'Tweederde van wereld schendt mensenrechten' r'V Ml H %Q *GT iQjÊ +W «T a s- VIA f 4 Bejaarde Tsjechen spelen sleutelrol bij verkiezingen >e(E Buitenland Gebed voor vrede GROOTS IN OUTDOOR TOP IN KWALITEIT SCHERP IN PRIJS Voor: Stenen op traject snelle trein Hamburg-Berlijn 399,-^ i?r"eid OwUcwtycw- Montenegro eist vertrek eigen soldaten uit Kosovo 'Rebellen Guinee-Bissau zijn bezig aan aftocht' VS willen weer normale betrekkingen met Iran NPERDAG 18 JUNI 1998 r T"* nv'f verkl? aa t de volgen welzijn n die ei zijn, en. de tnaat VS houdt anti-tabakswet tegen iwifjGTQNDe Amerikaanse Senaat heeft gisteravond een na- male anti-tabakswet van tafel geveegd. President Clinton ver arde 'heel teleurgesteld' te zijn over de stemming in de Se at, die volgde op vier weken van heftige debatten. De wet had pvankelijk tot doel het roken onder jongeren tegen te gaan en ibaksindustrie te laten meebetalen aan de kosten die de jde aan de volksgezondheid met zich meebrengt. Veel lendementen, die volgens critici opzettelijk zijn aangebracht, bben de wet echter zo ingewikkeld gemaakt dat goedkeuring >t meer haalbaar was. bespri s en dt voo: nlijke Jre en kken. oepen tijdsi di ÏJolbrooke nieuwe VN-ambassadeur iwimcton Richard Holbrooke, de architect van de vredesak- orden van Dayton, die eind 1995 een einde maakte aan de rlog in Bosnië, wordt de nieuwe Amerikaanse ambassadeur de Verenigde Naties. Holbrooke (57) vervangt Bill Ri- ardson, die minister van energiezaken wordt. Dit heeft een °e )ge Amerikaanse diplomaat in New York gisteren gezegd. De iminaties worden vandaag officieel bekendgemaakt. De afge- >n maanden was Holbrooke speciale gezant van de VS in Cy- j, Vorige maand werd hij opnieuw naar de Balkan gestuurd, tmaal om Servië te bewegen een einde te maken aan de on- rdrukking van de Albanese bevolking in Kosovo. atuurreservaat in oerwoud Suriname wyork-amsterdam In het tropisch regenwoud van Suriname ordt een natuurreservaat van 1,6 miljoen hectare ingericht, aardoor ontstaat een natuurgebied dat half zo groot is als Ne- itj, rland. Het gebied zal ontstaan door de samenvoeging en uit- eiding van drie nationale parken in Suriname. De drie parken Ie Raleighvallen, de Tafelberg en het Eilerts de Haangebergte - 'bben een oppervlakte van 400.000 hectare. Daaraan worden ude tussenliggende gebieden toegevoegd. 'sjoebais weer vice-premier Rusland van e voort 1 bekt fa me al dskou De drie maanden geleden ontslagen Anatoly Tsjoebais gisteren opnieuw tot vice-premier van Rusland benoemd. Hij jet met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en andere fi- ïciële instellingen onderhandelen over nieuwe leningen. Rus- nd gaat het IMF om een nieuwe lening vragen om de reserves an de Russische Centrale Bank te vergroten. Om welk bedrag iet gaat is nog duidelijk. Het IMF stuurt volgende week een earn naar Moskou om over de leningen te praten. Tsjoebais is a het westen populair, omdat hij een pleitbezorger is van harde nanciële maatregelen. Iritse au pair Woodward weer thuis den» De Britse au pair Louise Woordward, die schuldig is be iden aan de dood van de Amerikaanse baby Matthew Eappen orig jaar, is vandaag teruggekeerd naar Groot-Brittannië. Zij 1lad eerder deze week van het hooggerechtshof toestemming ge- portra Kgen Y5 te verlaten. Woodward zei tijdens een persconfe- entie in Manchester, erop te vertrouwen dat haar naam eens zal lorden gezuiverd. Zij herhaalde onschuldig te zijn aan de dood an Matthew. Woorward zei dat ze haar verhaal aan de BBC zal ertellen, zonder dat daar een vergoeding tegenover staat. De imerikaanse rechter had bepaald dat ze haar verhaal niét mag ïcerea ,r|,0pen pjet is onduidelijk of het verbod ook in Groot-Brittan- geldt. De rechter bepaalde tevens dat er voldoende grond is ireen civiele rechtszaak van de familie Eappen tegen foodward. Die begint op 1 oktober. (olonisten opgepakt na dood Palestijn he8ronDe Israëlische politie heeft gisteren drie joodse kolonis- en aangehouden in verband met het doodslaan van een Pales- ijnse boer. Twee van de drie zijn pupillen van een instelling ■oor moeilijk opvoedbare jongeren in een nederzetting net bui en Hebron. De derde is een man die als chauffeur bij de instel- ng werkt. De 45-jarige boer overleed aan een schedelbasisfrac- uur nadat hij eerder deze week op de terugweg van zijn akker met een houten knuppel op het hoofd was geslagen. Bij zijn be- rafenis gisteren werden Israëlische politieagenten en soldaten oor Palestijnse jongeren met stenen bekogeld. Er waren ruim 1000 mensen bij de begrafenis aanwezig. De politie heeft geen motief genoemd voor de e die wÈt het Sr mei enl mj den ziet" Huisvrouw Italië betaalt WAO-premie »ome» Italiaanse huisvrouwen en -mannen moeten zich in de toekomst waarschijnlijk gaan verzekeren tegen arbeidsonge schiktheid. Het parlement heeft een wet aangenomen die be paalt dat mensen die zich aan het huishouden en de opvoeding van kinderen wijden, jaarlijks 25.000 lire (ruim 25 gulden) moe ten betalen om zich te verzekeren. Italiaanse huisvrouwenvere nigingen die ervoor pleiten dat hun taken in huis als 'werk' wor den beschouwd, zien de wet als een overwinning. De wet kan pas ingaan na goedkeuring door de senaat. Israël krijgt Camp-Davidmonument tuzALEMEr komt in Israël een monument voor de architecten van het in 1979 gesloten vredesakkoord tussen Israël en Egypte, het Camp-Davidakkoord. De beeltenissen van de Amerikaanse •resident Carter, de korte tijd na de ondertekening vermoorde igyptische president Sadat en de in 1992 overleden Israëlische iremier Begin, worden uitgehouwen in een rots in de Israëlische v'egev-woestijn. De Israëlische broers Nakash, eigenaars van een spijkerbroeken-firma, hebben het plan bedacht. Volgens de broers zijn Carter en de families van Sadat en Begin uitgenodigd om aanwezig te zijn bij de eerste werkzaamheden in oktober. Gasleiding door Andes opgeschort !nqs aires* De aanleg van een gasleiding dwars door de oer wouden in het Andes-gebergte is door een Argentijnse recht bank voorlopig verboden. De milieuorganisatie Greenpeace eist een ander tracé om onder meer de laatste tweehonderd jaguars die er leven te beschermen. De uitspraak is een tegenslag voor 'iet NorAndino-consortium waarin Belgen en Amerikanen sa- inwerken. De gasleiding heeft een lengte van 1000 kilometer en kost 800 miljoen gulden. Greenpeace zegt dat het milieuon derzoek van de Argentijnse overheid onvolledig is en beroept zich op een wet uit 1960 over de bescherming van bedreigde diersoorten. Zware kritiek op Verenigde Naties in jaarboek Amnesty International Een halve eeuw na de ondertekening van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens wordt in 117 lan den, tweederde van alle landen op de wereld, nog gemar teld. Nog meer staten nemen het met de mensenrechten in bredere zin niet al te nauw: in 141 landen wordt de Verklaring niet nageleefd. Dat concludeert Amnesty In ternational in haar jaarboek over 1997, dat gisteren uit kwam. van daders. In 1997 vonden in 55 landen vonden politieke moorden en buitengerechtelijke executies plaats, en werd in 40 landen de doodstraf nog uitge voerd. In 31 landen hadden ver dachte verdwijningen plaats en in 87 landen zaten mensen ge vangen wegens hun politieke overtuiging, godsdienst, huidskleur, seksuele geaardheid of etnische afkomst. amsterdam anp Amnesty verwijt veel regeringen dat ze hun verantwoordelijk heid aan de laars lappen, en geéh onderzoek doen naar schendingen van mensenrech ten. Dat geldt in de helft van de 141 genoemde landen. Slechts in een kwart van de landen waar wél onderzoek wordt ge daan, volgen veroordelingen Amnesty ijverde daarom het afgelopen jaar voor de oprich ting van een Internationaal Strafhof. Gisteren werd op een conferentie in Rome besloten dat er in principe zo'n hof komt in Den Haag. Minister Van Mierlo van buitenlandse zaken verwacht dat het over twee jaar operationeel kan zijn, als de conferentie het de komende weken tenminste eens kan wor den over de bevoegdheden. Amnesty uit in het jaarboek ook forse kritiek op het hande len van de Verenigde Naties in 1997. De VN slaagden er niet in de burgers van Burundi, Rwanda en de Democratische Republiek Congo voldoende te beschermen. Verder bracht de VN-werkgroep Verdwijningen geen bezoek aan Turkije, terwijl de leden nota bene door Ankara waren uitgenodigd. Ook wijst Amnesty op de situ atie in Algerije. De VN hebben nog steeds geen maatregelen genomen om daar een interna tionaal onderzoek in te stellen naar de grove mensenrechten schendingen. De moorden op duizenden burgers werden door de Algemene Vergadering van de VN zelfs volkomen gene geerd, schrijft Amnesty. Over Nederland had de men- senrechtenorgansiatie geen kla gen. Twee jaar geleden haalde Nederland voor het laatst het jaarboek, naar aanleiding van politiegeweld in 1995 op de Ne derlandse Antillen. asmara Traditioneel geklede Koptische christenen bidden in de Eritrese hoofdstad Asmara voor vrede. Hun land is sinds enkele weken ver wikkeld in een oorlog met buurland Ethiopië, waarvan Eritrea zich in 1993 afscheidde. De grens werd toen niet keihard vastgelegd, waardoor de landen elkaar nu de zeggenschap over een vruchtbaar grensgebied betwisten. Hoewel er niet officieel over een wapenstilstand wordt ge sproken, heerst er sinds maandag een gespannen rust in het gebied. Beide landen zegden toen onder internationale druk toe de luchtaanvallen op eikaars grondgebied voorlopig te staken. Ook op de grond is het rustig. foto ap jean-marc bouju GORE-TEX Jack Licht Outdoor jack. Ook geschikt voor rugzak- en fietstoer- tochten. Inrolbare kapuchon. Twee binnenzakken, twee buitenzakken voor en achter. Kleur: groen-zwart Maten: M-L-XL. Van 799,- schwerin dpa Paul Krugerkade 22 2021 BN Haarlem Boven de Vomar. Telefoon 023-5258528 Donderdag- en vrijdag koopavond 2500 m' winkelplezier Ruime parkeerge ma: 13.00-18.00 uur, di/wo: 10.00-18.00 do/vr: 10.00-21.00 uur. za: 9.00-17.00 u KOMPAS Met duizenden m2 winkelplezier de grootste buitensportbelevenis v. Twee weken na de ramp met de hoge-snelheidstrein (ICE) bij het Noord-Duitse stadje Esche- de, hebben onbekenden gister middag een aanslag gepleegd op de ICE-trein tussen Ham burg en Berlijn. Zij legden over een lengte van ongeveer vijftig meter zware stenen op de rails. De machinist merkte aan lawaai dat de trein over iets hards reed, en minderde vaart. De trein kwam te laat, maar ongeschon den in Berlijn aan. De politie heeft de zaak in onderzoek. Het ongeluk in Eschede is volgens de uitkomsten van het eerste officiële onderzoek ver oorzaakt door een wegens me taalmoeheid gebroken wiel en een daarmee omgezette wissel. Bij de ramp kwamen honderd mensen om. De spoorwegen hebben meteen extra veilig- Lir ,M Wc. 'ghans certsen ^RESPONDENT op «n taxi? Karei Andras, vice-voorzitter van de Legare 'sjechische bejaardenpartij 'Gepensioneerden °°r een Zeker Bestaan' (DZJ), werpt me een licht kwijtende blik toe als ik na afloop van ons ver- er prettig verlopen gesprek vraag of hij even een Mi voor me kan bellen. „Veel te duur. Waarom a [eernt u de tram niet", suggereert hij vriendelijk, jf joch dwingend. tJdie zojuist heeft voorgerekend hoe wei dde gemiddelde Tsjechische pensioentrekker besteden heeft, kan zich simpelweg niet voor- in dat iemand zomaar ruim een tientje voor taxiritje wil uitgeven. Een bedrag waarvan tige Tsjechische bejaarde drie of vier dagen !t zien rond te komen. [bejaarden hebben het, negen jaar na de val 'het communisme, moeilijker dan ooit. Sinds "•zijn hun pensioenen relatief gezien gemid- met 15 procent gedaald, terwijl de kosten [Mi levensonderhoud en gezondheidszorg tegelij- Jf-rtijd explosief zijn gestegen. „Veel ouderen le- =ï#Ven in bittere armoede, en steeds meer mensen zijn dat beu. Dat verklaart het succes van onze partij", aldus Andras. Kort voor de officiële start van de campagne voor de Tsjechische parlementsverkiezingen van mor gen en zaterdag, voorspelden sommige opinie peilers dat de DZJ ruim tien procent van de stem men zou halen. Nu lijkt de winst van de partij, die vecht voor zaken als hogere pensioenen en be taalbare woonruimte, wat bescheidener te zullen uitvallen. Maar de kans is nog steeds groot dat de DZJ de kiesdrempel van vijf procent ruimschoots haalt. En dan is het heel wel mogelijk dat de partij regeringsverantwoordelijkheid krijgt. Met name de Tsjechische sociaal-democraten (CSSD) hengelen nadrukkelijk naar de gunsten van de DZJ en haar aanhang. De partij van oppo sitieleider Milos Zeman wordt alom getipt als de winnaar. Maar met een score van maximaal der tig procent kunnen de sociaal-democraten alleen regeren als ze de steun van ten minste twee ande re partijen krijgen. Behalve de DZJ komt alleen de christen-democratische KDU-CSL van Jan Ruml in aanmerking. Als één van die partijen de kies drempel niet haalt, lijkt een minderheidsregering onvermijdelijk. Volgens de peilingen zal de Democratische Bur gerpartij (ODS) van de vroegere premier Vaclav Klaus een opmerkelijke comeback maken. Enkele maanden geleden leek de partij van de in decem ber over een financieel schandaal gestruikelde Klaus tot een marginale rol te zijn veroordeeld, maar nu staat de ODS in de meeste peilingen weer op bijna twintig procent. De terugkeer van Klaus als premier lijkt desalniettemin uitgesloten. De arrogante econoom heeft met vrijwel iedereen ruzie, en heeft simpelweg geen coalitiepartners meer voorhanden. Een 'grote coalitie' tussen de CSSD en de ODS lijkt gezien de uiterst slechte verhoudingen tus sen Zeman en Klaus evenmin voor de hand te lig gen. De campagne is bovendien door toedoen van de partijleiders totaal gepolariseerd. Zeman schrijft alle problemen die Tsjechië op dit mo ment kent stijgende werkloosheid, een reeks fi nanciële schandalen en zeer lage economische groei toe aan het wanbeleid dat Klaus als pre mier zou hebben gevoerd. Klaus op zijn beurt laat geen gelegenheid onbenut om te roepen dat een overwinning van de CSSD niets minder dan de terugkeer van het communisme betekent. podgorica ap komen dat Montenegrins grondgebied wordt gebruikt voor gevechten met buitenland se troepen. Rusland drong er gisteren bij andere landen op aan de Koso- vo-Albanezen ertoe aan te zet ten weer met Milosevic te gaan praten. De Joegoslavische presi dent beloofde zijn Russische ambtsgenoot Jeltsin dinsdag opnieuw met de Kosovo-Alba- nezen te zullen gaan onderhan delen. Fehmi Agani, de leider van de delegatie Kosovo-Albanezen die eerder met Milosevic sprak, zei echter dat het Joegoslavische le ger uit Kosovo moet zijn ver trokken vóór er weer wordt ge praat. Milosevic weigert aan die voorwaarde te voldoen, en ook de Russische onderminister van buitenlandse zaken Afanasjevs- ki noemt deze eis 'voorbarig'. Het parlement van Montenegro heeft gisteren in een scherp ge formuleerde motie het beleid van de Joegoslavische president Milosevic inzake Kosovo ver oordeeld, en geëist dat alle Montenegrijnse soldaten uit de opstandige Servische provincie worden teruggetrokken. Het piepkleine Montenegro en Servië vormen samen Joego slavië. Sinds de pro-westerse Milo Djukanovic, een vijand van Milosevic, in Montenegro tot president werd gekozen, zijn de betrekkingen met Servië ver slechterd. Aanhangers van Djukanovic vormen een meer derheid in het parlement. Het parlement eist ook dat de regering in geval van een bui tenlandse interventie in Kosovo maatregelen neemt om te voor- Regering bereid tot onderhandelen tanaf aptugese radio zeiden ze bereid te zijn tot vredesonderhandelin gen, maar alleen als die gehou den worden in hun vesting. Gisteren heeft waarnemend minister van buitenlandse za ken Joao Cardoso gezegd dat de regering bereid was met de re bellen te onderhandelen. Dit op voonvaarde dat ze het geweld staken. Cardoso zei ook dat de voor later dit jaar geplande ver kiezingen vanwege de instabili teit in het land uitgesteld moe ten worden. De opstand in Guinee-Bissau brak uit na het ontslag van le- gerchef Mané, die betrokken zou zijn geweest bij bij smokkel van wapens. Door de gevechten is een enor me vluchtelingenstroom op gang gekomen. Duizenden mensen zijn het land al ont vlucht. En Bissau, een stad waar gewoonlijk zo'n 300.000 men sen wonen, zou nagenoeg zijn ontvolkt. Duizenden mensen kamperen buiten de stad. De opstandige soldaten, die be gin deze maand een couppo ging deden in Guinee-Bissau, zijn volgens de regering en het Senegalese leger verdreven uit hun bolwerk in de hoofdstad Bissau. „De rebellen zijn bezig aan hun aftocht", zei minister van buitenlandse zaken Fernan do Delfim da Silva gisteren. Vol gens Da Silva trekken de rebel len zich terug naar de buiten de hoofdstad gelegen luchthaven van Guinee-Bissau. De rebellen hebben de luchthaven nog steeds in handen. De gevechten tussen de mui tende soldaten en de regerings troepen, die gesteund werden door soldaten uit de buurlan den Senegal en de Republiek Guinee, speelden zich de afge lopen weken af rond de rebel len-vesting in Bissau. De rebel len zelf hebben nog niet ver klaard dat ze uit hun bolwerk zijn verdreven. Voor de Por- WASHINGTON AFP-Rtr heidsmaatregelen genomen. De wielen mogen voortaan slechts tot de helft slijten van wat tot dusver aanvaardbaar was. Volgens de spoorwegen liep zes kilometer voor de plaats van het ongeluk de buitenste ring van een wiel. Dat kwam vervol gens vast te zitten. Dit zou het geratel verklaren waar overle venden van spraken. De trein raasde desondanks nog voort tot bij station Eschede. Daar bleven delen van het ge broken wiel achter een wissel haken, waarna het tegenoverge legen wiel op de andere rail ont spoorde. Een volgende wissel werd door het kapotte wiel om gezet, waardoor de wagon naar rechts werd getrokken, terwijl het voorste deel van de trein al voorbij was. Daarop gleden alle wagons achter het ramprijtuig uit het spoor. Ze botsten tegen een viaduct, dat instortte. Dat is dusdanig overdreven dat zelfs de door gaans neutrale president Vaclav Havel er tegen in het geweer gekomen is. „Tsjechië gaat niet terug naar het communisme, ook niet als Zeman straks een regering gaat leiden", zei Havel deze week in een televisie-interview. Hij riep de Tsjechen daar in op in elk geval te gaan stemmen, omdat het land volgens hem voor een belangrijke keuze staat: „We moeten nu kiezen of we een beschaaf de Europese democratie worden, of een soort ba nanenrepubliek". Zonder zijn voorkeur uit te spreken, maakte de president daarmee duidelijk dat hij voor een de mocratische wisseling van de wacht is. Van alle post-communistische landen in Europa is Tsje chië het enige land waar de oppositie sinds 1989 nog niet aan de macht is geweest. Deze keer lijkt de tijd er rijp voor, maar gezien het versplinterde politieke landschap zal het een hele toer worden een enigszins solide regering te vormen. Van de veelgeroemde politieke stabiliteit in Tsjechië is anno 1998 niet veel meer over. De Verenigde Staten zijn bereid met Iran te praten over de nor malisering van de officiële be trekkingen tussen beide landen. Dat heeft minister Albright van buitenlandse zaken gisteren in een lezing voor de Asian Society in New York verklaard. Albright erkende dat zich in Iran veranderingen hebben voorgedaan sinds de verkiezing van de gematigde president Mohammad Khatami in mei vorig jaar. De twee landen moe ten samenwerken om het we derzijdse vertrouwen terug te krijgen. „Als de muur van wan trouwen is gevallen, kunnen we met de Islamitische Republiek een programma ontwikkelen dat moet leiden tot normale be trekkingen", aldus Albright. Zij wees er overigens op dat de economische sancties voorals nog onveranderd blijven. Het is voor het eerst sinds Nucleair afval bij Sellafield kan ontploffen LONDEN ANP Het kernafval dat ligt opgesla gen in de opwerkingsfabriek bij het Britse Sellafield zou kunnen ontploffen, omdat het koelsys teem in de opslag verouderd en kapot is. Dit blijkt uit een docu ment, waarop The Guardian de hand heeft weten te leggen. De schrijvers zijn bang dat zich door oververhitting een waterstofexplosie voordoet. In 1977 gebeurde dat in een afval put bij de opwerkingsfabriek in het Schotse Dounreay. Toen werd het betonnen deksel van de put geblazen, waardoor veel plekken in de omgeving radio actief besmet raakten. Uit de documenten blijkt dat er miljoenen nodig zijn om de opslagplaatsen in Sellafield, sommige nog uit de jaren zes tig, veilig te maken. Het koelsys teem lekt, waardoor radioactie ve vloeistof in het koelwater loopt. Bovendien wordt het af val niet voldoende meer ge koeld. De Britse autoriteiten hebben bevestigd dat de documenten echt zijn. De exploitant van Sel lafield, British Nuclear Fuels, geeft toe dat er een lek is, maar zegt dat er geen gevaar dreigt. sinds de verbreking van de di plomatieke relaties in 1980, dat een Amerikaanse minister sprak van een dialoog om te komen tot normalisering van de betrek kingen. De diplomatieke relaties met Iran werden afgekapt nadat aanhangers van ayatollah Kho meini de Amerikaanse ambas sade in Teheran hadden bezet en Amerikanen in gijzeling had den genomen. Recente toenaderingen van de VS zijn gestuit op de weige ring van Iran. President Khata mi heeft wél gepleit voor meer uitwisselingen tussen weten schappers, schrijvers en spor ters zodat de twee landen leren elkaar beter te begrijpen. Mis schien niet geheel toevallig dient zich in dit verband een mogelijkheid aan tijdens het wereldkampioenschap voetbal in Frankrijk. De teams van de VS en Iran treffen elkaar zon dagavond om 9 uur in Lyon. Turkije stuurt vliegtuigen naar Noord-Cyprus ankara afp Turkije stuurt vier F-16-ge- vechtsvliegtuigen naar de Turks-Cypriotische basis Ge- citkale. Dat is volgens de Turkse media vandaag besloten tijdens de vergadering van de opperste militaire raad. Gisteren landden voor het eerst Griekse gevechtsvliegtui gen op de nieuwe basis Paphos in het Griekse deel van het ei land. De toestellen, twee ge vechtsvliegers en een transport vliegtuig, hebben Cyprus gister avond weer verlaten. Turkije sprak van een 'provo catie en een buitengewoon ern stige ontwikkeling' die ten doel zou hebben gehad de stabiliteit op Cyprus en in de regio in ge vaar te brengen. Turkije bezette in 1974 het noordelijke deel van het eiland. De Turks-Cyprioti sche staat die toen ontstond, is alleen door Ankara erkend. Deze week kwam de relatie tussen het Griekse en het Turk se deel van Cyprus onder druk te staan toen de Turkse douane zeven raketlanceerinstallaties onderschepte die bestemd zou den zijn voor het Griekse deel. Uiteindelijk bleek de lading op weg te zijn naar Egypte.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1998 | | pagina 7