater bekend maakte, dat zijn
stichting de maand juli garant
zou staan zodat een weer aan
gepaste versie van de show
voorlopig toch kan doorgaan.
Een opluchting voor iedereen,
ook voor
zanger/danser/choreograaf
Stanley Burleson, die nu toch
als regisseur kan debuteren.
Hoewel, zelf ervaart de ster van
onder meer Miss Saigon en Joe,
the musical, dat anders.
„Ik heb immers al vaker dan
sen voor andere shows neerge
zet. Maar je merkt nu wel dat je
als regisseur meer dan ooit de
complete controle over de voor
stelling hebt. Het is bovendien
een nieuw project, waarvoor je
foto cpd/roland de bruin
veel meer verantwoordelijkheid
voelt."
Voor hij aan de productie be
gon had hij trouwens helemaal
niet het gevoel dat hij met ABBA
veel affiniteit had, „Maar toen ik
eraan begon, bleek ik al die
nummers te kennen en te kun
nen meezingen. Sinds ABBA in
1974 het Songfestival won, zijn
ze onafgebroken op de radio te
horen."
En nu lijkt de tijd dan rijp te
zijn voor een soort herleving
van de ABBA-gekte. „De groep
staat weer in de schijnwerpers",
stelt Stanley vast. „Net als de
mode van die dagen. Toen wij
aan de show begonnen was AB
BA net een beetje 'camp' aan
het worden."
Werkteater, Amsterdam. The
Dancing Queens, tot en met 31
augustus, werkdagen behalve
dinsdag, 20.30 uur; zondag
17.00 uur. Bereikbaar vanaf
Amsterdam CS met bus 22 en
32.
De voormalig toneel,
sieregisseur Kees vre
maandag op 86-jaP'
overleden in zijn f v
Amsterdam. Van Hj
naam maakte als re
van acteerstijl en rfe
het Nederlandse thln
zijn carrière als
stond van 1942 totta
planken.
Van 1953 tot 1955k;
artistieke leiding vale
hemse toneelgroe^ai
Daarna had hij vijf ja0{
eigen gezelschap, Tet
groep Test, dat exjen
toneel bracht. Hij vjev
experimentele th|er
moest losmaken
schouwburgcircuit, L_
keurig vond. Van Iet
ceerde het werk vai
schrijvers Ionesco,
Adamov in ons land
Vanaf 1955 was
bij de Vara. Hij hie
bezig met openluc
Nederland en
werd hij benoemd
leider van de toneep
dio. Hij bleef dat tot
tijd stimuleerde hij
landse schrijvers Ko jj
Loggem en Roden r
schrijven van toi |3,
voor dit gezelschap,
bren Polet en Bert
Ook de toneelloopbi la
dewijk de Boer begc
gatie van Van Iersel.
Na zijn afscheid
naar aanleiding va 1
meningsverschillen]
rond Van Iersel. In 1!
hij nog voor de elf d [e
de tv-bewerking va j.
Gijzen van streekn e,
ver A.M. de Jong. D
groot succes.
o
leiden bernadette van der goes
Vrouwelijke kunstenaars wor
den dit jaar in het zonnetje ge
zet. Ter herdenking van het feit
dat een eeuw geleden de Natio
nale Tentoonstelling van Vrou
wenarbeid werd gehouden, be
steden meer dan twintig mu
sea, waaronder het Stedelijk
Museum De Lakenhal in Lei
den, speciaal aandacht aan
kunst gemaakt door vrouwen.
Bovendien verscheen onlangs
bij uitgeverij SUN een boek
over honderd jaar beroeps
praktijk van Nederlandse beel
dend kunstenaressen. In Lei
den zijn veel kunstenaressen
actief. Twee van hen, Barbarah
Hoyng en Els Snijder, vertellen
over hun werk en hoe zij invul
ling geven aan hun beroep.
Barbarah Hoyng is al een
flink aantal jaren actief als kun
stenares. Een energieke en in
spirerende persooidijkheid die
niet bang is voor veranderin
gen. Aanvankelijk legde zij zich
toe op tekenen, schilderen en
etsen, maar koos uiteindelijk
voor de beeldhouwkunst. En
ook daarin heeft Barbarah in
middels een hele ontwikkeling
doorgemaakt. Na enige tijd in
brons te hebben gewerkt, leer
de ze zichzelf het hakken in
steen. Juist toen ze veel succes
kreeg met haar gestileerde
paardenbeelden, besloot ze
weer een andere weg in te
slaan.
„Ik wilde vrij zijn en niet
steeds vastgepind worden op
die paarden", zegt ze. „Ik ver
kocht goed, maar kreeg ineens
behoefte aan een pauze. Men
sen belden mij op en bestelden
soms twee beelden tegelijk, als
of het om zakken suiker ging.
Als je niet uitkijkt, word je een
producent. Ik heb daarna drie
jaar niet geëxposeerd, heb veel
naar werk van andere beeld
houwers gekeken en ontdekte
zo wat ik wilde."
De beelden die Barbarah
Hoyng nu maakt zijn van een
grote puurheid. Het zijn tijdlo
ze oervormen die direct appel
leren aan het onderbewuste. In
'Canto ostinato' heeft zij de
eeuwenoude thematiek van de
vruchtbaarheidsgodin uitge
beeld. Een tot de uiterste es
sentie teruggebrachte marme
ren vrouwentors draagt een
houten eivorm. Op dezelfde
vanzelfsprekende manier als
waarop vrouwen het leven dra
gen.
Els Snijder rondde drie jaar
geleden haar opleiding aan de
Haagse Academie van Beelden-
TO
THE
HlSMAH
BODY
Een beeldbuis van Els Snijder waarop de woorden 'Injury to the human
body' als in een grafsteen staan gegraveerd. foto pr
noordwuk» 's Werelds kleinste schilderij is op zaterdag 25 juli te
zien tijdens een kunstmanifestatie op het Noordwijkse Vuurto
renplein. De vorige poging van schilder Jean Thomassen om het
kleinste schilderij te maken sneuvelde toen hij net iets te hard
uitademde en het doek van 1,2 bij 1,2 millimeter op de grond
viel en onvindbaar bleek. Zijn nieuwe poging om het record, het
oude staat op 1,5 bij 1,5 millimeter, te breken wordt als het
slaagt opgenomen in het Guinness Book of Records. Op de
kunstmanifestatie van 25 juli komen behalve Thomassen nog
zo'n vijftig kunstenaars uit binnen- en buitenland. Het festijn
duurt van 10.00 tot 17.00 uur.
Twee ton voor brief filosoof Descartes
berlun Een brief van drie kantjes van de Franse filosoof en na
tuurwetenschapper René Descartes heeft op een veiling in Ber
lijn 180.000 mark (ongeveer 200.000 gulden) opgebracht. Des
cartes (1596-1650), bedenker van de beroemde zin Cogito, ergo
sum (ik denk, dus ik besta), richtte zijn brief in 1641 aan de En
gelse filosoof Thomas Hobbes. Hij gaat in op de kritiek van Hob-
bes op de stellingen die hij in 1637 in zijn Dioptrique had gepu
bliceerd.
De brief geldt als het belangrijkste manuscript dat de laatste
twintig jaar te koop is aangeboden. De koper zou een 'Europese
antiquair' zijn.
Muzikale kunst op North Sea Jazz
den haag Tijdens het North Sea Jazzfestival hangen in de foyers
en wandelgangen van het Nederlands Congres Centrum schilde
rijen, tekeningen, grafiek en foto's van 25 kunstenaars en foto
grafen. Alle kunstwerken hebben een muzikaal thema. In de
Frans Halszaal hangen 'jazzportretten' van Piet Klaasse en is de
interactieve installatie 'Hangin' Out' te zien waarin twee beel
dende kunstenaars samenwerken met een componist/sonoloog.
De muziek verandert wanneer mensen de installatie naderen.
De tentoonstelling is te zien tot en met aanstaande zondag.
Morgen is de expositie ook te zien, van 10.00 tot 16.00 uur voor
belangstellenden die het festival niet bezoeken.
'Miles II', een grafiekprent van Piet Klaasse. foto pr
de Kunsten cum laude af.
Sindsdien exposeerde zij een
aantal keren, deed mee aan en
kele projecten en won twee
prijzen. „Mijn werk is installa-
tie-achtig. De inhoud is be
langrijker dan de vorm. Ik ben
af van het idee dat ik iets moois
moet maken."
Els Snijder houdt zich onder
meer bezig met de vele afbeel
dingen van geweld waarmee
mensen dagelijks worden ge
confronteerd: „Beelden die bij
na geen enkel effect meer heb
ben als je onder het genot van
een kopje koffie de krant leest.
Om mensen er bij stil te laten
staan heb ik televisies en beeld
buizen van gips, cement en po
lyester gemaakt, waarin ik bij
voorbeeld een foto aanbreng
die ik een beetje heb veran
derd." Kleine ingrepen waar
mee het wel lukt de aandacht
van de toeschouwer vast te
houden en interesse op te wek
ken voor de mensen die zijn af
gebeeld.
Een foto van een meisje uit
de Spaanse Burgeroorlog wordt
een stuk dramatischer door het
ringetje dat zij aan haar vinger
draagt ook echt aan de voor
stelling toe te voegen. En een
beeldbuis waarop de woorden
'Injury to the human body' als
in een grafsteen staan gegra
veerd, verliest in één klap alle
onschuld. Niet langer is het een
bron van ontspanning en ver
maak, maar een bom die elk
moment kan ontploffen. Asso
ciaties die Els Snijder niet be
wust in haar beelden legt:
„Mijn werk ontstaat ergens tus
sen instinct en ratio. Daarom
leg ik het ook niet graag uit,
want ik ben bang het dood te
praten. Het belangrijkste mo
ment voor mij is als ik een ex
positie heb ingericht dat men
sen reacties geven."
Barbarah Hoyng: „Natuurlijk
maak ik ook mijn werk voor
anderen. Als ik in mijn eentje
op een onbewoond eiland zou
zitten kwamen er misschien
nog maar een of twee beelden
uit mijn handen. De wisselwer
king tussen kunstenaar en pu
bliek is heel belangrijk."
„Barbarah Hoyng en Els Snij
der hebben allebei zo hun ei-
'Canto Ostinato' van Barbarah Hoyng.
gen manier om hun kunst on
der de aandacht te brengen.
Snijder heeft een vaste galerie
in Rotterdam en onderhoudt
veel contacten met kunste
naars en docenten die zij nog
van de academie kent. Barba
rah Hoyng doet bewust aan pu
blic relations: „Ik lijk chaotisch,
maar heb wel degelijk een sce
nario. Een tijdje terug heb ik
een folder uitgegeven en over
twee jaar verschijnt er een ca
talogus van mijn werk."
De tijd dat vrouwen in de
kunstwereld minder serieus
werden genomen dan mannen
is volgens Hoyng voorbij:
„Iedere vrouw kan kunstenaar
worden, maar het is niet een
voudig vol te houden. Om je te
handhaven moet je initiatief
tonen."
Els Snijder vindt het voor
vrouwen moeilijker om zelfver
trouwen te houden: „Je moet
jezelf met veel poeha zien te
presenteren en bovendien is
het een eenzaam beroep. Kun
stenaars hebben geen vanzelf
sprekende plaats in de maat
schappij. Je moet jezelf voort
durend aan de gang houden.
Daarom werk ik elke dag, ook
als ik geen inspiratie heb."
Van 31 juli t/m 1 november
toont De Lakenhal in de ten
toonstelling 'Van beeld tot
beeld' werk van vrouwelijke
kunstenaars uit de eigen col
lectie. Bij uitgeverij SUN is het
boek 'Beroep: kunstenares, de
beroepspraktijk van beeldend
kunstenaressen in Nederland
1898-1998' verschenen. Prijs:
fl 44,50.