H
5
Wereldidee van een loodgieter
3
O
M
Leidsclv^pagblad
Niet de Kalverstraat
maar het Rapenburg
gg
o
JAG 4 JULI 1998
975
19
-'000 9
XNIÜS
inoHaaxriMaaooN
■'000'9
D3MB3013A3DNV3
inoHaaxriMaaooN
-'ooooz
N30I3T
NOI1V1S
-'0000L
1N3BD 3Q
xriMaaooN
-'ooozl
ivvyisyooA
ariMaaooN
jriaasa
Sll3IDiaia333
»30zaado
o o
ju m
l§
3 O
73
O
g O
=-= c
Deze afbeeldingen zijn gebaseerd op het spel Monopoly. Copyright 1998 Hasbro Ine Alle rechten voorbehouden
We hebben vijf gegooid. De
Grent dus. De redactie trekt
dit weekeinde naar het
uitgaanscentrum van
Noordwijk. Maandag leest u
de belevenissen van de
redacteuren.
Niet de Kalverstraat, maar het Ra
penburg en niet de Barteljorisstraat,
maar De Grent. Sinds de Amerikaan
Charles Darrow in 1935 het spel
Monopoly uitvond, zijn er tientallen
verschillende versies van gemaakt,
al dan niet geautoriseerd door de ei
genaar van dit beroemde Registered
Trademark. De allerlaatste uitvoe
ring ervan - met officiële toe-
steming van de makers en de im
porteur - is vandaag uitgekomen en
ligt nu voor u. Het is het Leidsch
Dagblad Monopoly Spel dat wij de
komende vijf weken dagelijks voor
de lezer spelen.
Het is inmiddels traditie dat het
Leidsch Dagblad in de zomermaan
den de spreekwoordelijke komkom
mertijd op geheel eigen wijze te lijf
gaat. Dat gebeurt met een speciale
pagina en aan de hand van telkens
een ander thema. In voorgaande ja
ren voeren we met een boot over de
kanalen en plassen, doorkruisten
we met een ECO-bus de streek of
maakten we een ronde langs de ho
tels in de regio. Dit alles onder het
motto: 'de krant komt naar U toe'.
Dit keer dus een spel als uitgangs
punt. Niet zomaar een spel, maar
het spel der spelen: Monopoly. En
niet de Nederlandse uitvoering,
maar een speciale, regionale uitgave
daarvan. Met straten en stations uit
de steden en dorpen van het ver
spreidingsgebied van deze krant.
Met een gevangenis, met kanskaar-
ten en met Algemeen Fonds. Er is
slechts één groot verschil met het
origineel: kopen doen we niet, we
komen alleen kijken. Zoals het ech
te Hollanders in de vakantieperiode
betaamt.
Hoe zijn de regels? Elke ochtend
gooien we ter redactie met twee
dobbelstenen. Vanaf Start plaatsen
we de pion zoveel ogen vooruit als
er gegooid is. Naar de straat waar de
pion terecht komt, gaan we met een
redactieteam toe. Om er aardige,
leuke en interessante verhalen te
maken. Lichtvoetig van toon, zoals
het een zomerpagina betaamt, seri
eus van aard als het onderwerp
daarom vraagt. Wat er gebeurt als
we de komende weken op Kans of
Algemeen Fonds komen, blijft voor
alsnog een verrassing. Goed, een
tipje van de sluier dan: we hebben
een leuk restaurantje ontdekt in
Hamburg. Ja, dat heeft alles met
Monopoly te maken.
Over het weekeinde heen, hebben
we alvast gegooid. Vijf ogen. Dat be
tekent dat we zaterdag en zondag
op De Grent in Noordwijk zijn. En
fin, dat leest U maandag.
AD VAN KAAM
Monopoly maakte uitvinder Charles Darrow in één klap milionair
Er is geen spel ter wereld dat meer
tot de verbeelding spreekt dan Mo
nopoly. Sinds de uitvinding in 1935
is het door honderden miljoenen
mensen over de gehele wereld ge
speeld in tientallen versies en talen.
Wie kent niet gevleugelde uitdruk
kingen als 'U wint een schoonheids
wedstrijd' of 'Ga niet langs Start, u
ontvangt geen ƒ20.000,-'? Toch had
het maar weinig gescheeld of dit
spel der spelen had nooit van de
grond gekomen. Want aanvankelijk
zag spellenfabrikant Parker Brothers
helemaal niets in het geesteskind
.van Charles Darrow.
Het waren de jaren dertig en zoals
zovelen in die tijd van de 'Great De
pression' was Charles Darrow zijn
baan als loodgieter kwijtgeraakt. De
werkloze klusjesman uit German-
town, Pennsylvania ging echter niet
bij de pakken neerzitten en knutsel
de in zijn schuurtje aan allerlei 'uit
vindingen'. Ondermeer aan een
bordspel. Wat niet nieuw was, want
verderop in Massachusetts deed
Parker Brothers al een halve eeuw
in spelletjes en zette het plaatsje Sa
lem daarmee op de kaart als de
'spellenhoofdstad' van de wereld.
Onder vrienden en familie sloeg de
vinding van Darrow aan en hij
wendde zich tot Parker Brothers om
het voor hem te produceren. Daar
zag men aanvankelijk niets in het
Monopoly omdat het zondigde te
gen de principiële regels van het fa
miliespel. Het duurde te lang, het
was te gecompliceerd en het had
geen helder einde. Verder zaten er,
volgens de fabriek, 52 essentiële
fouten in.
Maar Darrow geloofde heilig in zijn
stratenplan, ontpopte zich als een
doorzettertje en produceerde sa
men met een vriend in eigen beheer
vijfduizend spellen die hij verkocht
aan een firma in Philadelphia. Via,
via kwam het terecht in New York
en daar pikte mevrouw Barton het
sp§l op bij het gerenommeerde
speelgoedhuis Schwarz. Haar man,
toevallig directeur van Parker Bro
thers, was nu wél overtuigd.
Drie dagen later tekende Darrow
alsnog het contract dat hem op 46-
jarige leeftijd in één klap miljonair
maakte: de eerste spelletjesuitvin
der die die mijlpaal bereikte. De
Amerikaanse droom, van kranten
jongen tot financieel onafhankelijk
zakenman, was ook voor hem wer
kelijkheid geworden.
Parker Brothers op zijn beurt dank-
Monopoly is er in alle soorten en maten. Van piepklein tot reusachtig groot. De allergrootste van de wereld ligt in
Moordrecht. Het spel is geheel gelegd in marmoleum en meet zestien bij zestien meter. foto Raymond rutting
te het voortbestaan in die crisisjaren
- alsmede zijn verdere groei en
bloei na de oorlog-voornamelijk
aan het Monopoly. De spellenfabri
kant verkocht de eerste de beste
maand meteen 20.000 exemplaren
en daarna wereldwijd milj,oenen
dozen. De regels bleven overal ge
lijk. Per land, per taal paste men
slechts de straatnamen aan.
De oorspronkelijke versie van Dar
row was geënt op de straten van
slechts één stadje: het in 1850 ge-
stichtte AÜantic City. Net als zoveel
Amerikanen was Darrow tijdens zijn
vakanties in de badplaats van New
Jersey onder de indruk geraakt van
de Boardwalk, de houten boulevard
op palen. Het was, met Park Lane,
de duurste straat op zijn spel, verge
lijkbaar met de Kalverstraat in de
Nederlandse uitvoering. Na zijn
dood, in 1967, eerde Atlantic City
hem met een standbeeld op de
Boardwalk.
Met name na de oorlog groeide Mo
nopoly uit tot een ware rage. In de
jaren zeventig leidde dat tot het eer
ste officiële wereldkampioenschap.
Geheel in stijl - het gaat bij dit spel
per slot van rekening puur om de
poen - gebeurde dat per definitie
op dure locaties, zoals in het hotel
St. Regis in New York en in het
Breakers in Palm Beach. De hoofd
prijs was niet misselijk; daar kon je
een huis van kopen.
Door de jaren heen zijn er allerlei
speciale versies van het spel op de
markt gebracht. Zoals bijvoorbeeld
de zogenaamde Verzamelaarseditie
die maar liefst 1500 gulden kost. De
koper krijgt dan wel een hardhou
ten bord met een verzonken speel
veld, gegoten pionnen en verzilver
de huizen. Bij het 50- en 60-jarig
bestaan van het spel verschenen er
jubileumuitgaven in blik en de een
wording van Europa was voor Par
ker aanleiding om EG-editie com
pleet met ECU's uit te brengen.
Vanzelfsprekend is Monopoly ook
met zijn tijd meegegaan. Door de
geldontwaarding moest almaar
meer worden betaald voor een
straat, een huis en een hotel, waar
door de oude versies inmiddels
puur nostalgische trekjes vertonen.
Maar er is bijvoorbeeld ook een Star
Wars-uitvoering, een zeer recente
WK-uitgave, een Reis-editie, een
Golf-editie en ga zo maar door. En
uiteraard kun je Monopoly ook op
de computer spelen. Lang niet zo
leuk als in het tijdperk van vóór het
beeldscherm, maargoed. Dat was
dan ook wel de tijd dat het familie
spel hoogtij vierde.
AD VAN KAAM
o
§5
P<~>
1/1
i/i O
O
O m
2
LU
_l
WATERLEIDING
JACOBSWOUDE
HERENWEG
26.000,-
JACOBSWOUDE
COMRIEKADE
24.000,-
STATION
LAMMENSCHANS
20.000,-
ALPHEN
VAN MANDERSLOOST RAAT
22.000,-
ALPHEN
B. SLOTSINGEL
22.000,
ALGEMEEN FONDS
