In greep van 'muisarm'
Kampeerder kan
de boom in
Het Gesprek van de Dag
VRIJDAG 26 JUNI
C O
Scoren met bitterballen
'Hé, gringo! Weet je: ik dood mensen voor geld. Jij bent mijn
vriend, jou dood ik voor niets.' Als ik het goed heb, is dat één van
de vele markante uitspraken uit de western The Good, the Bad
and the Ugly. Met hetzelfde lef als deze goedgebekte premiejager
betrad Oranje gistermiddag de grasmat. De Mexicanen zouden
wel eens even als een Taco Speciaal worden opgevouwen. Maar
dat pakte dus anders uit. Toen de stand nog 2-0 was voor onze
jongens van stavast en Mexico eet1 prachtig doelpunt scoorde,
krijste een van de vrouwen in ons gezelschap: Valse bingo! En dat
op een manier die Alie Cyaankali uit Rotterdam haar niet zou
hebben verbeterd.
Gisteren heb ik in de kantine van deze krant gekeken naar de
wedstrijd. Terwijl de kantinedame scoorde met haar bitterballen,
zag een deel van de redactie het drama op een groot scherm. Bij
sommige dames vielen de Mexies goed. 'Wat een lekker stuk, zeg,
die blonde met die haarband. Net de Condor uit de Andes!'De he
ren toonden zich wat minder ontvankelijk voor de charmes van
die hangsnorbijters. Maar ook de Hollanders kwamen er niet best
vanafin de tweede helft. Toen Jonk een bril-versplinterende bal
richting tribune joeg, luidde het commentaar: 'Hé, mafkees, we
spelen geen rugby!'
Wat opviel tijdens de voorstelling, was het applaus voor de jon
gens op het scherm. Dat wil zeggen: in het begin. Gek, zo'n eerbe
toon op afstand. Net alsof Overmars, Cocu en de andere jongens
dat zouden horen. Het deed me denken aan oma Buys. Toen pa
ter Leopold Verhagen, een dagsluiter uit de jaren zestig, eens op
de televisie was en mijn moeder voor de grap zei dat de eerwaar
de haar kont kon kussen, zei oma: 'Ssst! Kijk toch uit, meid. Die
man hoort je. Ik schaam me dood.
Trainer Guus Hiddink had het na het gelijk spel tegen de Mexica
nen in de nabeschouwing over een ..verwachtingspatroon, die te
hoog was". Let op dat die. Je zou af en toe wensen dat Hiddinks
snor onmiddellijk zou wegbezemen wat er aan zijn lippen ont
snapte. Even zagen we tijdens de wedstrijd ook Neeskens zitten in
de dug-out. Hij had een notitieblok en een pen in zijn hand. Dat
doet mij het ergste vrezen. Voetballers die gaan opschrijven hoe
het moet, nee, dat kan nooit goed gaan. Oranje heeft zich de over
winning dom laten ontfutselen. Een eenvoudige Hollandse huis
vrouw weet dat je tijdens het winkelen in de drukte nooit je tas
moet openlaten. Dat heeft Oranje wel gedaan.
Wil Buys
Aanhoudende neerslag
M E N T A A R
Eindelijk beter belastingstelsel
Groener en socialer. Die twee voorwaarden stelde de kiezer vorige
maand aan een voortzetting van het paarse kabinet. Met het deze
week bereikte akkoord over een nieuw belastingstelsel hebben de
onderhandelaars een flinke stap in de goede richting gezet. Het be
lastingstelsel wordt eenvoudiger en rechtvaardiger en daarmee be
ter uitvoerbaar en minder fraudegevoelig. Kernpunt is dat de lasten
voor iedereen worden verlicht in ruil voor een grotere individuele
verantwoordelijkheid.
De nieuwe logica ziet er als volgt uit: wie het milieu belast, betaalt
meer maar wie werkt betaalt minder. Wie leningen sluit om zijn
consumptie te verhogen, doet dat straks voor eigen rekening. Wie
flink verdient en een tweede huis financiert, raakt zijn aftrekpost
kwijt, maar het hoogste tarief daalt van 60 naar 52 procent.
Dat zijn allemaal aanzienlijke verbeteringen. Ook komt de tegen
strijdigheid te vervallen dat aan de ene kant het eigen woningbezit
wordt gestimuleerd door de aftrekbaarheid van hypotheekrente
voor het eerste huis, maar een eenmaal afbetaald huis vervolgens
onder de vermogensbelasting kan vallen.
Een zegen zijn ook het inperken van het reiskostenforfait en de be
roepskosten. natuurlijk staat het iedereen vrij om op afstand van
zijn woonplaats te werken, maar daar staan aanzienlijke maat
schappelijke kosten tegenover. Het is dus onzin om woon-werkver-
keer bij wijze van spreken fiscaal te stimuleren.
Dat geldt evenzeer voor beroepskosten. Het is nauwelijks een ge
heim dat daar in Nederland veel mee gesjoemeld wordt. Wie echt
kosten voor zijn werk maakt, moet daarvoor niet bij de overheid,
maar bij zijn baas aankloppen. Die kan beter dan wie ook overzien
of die kosten reeël zijn en als ze dat zijn, dan moet hij daar ook
voor betalen.
De boomtent zweeft anderhalve meter boven de grond. Met een trapje kun je erin.
Scheerlijnen en tentharingen. Menig kampeerder is er in de nach
telijke gang naar het toilet al vloekend en tierend over gestruikeld.
Op camping De Hertshoorn in Garderen hebben ze daar wat op
gevonden: de boomtent. Niks haringen, niks scheerlijnen. Gewoon
ophangen aan een dikke boom.
Drie tenten bungelen er sinds deze maand in de dennen. Ze zwe
ven. De ingang zit anderhalve meter boven de grond. Alleen met
behulp van een trapje kun je erin. „We wilden wel eens wat an
ders", zegt campingeigenaar Janneke Selderijk. „Een alternatieve
manier van overnachten". Alledaags zijn de ballonvormige aan
hangsels inderdaad allerminst. Ze ogen als regelrechte kunstwer
ken. „Dat zijn het ook", zegt Selderijk. Het zijn creaties van de
beeldhouwers Wapenaar Wapenaar.
Verschil met veel andere kunstwerken is, dat hun scheppingen
functioneel zijn. In de boomtenten kan worden overnacht. Door
vier personen twee volwassenen en twee kleine kinderen. Je kan
er met gemak in staan: de gevaartes zijn vier meter hoog. „Er is
volop belangstelling om er een nachtje in te slapen", zegt Selderijk.
Angst voor een doorwaakte nacht hoef je volgens haar niet te heb
ben „Nee, de tent schommelt niet heen en weer. Ook niet bij een
stevige bries. Ik kan het weten, want ik heb er zelf in geslapen. Het
is absoluut veilig."
Voor 55 gulden is het een nachtje uit te proberen. Voor wie 's
nachts hoge nood krijgt, blijft het wel oppassen. Wie slaapdronken
de rits openmaakt en uitstapt, kan immers een lelijke smak maken.
Kamperen blijft behelpen.
RSI bedreigt eenderde van beroepsbevolking
Vijf jaar geleden had nog nie
mand van RSI gehoord. Nu is
de 'muisarm' een van de groot
ste bedreigingen voor het
werkzame deel van de bevol
king. RSI is de verzamelnaam
voor lichamelijke klachten die
ontstaan door repeterende be
wegingen. Het gaat om pijn,
tintelingen, doofheid en
krachtverlies, vooral in nek,
schouders, armen, polsen en
handen.
Drie jaar geleden ging grafisch
vormgever Rik (39) over naar
een nieuw systeem van werken.
De computer verving potlood
en papier. Bijna acht uur per
dag 'hanteerde' Rik de muis. Na
verloop van tijd kreeg hij last
van 'tintelingen' boven in de
palm van de hand. Hij sloeg er
geen acht op. Na het werk had
hij geen last. Een jaar later ging
het niet meer over. Ook 's
avonds en in de weekeinden
niet.
Rik ging naar de huisarts. „Ik
moest veel rust nemen". Maar
dat ligt niet echt in z'n karakter
en de aard van het werk was er
ook niet naar. Hij werkte ge
woon door. Zo goed en zo
kwaad als het kon. Tot de va
kantie van 1997. „In die hele
vier weken ging het niet meer
over. De tintelingen waren in
middels pijn geworden. Ook bo
venin de hand en in de onder
arm. Rik hield het niet meer en
meldde zich 'ziek'. De huisarts
stelde de diagnose: RSI, een
aandoening van pezen, zenu
wen en spieren.
Rik is één van de velen. Naar
schatting van de vakbeweging
FNV zijn 200.000 werknemers
door deze aandoening geheel of
gedeeltelijk in de WAO terecht
gekomen. En onderzoek wijst
uit dat twee miljoen mensen,
eenderde van de werkzame be
roepsbevolking, risico loopt. Zo
heeft bijna de helft van de circa
twee miljoen beeldschermwer
kers klachten die wijzen op RSI.
Het verhaal van Rik staat voor
vele andere, weet ergonoom en
bedrijfsfysiotherapeute Moni
que Filart van EEGA in Borne.
EEGA houdt zich in hoofdzaak
bezig met de re-integratie van
mensen in het arbeidsproces.
Steeds vaker gaat het om men
sen met RSI, heeft Filart ge
merkt. En het is lang riiet altijd
de computermuis die het leed
veroorzaakt.
„RSI is een verzamelterm die
meer omvat dan de bekende
muisarm. Onder RSI vallen alle
klachten in nek, schouders, elle
boog, polsen en handen die een
relatie hebben met werk. De
klachten ontstaan doordat
mensen heel vaak dezelfde be
weging maken. Dat gebeurt veel
bij computers, maar ook in de
productiesector komen dat
soort klachten voor. Koekjes in
pakken, plantjes verspenen,
keuren in een kippenslachterij.
Ook bij lassers, musici en kap
pers komt de aandoening
voor."
De 'Repetitive Strain Injuries'
grijpen verradelijk om zich
heen. De eerste symptomen lij
ken zo onschuldig, maar als je
er niet snel bij bent en maatre
gelen neemt vormen ze de
voorbode van de WAO. „Het
aantal mensen in de WAO met
RSI wordt steeds groter en
dreigt het aantal mensen met
rugldachten zelfs te passeren",
zegt Filart.
RSI openbaart zich in het begin
als pijn op een duidelijk door de
patiënt aan te wijzen plek. Fi
lart: „Vaak een plekje in de arm
of schouder. Ook weten mensen
vaak na welke werkzaamheden
die pijn optreedt. De tweede fa
se is al ernstiger. De pijn breidt
zich uit en houdt langer aan,
maar is nog steeds gerelateerd
aan het werk. In de derde fase
ondervindt de patiënt ook pijn
als hij rust. Behalve pijn treden
tintelingen en een doof gevoel
op."
De eentonigheid van het werk
en een hoge werkdruk vormen
samen de voornaamste oorzaak
voor de RSI-problemen. Filart
noemt het kantoor als voor
beeld. „Vroeger waren mensen
aan het schrijven, lezen, reke
nen, bezig op de type-machine.
Daar zat afwisseling in. Nu ge
beurt alles op de computer."
Bovendien wordt er steeds meer
werk van mensen geëist. Dat
kan zich uiten in hoofdpijn,
buikpijn, maar ook in een ver
hoogde spierspanning. Die
spanning verhoogt het risicio
op RSI-klachten. Ook sociale
spanningen, bijvoorbeeld in de
relatie met de werkgever en/of
collega's kunnen 'provocerend'
werken. „Het zijn dan ook vaak
de gemotiveerde mensen, de
beste krachten, die last krijgen.
Het is een van de redenen waar
om werkgevers in toenemende
mate bereid zijn RSI preventief
te bestrijden."
Bij EEGA bepleit men een inte
grale aanpak voor het pro
bleem. Want een enkel arm-
steuntje voor de beeldscherm
werker is niet genoeg, weet Fi
lart. „In de eerste plaats moet je
kijken naar de functie zelf. Daar
moet afwisseling in komen.
Taakverbreding heet dat. Daar
naast kijken we naar de werk
druk. Je moet piekbelastingen
voorkomen en mensen leren
beter om te gaan met de werk
druk. Ten derde kunnen regel
matig rustpauzes ingelast wor-
Voetbaltheater
Met juli in het vooruitzicht lijkt de zomer verder weg dan ooit. Tijdens
het weekeinde wordt het weerbeeld bepaald door een depressie op
weg van de wateren ten noordwesten van de Britse eilanden naar het
noordelijk deel van de Noordzee. Rond het lagedrukgebied circuleren
onstabiele luchtmassa's waarin (rand)storingen met buien tot ontwik
keling komen.
Na het weekeinde trekt de depressie naar het Oostzeegebied. Boven
West-Europa komt echter weer een nieuwe depressie tot ontwikke
ling. Dat betekent aanhoudende neerslagkansen maar een koele
noordwestelijke stroming wordt waarschijnlijk buiten onze landsgren
zen gehouden.
Ondertussen blijft het hogedrukgebied bij de Azoren, een van de be
langrijkste hoofdrolspelers op de Euro-Atlantische weerkaart, tamelijk
honkvast. Er worden weliswaar uitlopers geëtaleerd maar zo lang deze
met kunnen uitgroeien tot blokkerende filialen boven de Noordzee
en/of Scandinavië blijft het aanmodderen met de zomer van 1998.
Na een op de meeste plaatsen droge vrijdag moeten we morgen reke
ning houden met buien. De buienactiviteit is het grootst aan het ein
de van de ochtend en tijdens de middaguren. Toch is er ook enige tijd
zonneschijn en de temperaturen komen uit op 21 graden. De wind
waait uit het zuidwesten en is matig, aan zee nu en dan krachtig.
De passage van een koufront is gisterochtend gepaard gaan met inkt
zwarte luchten waaruit in korte tijd plaatselijk flink wat hemelwater
werd uitgestort. De buien waren het zwaarst in de Kop van Noord Hol
land. In Winkel werd maar liefst 44 mm opgevangen. Voor de buien
uit kwam Schiphol nog op 22,4 graad, daarna was het veelal niet
meer dan 16-18 graden. Even nog de maandneerslag: in Stompwijk
nu 102, vorig jaar 105 mm,
jan visser
Bijna dertig jaar gelden heb ik voor 't laatst met ple
zier naar een voetbalwedstrijd gekeken. Feyenoord
tegen AC Milan voor de Eurocup Eén. In de uitwed
strijd was het 1 -0 geworden. Thuis moest Feyenoord
dus met twee doelpunten verschil winnen om naar
de volgende ronde te gaan. Daar AC Milan het jaar
daarvoor Ajax met 4-1 in de finale van de Europa-
Cup had verslagen, leek het op voorhand weinig
waarschijnlijk dat Feyenoord die reuzendoder op de
knieën zou krijgen.
In de eerste helft gaf Wim Jansen vanaf de zijlijn een
voorzet. Nog steeds zie ik voor me hoe die bal door
de lucht zeilt en hoe hij miraculeus neerdaalt bij de
doelpalen. De in het zwart geklede keeper, bijge
naamd de Spin, probeerde die carambolerende bal te
grijpen en draaide daarbij tussen de palen rond als
een reuzenrad. Het was 1-0 voor Feyenoord!
In de tweede helft kreeg Coen Moulijn op links
de bal. Hij speelde hem naar voren, liep een
Milanese verdediger voorbij, gaf een afgemeten
voorzet en de aanstormende Willem van Hane-
gem kopte d&bal in. Ongelofelijk, 2-0. Feye
noord ging door naar de volgende ronde en
won ten slotte zelfs als eerste Nederlandse
club de Europa Cup.
Na die wedstrijd was ik de volgende dag nog
zo opgewonden dat ik er, stom genoeg, op
het laboratorium in de koffiepauze over be
gon. 'Hou jij van voetbal?', vroeg één van mijn
collega's schamper, 'ach, man, dat is allemaal
doorgestoken kaart. Ze kunnen mekaar over
een afstand van vijftig, zestig meter de bal haar-
zuiver in de voeten spelen. Dus moet 't een koud
kunstje voor ze zijn om de bal vanaf vrijwel elke
willekeurige plek op het veld tussen de doelpalen
te schieten. Want die doelpalen staan veel verder
uit elkaar dan de benen van een medespeler.
Maar dat doen ze niet, want dan is het spel niet leuk
meer. Het spel bestaat bij de gratie van 't feit dat 't zo
moeilijk lijkt om een doelpunt te maken. Hef je die il
lusie op, dan is het voetbal nergens meer.'
Sindsdien knaagt bij mij de twijfel. Wat mijn collega
zei, daar was geen speld tussen te krijgen. Iemand als
Ruud Krol kon de bal zowat vanaf de eigen achterlijn
diagonaal over het hele veld bij de achterlijn van de
tegenstander in de voeten van Sjaak Swart depone
ren. Waarom schoot hij, als hij dat kon, de bal dan
niet meteen in het vijandelijke doel?
Het is. als je er op let. wonderlijk om te zien hoe al
die voetballers elkaar, soms over grote afstanden in
de combinaties blindelings weten te vinden, terwijl
ze als ze vlak voor een open doel staan vaak hoog
over schieten. Zouden ze dat expres doen? Zouden ze
ook expres af en toe op de doelpalen of de bovenlat
mikken om 't spannend te houden? Zo'n smalle lat
raken, dat is pas moeilijk, dat is oneindig veel moei
lijker dan in zo'n breed doel schieten!
Zou 't allemaal nep zijn, bedrog? Zouden al die mil
joenen die nu verslaafd naar de buis staren, bezwen
deld worden? Is het van a tot z doorgestoken kaart?
Staan de uitslagen al van te voren vast? Is er stiekem
afgesproken dat een haarzuiver doelpunt van Ka
meroen zou worden afgekeurd omdat 't lucratiever is
om in de tweede ronde Brazilië tegen Chili te laten
uitkomen dan Brazilië tegen zo'n armAfrikaans land?
Is het ook afgesproken dat de scheidsrechter in de
wedstrijd Brazilië - Noorwegen voor een piepklein
overtredinkje een strafschop zou geven om 't even
eens arme Marokko uit de tweede ronde te houden?
Vanwege de kolossale geldbedragen die ermee ge
moeid zijn, kunnen de uitslagen niet meer aan het
toeval kunnen worden overgelaten. Wat we te zien
krijgen is puur theater, 't zijn spektakelstukken, be
dacht door sluwe scenarioschrijvers!
den, om werkenden zowel fy
siek als mentaal er even uit te
laten gaan." En dan pas, op de
vierde plaats, benadrukt ze, gaat
het om fysieke aanpassing van
de werkplek.
„Die moet optimaal zijn, maar
dat is op zich niet voldoende.
Daarbij past ook een goede
werkhouding bij de mensen
zelf. Ook die moeten leren om
goed te gaan zitten, de juiste
werktechniëk aan te nemen. Je
ziet bijvoorbeeld heel vaak dat
mensen met twee vingers tik
ken. Dat geeft een veel grotere
belasting van nek, schouders,
pols en vingers dan als je met
tien vingers het toetsenbord
hanteert."
Verder is het volgens Filart zaak
dat mensen zelf hun belasting
doseren.Als je op je werk de
hele dag achter het beeld
scherm zit, kun je na het werk
beter de echte surfplank pakken
dan op het Internet te surfen."
Rik heeft na een periode van
'kwakkelen' en halve dagen
werken de draad weer opge
pakt. Hij werkt sinds kort weer
volledig. Maar doet het anders.
Zijn werkplek is aangepast. Hij
hanteert nu verschillende mo
dellen muizen en wisselt links
en rechts af. Ook dwingt hij zich
regelmatig pauzes te nemen.
„Even een sigaretje roken, een
krantje lezen, een praatje ma
ken." De klachten zijn sterk ver
minderd, maar hij is nog steeds
in behandeling bij een osteo-
paat.
Gerust is Rik er nog steeds niet
op. „Het gaat nooit helemaal
over. Als ik een dagje door
stoom, moet ik het meteen be
zuren." Om te voorkomen dat
hij ook thuis nog eens uren aan
de 'muis' hangt, heeft hij zijn
privé-abonnement op Internet
opgezegd. Zelfs z'n favoriete
sport heeft hij eraan gegeven.
„Volleybal. Dat had er volgens
de fysiotherapeut niets mee te
maken. Maar ik wil hoe dan ook
zo veel mogelijk risico's uitslui
ten."
alphons huiskes
Piloot vliedt-,
n zich
oor van pa'Si
dg jaar.
Een 31-jarige Haagse zi
ger van Aero Club Salla
door de Luchtvaartpoli IC J3
keurd omdat hij in een
vlucht met de vleugel v ^BURGI
toestel het oor van een ae re
heeft gesneden. Het dit
in een wei bij het vlieg\ delijk.
melerveld, nabij Ommies Ult
moet voortaan met éénPer!on
door het leven. en jaai
De piloot raasde met ei 's Y*aG
heid van 200 km per uin- ^°'c
beneden voor een zoge rec
'wedstrijdfinish'. Maar
van een minimale hooj rollc
150 meter aan te houdt
hij zijn toestel pas op 1 le D(
ter, oorhoogte dus, wei ^zijn a
Volgens getuigen is het een 23
wonder dat paard en pi in de r
botsing overleefden. N< n zond
voorval is de Hagenaar er met
Sallandse vliegclub gen i liep ei
klapte
Een erectie Yd wegt
lil isterie
anderhalve
Een Nederlandse vakan
ger is in Benidorm opgt
na het gebruik van het
middel Viagra. Een met
ingreep moest de 50-j;
afhelpen van een har dn
erectie, die anderhalve i
hield.
De man zei dat hij maai
letje had geslikt, maar
bij hem een ontembare
ving. Na 36 uur meldde
ten einde raad bij een p
niek in Alicante. Daar w
met een spuitje op de gi:l
plek van zijn misère be\
Volgens de artsen leed
niet aan impotentie of i
ziekte. Hij had het midd
slechts genomen om
ele prestaties te verbete
Priapisme (een ziekelijk
tietoestand) is niet eerd *ag
bijverschijnsel van Viag
constateerd.
of als i
en ope
ippe
Geen recofï
voor Bors
VD hi
een
amen
inget
oorstt
stelt,
H |ev
hem
De simultaan-première nervo
nieuwste single van Mai
Borsato komt niet in het en °ej
ness Book of Records. D ^i
doeling was om De Best
ming gisteren om kloksl gaf
uur op minstens zestig r
zenders tegelijkertijd als
meur te laten horen. Dative yy
lukte doordat Radio 10 Gqt er
plaatje iets eerder draaid ianpa
Het oude record stond o
van Charly Lownoise ani
tal Theo met Fantasy W( ngëni;
juni 1996 werd dit numr1 -
eerste keer op 22 radiost
1 tv-zender en Internet t fr pat
kertijd gepresenteerd. H js eer
we album van Borsato lij n jat
augustus in de winkel. naatsi
elijke
jee ld
ACHTERK LA
Hè, getverderrie! 'Hebben MARILèNE en EMILY nu al ruzie?'
meent van wel. Dat de 'prinses van de achterdeur' (EMILY, du
huwelijksplechtigheid in Apeldoorn 'als een haas wegvluchtte'
geen actie om alle aandacht op het stralende bruidspaar te do
ten, maar juist om zelf maar te blijven opvallen. Volgens getuij
GEERDE en ONTWEEK ze MARILèNE ook tijdens het besioteP
lijksfeest. Niettemin, meent Party, dat Nederland klaar is voor
LY.
