Jazz Jackrabbit zorgt voor
doorbraak Orange Games
Multi Media
Helicopteropleiding
s
s
C
KUfehersê
160
Gamesproducenten zijn in ons
land dun gezaaid en Nederland
se spellenmakers die internatio
naal scoren al helemaal. Eigen
lijk is er maar een Hollandse ga
mesproducent die wereldwijd
mee telt en dat is het Haarlemse
Orange Games. Wat in 1993 op
een zolderkamertje als een
manszaak begon, groeide in vijf
jaar tijd uit tot een bloeiend be
drijf met zes man personeel. Op
dit moment ligt hun platform-
spel jazz Jackrabbit II overal ter
wereld in de winkels. En voor
hun nieuwe Role Playing Game
(RPG) Core bestond er op de
E3-beurs in Atlanta, eerder deze
maand, belangstelling van een
aantal internationale pu
blishers.
Volgens Arjan Brussee, oprich
ter en general manager van
Orange Games, valt het eenvou
dig te verklaren waarom er wei
nig Nederlandse gamesprodu
cent internationaal mee tellen.
„Er heerst hier totaal geen ga-
mes-cultuur. In de VS willen
veel jonge programmeurs dol
graag games maken terwijl in
ons land defmeeste capabele
mensen naar de IT-branche
verdwijnen. Daar valt simpel
weg meer geld te verdienen.
Helemaal ongelijk kan ik ze niet
geven, want er zijn hier natuur
lijk erg weinig gamesproducen
ten waarvoor ze kunnen wer
ken. En de paar bedrijven die je
hier dan al hebt, die richten
zich of alleen op de Nederland
se markt (Davilex) of zijn niet
goed genoeg voor een wereld
wijde doorbraak."
Deze mindere kwaliteit wordt
meestal veroorzaakt door een
gebrek aan geld. Brussee: „Acht
jaar geleden kon je nog in je
eentje op de Commodore of
Amiga een game bouwen. Dat
kostte niets. Toen had je ook
veel Nederlandse spellen die in
ternationaal bekend waren. Wil
je tegenwoordig echter nog
meetellen, dan moet je mini
maal over een ontwikkelings
budget van een half miljoen
gulden beschikken en acht man
personeel in dienst hebben. Al
lés wordt tegenwoordig immers
in 3D geprogrammeerd en er
moeten minimaal 30 levels en
een multiplayer-optie in het
spel zitten. Games produceren
is in tien jaar tijd een stuk com
plexer en vooral erg veel duur
der geworden: Zo duur dat de
meeste Nederlandse bedrijven
dat niet meer kunnen opbren
gen."
Het Haarlemse succesverhaal
begon in 1994 met Jazz Jackrab
bit I. Brussee slaagde er als eer
ste in om een platformgame op
de PC te maken, die net zo soe-
ren voor een leuk bedrag verko
pen. Hierdoor ontstond er een
budget om een nieuwe game te
ontwikkelen. Een game die qua
graphics en gameplay met top
pers als Quake 2, Tombraider 2
en Unreal moest kunnen con-
En zo zag Core het licht. Een
bikkelharde action-strategy-
shoot em up-game, die volgens
Brussee wat meer diepte aan
het genre moet geven. "Het
gaat bij veel action-games vaak
alleen maar om het knallen. Ik
bedoel, achter Quake 2 of Un
real zit niet echt een grandioos
verhaal. Core kent wel een dui
delijke verhaallijn.
In Core voer je als speler het be
vel over een bende, die zich op
houdt in een futuristische stad.
Langzaam maar zeker krijgt de
speler door dat hij met zijn gang
de totale macht in de stad kan
grijpen, mits hij de tegenstan
ders op de juiste manier uit
schakelt. Vechten en schieten
spelen in Core duidelijk een
grote rol, maar de correcte stra
tegie bepalen is net zo belang
rijk. Het spel biedt een combi
natie van de brute actie uit
shoot ém ups en het betere
strategische werk van Com
mand and Conquer en War-
craft.
Core is vooral ontstaan in het
hoofd van lead-designer Roy
Postma. Deze zeer begaafde
Haarlemse tekenaar is vanaf
jongs af aan verslaafd aan SF-
en cyberstrips als ABC Warriors
en Juddge Dredd. Deze invloe
den kun je in Core goed terug
vinden. Het spel speelt zich af
in een duistere cyber-omge
ving, die af en toe verassend
veel weg heeft van Haarlem.
Postma: „Als Haarlemmer vond
ik het leuk om enkele aspecten
van de stad in deze game te ver
werken. Zo kun je naar café Het
Melkwoud toe gaan en heeft het
standbeeld van Laurens Jans-
zoon Coster ook een plaatsje
gekregen."
Op de enorme E3 beurs in At
lanta, waar gamesproducenten
hun nieuwe producten aan de
uitgevers presenteren, viel Core
erg in smaak. Brussee: „Eep
aantal grote en middelgrote
producenten wil Core graag uit
brengen. Ik moet nu het beste
aanbod er uit te pikken." Het
beschikbare budget voor de
marketing gaat een grote rol bij
de keuze spelen. Brussee: „Al
leen games die op grote schaal
gepromoot worden halen hoge
verkoopcijfers. Kijk maar Tom
braider 2, FIFA World Cup en
Quake 2. En het zou toch leuk
zijn als een Nederlands bedrijf
ook een keer zón topper
maakt..."
bij de helicopter vanzelf in de
lucht blijft hangen zijn er ge
noeg, maar na een week heb
ben de meeste spelers het alle
maal wel gezien. Apache Long
bow II, de meeste recente heli-
coptersimulatie van Jane's, blijft
vele maanden boeien. Het is net
alsof je met de grote jongens in
een echte oorlog rondvliegt.
Apache Longbow I van Jane's is
nog steeds zeer de moeite
waard en ligt nu voor 30 gulden
in de winkels. Maar deel II is
natuurlijk weer mooier en beter.
Nieuw is de ondersteuning van
de 3DFX/Voodoo-chip, waar
door er een prachtig driedimen
sionaal beeld ontstaat. Verder
kan er behalve met de 'tankkil-
ler' Apache AH 64D Longbow
ook met de Kiowa verkennings-
helicopter worden gevlogen en
met de Black Hawk transport-
helicopter, voor spelers die lie
ver (gewonde) militairen ver
voeren dan vijanden uitroeien.
Overigens is dit toestel wel nog
voorzien van een mitrailleur,
want er zijn in een oorlog na
tuurlijk altijd onsportievelingen
die het niet kunnen hebben dat
er gewonden naar een MASH-
ziekenhuis worden afgevoerd.
Ook nieuw is dat je in elk toestel
op de tweede plaats (navigator-
/schutter) kunt gaat zitten. En
zo kun je via een netwerk sa
men in een Apache gaan zitten:
de een vliegt, de ander schiet.
En zo kan oorlog voeren dus
ook nog 'gezellig' zijn.
Apache Longbow II heeft enorm
veel mogelijkheden waar je in
een mensenleven wellicht nooit
meer aan toekomt. Piloten die
toch liever schieten dan denken
zijn beter af met Extreme As
sault of G-Police.
Min. systeemeisen: Pentium 133,
16 Mb Ram, SVGA, Windows95.
Joystick en 3DFX aanbevolen.
Prijs: 98 gulden. Beschikbaar ge
steld door: Electronic Arts.
pel draaide als de games op de
consoles. Vooral dankzij de vele
shareware-versies van het spel
(een aantal losse levels op een
floppy) leerden tienduizenden
mensen over de hele wereld het
maffe konijn Jazz Jack kennen.
Er onstonden zelfs Japanse en
Amerikaanse fanclubs op het
Internet. Het lang verwachte
vervolg, Jazz Jackrabbit II, ligt
sinds deze maand in de winkels.
De recensies in de internationa
le gamesbladen varieerden van
lovend tot zeer enthousiast. In
de eerste week vlogen er al een
paar duizend kopieën over de
toonbank.
Brussee: „Dankzij het succes
van Jazz Jackrabbit I en II kun
nen we ons als gamesproducent
verder ontwikkelen. We kregen
royalties binnen en konden de
engine van Jazz een aantal ke-
Arjan Brussee toont trots Jazz Jackrabbit 2, dat voor de internationale
doorbraak van zijn bedrijf zorgde. Rechts ontwerper Roy Postma.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER RON PICHEL
INK BUURMAN
e de oorlogssimulaties van
fensie-expert Jane's kent weet
t het bij dit bedrijf nooit een
restie is van even in een vlieg-
jg stappen, opstijgen en aan
(lopende band vijanden ver-
pgen. Jane's staat bekend
h haar gedetailleerde over
aten van militair materieel
ide simulaties, gemaakt door
ftwarehuis Origin, zijn al net
i zorgvuldig in elkaar gezet. En
It betekent dus dikke hand
teken doorworstelen en stevig
fenen met toetsenbord (bijna
je knoppen hebben een func-
i) en joystick om je oorlogs-
kchine aan de gang te krijgen,
lel computerspelers haken af
een dergelijke hoge drempel
dat is jammer, want wie de
peite neemt om de besturing
p bijvoorbeeld een Apache
ngbowgevechtshelicopter
Ider de knie te krijgen wordt
jmschoots beloond. Diepgang
de grote kracht van dit soort
pulaties. Schietspellen waar-
NU
BIJ ONS:
Simple Compact
Flashcard
12RMB
incl. PC-Card-adp
p u z z
1
P
D
L
I
E
N
E
T
2
B
O
R
D
V
A
E
M
3
K
R
A
I
B
E
N
L
4
G
V
I
L
O
S
E
R
5
T
D
A
M
E
P
O
N
6
T
E
S
G
O
E
M
N
7
S
V
L
A
O
N
O
T
8
O
T
N
I
A
A
Z
R
9
E
N
T
O
E
O
D
10
L
H
E
A
A
R
11
B
U
A
R
R
O
S
N
12
T
N
E
O
R
L
I
A
13
S
L
P
I
O
E
N
D
14
V
R
G
E
O
N
O
M
)PGAVE
OPLOSSING
ITAAT
treep op elke regel de letters
eg, die samen het woord vor-
len dat overeenkomt met de
inschrijving. De resterende let-
Irs vormen van boven naar be-
eden en van links naar rechts
Bn citaat.
Vloerlijst; 2. grondvlak; 3. dik-
B staaldraad; 4. grondvlak; 5.
opje watten; 6. anti; 7. greppel;
driekroon; 9. boosaardig; 10.
lipwerktuig; 11adellijke titel;
ketting zonder einde; 13.
last; 14. godvruchtig.
KRUISWOORDRAADSEL
geletterd
ore-i-nee
--gerst--
zo-nop-os
w^gelei-t
ober-knie
e-klink-e
li-ere-eg
- - zieke--
mie-n-set
inspectie
HEINZ
TOMPOES
Tom Poes en de Grootdoener
Tom Poes had de erasor met beide
handen omklemd en was er al bijna
in geslaagd om de geleerde het in
strument te ontfutselen, toen de ro
bot met dreunende passen binnen
trad. Zijn galmend hulpgeroep deed
de retorten wankelen en vermeerder
de de onrust in het vertrekje. „Hier
heen!" riep heer Ollie op de achter
grond. „M-maak er een eind aan! Z-
ze willen mij kwaad doen!" De stalen
figuur zweeg plotseling. Het was dui
delijk, dat hij hpt bevel elektronisch
verwerkte, want in zijn oogcellen
ging een rood lampje branden en in
zijn tors klonk een aanzwellend ge
zoem. „Eind maken..." kon men hem
horen mompelen. „Eind maken...
eind... klik... eind..." Toen schoot on
verwacht zijn hibbel open en met
bulderende stem voer hij voort:
„Kwaad doen!" Tom Poes wrong de
erasor los en draaide zich om. Hij
zag, dat de grootdoener met iets
dreigends in zijn houding op heer
Bommel toestapte - en zonder zich
te bedenken haalde hij een hendeltje
over. „Niet doen!" riep professor
Sickbock nog. „Dat is gevaarlijk! Ge
zult het toestelletje ontladen!" Het
was echter reeds te laat. Met het ge
luid van een donderslag schoot er
een vonk over, die de robot in een
felle gloed zette en hem zijn even
wicht deed verliezen.
Microsoft en de wingdings
De lancering van de Neder
landse versie van het veelbe
sproken Windows 98 staat g
mand op een verkeerde knop.
De url's kregen een apart let
tertype: wingdings. Wie wel-
pland voor de eersté week van eens door de lijst met letterty-
juli. Omdat de productie lek- pes is gewandeld, is ze onge-
ker liep besloot Microsoft Be
nelux de 'grote dag' iets voor
uit te schuiven en wel naar 25
juni, het moment waarop het kan worden
programma zijn wereldwijde soort codetaal kan worden
première beleefde. Maar afge- geschreven.
twijfeld een keertje tegenge
komen, die vreemde tekens
1 grappig lijntje
lopen donderdag lag Win
dows 98 NL nog niet in de
winkels. Een drukfout in de
handboeken was de reden
van de vertraging.
In het boek staan de nodige
url's (internet-adressen) en
die moesten worden afge
drukt in een apart, opvallend
lettertype. En toen drukte ie-
Nationale webdesign wedstrijd
Vele duizenden handboeken
verdwenen in de papierver
nietiger en Windows 98 NL
komt nu gewoon rond 8 juli
uit, want van opdrachten als
'surf nu naar 'appeltje', 'ster',
'golfje', 'pijltje' kan nu een
maal niemand chocolade ma
ken....
Het maandblad Computer!
Totaal en Internetprovider
Demon organiseren samen de
eerste nationale webdesign
wedstrijd. Iedereen die we
bpagina's ontwerpt kan deel
nemen en een gooi doen naar
de hoofdprijs van liefst 25.000
gulden. De finale van de wed
strijd vindt plaats tijdens de
HCC-dagen, eind november
in de Jaarbeurs te Utrecht.
Deelnemers dienen een com
plete pagina te maken, die
wordt geplaatst op de server
van Demon. Er zijn drie cate
gorieën: een site voor een fic
tief bedrijf, een site voor een
vereniging en een publicatie
van een webzine. Behalve de
hoofdprijs van 25.000 gulden
bestaat het prijzenpakket uit
twee Compaq-computers ter
waarde van 3.500 gulden,
twee monitoren, 2 scanners
en de nodige softwarepakket
ten.
Informatie bij Computerto
taal (Hans Doorn, 023 -
546 11 22) of Demon Internet
(Dave Langezaal, 020 -
530 42 06).
Publisher 98: snel en fraai
Zelf een advertentie met wee-
kaanbiedingen ontwerpen, of
een nieuwsbrief die eigenlijk
vandaag nog af moet: dat zijn
klusjes die geen enkel pro
bleem meer zijn met de nieu
we versie van Microsofts
DTP-pakket Publisher. Erva
ring met vormgeving hoef je
helemaal niet te hebben als je
met dit programma aan het
werk gaat. Het gaat om de in
houd: en dat die ook nog eens
aantrekkelijk verpakt moet
worden, dat wordt met een
pakket iets waar je je nauwe-
nadat de basisopmaak door
zo'n ingebouwd tovenaartje is
gemaakt, zelf wijzigingen a
Publisher, dat in vergelijking
met 'grote' desktop publis-
hing-programma's als Adobe
Pagemaker of Quark Express
toch al een heel gemakkelijk
te bedienen programma v
met een wizard. Wie bijvoor
beeld in één keer het voorge-
definieerde kleurenschema
wil aanpassen, die doet dat
met één of twee muisklikken.
De Nederlandse versie van
is in de 98-versie nog een stuk Publisher 98 ligt voor 295 gul-
aantrekkelijker geworden. Het den in de winkel. Geregi-
pakket barst haast uit zijn
voegen van de zogenaamde
wizards, waarmee snel een
basisopmaak kan worden ge
genereerd voor nieuwsbrie
ven, briefkaarten, uitnodigin
gen, briefpapier, program
ma's, advertenties en noem
maar op. Van al die basis-
vormgevingen zijn per cate
gorie meerdere varianten be
schikbaar, zodat er altijd wel
een ontwerp bij zit dat de ge
bruiker aanspreekt.
Natuurlijk is het mogelijk om,
streerde gebruikers v
dere versies van het program
ma krijgen 50 gulden korting.
Publisher 98 maakt overigens
deel uit van de programma -
bundel 'Office 97 voor kleine
en middelgrote bedrijven', die
zojuist is verschenen. In dit
combinatiepakket zitten ver
der Word 97, Excel 97, Out
look 97, Internet Explorer 4.0
en AutoRoute Express Euro
pe 98. Het complete pakket
kost 1.399 gulden, een upgra
de 595 gulden ex-btw.
Body Works nog mooier
Als de medische wetenschap
zich even snel ontwikkelt als
de snelheid waarmee waar
mee TLC Domus de medische
interactieve encyclopedie
Body Works uitbrengt, moet
er binnen enkele jaren gene
zing van allerlei akelige ziek
ten mogelijk zijn. Versie 6.0
ligt al weer op de planken -
mooier, beter, uitgebreider en
interactiever dan ooit.
Body Works (subtitel: Kruip in
de wereld onder uw huid) is
ingedeeld in elf 'hoofdstuk
ken', die de stelsels (zenuw-,
skelet-, spier, cardiovasculair
stelsel enzovoort) van het om te weten uit hoeveel bot-
menselijk lichaam beslaan. Ze jes, spiertjes, kliertjes,
zijn vervolgens onderverdeeld knoopjes etc.
in vele honderden onderwer
pen en onderwerpjes. 3D-n
lichaam be
staat, en je vraagt je in lichte
paniek af hoe het toch moge
dellen geven precies aan waar lijk is dat het allemaal func-
het gezochte lichaamsdeeltje
zich bevindt en vaak wordt
dat ook weer afzonderlijk ge
toond, terwijl op hetzelfde
scherm tekst en uitleg wordt
gegeven.
doneert en samenwerkt. Dat
doet het niet altijd, dus is er
ook aandacht voor ziektes,
van aambeien tot kanker.
Body Works is een prachdg
staaltje van informatievoor-
Die tekstblokjes staan bol van ziening voor de pc en vanzelf-
hyperlink-achtige verwijzin
gen, zodat je al surfend
sprekend door TLC Domus
geheel 'vernederlandst'. Dat
s maakt langs de wonderen wil'zeggen: als je je weg kunt
s lichaam. Uitgebreide vinden in termen als nervus
zoekopties ondersteunen ge
richte vragen over alles op, in,
en onder uw huid, zodat het
een makkie is om er snel ach
ter te komen waar de sacral-
plexus zich bevindt en wat
het ding daar zo nodig doet
en moet.
Het is bijna angstwekkend
Krachtige portables
HP blijft actief op het gebied
van draagbare computers. De
fabrikant introduceerde on
langs enkele nieuwe model
len, die wat capaciteit betreft
niet onderdoen voor krachti
ge desktop-pc's.
Voor de 'mobiele professio
nal', zoals HP de doelgroep
zelf omschrijft, is de HP Om-
niBook7100 bedoeld, een
compacte draagbare compu
ter die is uitgerust met Intel's
nieuwste Pentium II-proces-
sor en een grafische versneller
van het type ATI Rage LT Pro.
Het apparaat heeft een tft-
beeldscherm van ruim 14
subcostalis, brachiocephalia,
pharynx en tonsilla lingualis.
Dat blijft voor velen potjesla
tijn.
Min.systeemeisen: PC 486, 8
Mb RAM, 12 Mb vrije ruimte
op de harddisk, Windows 95 of
98. Prijs: 99,95 gulden.
inch. De koper kan kiezen uit
harde schijven van 6,4 of 8,1
GB. Optioneel zijn ook acces
soires als DVD-speler, ZIP-
drive of LS-120 SuperDisk te
koop.
De dunste en lichtste note
book ter wereld is de HP So
journ, een draagbare compu
ter die slechts 1,8 cm dik is en
maar 1,4 kilo weegt. Toch
gaat het om een krachtige
computer, met een 233 MHz
Pentium met MMX en een
harddisk van 2,1 GB. Stan
daard heeft de machine 64
MB aan werkgeheugen.
A/S 0£ &PAArr. [/E&WC&ZT
DS y<AP>/T£//V /A/
XV /A/E&s PAPE'
<&AA/ SA/ WET SCs-//A> \SEPAA'P0ZT
OC*C WOS £&vS [/A/V A/AA/A 2DPPA
SP lAAc£> //V Z/CA/T/S.
