Ailtuur Kunst
Het verloren paradijs
Nog geen handicammetje
voor het Von Sieboldhuis
Spectaculaire Disney-show bij Oosterhoff
schone
Schijn
AANMELDING
GEGEVENS VAN UW
KANDIDAAT VOOR DE
ZILVEREN VEER 1998
Omschrijf zo volledig mogelijk met welke
activiteit uw kandidaat zich onderscheidt
op cultureel gebied en welke speciale be
tekenis uw kandidaat heeft voor de regio
Rijland.
Uw gegevens:
Naam
Adres
Naam persoon of gezelschap
Postcode
Naam contactpersoon
Woonplaats
Telefoonnummer
Postcode
Stuur deze bon op naar;
LEIDSCH DAGBLAD
ZILVEREN VEER
Antwoordnummer 10050
2300 VB Leiden
Woonplaats
(Een postzegel is niet nodig)
JDAG 27 JUN11998
Grote overzichtstentoonstelling Gauguin in Essen
dans
recensie maarten baanders
Voorstelling: leerlingenuitvoering Ballet
school Ellen Oosterhoff. Gezien. 26/6
Leidse Schouwburg.
Aan de tiende uitvoering van
Balletschool Ellen Oosterhoff
deden 160 leerlin gen mee. Het
programma was in vieren ge
deeld om iedereen en alle soor
ten dans tot hun recht te laten
komen. De opening bestond uit
klassiek ballet. Het aardige was
dat de verschillende leeftijd
groepen en niveaus afwisselend
en ook met elkaar gecombi
neerd op het toneel verschenen:
van de kleintjes, nog onge
dwongen en met duidelijk de
smaak te pakken, tot de gevor
derden, die de bewegingen
netjes en met een goede pre
sentatie uitvoerden.
Ook in de folkloristische dans
waren jong en oud van de par
tij. Vrolijkheid was troef bij de
Hongaarse dans, waarbij de kin
deren ook zongen, en bij de
Russische dans met de lichte
sprongen en het lopen met de
handen in de zij. Grappig deden
de kleintjes het in de Ierse dans.
Spectaculair waren de ingehou
den bewegingen, knap gecom
bineerd met tik-ritmes in de
Turkse lepeldans. Zwier en ele
gantie kenmerkten de Spaanse
dans.
Black White Show bestond
uit moderne dansscènes, alle in
zwart/witte kostuums. Origineel
waren de Pierrots die begonnen
als marionetten, daarna vrij be
wogen en tenslotte melancho
liek op de grond zaten. Na een
vlot swingende D.I.S.C.O. volg
de de dromerige dans van de
slavinnen. De pinguins waren
net zo aandoenlijk als echte
pinguins. De tapdans was een
leuke show met rieten hoeden
en in 'Copacabana' zagen we
danseressen die goed in hun li
chaam zaten en een onderhou
dende show weggaven.
De balletschool was op zijn
spectaculairst in een bonte
show met bekende figuren van
Disney. Er is geweldig veel werk
gemaakt van de kleurige kos
tuums, die de figuren heel goed
typeerden. Jazz-, tap- en klas
sieke dans en scènetjes van de
kleinsten wisselden elkaar af.
Klassiek hoorde natuurlijk het
meest bij sprookjes. Vooral de
rollen van Alice in Wonderland
en van Assepoester en de fee
vielen op door beheersing en
stijl. In de moderne dans vielen
vooral Football Rock Roll,
Cheerleaders en Sport Mickeys
op door de soepele bewegingen.
Disneys wereld wemelt van de
dieren. Er waren er dan ook veel
van te zien. Katten, beren, slan
gen, apen en andere werden
leuk uitgebeeld met gebaren die
de dieren kenmerken.
De wereld van Mary Poppins
kwam tot leven in de groep
dansende gouvernantes met
paraplu's en bewegingen die
goed pasten bij de ietwat stijve
vlotheid van Poppins. Er ge
beurde te veel om op te noe
men. Dat bleek vooral bij de fi
nale, waarin alle deelnemers
kleurrijk en uitbundig afscheid
namen van het publiek.
ip-antiekbeurs in De Prinsenhof
In de glazen zaal van het Museum De Prinsenhof in Delft
t morgen de eerste strip-antiekbeurs van Nederland plaats,
e beurs zullen standhouders en collectionneurs uit Neder-
en België aanwezig zijn voor in- en verkoop van antieke
s. Dat er 'handel' zit in stripboeken bewijst de catalogus-
[de van bijvoorbeeld een Blake en Mortimer uit 1950. In
bracht een dergelijk exemplaar 800 gulden op. Anno 1998
t de liefhebber 10.000 gulden neertellen voor Het geheim
tte zwaardvis. De beurs begint om 11.00 uur en duurt tot
behoi
ho niet op Parkpop
|aag» De groep Echo The Bunnymen komt morgen niet
nhet Parkpopfestival in het Haagse Zuiderpark. De band
t afgezegd wegens ernstige familieomstandigheden van één
de leden. De Australische formatie The Saints beklimt nu
jodium. Parkpop-programmeur Ben van Vueren noemt The
ts een „stevige rockband, die in eigen land net zo populair is
MXS in hun hoogtijdagen". Op Parkpop '98 treden behalve
Saints op: Anouk, Robbie Williams, Paul Weller, Matchbox
The Suburbs, The Dave Matthews Band, Andrew
2280b The Hoax, The Hellacopters en Buju Banton.
FOTO G PD
ziek en berooid, terug naar
Frankrijk. Zijn bagage bestond
uit 66 schilderijen. In Parijs vol
tooit hij Noa-Noa en in novem
ber wordt er een grote tentoon
stelling gehouden van drie Bre
tonse en 41 Tahitiaanse schilde
rijen. De belangstelling is groot,
de kritiek slecht en Gauguin
verkoopt uiteindelijk maar 11
schilderijen, niet eens genoeg
om de kosten te dekken.
Er is eigenlijk niets meer dat
hem aan Frankrijk bindt en in
1895 vertrekt hij voorgoed naar
Tahiti. Het tweede verblijf zal
een reprise van het eerste wor
den. Alle ellende herhaalt zich,
meestal in nog versterkte mate.
In 1901 vertrekt hij naar het
1200 kilometer verder gelegen
eilandje Hiva Oa, waar het leven
goedkoper is en zijn aftakeling
zich versnelt. Op acht mei 1903
blaast hij de laatste adem uit.
Zo'n leven schreeuwt om le
gendevorming. Gauguin werd,
met Van Gogh, het schoolvoor
beeld van de door het leven ge
teisterde. geniale, miskende
kunstenaar. Dat klopt ook wel.
Gauguin was tot zijn vertrek
naar Tahiti een goed, maar geen
groot schilder, een voetnoot,
geen hoofdrolspeler in de anna
len van de moderne kunst. Daar
kwam zijn talent volledig tot
ontplooiing en ontwikkelde hij
het revolutionaire kleurgebruik,
dat zijn handelsmerk werd. De
grootste erkenning die een kun
stenaar kan krijgen, is dat hij
door andere kunstenaars als de
Grote Wegbereider wordt be
schouwd. De grootste kunste
naars van deze eeuw, Matisse
en Picasso, de Franse fauvisten
en de Duitse expressionisten
staan bij hem in het krijt.
Paul Gauguin. Het verloren
paradijs. Tot 18 oktober in het
Folkwang-museum in Essen.
De catalogus kost 48 mark.
bouw/(lc]er Pechtold, de D66-
n9 fotjuder van kunst en cultuur
be-pjden moet deze week wel
aan imd jaloers zijn geworden
fi collega in het Bodegraaf-
t°t ons als wethouder van een
[ie heel 1997 voor cultuur-
Au'100*11 d°orgaan en te allen
(oor museumstad, kan wel
H naar uitbreiding van de
[hal en ook die tweede
ij de Stadsgehoorzaal wil
piet van het papier af ko-
Blijkt zijn collega uit een
ladje te beschildcen over
ultureel centrum 'met 28
voor elke denkbare activi-
ig in
lat in al die vertrekken van
Ddegraafse Evertshuis nu
met een hoofdletter K
t geschreven. Er wordt ook
pis gewoon een kaartje ge
pen kaasje gekeurd, een
akje gevouwen of een
e gemaakt. Het is al snel
jrin Bodegraven. Moet
Linnen. De Leidse Laken-
slt ook wel eens een jurk
Ie Zangeres Zonder Naam
kassa van Peter Labruye-
en BZN wordt in de
met open ar-
bntvangen.
er de Servische oorlogs-
adiger D. Tadic, die op last
bij deet Haagse VN-Tribunaal
Ig jaar moet brommen in
vangenis in Scheveningen,
t currijechtold nooit geweten van
'tentieperthuis, zeg maar: het Bo-
afse antwoord op het
e Antonius Zalencentrum,
ympathisanten wilden er
riilderijen ophangen die
in gevangenschap heeft
te twijk eert Duitse schilder
uk» Zestig jaar na zijn overlijden eert het Katwijks Museum
jiiitse schilder German Grobe (1857-1938) met een grote
m htstentoonstelling van diens werk. Vijftig zomers lang
leef deze kunstenaar uit Hanau am Main in het vissersdorp
tte Noordzee waar hij schilderde in de traditie van de Haag-
(hool en zijn inspiratie vooral onüeende aan de zee. Bom-
IYi jn Jten 'n de branding, schelpenvissers en de visafslag waren
"favoriete onderwerpen. De expositie wordt geopend op za-
jg 4 juli door Jan Ubbens, hoofd afdeling 19e eeuwse kunst
iet veilinghuis Christie's. De tentoonstelling duurt tot 3 ok-
Paul Gauguin (1848-1903) is beroemd geworden als de
schilder van een paradijs, dat hij op Tahiti had hopen te
vinden. Dat paradijs bestond natuurlijk niet. Gauguin
was er voornamelijk ziek en berooid en had het vaak aan
de stok met het gezag. Maar hij schiep zijn eigen Tahiti,
een paradijs in prachtige kleuren. Ruim 50 van de be
langrijkste schilderijen uit zijn Tahitiaanse periode kun
nen nu in het Duitse Essen bewonderd worden.
werd of socialist of verlangde
naar een bestaan in de schaduw
van een palm, of, wat natuurlijk
ook voorkwam, deed beide.
Bij Gauguin versterkte het
zijn hang naar het exotische. Als
kind had hij met zijn moeder in
Peru gewoond, hij was zeeman
geweest en ook toen hij een
succesvol beursmakelaar was,
bleven onbekende streken hem
trekken. Die hoefden niet aan
de andere kant van de wereld te
liggen. Voor hij naar Tahiti ging,
woonde en werkte Gauguin veel
in Bretagne. Ook in Bretagne
waren de mensen voor Gauguin
niet zo door de beschaving ver
ziekt als de Parijzenaars.
Deze factoren hebben onge-
essen peter van nuusenburg/gpd
Paul Gauguin had Tahiti nog
nooit gezien, maar hij kon ie
dereen wel precies vertellen hoe
het eiland er uitzag. 'Onder een
hemel die geen winter kent, en
op grond die wonderbaarlijk
vruchtbaar is, hoeft de Tahiti-
aan alleen maar zijn arm op te
tillen om aan zijn eten te ko
men, zodat hij nooit hoeft te
werken. Voor deze gelukkige
bewoners van een nauwelijks
bekend paradijs in Oceanië is
het leven alleen maar prettig.
Voor hen betekent leven zingen
en beminnen'. Waarschijnlijk
omdat hij besefte dat hij dit aan
haar niet kon verkopen, voegde
hij er in een brief aan zijn Deen
se vrouw Mette 'en sterven' aan
toe.
Een paar maanden later, in
februari 1891, laat hij in Parijs
zijn schilderijen veilen. De op
brengst houdt niet over. Hij
krijgt 10.000 francs voor 30
schilderijen. In maart gaat hij
naar Kopenhagen om afscheid
te nemen van Mette en hun vijf
kinderen. Aan het einde van die
maand organiseren vrienden
een afscheidsdiner voor hem en
begin april vertrekt hij naar het
paradijs waar 'de vrouwen zacht
en willig zijn'. Het wordt een
van de opzienbarendste avon
turen in de geschiedenis van de
moderne kunst.
Het zoeken naar het 'verloren
paradijs' is een van de oudste
en populairste thema's in de
kunst. De zoon van een journa
list met revolutionaire sympa
thieën en een Peruaanse vrouw
uit de hoogste kringen was ont
vankelijk voor religieuze senti
menten, maar die waren, geheel
overeenkomstig de mode van
die tijd, nogal vaag en onbe
stemd. Van groter invloed was
de romantisering van de 'onbe
dorven natuurmens'. De 18de-
eeuwse filosoof Jean Jacques
Rousseau dacht dat de 'be
schaafde' westerse mens heel
wat kon opsteken van de 'nobe
le wilde'. Tijdens de industriali
sering in de loop van de vorige
eeuw verliet die doctrine de sa
lons van de elite en bereikte ook
een groter publiek. Wie zag hoe
hetproletariaat moest leven,
twijfeld een grote rol gespeeld
bij zijn besluit om Europa de
rug toe te keren. Maar de be
langrijkste was ongetwijfeld de
kunst. Gauguins leven heeft al
tijd in het teken van de kunst
gestaan. Ook toen hij nog het
grote geld op de Parijse beurs
verdiende, wilde hij vooral
schilderen. Hij gold als een
'zondagsschilder' met talent en
kreeg les van de impressionist
Pissarro. Toen hij 35 was, waag
de hij de sprong in het onbe
kende. Hij gaf baan, rijkdom en
status op en werd schilder. Voor
zijn huwelijk was dat fataal.
De keuze voor Tahiti werd
vooral ingegeven door de dis
cussies met Vincent van Gogh.
Van Gogh had Gauguin in 1888
uitgenodigd naar Arles te ko
men. De Nederlander speelde
met de gedachte om een nieu
we school te stichten, die hij het
'atelier van het zuiden' noemde.
Tahiti was volgens Van Gogh
daarvoor de aangewezen plaats.
Hij had net een roman van de
Fransman Loti gelezen, die zich
Nave Nave Moe, zoete dromen (1894) van Paul Gauguin
vervaardigd.
De directeur, G. van Rossem,
heeft een stokje gestoken voor
de expostie. In deze krant zei hij
dat zijn besluit niet van ethische
aard is maar louter pragma
tisch. Hij is bang voor een ver
storing van de openbare orde,
precies op de dag dat Bodegra
ven het eerste festival voor
dweilorkesten afwerkt. Voor de
camera's van Nova zei hij heel
andere dingen. Daar liet hij
merken dat hij de gedachte dat
de hand waarmee Tadic zijn
schildersgereedschap vasthoudt
dezelfde is waarmee hij gruwel
daden heeft verricht, onver
draaglijk is. Geloofwaardig
kwam dat niet over. Wedden
dat als Marco Bakker na z'n
dienstverlening weer gaat zin
gen, Van Rossem de galmende
brokkenpiloot naar het Everts
huis wil halen?
Wat Van Rossem werkelijk heeft
bewogen, blijft mistig maar hij
wist in elk geval niet hoe snel hij
het college van burgemeester
en wethouders moest alarme
ren. De wethouder cultuur stel
de zich direct vierkant achter
hem op. Nu burgemeester
Bram Peper heeft geroepen dat
Tadic' kunstuitingen ook in de
wereldstad Rotterdam niet wel
kom zijn, zwellen ze van trots,
daar in Bodegraven. Een plek in
het rijtje Belgrado-Londen, ste
den waar de Tadic-expositie
zonder problemen is verlopen,
zit er niet in voor het kaasstadje
maar het is ook niet verkeerd als
de media je in één adem met
Peper en Rotterdam noemen.
Die 28 zalen van Van Rossem,
daar kan tot diep in de volgende
eeuw geen dweilorkest meer bij.
Ook dat steekt Pechtold. Al die
schijnwerpers op zo'n uit z'n
voegen gebarsten bingohol en
nog niet één handicammetje
voor 'zijn' Von Siebold-huis aan
het Rapenburg.
Pechtold kan de situatie geheel
omkeren door die schilderijen
van Tadic binnen de stadspoor
ten te halen. Kunst is per defini
tie immoreel, het sterft in de
muziek, beeldende kunst en de
literatuur van de moordenaars,
verkrachters en ander geboefte.
En wat dacht de Bodegraafse
wethouder van al die in de ge
vangenis vervaardigde wasknij
pers aan die langgerekte waslij
nen boven de bleekvelden op
de kaasboerderijen? Ook zijn
onderbroek hangt aan het pro
duct van een crimineel.
wim koevoet
FOTO CPD
De hand waar
mee Tadic zijn
schildersge
reedschap
heeft vastge
houden, is de
zelfde als
waarmee hij
zijn gruwel
daden heeft
verricht. Maar
kunst is per
definitie im
moreel.
FOTO CPD
iolen van Katwijk volgens German Grobe
daar afspeelde. Dat 'atelier der
tropen' is nooit van de grond
gekomen, omdat de heren de
beroemdste ruzie uit de kunst
geschiedenis kregen, waarna
Van Gogh de laatste twee jaar
zonder linker oorlel door het le
ven moest.
Toen hij in 1891 in de hoofd
stad Papeete voet aan wal zette,
wachtte hem een enorme te
leurstelling. Tahiti was een
Franse kolonie, waar de over
heid en de kerk de zaken vol
gens beproefd recept verdeeld
hadden. Het bestuur buitte de
bevolking uit en de kerk hield
haar dom en waakte over de ze
den. Dat laatste is niet helemaal
gelukt. De dagen mochten dan
christelijk zijn geworden, de
nachten bleven polynesisch.
Het paradijs lag voor Gauguin
voornamelijk in de schaduw.
Hij was vaak ziek; de eerste
symptomen van syfilis staken
de kop op. Het werk ging aan
vankelijk niet zoals hij wilde. Hij
zat meestal krap. En met de da
mes was het ook niet altijd koek
Barbaarse sprookjes (1902)
en ei. Ze waren vaak lui, eigen
zinnig of 'kletsten teveel'. Maar
aan het thuisfront schreef hij
enthousiaste brieven en in zijn
autobiografie Noa-Noa (letter
lijk: aangename geur) leverde
zijn fantasie wat de werkelijk
heid weigerde te bieden. Het
boek leek verdacht veel op de
roman van Loti.
In augustus '93 keerde hij,
