'Brede oecumene spreekt me aan'
Leidsch DagbladARCHIIiYEiV
Kerk Samenleving
ZATERDAG 4 JULI 1998
979
De Hartebrugkerk.
De Marekerk, de Hartebrugkerk, de Waalse Kerk, de Lok-
horstkerk, de Pieterskerk, de Hooglandse kerk en de Lu
therse Kerk: alle zeven, van Rooms-Katholiek tot Neder
lands Hervormd, verwelkomen zij de bezoekers om zich
van binnen en van buiten te la
ten bewonderen. Vorig jaar trok
ken de kerken rond de tiendui
zend bezoekers.
Dit jaar blijft het niet bij de ze
ven bestaande kerken. Het the
ma van Langs Leidse Kerken
1998 is "Verdwenen Kerken". In
de loop van de geschiedenis zijn
verschillende kerkgebouwen in
Leiden van de kaart geveegd,
soms door sloop, soms door
brand. In de maand juli kan ie
dereen ze weer bezichtigen,
want dan staat in iedere deelne
mende kerk een verdwenen kerk
centraal. Foto's, onderdelen uit
de kerk, een enkele maquette en
verhalen moeten de verdwenen
kerken doen herleven.
Het is De Geus op het lijf ge
schreven, deze oecumenische manifestatie. De man die in
meer Leidse commissies iets in de melk te brokkelen heeft
('men vraagt je, en dan zeg je geen nee') begon vier jaar
geleden als secretaris van de
stichting Langs Leidse Kerken.
Het was voor hem een uitda
ging. „Ik voel me verwant met
het breedschalige", vertelt hij.
„Het oecumenische spreekt me
aan. Ik heb het voor de oorlog
nog meegemaakt dat ieder in
z'n eigen hokje zat en ben daar
om blij met de oecumene."
Toch valt het hem tegen dat die
oecumene nog steeds zo moei
zaam op gang komt. „Je moet
elkaar de ruimte geven. Laat ie
dereen doen wat hij doet en ga
elkaar niet veroordelen. Daar
heb ik grote moeite mee."
Langs Leidse Kerken is een
breed initiatief. Praktisch alle
richtingen, van Hartebrugkerk
tot Marekerk, doen eraan mee.
„Ik ben blij dat we zo goed met elkaar kunnen samenwer
ken", vertelt De Geus. „We komen eigenlijk geen dogma's
tegen."
In de organisatie hebben uit elke deelnemende kerk onge
veer twee vertegenwoordigers
zitting. Ook de gemeente, mo
numentenzorg en De Lakenhal
zijn erin vertegenwoordigd. Elke
kerk heeft daarnaast een groter
team van mensen dat de exposi
tie in het eigen kerkgebouw ver
zorgt. Langs Leidse Kerken heeft
een tweeledig doel. De culturele
kant van een kerk als gebouw
wordt benadrukt, maar De Geus
merkt op dat er ook veel leden
van de verschillende kerken zijn
die, vaak met hun kinderen, op
pad gaan om de andere kerken
te bezichtigen om zo de eenheid
te beleven.
Het is voor De Geus, die zelf
;rk kerkt bij de Studenten Ekklesia
in de Hooglandse kerk, een ver-
Wim de Geus bij de op doek geprojecteerde foto van de Petruskerk aan de Langebrug, die te zien is in de Pieterskerk.
foto loek zuyderduin
rassing wat de andere kerken van de expositie maken. „Ik
ben nieuwsgierig en ga vandaag snel kijken. Iedereen wil
altijd zijn beste beentje voorzetten."
Onder die ijverige speurneuzen valt Maria Sistermans die
de expositie in de Pieterskerk verzorgt. Daar staat de afge
brande Petruskerk aan de Langebrug centraal. Deze be
vond zich op de plek van de brandweerkazerne. In de ge
vel zijn oude pilaren van de Petruskerk nog zichtbaar. Sis
termans onderzocht de geschiedenis van de Petruskerk en
werd enorm enthousiast. „Toen in 1572, tijdens de Refor
matie, de laatste pastoor uit de Pieterskerk werd verdre
ven zijn er schuilkerken ontstaan, onder andere in de Sint
Jorissteeg. Toen deze te klein werd en door de liberalere
tijdsgeest mensen hun mening weer mochten laten ho
ren, gingen de katholieken kerken in de Lodewijkskerk en
daarna in de Petruskerk."
De Petruskerk was dus de opvolger van de Pieterskerk,
maar het gebouw was niet zo'n lang leven beschoren als
zijn voorganger. Op 25 juli 1933 brandde het kerkgebouw
aan de Langebrug geheel uit. Het bisdom besloot de kerk
niet te herbouwen maar een nieuwe
Lammenschansweg te laten verrijzen,
samen met de andere vrijwilligers die
Pieterskerk verzorgen een foto van de
kerk op een groot doek laten zetten.
Dit doek is samen met een stuk
raam uit de Petruskerk te bezichti
gen.
De Petruskerk aan de Lammen
schansweg heeft allerlei voorwer
pen uit de oude Petruskerk in het
bezit. „Deze durfden we niet te ver
plaatsen dus hebben we er foto's
van gemaakt die te bezichtigen
zijn", vertelt Sistermans.
Ook in de andere zes kerken zijn de
exposities het bezichtigen waard. In
de Marekerk is een schaalmodel uit
De Lakenhal van de zeventiende-
eeuwse Nieuw gefundeerde of
Waardkerk te zien. Deze kerk moest
op een plein aan de Herengracht
komen, maar men is bij dé bouw
niet verder gekomen dan de funda
menten. In de Hartebrugkerk staat
de Mon Père Kerk centraal die in de jaren dertig is omge
bouwd tot zwembad. De Waalse Kerk ontfermt zich gedu
rende vier weken over de Vrouwenkerk en de Lokhorst-
kerk is het decor van de Remon
strantse Kerk. In de Hooglandse
kerk is informatie over de Zuider-
kerk uit 1939 en de Oosterkerk aan
de Herengracht en de Lutherse
Kerk geeft aandacht aan de Jeruza-
lemkapel uit het Jeruzalemhofje.
De kapel werd in 1467 gesticht op
de plaats waar nu de zojuist geslo
ten universitaire mensa staat en
waarachter het hofje te vinden is.
De zeven kerken zijn op 4, 11, 18 en
25 juli geopend van 11.00 tot 16.00
uur (de Pieterskerk niet op 18 juli in
verband met Leiden Culinair). De
toegang is gratis. Iedere zaterdag
begint er vanaf 10.45 uur (en daar
na ieder half uur tot en met 12.45
uur) bij Stadsc&fé van der Werff aan
de Steenstraat een gratis stadswan
deling langs de deelnemende ker
ken onder leiding van een deskundige gids. Naast de ex
posities staan er nog concerten op het programma en
wordt elke zaterdag afgesloten met een vesperdienst om
16.00 uur.
Op de vier zaterdagen mogen be
zoekers van 12.00 tot 13.00 uur op
het orgel van de Waalse Kerk spelen
en is er in de Hooglandse kerk van
13.30 tot 14.15 uur een orgelcon
cert. De vesperdiensten zijn op 4
juli in de Lokhorstkerk, op 11 juli in
de Marekerk, op 18 juli in de Lu
therse Kerk en op 25 juli in de Har
tebrugkerk. Op 18 en 25 juli geven
Alice Gaykema (sopraan) en Joop
Oiofsen (orgel) om 13.00 en 15.00
uur in totaal vier kerkconcerten in
de Lokhorstkerk. Bij de VW is een
brochure verkrijgbaar met routebe
schrijving en informatie over de
kerken. Hiermee kan men de tocht
op eigen houtje maken, ook na juli,
hoewel de kerken dan hun deuren
op zaterdag gesloten houden.
De Hooglandse kerk.
.-'.v. v:.
De Lutherse Kerk. |jj
foto's archief leidsch daïe
W
fe
uit de
Foto uit de archieven
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde bank- of
girocheque ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 centimeter in zwart wit) op te sturen
naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, Postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante be
taling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvang de foto binnen drie weken.
ANNO 1898
ANN01973
Maandag 4 Juli
ALGEMEEN In hetzelfde jaar 1897, waarin de bevol
king van Amsterdam tot een half millioen is gestegen,
heeft die van geheel Nederland (in Europa) officieel de 5
millioen bereikt. Koning Willem I regeerde in 1830-
zonder de zuidelijke provinciën, die toen in opstand wa
ren - over 2,600,000 Nederlanders in Europa. Willem II
had bij de aanvaarding zijner regeering in 1840
2,900,000onderdanen, Willem III in 1849 3 millioen.
Zijn dochter, Koningin Wilhelmina, zal in-September de
souverein zijn van ruim 5 millioen.
LEIDEN De ,,Leidsche Zwemclub" heeft een nationale
zwemwedstrijd uitgeschreven tegen Zondag 17 Juli a.s.
De inleggelden ad 0.50 per nummer zullen op den dag
van den wedstrijd worden terugbetaald aan hen, die in
het nummer waarvoor zij staan ingeschreven, werkelijk
zijn uitgekomen. De prijsuitdeeling zal onmiddellijk na
afloop van den wedstrijd plaats hebben. De prijzen be
staan in groote zilveren en gewone zilveren medailles en
kruisen, bronzen medailles en kunstvoorwerpen. Het
thans verschenen programma bevat de gebruikelijke
nummers, alsmede een voor mastklimmen en clubzwem-
men, waaraan minstens drie vereenigingen of clubs moe
ten doen deelnemen.
ADVERTENTIE Magazijn ,,De Stad Maastricht", Haar
lemmerstraat 130, levert nog gedurende veertien dagen:
prachtige qualiteit Illuminatie-glazen, met Stearine-vul-
iing, ongeveer zes uren brandend, glas en vetblok te za-
men voor 5.50 per 100. Tevens kunnen de nu nog
voorhanden zijnde gekleurde Ballons nog voor fabrieks
prijs verkocht worden. Zoodra de nu nog voorhanden zijn
de partij is uitverkocht, zal de prijs aanzienlijk verhoogd
moeten worden.
woensdag 4 juli
LEIDEN Als ze pech hebben
blijkt over een half jaar dat ze al
le blaren in de handen, alle rug
pijn en alle vermoeidheid beter
aan het voortuintje hadden kun
nen wijden. Als ze geluk hebben
slagen ze erin om het vijftiende-
eeuwse kasteel ,,Coebel" bloot
te leggen en daarmee erkenning
te verwerven in de wereld van de
archeologie. De ongeveer dertig
Leidse amateur-archeologen
maken zich er niet zo druk om.
Voorlopig graven ze elke zater
dag trouw door op het terrein
achter de flats aan de Haagweg.
De resultaten lijken tot nu toe
bemoedigend. Het modderige
terrein heeft al een paar interes
sante voorwerpen prijsgegeven,
waarvan serviesscherven uit de
Romeinse tijd en een 17de
eeuws pijpekopje het meest
waardevol lijken. "Maar", waar
schuwt voorlopig voorzitter Har
den berg van de (overig nog niet
officiële) Leidse vereniging van
amateur-archeologen, "of wij in
derdaad het kasteel zullen vin
den dat we zoeken is absoluut
niet te voorspellen. Er zal hier
mettertijd door de Stichting Stu-
Bewoners van de nieuwe Leidse Merenwijk willen in een schoon stadsdeel wonen. Ze hebben daartoe zelf de
hand aan de ploeg geslagen - of beter: aan de hark - om de sloten schoon te maken. Gisteravond gebeurde dat
voor het eerst bij de Condorhorst. foto archief leidsch dagblad
dentenhuisvestinggebouwd
gaan worden. Maar het kan nog
wel even duren voordat men be
gint. Voor ons plezierig. Want
het is ook wel voorgekomen dat
er tijdens het bouwen vondsten
werden gedaan die erop wezen
dat het bouwterrein interessant
zou zijn geweest voor de archeo
logie. Maar dan was het al te
laat. De "sterflat" verderop op
de Haagweg is zo'n geval ge
weest".
DEN HAAG Drie KVP-kamer-
leden hebben de.minister van
Verkeer en Waterstaat schrifte
lijk gevraagd de beslissing over
het al of niet aanleggen van een
vijfde baan op Schiphol uit te
stellen. Dit uitstel zou moeten
duren tot het moment van de be
slissing over de bouw van een
tweede nationale luchthaven.
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
REDACTIE
J Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J Preenen chef red Groot Leiden
A.J.B M. Brandenburg, chef eindred regio
F Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
T. Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr.
E Straatsma, chef red Regio Leiden
bt
Redactie I®1
Hoofdredactie ie
071-5128030 ADVERTENTIi n
Maandag t/m vrijdag van 8.1^
RUBRIEKSADVERlfS
071-5128030 Maandag t/m vrijdag van 8.ijel
d
ABONNEMENT^,
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro) -d
per half jaar (acceptgiro) 1
per jaar (acceptgiro) t
Abonnees die ons een machtigiii
het automatisch afschrijven vanre
geld, ontvangen 1,- korting pede
VERZENDING PERie
per kwartaal (NL) j
LEIDSCH DAGBLAD OP CA'
Voor mensen die moeilijk lezf11
hebben of blind zijn (of een adgi
hebben), is een samenvatting vapp
nieuws uit het Leidsch Dagblad (Lr
beschikbaar Voor informatie Oif
(Centrum voor Gesproken Lectuf
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonden
Academisch Ziekenhuis zaterdag 13 00 t/m dinsdag 13 00 en vanaf
13.00 t/m vrijdag 13.00u.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord. geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord. tel. 0172-463131
Academisch Ziekenhuis: tel. 071-5269111
Langs Leidse Kerken presenteert: verdwenen kerken
Nederlandse kerken zijn meestal alleen op zondag geopend, en dan nog alleen om de vieringen of diensten te bezoeken. De Stichting
Langs Leidse Kerken brengt hier al elf jaar lang verandering in. In de maand juli openen zeven historische kerken in de Leidse
binnenstad op vier zaterdagen hun deuren, niet alleen voor gelovigen maar ook voor toeristen. Wim de Geus is secretaris van de
stichting. De brede oecumene in dit project spreekt hem aan. „Tussen de deelnemende kerken zijn enorme verschillen, maar toch doen
ze allemaal mee. We werken goed samen en komen onderling geen dogma's tegen."
EZQ32331EBH1
