'Nieuwe taalwet Algerije kan tot nationale ramp leiden'
Doden door hittegolf in Zuid-Europa
Buitenland
Eerste proces wegens
genocide voor Tribunaal
Acht Serviërs
veroordeeld
Verbod op plastic landmijnen Twee winnaars tijdens Clintons Chinareis
President tijdje vast in de lift
'Dokmanovic deed vijf zelfmoordpogingen'
)AG 4 JULI 1998
iaanuitbarsting op Montserrat
- j. Een nieuwe vulkaanuitbarsting op het Caribische ei-
/^ntserrat heeft de hoop op een spoedige terugkeer van
- lite bewoners doen vervliegen. Na maanden rust spuwde
er in de Soufriere-bergen gisteren enorme hoeveelheden
neters hoog de hemel in. Ook stroomde gloeiend ge-
en gas van de hellingen naar beneden. Waarnemers
i over een gevaarlijke situatie. De vulkaan op Montserrat,
^tse kroonkolonie van honderd vierkante kilometer, was in
na vier eeuwen weer actief geworden. Vorig jaar kwa-
221 een grote eruptie twintig mensen om het leven. Zij had-
»n gehoor gegeven aan de evacuatie-oproep van de auto-
Van de oorspronkelijk 11.500 bewoners zagen 8.000 zich
jjr (dwongen het eiland te verlaten.
^ïvven: KGB misdaadorganisatie
L* Het Litouwse parlement heeft de Russische veilig-
ienst KGB officieel tot misdaadorganisatie verklaard,
or verliezen de voormalige medewerkers van deze dienst
ïwen voor een periode van tien jaar het recht op een
innen vrijwel alle overheidsorganen en ook in een groot
°"n de private sector. Litouwen herkreeg in 1991 zijn onaf-
ijkheid, na een halve eeuw Sovjet-bewind. Vooral de KGB
N> een actieve rol in de repressie gedurende deze periode
jetting die tienduizenden Litouwers het leven kostte. Op
(ouPentwonen n°g z0 n vierduizend voormalige KGB-me-
;ers in Litouwen. De Litouwse president Adamkus toont
itevreden over de nieuwe wet. Volgens een naaste mede-
ageis het parlementsbesluit in strijd met de constitutie, die
garandeert op economische activiteiten.
uecken doden 21.000 Koerden
kir* In de strijd tegen de Koerdische afscheidingsbewe-
CK heeft het Turkse leger sinds 1987 ruim 21.000 rebellen
1. De eigen verliezen bedroegen 4.600 manschappen. Dat
ren door de speciale gouverneur voor Zuidoost-Turkije
Igemaakt. De Turkse regering stelde het gouvernement in
i om de afscheidingsbeweging beter te kunnen bestrijden,
fgelopen elf jaar waren ook nog eens 4.399 burgers, onder
1 kinderen, het slachtoffer van separatistisch geweld. De
ikte in 1984 de wapens op tegen de centrale régering in
i. De extreem linkse Arbeiderspartij van Koerdistan streeft
tolië, waar de Koerden de meerderheid vormen, naar een
I taat.
—'ayed kwaad op broer van Diana
n* Mohamed Al Fayed heeft gisteren uitgehaald naar Earl
e ^r, omdat in het door Spencer opgezette Diana-museum
nkele verwijzing is te vinden naar Fayeds, samen met
ha'i. verongelukte zoon Dodi. Het museum, dat zich bevindt
landgoed Althorp van de familie Spencer, werd woensdag
ubliek geopend. ,,Ik weet zeker dat het mensen die het
lm bezoeken zal verbazen dat Dodi's naam niet een keer
Sjenoemd en die van prins Charles, die Diana zo ongeluk -
ft gemaakt, heel vaak", aldus Al Fayed. „Earl Spencer wil
foon terugpakken. In een onlangs door de BBC uitge-
n documentaire ontkende Spencer dat zijn zus van plan
n met Dodi Fayed te trouwen, zoals Al Fayed beweert.
?r zei dat de relatie tussen Diana en Dodi Fayed zich nog
stadium van eerste verliefdheid had bevonden.
orboot breekt wereldrecord
Li Een Britse motorboot heeft het wereldrecord varen
le wereld met meer dan een week verbeterd. Het oude re-
[amt uit 1960. De tijd van het nieuwe wereldrecord is 74
- twintig uur en 58 minuten. Het schip, de Adventurer, had
H mensen aan boord en stopte onderweg onder andere in
™ens van Singapore, HongKong, Honolulu, San Diego en
'ork. Ook maakte het een ongeplande tussenstop op de
om reparatiewerkzaamheden uit te voeren.
ïr mensen vluchten voor branden
>ia beach De branden in de Amerikaanse staat Florida
n in de afgelopen twee dagen zeker 80.000 mensen uit
Uizen verjaagd. Alleen al in het district Flagler moesten
I mensen worden geëvacueerd. Het district wordt nage-
jeheel door brandhaarden omringd, aldus een woordvoer-
n de autoriteiten in de hoofdstad Tallahassee gistermid-
levreesd wordt dat de verschillende haarden zich zullen
ivoegen tot één grote vlammenzee. De snelweg nummer
eerder tussen Jacksonville en Titusville over een lengte van
lometer was afgesloten, werd voor enkele uren weer open-
d om de evacuatie mogelijk te maken. Eerder op de dag
touvemeur Lawton Chiles van Florida een dringend be-
jm hulp op de Amerikaanse federale overheid, teneinde de
osbranden in het noordoosten van zijn staat te overwin-
eder doodde zuigeling
un/siTTARDEen 24-jarige ongehuwde moeder uit het
Tudderen heeft afgelopen woensdag haar pasgeboren
gedood. Het stoffelijk overschot had de vrouw verstopt in
)odschappentas. Zij heeft bekend, maar geen duidelijk
rvoor haar daad gegeven. De politie deed de ontdekking
adat artsen van het ziekenhuis in Sittard alarm hadden ge-
De vrouw was daar met ernstige inwendige bloedingen
ïbracht. Bij onderzoek kwamen de artsen tot de conclusie
vrouw kort tevoren een kind moest hebben gebaard. De
rschuwde Duitse politie vond in een woning, waar de
r korte tijd had gewoond, het lijkje.
OPA Deutsche Pre'
ruswuk thomas verfuss
In Algerije wordt morgen een nieuwe taalwet van
kracht die het Arabisch tot enige officiële taal ver
klaart. De arabiseringswet dreigt met geldboetes
oplopend tot 150 gulden, als in officiële docu
menten een andere taal wordt gebruikt (in de
praktijk: Frans of een berberdialect).
Dit gebeurt tot groot ongenoegen van de Berbers,
de oorspronkelijke inwoners van het Noord-Afri
kaanse land, en van veel leden van de Franstalige
elite. Eerdere pogingen tot arabisering leidden in
1990 tot betogingen met honderdduizenden deel
nemers.
Sommige Algerijnen vrezen dat het geweld zal
toenemen in Kabylië, het belangrijkste berberge-
bied ten oosten van de hoofdstad Algiers. Er zijn
al doden gevallen bij botsingen met de politie en
er zijn veel overheidseigendommen vernield na
de moord op de immens populaire berberzanger
Lounès Matoub vorige week. Deze verzette zich
tegen de arabisering. Sommige Berbers verden
ken de overheid ervan achter de aanslag te zitten,
ook al is de moord opgeëist door de Gewapende
Islamitische Groepen (GIA).
De Berbers leefden al ten tijde van de Romeinen
in het huidige Algerije. Zij werden onderworpen
door de Arabieren die na de dood van profeet
Mohammed in 632 hun rijk uitbreidden. De Ber
bers bekeerden zich tot de islam, maar bleven
meestal hun eigen taal spreken. Zij vormen te
genwoordig bijna éénderde van de bevolking.
Toen Algerije na een bloedige oorlog in 1962 on
afhankelijk werd, was de stedelijke elite, na 132
jaar Frans bewind, behoorlijk verfranst. Ook van
daag nog spreken veel goed opgeleide Algerijnen
thuis Frans, en ongeveer de helft van de landelij
ke dagbladen verschijnt in de taal van de voorma
lige kolonisator. Ook speelt het Frans een domi
nante rol in het bedrijfsleven en in technische
vakken in het hoger onderwijs.
Na de onafhankelijkheid wilde de regering het ge
bruik van het Arabisch bevorderen. Er waren ech
ter te weinig Algerijnse onderwijzers die het stan
daard Arabisch goed genoeg spraken. Daarom
werden uit Egypte werkloze leraren 'geïmpor
teerd'. die zich in hun thuisland veelal uit onte
vredenheid hadden aangesloten bij het moslim
broederschap. Volgens veel Algerijnen die het ge
weld in hun land met lede ogen aanzien, is door
die import de kiem gelegd voor de latere steun
aan het moslimfundamentalisme en het FIS on
der veel jongeren.
In de nieuwe grondwet van 1996 staan het Arabi
sche, het Berberse en het islamitische aspect van
de nationale identiteit gelijkwaardig naast elkaar.
De berbertaai Tamazight werd echter niet als offi
ciële taal erkend. Vaak werden daarvoor prakti
sche redenen genoemd. Er zou dan te veel ver
taald moeten worden.
Volgens Saïd Sadi, de fel antifundamentalistische
leider van de vooral onder Berbers sterke Bewe
ging voor Cultuur en Democratie (RCD), wil de
regering met de nieuwe wet niet alleen conserva
tieve moslims voor zich winnen door steun aan
de taal van de Koran. Zij wil ook de Franstalige
elite wegwerken die zich verzet tegen de 'sluipen
de sudanisering' van Algerije, zei hij onlangs in
een interview met de Franse krant L'Humanitê.
Sadi vreest dan ook dat de taalstrijd tot een
'nationale ramp' zal leiden. Andere Algerijnen ho
pen dat het in de praktijk niet zo'n vaart zal lopen
met de arabisering.
Kinderen proberen verkoeling te vinden in een fontein op het onafhankelijkheidsplein in Athene. De thermometer bleef gisteren bij 43 graden Cel
sius steken. foto epa louisa gouliamaki
rome-athene dpa
De hittegolf rond de Middelandse Zee heeft
de afgelopen dagen aan zeker tien mensen
het leven gekost. Vooral in Italië en Grie
kenland meldden zich tientallen mensen
met ademhalingsproblemen en hartklach
ten bij ziekenhuizen.
Meteorologen maten op midden-Sicilië
waarden van tegen de 50 graden Celsius. In
de buurt van Palermo werden driehonderd
mensen uit hun huizen geëvacueerd, nadat
zevenhonderd hectare bos in de omgeving
was afgebrand. Door de dichte rookontwik
keling reed een automobilist zich op een
snelweg in de buurt dood.
Elders in Italië kwam een toerist om het
leven op een camping, in snel om zich heen
grijpende vlammen. Volgens de Italiaanse
media vielen verder zeven doden in de
Zuid-Italiaanse provincies Calabrië en Apu-
lië.
Griekenland beleefde de ergste hitte in de
afgelopen vijf jaar. Temperaturen in Athe
ne, Argos en op de Peloponnesos liepen op
tot 45 graden. Zeker 50 mensen moesten in
ziekenhuizen behandeld worden. Athene
was nagenoeg uitgestorven. Bijna iedereen
was naar de stranden gevlucht of zat achter
geblindeerde ramen in ruimten met aircon
ditioning.
In Bulgarije reikten de temperaturen tot
tegen de 40 graden, de hoogste waarden in
deze tijd van het jaar sinds 1927. Bewoners
van een flat in een stadje nabij Sofia kwa
men tot hun afgrijzen tot de ontdekking dat
de centraal geregelde verwarming in hun
gebouw was aangezet.
den haag thomas verfuss
Bij het Joegoslavië-Tribunaal
begint maandag het eerste pro
ces wegens genocide (volkeren
moord), volgens velen het af
schuwelijkste misdrijf van het
internationale strafrecht. De
Bosnische Serviër Milan Ko-
vacevic (57) staat terecht voor
het VN-hof in Den Haag wegens
zijn aandeel in de etnische zui
veringen in 1992 in de streek
rond Prijedor (Noordwest-Bos-
nië).
Tot nu toe heeft het tribunaal
alleen mensen berecht wegens
schendingen van het oorlogs
recht en misdaden tegen de
menselijkheid. Zo werd de
Bosnische Serviër Dusko Tadic
vorig jaar voor zijn aandeel aan
de 'etnische zuiveringen' rond
hetzelfde Prijedor veroordeeld
tot twintig jaar cel.
Genocide veronderstelt een
vooropgezet plan tot vernieti
ging van een bevolkingsgroep
uit etnische, racistische of reli
gieuze motieven. Het is typisch
een aanklacht die leiders ten
laste kan worden gelegd, terwijl
Tadic maar een verkeersagent
was.
Kovacevic was daarentegen
vice-voorzitter van de Servische
'crisisstaf in Prijedor en tevens
vice-voorzitter van de plaatselij
ke afdeling van de Servische
Democratische Partij (SDS) van
Radovan Karadzic. De 'crisis
staf kwam in het voorjaar van
1992 van de grond om het ver
zet te organiseren tegen de af
scheiding van Bosnië-Hercego-
vina van het toenmalige Joego
slavië.
De Serviërs grepen in de
streek de macht met behulp van
het Joegoslavische federale le
ger (JNA). Na de beschieting en
verovering van dorpen en ste
den werden niet-Servische be
woners meestal moslims en
Kroaten verdreven of opge
sloten in kampen zoals Omars-
ka, Keraterm en Trnopolje. Daar
werden gevangenen gedood,
mishandeld en verkracht. Ande
ren werden het slachtoffer van
slechte voeding en het gebrek
aan medische verzorging.
Volgens de aanklager heeft
Kovacevic als lid van de crisis
staf die kampen mede opgezet.
Britse soldaten hielden hem vo
rig jaar juli aan. Bij zijn eerste
voorgeleiding verklaarde Ko
vacevic onschuldig te zijn en
vrijspraak te verwachten. Zijn
gezondheid is slecht. Voorwaar
delijke vrijlating is in januari
echter afgewezen om te voorko
men dat Kovacevic getuigen in
timideert.
Kovacevic' advocaat Dusan
Vucicevic zei onlangs in een in
terview met het Duitse week
blad Die Zeit dat Kovacevic met
de dood was bedreigd door po
litiechef Drljaca indien hij niet
meer wilde meewerken in de
crisisstaf. Ook wil de verdedi
ging aan de hand van de lijst
van operaties die Kovacevic
heeft uitgevoerd, aantonen dat
hij weinig tijd had om bij de
vergaderingen van de crisisstaf
te zijn. Kovacevic zou ervan uit
zijn gegaan dat er slechts sprake
was van 'transitkampen'.
zagreb afp
Een rechtbank in Kroatië heeft
acht Serviërs uit Kroatië tot for
se gevangenisstraffen veroor
deeld wegens oorlogsmisdaden
tegen burgers, begaan in 1991
bij Vrlika in het zuiden van
Kroatië. Drie van de acht wer
den bij verstek veroordeeld tot
celstraffen uiteenlopend van
twaalf tot twintig jaar. De ande
re vijf, die voor de rechter in
Split verschenen, kregen straf
fen van acht tot vijftien jaar.
u~.A1,:
new york» anp
Vanaf 3 december geldt een ver
bod op plastic landmijnen die
moeilijk op te sporen zijn. Het
verbod treedt in werking nu 21
landen het eerste protocol bij
het algehele verdrag op land
mijnen hebben geratificeerd en
is bindend in die landen.
Een woordvoerder van de
Verenigde Naties maakte giste
ren bekend dat het minimum
van twintig landen dat heeft ge
ratificeerd is behaald, waarmee
het verdrag in werking is getre
den. Het bewuste protocol ver
biedt plastic landmijnen die
niet zijn op te sporen met de
tectoren.
Het protocol is een eerste
stap op weg naar een totaal ver
bod op productie, opslag, ge
bruik en export van landmijnen.
Het verdrag voorziet ook in de
vernietiging van de bestaande
voorraden. In totaal hebben 126
landen de conventie onderte
kend.
hong kong-peking gpd
De Amerikaanse president Bill
Clinton heeft gisteren zijn om
streden, negendaags bezoek
aan China afgesloten. Het be
zoek was waarschijnlijk het
moeilijkste uit zijn carrière. Hij
moest zowel de mensenrech
tenactivisten thuis tevreden
houden, maar ook de Ameri
kaanse zakenlui die op hun
beurt weer niet gebaat zijn bij
een al te confronterende Clin
ton.
Tijdens het bezoek van Clinton
werden contracten ter waarde
van zo'n drie miljard gulden ge
tekend, maar ook stelde de VS-
president zich kritisch op ten
aanzien van de mensenrechten.
Volgens Amerikaanse bronnen
is er achter de schermen kei
hard onderhandeld om zowel
de Amerikaanse als de Chinese
leiders geloofwaardig te doen
overkomen.
Het waren de Amerikanen die
er op aandrongen dat de pers
conferentie afgelopen zaterdag
in de Grote Hal van het Volk live
werd uitgezonden op de Chine
se Nationale Televisie, een me
dium dat normaal gesproken
ondergeschikt is aan het Depar
tement van Propaganda.
Door toestemming voor de uit
zending te geven lijkt Jiang Ze-
min een gok te hebben geno
men, die wonderbaarlijk goed
uitpakte. Tegen de opmerkin
gen van Clinton over het bloed
bad van Tiananmen ('gebruik
van geweld was fout') stelde
Jiang dat indien er geen wapen
geweld was geweest, 'China nu
nooit de stabiliteit had gekend
die het nu kende'.
Het leverde twee winnaars op:
Clinton liet aan de mensenrech-
tencritici zien dat hij de Chinese
leiders openlijk durft te con
fronteren met Tiananmen.
Jiang: hij toonde zijn volk dat hij
zich niet laat inpakken door
's werelds machtigste politicus.
Maar Clinton moest wel een
prijs betalen: hij moest publie
kelijk herbevestigen dat de VS
Taiwan als een onafscheidelijk
deel van China beschouwen.
Clinton heeft verder consequent
geweigerd dissidenten te ont
moeten. Vage toezeggingen van
Jiang Zemin dat China open
staat voor een dialoog met Ti-
hong kong ap
storing was het gevolg van het
uitvallen van de stroom in een
Hong Kongs congrescentrum.
Even later werd de lift weer op
gang gebracht, maar toen wei
gerden de deuren open te gaan.
Uiteindelijk zijn de deuren met
geweld opengemaakt, waarop
het presidentiële gezelschap
kon uitstappen.
De Amerikaanse president Bill
Clinton heeft gisteren op de
laatste dag van zijn bezoek aan
China, tien minuten in een lift
vastgezeten, samen met zijn
echtgenote Hillary, zijn stafchef
Erskine Bowles en enkele agen
ten van de geheime dienst. De
bet's geestelijk leider de Dalai
Lama werden na een paar uur
al weer afgezwakt door een
woordvoerder van het Chinese
ministerie van buitenlandse za
ken.
Alles bij elkaar is er niet zo gek
veel bereikt tijdens de top: het
belangrijkste concrete resultaat
is de afspraak dat China en de
VS hun kernraketten niet meer
op elkaar zullen richten, gecom
bineerd met kritiek op een
nieuwe, gemeenschappelijke
dreiging: de recente atoomwa
penwedloop tussen India en
Pakistan.
Maar in een aantal belangrijke
zaken werd geen overeenstem
ming bereikt: zo slaagde China
er niet in toezeggingen te krij
gen voor haar felbegeerde lid
maatschap tot de Wereld Han
delsorganisatie: ook is er niets
gezegd over de opheffing van
Washingtons resterende sanc
ties die na het bloedbad in 1989
werden ingesteld. De Chinezen
hebben van hun kant geen con
cessies gedaan op het gebied
van mensenrechten.
Bewakers zouden niet hebben opgelet
den haag gpd
-ibertel Voordeelminuten: de voordeligste minuten van Nederland.
Voordeelminuten en Regiovoordeel
haken van Libertel Personal en Libertel
«rotessional de voordeligste abonne
menten van ons land.
Met de laagste tarieven (zakelijk al
fanat I 0,27 p.min.). Particulieren bellen
tot 50c/r voordeliger. Om het nog aan
trekkelijker te maken: neem voor 18 juli
LIBERTEL
een Libertel abonnement en betaal de
eerste 4 maanden geen abonnements*-
kosten.
Bel voor meer informatie of de
dichtstbijzijnde verkooppunten gratis
Libertel 0800 05 60.
De Serviër Slavko Dokmanovic, die afgelo
pen zondag in de gevangenis van Scheve-
ningen zelfmoord pleegde, werd niet elk
half uur door bewakers gecontroleerd. Want
voorafgaande aan de uiteindelijk geslaagde
zelfmoordpoging, deed Dokmanovic eerst
vier andere. „En dat doe je niet in een half
uur", zegt zijn advocaat, de uit Belgrado af
komstige Torna Fila.
In de cel van Dokmanovic zijn een verbo
gen vork aangetroffen waarmee de Serviër
eerst geprobeerd heeft zich te elektrocute-
ren, en een blanco snoer van zijn scheerap-
paraat, een bebloed scheermes en een afge
broken stropdas waarmee hij zich een eer
ste keer heeft proberen te verhangen. Pas
de vijfde poging, weer met een stropdas die
geknoopt was rond het hengsel van een
kast in zijn cel en niet rond de deurknop
zoals de officiële lezing luidt, slaagde de
door het Joegoslavië-tribunaal van oorlogs
misdaden verdachte Joegoslaaf erin zich te
verhangen.
Advocaat Torna Fila twijfelt daarom sterk
aan de lezing van de gevangenisautoriteiten
dat zijn cliënt elk half uur bezocht is door
een bewaarder. „Er was die avond volop
WK-voetbal op tv. Die bewakers hebben he
lemaal niet op Dokmanovic gelet. Mis
schien wel een paar uur niet", aldus een lid
van de Joegoslavische ambassade, dat na de
dood van zijn landgenoot de cel heeft geïn
specteerd.
Op het lichaam van de dode Serviër is in
middels sectie verricht door een patholoog
anatoom. Over een maand worden de be
vindingen gepubliceerd. Dokmanovic, ex-
burgemeester van Vukovar en beschuldigd
van de moord op tweehonderd niet-Ser-
viërs, wordt morgen ter aarde besteld in zijn
woonplaats Sombor.
„De autoriteiten hebben nagelaten mijn
cliënt tegen zichzelf in bescherming te ne
men", aldus advocaat Fila. „Hij was zeer
paranoïde en zeer suïcidaal. Daarom heb ik
vorige week vrijdag nog een fax verstuurd
naar het Tribunaal, met het verzoek hem
extra in de gaten te houden. De autoriteiten
hebben hun verantwoordelijkheid niet ge
nomen. Zij waren verantwoordelijk voor
zijn veiligheid."
Dokmanovic, die tijdens zijn detentie on
der behandeling was van een Servische psy
chiater, was zo paranoïde dat hij bij ieder
gesprek met zijn advocaat verlangde dat
deze zich eerst legitimeerde. Fila: „Dan zei
ik tegen hem; maar ik heb je gisteren nog
gesproken. Zijn reactie: misschien ben je
wel een ander. In mijn slotpleidooi heb ik
de rechters ook voorgehouden dat de mens
Dokmanovic al gedood was door al het leed
in zijn cel. Dat men enkel zijn emballage,
zijn verpakking berechtte."
