Italië hoort nog niet echt thuis in Economische en Monetaire Unie
Ghana geliefd buitenbeentje in woelig Afrik;
Buitenland
Voetafdrukken 'Eva' behouden
Skiën in Warschau
'Trotski liet Jesenin vermoorden
Diana-comité kiest herdenkingstuin
Commissie: Beter geen kinderen halen uit arme landen
VRIJDAG 26 JUN11998
IIJDAC
langebaan ap
Het oudste paar menselijke
voetafdrukken is met behulp
van een helikopter en een
vrachtwagen van vandalen en
erosie gered. Geologen en tech
nici groeven de 117.000 jaar ou
de. versteende afdrukken, bijge
naamd 'de voetafdrukken van
Eva', het afgelopen weekeinde
uit de laag zandsteen waar zij in
1995 werden ontdekt. Begin de
ze week werden de voetstappen
naar een restauratiewerkplaats
gebracht.
Sinds hun ontdekking in het
Langebaan Lagoon, ongeveer
120 kilometer ten noorden van
Kaapstad, had de archeologi
sche vondst ernstig te lijden van
bezoekers die hun voeten in de
afdrukken plaatsten of dichtbij
hun naam in de zandsteenlaag
krasten. Ook hadden regen en
wind een schadelijke invloed.
De ontdekker van de voetstap
pen. de geoloog Dave Roberts,
waarschuwde: ..Als menselijke
wezens de voetafdrukken niet
krijgen, dan de natuur wel."
De 20 centimeter lange afdruk
ken werden gemaakt door ie
mand met een lengte van onge
veer 160 centimeter, wat geleer
den doet vermoeden dat het
een jonge vrouw moet zijn ge
weest. Er zijn veel oudere
voetafdrukken bekend, maar
die zijn van aapachtigen. Eva's
afdrukken zijn de eerste van ie
mand die niet te onderscheiden
is van de moderne mens.
Voor het transport werd een
stalen kist gebruikt. De afdruk
ken worden eind deze week
overgebracht naar het South Af
rican Museum in Kaapstad. Ge
hoopt wordt dat zij ooit terug
keren naar het moerasgebied
Langebaan, om daar in een spe
ciaal museum te worden ten
toongesteld.
londenanp
justitie een onderzoek in naar
Jesenins dood. Een aanklager
ging zo ver dat hij zichzelf aan
een touw hing om te onderzoe
ken of de wonden die op het lijk
van de dichter zijn gevonden,
door ophanging kunnen zijn
veroorzaakt. Dat bleek inder
daad het geval.
Aanhangers van de opvatting
dat Jesenin is vermoord, base
ren zich onder meer op het ge
dicht van acht regels dat hij kort
voor zijn 'zelfmoord' in zijn ei
gen bloed zou hebben geschre
ven. Koeznetsov bestrijdt de le
zing van de Russische justitie
dat het werkelijk om het bloed
van de dichter gaat. Hij sugge
reert dat het gedicht is geschre
ven door de moordenaar: Jacov
Bloemkin, medewerker van de
geheime dienst en kennis van
Jesenin.
De Russische autoriteiten wei
geren het onderzoek naar de
dood van de dichter Sergej
Aleksandrovitjsj Jesenin (1895-
1925) te heropenen. Een nicht
van de auteur heeft hierom ge
vraagd, omdat een recent ver
schenen boek de geheime poli
tie van de toenmalige Sovjetu
nie ervan beschuldigt de dichter
in opdracht van Leon Trotski te
hebben vermoord.
Jesenin wordt beschouwd als
één van de belangrijkste Russi
sche dichters. Hij pleegde vol
gens de officiële lezing op 28
december 1925 zelfmoord in
een hotel in Leningrad. De
schrijver Victor Koeznetsov be
weert in zijn boek 'Het geheim
van de moord op Jesenin' vol
gens de Britse krant The Gu
ardian echter dat Trotski de ge
heime politie opdracht had ge
geven de dichter een lesje te le
ren. Jesenin, van boerenaf
komst, was teleurgesteld in zijn
verwachting dat het communis
tische regime tot verbetering
van de situatie van de boeren
zou leiden. Hij verzette zich te
gen Trotslci's ideeën over ver
spreiding van de wereldrevolu
tie.
Koeznetsov denkt dat Trotski
Jesenin wilde intimideren, om
dat de dichter naar Groot-Brit-
tannië wilde emigreren. Trotski
was bang dat hij daar zou gaan
ageren tegen het Sovjet-com-
munisme. De geheime politie
vatte de opdracht zo op dat
Jesenin werd vermoord. Zij pro
beerde vervolgens de zaak in de
doofpot te stoppen.
Vorig jaar stelde de Russische
Commissie w
nieuw onderzo
dood Machel
igota
n, het
e pres:
iren be
B:
warschau Heerlijk skiën bij zo
merse temperaturen in het cen
trum van Warschau. Dat kon kort
geleden toen in de Poolse hoofd
stad een negen-meterschans met
echte Oostenrijkse sneeuw werd
neergezet, bedoeld ter promotie
van de Alpen-streek Tirol. De la
ding sneeuw uit Oostenrijk was
hiertoe Polen binnengebracht als
diplomatieke bagage om invoer-
belastingen te omzeilen, foto ap
JOHANNESBURG. DPA-Rtr
De Zuid-Afrikaanse Waaonaire
en Verzoeningscommis aardde
misdaden onder het apa olitiek
bewind onderzoekt, hei oden.
week een nieuw onderzo
bevolen naar de dood
Mozambikaanse presid J
mora Machel in 1986.
was een fervent tegen
van het apartheidsregir 3orcle
vliegtuig, met 33 inzit u
verongelukte toen het u
Zuid-Afrika vloog. Volg0l
toenmalige autoriteiten c
een ongeluk, veroorzaan
een fout van de piloot.
De huidige presidei
Zuid-Afrika, Nelson M"'
die een relatie heeft m
chels weduwe Gra<;a,
aan deze verklaring en
feiten over de toedrachl
water krijgen. Zo is ge 5 jaar
dat de Zuid-Afrikaanse g lag die
dienst betrokken was
dood van Machel.
Graga Machel raakte
deze week overmandpkonc
emoties tijdens haar
voor de commissie. Fui
rissen die bij het verho
wezig waren zeiden dat
duwe ruime tijd haar fanwe
de baas bleef maar pl(endst
instortte. Later herstelde
en informeerde zij de ci aar
sieleden uitgebreid. ..H lilitaii
een helder verhaal. Ze h< entiei
goed geheugen", zei 4iense
hen.
De Waarheidscommis
schikt al enige tijd ove
matie die wijst op beti
heid van het Zuid-Afrikaz
ger bij het vliegtuigongelt
an het
ior 10
od op
iana r
an lan
:eft gi
15 j2
)e exp
oor ee
bach;
an 40
en aa
m te
jstere
ekost
aeesti
leiden pieter van schie
Begin mei maakte de Europese Raad
van Ministers bekend welke lidstaten
mochten deelnemen aan de Econo
mische en Monetaire Unie (EMU).
Verrassend genoeg heeft Italië zich
ook gekwalificeerd. In 1996 had het
land aan nog geen van de economi
sche voorwaarden van de EMU vol
daan, maar onder leiding van pre
mier Prodi heeft het zich tot een wa
re inhaalslag kunnen zetten. Tot voor
kort trokken Duitsland en Nederland
de Italiaanse inhaalslag echter nog in
twijfel. De vrees bestond namelijk
dat Italië de noodzakelijke stabiliteit
van de EMU met boekhoudkundige
trucs en incidentele maatregelen zou
ondermijnen.
Nu het politieke spel rond de Itali
aanse toetreding tot de EMU is afge
rond, is het goed om objectief te Rij
ken hoe Italië er ten opzichte van de
EMU werkelijk voor staat. Om een
toegangsbewijs van de EMU te be
machtigen moesten de landen aan
vier economische voorwaarden vol
doen.
Ten eerste moet de inflatie laag zijn.
Zij mag niet hoger dan anderhalf
procent boven de inflatie van de drie
EU-landen met de laagste cijfers
over het afgelopen jaar zijn.
Verder moet de lang lopende rente
niet te hoog zijn. Het rente-criterium
bepaalt dat de nominale kapitaal
marktrente niet meer dan twee pro
cent boven het niveau ligt van hoog
stens drie lidstaten die voor wat be
treft prijsstabiliteit het best preste
ren.
Vooiwaarde nummer drie heeft be
trekking op de overheidsfinanciën.
Deze moeten op orde zijn. Als maat
staf worden twee waarden gebruikt.
Ten eerste moet het financieringste
kort lager zijn dan drie procent van
het nationale inkomen, of het tekort
moet in 'aanzienlijke' mate en voort
durend zijn afgenomen en die grens
naderen. Ten tweede moet de staats
schuld lager zijn dan zestig procent
van het nationale inkomen, of de
staatsschuld moet in 'voldoende'
mate zijn afgenomen en de grens in
een 'bevredigend' tempo naderen.
De vierde voorwaarde voor toetre-
ding is dat de wisselkoers stabiel
moet zijn. Dit betekent dat de natio
nale munt ten minste twee jaar, zon
der koersaanpassing, binnen de 'nor
male' fluctuatiemarges van het Eu
ropese Monetaire Stelsel (EMS) moet
zijn gebleven.
Vergelijking van genoemde voor
waarden en de feitelijke prestaties
van Italië leidt tot de volgende con
clusies: Het Italiaanse macro-econo
mische beleid van de jaren zeventig,
dat leidde tot enorme inflatie-deva
luatie spiralen, werd verlaten in het
streven naar een duidelijk anti-infla
tie beleid. De inflatie werd zodoende
van 19,5 procent in 1981 terugge
bracht naar 4,4 procent in 1996, om
uiteindelijk in 1997 met 2,7 procent
voor het eerst onder de EMU-refe-
rentiewaarde (2,9 procent) te duiken.
Dit percentage is op Griekenland (6
procent) na wel het hoogste van alle
lidstaten.
De Italiaanse lang lopende rente
volgde hetzelfde spoor als de inflatie.
In 1995 was deze nog 11,9 procent
om in de volgende jaren telkens met
twee procent af te nemen tot onder
de EMU-referentiewaarde van 9,1
procent. Alleen Groot-Brittannië (7,5
procent) en Griekenland (10.8 pro
cent) deden het slechter.
Bij de bovenstaande economische
voorwaarden heeft Italië een succes
volle inhaalrace voltooid. De over
heidsfinanciën zijn echter een groot
probleem. De Italiaanse centrale
bank besefte maar al te goed dat de
inflatie niet permanent laag kon
worden gehouden zolang de over
heidsfinanciën niet op orde waren.
Een staat kan namelijk, met of zon
der de euro, nooit lang boven zijn
stand leven.
Het financieringstekort werd in de
jaren negentig teruggebracht van
10,9 procent (1990) naar 6,8 procent
(1996) van het bruto nationaal pro-
dukt (BNP). Nu blijken de voorlopige
cijfers over het jaar 1997 het finan
cieringstekort plotseling onder de
EMU-referentiewaarde van 3 pro
cent te brengen. In september 1997
gaf de Miljoenen Nota voor Italië nog
3.2 procent aan, om vervolgens in ja
nuari 1998 op 2,8 procent uit te ko
men.
Incidentele maatregelen en boek
houdkundige trucs lijken dit te heb
ben veroorzaakt. Een concreet geval:
een goudtransactie van het 'Ufficio
Italiano dei Cambi' (een instelling
die in de jaren tachtig de kapitaal
stromen van en naar Italië regelde)
naar de Italiaanse centrale bank le
verde de eerstgenoemde acht miljard
op, waarop door de staat ongeveer
vier miljard vermogensbelasting
werd geheven. De twee instellingen
opereerden volgens Italië onafhan
kelijk van de staat, het kwam echter
wel buitengewoon goed uit in het
proces naar de EMU. Minister Zalm
en premier Kok plaatsten daarom te
recht vraagtekens bij de duurzaam
heid van die cijfers.
Als Italië daadwerkelijk het financie
ringstekort heeft kunnen terugdrin
gen, dan is er nog altijd de nationale
schuld. Dit is de molensteen om de
nek van Italië. Was in 1990 de over
heidsschuld 97,9 procent van het
BNP, in 1997 is deze inmiddels be
land op 122,4 procent. Ten opzichte
van 1995 is dat slechts twee procent
minder. De EMU-referentiewaarde
staat echter op 60 procent. Dat is dus
twee maal zoveel dan toegestaan. De
nationale schuld houdt in dat elke
Italiaan die nu 15 jaar oud is, zijn le
ven start met een schuld van 240
miljoen lire. Normaal gesproken zou
de nationale schuld alleen al een te
groot obstakel moeten zijn om tot de
harde kern van EMU-landen door te
dringen.
De vierde economische voorwaarde
heeft betrekking op de wisselkoers.
Op 16 september 1992 kreeg het
EMJ> een grote klap te verwerken. Op
'black Wednesday' werd de pond
sterling uit het EMS gehaald, de vol
gende dag gevolgd door de terug
trekking van de Italiaanse lire. De re-
gering-Prodi is er weliswaar recente
lijk in geslaagd om de lire terug te
brengen in het EMS, maar deze pe
riode is minder dan twee jaar en de
lire stond door de scheuren in de re
gering-Prodi ook weer onder
druk.
De realiteit leert dat Italië gew<(oslav
weg te weinig progressie heeft
boekt om te kunnen voldoen a p,
economische voorwaarden die
steld zijn voor toetreding tot di
EMU. In de formulering van dLini
nomische voorwaarden zijn tei
als 'bevredigend', 'normale', 'v 'zashii
doende' en 'aanzienlijke mate' vinsk
bruikt. Deze termen geven een Ie Air
paalde vrijheid van interpretativeek'
zijn uiterst geschikt voor het pi oekt
ke spel dat is uitgevochten en I ;ehad
ben Italië een enkeltje EMU op leeft
verd. De bekering van Rome to verks
nomische stabiliteit en de in de lager
gers staande hervormingen zijl
met al nog niet van dien aard d
voor Italië een voorkeurspositiirj^.
rechtvaardigen valt. HUI
)e dr
Pieter van Schie studeert dezeie
mer af aan de Rijksuniversitei v
den op een scriptie over de po n jar i
van Italië in de Europese Unie
en (F
iche 1
canberra» ap
Kinderen uit arme landen als
Roemenië weghalen met het
doel ze elders een beter leven
te bieden moet worden afgera
den. Twee Britse parlementari
ërs hebben dit deze week ge
zegd op grond van de ervarin
gen met Britse kinderen die na
de Tweede Wereldoorlog naar
Australië zijn gehaald.
De twee parlementariërs, Da
vid Hinchcliffe en Howard
Stoate, maken deel uit van een
commissie die in Australië is
om de voormalige Britse kin
deren naar hun ervaringen te
vragen. Veel van hen blijken op
latere leeftijd psychische pro
blemen te hebben gekregen en
soms zelfmoordpogingen te
hebben gedaan. Ook waren er
verhalen over seksueel mis
bruik en mishandeling door
pleegouders.
Commissievoorzitter Hinch
cliffe zei dat burgerlijke en ker
kelijke autoriteiten in Groot-
Brittannië na de oorlog sterke
druk hebben uitgeoefend op
arme jonge moeders om hun
baby's en kinderen op te ge
ven. „Dat mag destijds een no
bel idee hebben geleken, maar
achteraf is duidelijk dat er in
Groot-Brittannië zelf iets had
moeten worden gedaan aan de
armoede en problemen", zei
Hinchcliffe. „In Europa is er nu
veel druk om arme kinderen
uit landen als Roemenië weg te
halen en in rijkere landen te
plaatsen", zei hij. „Er vallen
lessen te trekken." Stoate zei
tot tranen te zijn gebracht door
een aantal verhalen die hij te
horen kreeg. Eén persoon die
op jonge leeftijd uit Engeland
was weggehaald vertelde dat
hij in Australië goed had ge
boerd, maar al zijn successen
zou willen opgeven voor nog
eens tien minuten in de armen
van zijn natuurlijke moeder.
Hinchcliffe zei dat het aantal
Britse kinderen dat naar
Australië en andere Engelstali
ge landen als Zuid-Afrika, Ca
nada en Nieuw-Zeeland zijn
gebracht, waarschijnlijk bo SENTEF
de 150.000 ligt. Hij zei dati"
overheid destijds meendel,
te doen met het beleid, dat
ichei
angs
'rant
mote
voor de oorlog was begonn nuej
en tot 1970 heeft geduurd. ra;
Australië zelf kampt met di
fenis van een soortgelijk 'g( wer^
bedoeld' beleid - aborigina^
kinderen die. ongeveer in
zelfde periode, bij hun nati
lijke ouders werden wegge- t
haald om te worden grootg le^*
bracht in het 'beter' geacht TQ|
milieu van blanke Australië
In\
ORMC
rOrm
<C oelcr(
kom'
line
londen Het officiële Diana-co-
mité heeft de plannen bekendge
maakt om de herinnering aan de
verongelukte Britse prinses levend
te houden. In het park bij Ken
sington Palace, het paleis waar
Diana woonde, komt voor dertig
miljoen gulden een herdenkings
tuin. Het comité negeert met de
Memorial Garden de protesten
van omwonenden, meldt de Britse
omroep BBC. De bewoners vrezen
een invasie van toeristen. Andere
plannen van het comité zijn een
munt van vijf pond, speciale ver-
pleegprogramma's om zieke kin
deren thuis te verzorgen en een
Diana-medaille voor schoolkinde
ren. Ook komt er een Diana-wan-
delroute door Londen. Het her
denkingscomité selecteerde de
ideeën uit 10.000 inzendingen.
Voorzitter van het Diana-comité is
de Britse minister van financiën
Gorden Brown.
foto ap dave thompson
accra frans van den houdt
correspondent
Eén van de weinige landen in
Afrika die alsmaar geprezen
worden en overladen met su
perlatieven, is Ghana. Sinds het
land in 1957 onafhankelijk
werd, is flinke vooruitgang ge
boekt op politiek en econo
misch terrein en zijn vrede en
stabiliteit zo goed als onaange
tast gebleven. Niet verwonder
lijk daarom dat Westerse bedrij
ven graag in Ghana neerstrij
ken. Zij beschouwen het land
als de toegangspoort tot de rest
van West-Afrika. De Amerikaan
se president Bill Clinton, in
maart een dag op bezoek in het
land, kon niets anders doen dan
al die voor Mrika ongekende
pluspunten nog eens onderstre
pen. Maar valt er voor de gewo
ne, arme bevolking van ghana
ook zoveel te prijzen?
Toegegeven, maar weinig lan
den in Afrika zijn zo plezierig als
Ghana. Overal heerst een relax
te sfeer, Ghanezen zijn vriende
lijk en gastvrij. Nergens is die
onaangename spanning aanwe
zig die een bezoek aan veel an
dere Afrikaanse landen soms
meteen al bij aankomst op het
vliegveld tot een nachtmerrie
maakt. Niemand valt je onge
wenst lastig en veiligheidsper
soneel doet zo onopvallend mo
gelijk haar werk. Het enige on
aangename aan de hoofdstad
Accra en andere plekken langs
de kust is eigenlijk het klimaat.
De drukkende hitte maakt dat
de hele dag door, langs al je li
chaamsdelen onafgebroken het
zweet gutst. De straathandel in
handdoekjes, om voortdurend
het zweet van in ieder geval je
voorhoofd te kunnen wissen, en
plastic zakjes ijskoud water is
daarom levendig.
Wat Ghanezen verder kenmerkt
is het enorme respect dat ze to
nen voor blanken, soms op het
onderdanige af. „Soms is het
wel een beetje gênant, ja", zegt
een Westerse zakenman, „Je
wordt hier gezien als een heel
speciaal iemand die op handen
gedragen moet worden. Het
waarom is moeilijk te achterha
len, ik hou het maar op een
aangename karaktertrek van het
Ghanese volk. Je wordt altijd
met open armen ontvangen,
maar tegelijkertijd wordt er ook
veel heil van je verwacht."
Vandaar dat Clinton op zijn
rondreis door Afrika alleen in
Ghana op een ongekend eufori
sche en uitzinnige wijze werd
onthaald door honderdduizen
den burgers, die hem allemaal
als een grote vriend maar vooral
ook belangrijke steunpilaar van
de natie prezen.
Op eenzelfde wijze werd Jerry
Rawlings als een nieuwe mes-
siah ingehaald toen hij achttien
jaar geleden aan de macht
kwam in Ghana. Toen een idea
listische legerofficier, nu een al
om geprezen, met beide benen
op de grond staande burgerpre
sident. Een charismatische fi
guur die van zijn land een in
Westerse ogen modelstaat heeft
gemaakt, waarnaar graag ver
wezen wordt door donoren als
andere j^frikaanse landen dui
delijk gemaakt moet worden
hoe ze hun economie en poli
tiek moeten aanpakken. De pers
is redelijk vrij en opponenten
van het regime krijgen de ruim
te om zich te manifesteren.
Rawlings kleedt zich in traditio
nele, prachtig gekleurde Ghane
se kledij, zet graag enthousiast
en met voorbeelden gelardeerd,
zijn ideeën uiteen. En hij is niet
te beroerd een trainingspak aan
te trekken en een rioolbuis in te
kruipen, zoals hij onlangs deed,
om actief deel te nemen aan
een schoonmaakoperatie in een
van de sloppenwijken van Ac
cra. Soms gaat Rawlings echter
een beetje te ver. Zo sloeg hij
eens met 'n harde klap zijn
vice-president tegen de grond.
Rawlings vrouw Nana heeft zich
als president van de 31 Decem
ber Vrouwen Beweging (DWM)
door de jaren heen sterk ge
maakt voor de positie van de
vrouw in Ghana. Met behulp
van externe donaties en winsten
van eerdere projecten heeft de
organisatie in heel het land
kleinschalige, inkomen genere
rende zaakjes opgezet voor
vrouwen. En met succes, waar
door mevrouw Rawlings een
flinke populariteit en hechte
aanhang heeft verworven. Ge
speculeerd wordt dat ze ook po
litieke ambities heeft en in het
jaar 2000, als de laatste ambts
termijn van haar man verstrijkt,
zelf een gooi wil doen naar het
presidentschap.
Toch zit aan alle succesverhalen
keerzijde. Voor de meeste Gha
nezen is het leven er namelijk,
ondanks het economische suc
ces, niet of nauwelijks beter op
geworden. „De gemiddelde
Ghanees is op dit moment het
toonbeeld van neerslachtigheid
en misère", meent advocaat
Kwame Poku. „De bendes be
delaars, zakkenrollers en andere
criminelen die onze steden en
dorpen bevolken, zijn een te
duidelijk bewijs van de neer
gang van dit land. Er is niet ge
noeg voedsel en de medische
zorg laat veel te wensen over,
ondanks alle mooie beloften
van het Rawlings-regime."
De critici van de regering
nen dat het helemaal niet
goed gaat met het land. Z(verP
zen op de energiecrisis
mee Ghana nu al maande
kampt. Vanwege aanhoud j?rari
droogte is het waterpeil in n'
Voltameer dusdanig gezal
de omringende landen dit
op zijn aangewezen voor!
elektriciteit, gedwongen zi
drastische rantsoeneringi
stellen. Maatregelen die, z
meent de arme meerderh h
vooral hen treft.
Een andere kwestie die ve Tok]
tiek oplevert, is de invoert bou:
van BTW. „Hoe kunnen m ven
sen BTW betalen als ze ge ner;
werk hebben", vraagt Anti
Baffo van de Universiteit
Cape Coast zich af. „En bc
dien geen geld hebben en
nog maar een maaltijd pei
kunnen veroorloven? Maa
blijkt dat deze regering zie
niets aantrekt van de posii
waarin het volk verkeert,
dag uit worden meer arbei
ontslagen, waardoor de m
werklozen groeit en groeit
in plaats dat onze leiders
ken naar blijvende oplossi
lijken ze alleen maar geint
seerd in hun eigen welzijn
het verder uitkleden van
wone man".
VS
ivasr
deft
geze
'.'ere
vvap
lm
mos
mei
Nalt
raai
strij
mei
wer
het
'dsP°
