X
H
,<?o
Een ketter die naar God knetterde
M
^CV0008"'
'Gezelligheid,
geen spektakel'
iiiiiiimuiiif
siitiiiiiiiiim;
'Kennis van vaarregels is bij pleziervaart bedroevend'
is
iê
o
)AG 8 JULI 1998
'000 9
XNiua
inoHaa>ifiMaaooN
"'000"9
93MB3Q13A3DNV1
inohaaxrimaaoon
-'ooooz
n3qi3t
noi1v1s
-'000 01,
•LN3Ü9 30
xriMaaooN
-'oooci.
iWHiSHOOA
xrimayoon
drmaaa
Sll31DiaiX313
X30Z3B do
i O
Q
S D
O m
73
z O
3 O
73
D
O
m
s|
s
3 O
c
o
HuaenPr,izen'
,co ooog"lden
De Comriekade is van ouds
her dé ontmoetingsplaats
voor Woubrugge. De kade
dankt zijn naam aan Alexan
der Comrie. Hij was van 1738
tot 1773 gereformeerd predi
kant en stichter van een kerk
en een school in het dorp.
Comrie werd in 1706 geboren
in Perth, Schotland en ver
huisde rond 1725 naar Ne
derland. Hij stierf in 1774 in
Gouda.
De Comriekade is een echte
kade, die ligt aan het water
van de Woudwetering. Vroe
ger deed de kade dienst als
jaagpad waarover de paarden
liepen die de trekschuit
voortbewogen.
Deze afbeeldingen zijn gebaseerd op het spel Monopoly Copyright 1998 Hasbro Ine Alle rechter
Frans Vink werkt al 17
jaar als politieagent in
Jacobswoude en kent
de omgeving op zijn
duimpje. Hij kent de
Comriekade vooral als
een gezellige straat.
Het 'spannende' be
perkt zich op de Com
riekade voornamelijk
tot leuke evenemen
ten. Voor spectaculaire
politieverhalen moet
je op de kade niet zijn,
verzekert Frans Vink.
„De opvallendste mo
menten op de Com
riekade zijn allemaal
feestelijke gebeurte
nissen."
Zo arriveert Sint Nico-
laas bij zijn jaarlijkse
bezoek aan Woubrug
ge steevast met zijn
stoomboot aan de
Comriekade. En elk
voorjaar vinden water
sportliefhebbers elkaar
op de kade voor de
open dag van de wa
terrecreatie. De laatste
jaren was de Com
riekade vooral in het
nieuws vanwege de
kerosinetransporten
voor Schiphol die met
grote tankers langs de
kade werden gevoerd.
Vanwege die transpor
ten was het recreanten
ook lange tijd verbo
den hun boten aan de
Comriekade aan te
meren. Maar de ge
meente werkt er nu
hard aan de tanker-
drukte op het water te
verminderen.
TEKST» ERIC DE JAGER
FOTO HIELCO KUIPERS
We hebben
tien
gegooid en
verzetten
het hoedje
van de
Comrie
kade in
Jacobs
woude
naar de
Achtho-
venerweg
in Leider
dorp.
Morgen
leest u er
alles over.
■i-Ji. -S
Voor het godshuis, aan de wa
terkant van Woubrugge, staat
een boomlange man te moppe
ren. 'Daar gaat weer zo'n Haag
se pooier!', moppert hij mom
pelend. Een blinkend jacht
snijdt voorbij. Voor de rest is het
op deze dinsdagochtend stil in
Woubrugge. De Nederlandse
hervormde kerk aan de Com
riekade, genaamd naar de uit
Schotland afkomstige dominee
Alexander Comrie, heft bestraf
fend haar vinger: een ranke
spits, waarover een dichter nog
eens heeft geschreven: 'Die ho
ge toren die daar staat, wijst ons
op ons erfdeel daarboven, waar
de engelen God loven, 'n zalig
heid waar wij naar pogen'.
De kerk is stevig afgegrendeld
voor de zondaars in de omge
ving. Een gedenksteen op het
gebouw verhaalt over ene Jan
dé Bakker Pistorius, die, omdat
hij zijn geloof trouw bleef, op 15
september 1525 op de brand
stapel belandde.
P. Groot, kapper aan de Com
riekade en voormalig koster van
kerk, heeft zijn kleindochtertje
op bezoek. Een wolk van een
meisje, met wangen als bel
lefleuren. „Of ik iets weet van
die Pistorius?", zegt hij. „Niet
veel. Maar hier zijn een paar
boeken. Daar staat wel het één
en ander in."
Woubrugge, zo blijkt uit de door
J.H.R. Verboom geschreven bio
grafie over Alexander Comrie,
was in het begin van de zestien
de eeuw een 'broeinest der ket
terij'. Mede door de voorganger
van Comrie: Jan de Bakker Pis-
De Nederlandse hervormde kerk aan de Comriekade in Woubrugge, gefotografeerd door de benen van een turfsteker. Linksboven een gedenksteen
op het kerkgebouw, ter herinnering aan Jan de Bakker Pistorius, die op 15 september 1525 op de brandstapel belandde. foto henk bouwman
torius, een bakkerszoon uit
Woerden. In Wóerden raakte
Jan als theologisch student al
vertrouwd met de reformatori
sche beginselen.
Toen hij in Jacobswoude, nabij
Woubrugge, werd aangesteld
als dominee, begon hij die be
ginselen vol hartstocht onder
het kerkvolk te verspreiden. 'En
de Heere wrocht mede', zo
schrijft Verboom, 'zodat het
zaad van der Reformatie wortel
schoot'.
Jacobswoude was door turfste
kers bijna volledig weggestoken
en liep onder water. Het dorpje
verdronk. De kerk werd afge
broken. Jan de Bakker trok naar
het kerkje in Woubrugge, waar
hij zijn ketterse praktijken
voortzette. De roomse mis werd
door hem afgeschaft. Dat was
allemaal maar theater. De kerk
vaders in die tijd schudden mis
moedig het hoofd. Het was
treurig gesteld met de moraal
van de roomsen in die omge
ving.
Uiteindelijk werd Jan voor de
inquisitie gebracht. Hem werd
gevraagd of hij voor zijn wange
drag de absolutie van een
roomse geestelijke wilde ont
vangen. Dat weigerde Jan. 'Als
God vergeven wil, wacht hij niet
op het moment dat u gereed zijt
uw hand op mijn hoofd te leg
gen', antwoordde hij. Doordat
hij halsstarrig weigerde zijn
dwalingen toe te geven, beland
de Jan de Bakker Pistorius uit
eindelijk op de brandstapel. Zo
knetterde zijn ziel naar God.
Zijn opvolger werd Alexander
Comrie, een Schotse dominee
die op invitatie van een vrome
Rotterdamse zakenman in Ne
derland was gekomen. Een
strenge doch rechtvaardige
man. Hij stelde voor de school
meesters in die tijd een aantal
regels op, die nu nog lijken na
te echoën in het rustige Wou
brugge. 'Ook zal hij de kinderen
ontzag, liefde en trouw voor ha
re wettige overheid, zoeken in
te boezemen, en dezelven tel
kens bij 't uit gaan van het
school, volgen tot bij de Woud
watering, en nazien of zij op
eene ordentlijke en geschikte
wijze naer hunne huisen gaen,
om die geenen, welke eenige
dertelheden, ongebondenheden
of iets onbehoorlijks komen te
bedrijven, met woorden of da
den, wederom in 't school ko
mende, tot een voorbeeld van
de anderen, naar bevind van za
ken te bestraffen'.
Alexander Comrie en Jan de
Bakker hebben niet voor niets
gestreden. Na de reformatie was
er in de wijde omgeving niet
één katholiek meer te vinden,
zo meldt de biograaf van Com
rie trots. Tja, 'De aarde zegene
de Here, love en verheffe Hem
in eeuwigheid'. Die boomlange
mopperaar aan de waterkant
mag wel uitkijken.
CEES VAN HOORE
Als het stil is op de Heimanswetering in Wou
brugge is het ook rustig op de Woudwetering.
Kees Boekhout, reservebrugwachter en kanton
nier bij de provincie Zuid-Holland, weet er alles
van. Vanuit zijn huisje op de Woubrugsebrug,
scheidslijn van beide waterwegen, ziet hij op
dinsdagochtend weinig boten. Boekhout doodt
de tijd met een puzzeltje, een krantje, luisteren
naar de radio of een praatje met een voorbijgan
ger.
Hij begrijpt niks van de rust op het water. „Wie
nu niet vaart, vaart nooit meer. Het is toch goed
weer. Het is hartstikke stil en dat heeft niets met
het voetbal te maken. Het gaat de laatste tijd vol
gens mij toch een stuk minder met de plezier
vaart."
Boekhout zit tijdelijk op de brug in Woubrugge
omdat een aantal collega's met vakantie is. Ei
genlijk doet hij kantonnierswerk - het onderhoud
langs provinciale (water) wegen zoals grasmaaien
en borden plaatsen. Maar dat wil niet zeggen dat
hij niets van het brugwachtersvak afweet. Inte
gendeel.
„Ik kan de brug niet voor het vaderland weg
opendraaien. Jachten laat ik nog wel eens rond
dobberen tot er een stuk of vier tegelijk door kun
nen. Want niets is zo frustrerend voor automobi
listen die voor een brug wachten als ze één mast
voorbij zien komen. Voor de beroepsvaart ligt het
anders. Schippers kondigen hun komst aan via de
marifoon en krijgen vrije doorgang. Er is hier
trouwens ook geen ruimte om grote schepen te
laten wachten."
Hartje zomer, bij 30 graden, is het een stuk druk
ker. Dan verschijnen ook de 'cowboys op het wa
ter'. „Sommige schippers geven gas in de hoop
nog even door te kunnen. Maar te laat is te laat
en ik laat de brug gewoon zakken. Er zijn mensen
die dan heel boos worden, maar daar heb ik ma
ling aan."
Maar ook óp de brug is het soms raak. Als de rode
waarschuwingslichten van de brug aangaan ten
teken dat de slagbomen gaan zakken, geeft menig
automobilist nog een dot gas. „De mensen den
ken: die brugwachter ziet me aankomen en laat
me nog wel even door. Alleen door kordaat door
te zetten, krijgt ik de slagbomen naar beneden."
Het tegenovergestelde doet zich voor onder de
brug. Als Boekhout schippers van plezierjachten
het groene licht geeft, komt het regelmatig voor
dat de boten keren of aanmeren, terwijl de proce
dure om de brug te openen al in gang is gezet.
„De kennis van de vaarregels bij de pleziervaart is
bedroevend", ziet Boekhout dagelijks.
TEKST ERIC-JAN BERENDSEN
FOTO HENK BOUWMAN
o
g
Cn o
oi
PU
01
p: cc
O
cn o
oo o
x
si
si
O
C 3
o
waterleiding
jacobswoude
HERENWEG
26.000,-
jacobswoude
COMRIEKADE
24.000,-
station
lammenschans
20.000,-
alphen
VANMANDERSLOOSTRAAT
22.000,-
alphen
B. B. SLOTSINGEL
22.000,-
alcemeen fonds
