Bommen
onder de Bulls
TT
Eindexamen
U 2
ICoach Phil Jackson was de eerste die de stekker
eruit trok. Dit werd zijn laatste jaar bij de
Chicago Bulls. Daarna volgde Michael Jordan
die verklaarde dat hij alleen doorging als Phil
Jackson zou blijven coachen. En als klap op de
vuurpijl zag Scottie Pippen de kans schoon om
zijn jarenlange onvrede ten opzichte van het
management te ventileren en riep dat het tijd
werd om ergens anders te gaan spelen.
Zo liggen er nu drie levengrote bommen onder
edle beste basketbalploeg van de jaren negentig en
3ds volgens velen aller tijden. Fans over de hele
1elj wereld wachten met samengeknepen billen af
wat er straks met de Bulls gaat gebeuren.
cto Ongeacht of dit weekeinde de finale wordt
gehaald, eventueel gevolgd door de zesde NBA-
titel in acht jaar, of niet.
door JAN VAN DER NAT
et hele seizoen 1997-98 in de Natio-
I nal Basketball Association heeft één
vraag voortdurend centraal gestaan:
zijn de Chicago Bulls echt bezig met hun laatste
kunstje? En nu de laatste fase van het seizoen is
aangebroken weet nog steeds niemand het ant
woord. Of toch wel? Het kan bijna niet anders of
Phil Jackson en Michael Jordan weten hoe de vlag
er komend seizoen bij hangt. Maar alles blijft bin
nenskamers tot het moment waarop deze jaargang
daadwerkelijk aan de geschiedenisboeken wordt
toevertrouwd. En over de uitkomst blijft het gissen.
Alles wijst erop dat Phil Jackson zijn kantoor in
het United Center van Chicago zal ontruimen. Hij
was eigenlijk vorig jaar al van plan om een jaartje
rust te nemen, lekker te gaan vissen en jagen in zijn
'homestate' Montana om daarna geestelijk fris een
vervolg te geven aan zijn imposante loopbaan als
basketbalcoach. Onder druk van vooral Michael
Jordan stelde hij het een jaartje uit en nu is het de
vraag of er überhaupt een vis aan de' haak of een
hert in het vizier van Jackson zal verschijnen. Hij
heeft zijn zaakwaarnemer de opdracht gegeven om
te luisteren naar aanbiedingen van andere ploegen.
Naar alle andere ploegen, behalve Chicago.
De stap van Jackson is begrijpelijk. Na vijf, moge
lijk zes kampioenschappen met de Chicago Bulls
heeft hij sportief gezien niets meer te winnen. En fi
nancieel hoeft hij zich natuurlijk ook geen zorgen
te maken. De meeste coaches mogen dan niet zo
veel verdienen als de topspelers, Jackson werd met
een jaarsalaris van zes miljoen dollar dit seizoen
royaal beloond voor zijn prestaties in de afgelopen
jaren.
Gigantische bedragen
Geld is geen onderwerp van gesprek als het gaat
om de toekomst van de Chicago Bulls. De dollars
worden met wagonladingen tegelijk binnengereden
bij eigenaar Jerry Reinsdorf, die dan ook niet
schroomt om ongelooflijke bedragen over te maken
op de bankrekeningen van zijn werknemers. De
NBA kent dan wel een plafond voor het totale sala
ris van een team, maar dat mag worden overschre
den wanneer het gaat om het contractverlenging
van een eigen speler. Daarom kon Reinsdorf aan
zijn superster Michael Jordan het nu bijna afgelo
pen seizoen liefst 35 miljoen dollar betalen.
De conclusie dat niemand en dus ook de beste
basketballer aller tijden niet een dergelijk bedrag
waard is, is natuurlijk gerechtvaardigd. Maar aan
de andere kant staat Michael Jordan op eenzame
hoogte en mag dat best in de salarisverhoudingen
tot uitdrukking komen. Dat was namelijk tot 1 juli
vorig jaar niet het geval. Toen liep het contract van
Jordan af. Een contract dat hem per seizoen nau
welijks vier miljoen dollar opleverde. Weliswaar
voerden bedrijven als Nike,- McDonald's, Gatorade
en nog een handvol andere zijn jaarinkomen op tot
astronomische hoogte, maar het was duidelijk dat
de verhoudingen volkomen scheef waren getrok
ken. Tientallen spelers verdienden veel meer.
Over de 35 miljoen dollar hoefde Reinsdorf zich
geen moment zorgen te maken. De extra inkom
sten uit recettes, televisierechten en verkoop van
souvenirs door de aanwezigheid van Jordan maakt
een dergelijke uitgave zakelijk verantwoord. Want
laat één ding duidelijk zijn: Jerry Reinsdorf (ook ei
genaar van de honkballers van de Chicago White
Sox) is een pure zakenman, die voortdurend kijkt
naar de credit- en debetzijde van de balans.
Dat de boeken de laatste jaren met steeds mooie
re cijfers konden worden afgesloten is natuurlijk
duidelijk. De Bulls zijn 'hot' en iedereen wil daar
van graag profiteren. Bedrijven betalen tonnen
voor een luxueuze box in het United Center en
voor een gewoon kaartje, in de nok van het ge
bouw, moet minimaal 30 dollar worden neergeteld.
Op wedstrijddagen tiert de .zwarte handel in kaar
ten welig. Al op een paar mijl afstand van het Uni
ted Center worden de straathoeken bezet door
handelaren.
Massale toeloop
En dat is al heel lang zo. Ook toen het inmiddels
grotendeels kaalgeslagen stadsdeel een niet al te
veilige omgeving was en er nog werd gespeeld in
het oude Chicago Stadium dat op praktisch dezelf
de plek stond. Op 27 januari 1988 werd namelijk te
gen Philadelphia de laatste wedstrijd gespeeld,
waarvoor aan de kassa nog kaarten te koop waren.
Sindsdien was het Chicago Stadium met dik 17.000
plaatsen en vanaf 1994 het United Center met ruim
23.000 stoelen elke wedstrijd en dat zijn er in
middels meer dan 500 uitverkocht.
Ook van de media is de belangstelling enorm.
Terwijl bij alle andere ploegen er altijd wel een
plaats op de vloer is voor een fotograaf, moet in
Chicago worden afgewacht of je daadwerkelijk aan
de rand van het veld mag zitten. De huisfotograaf
van de Bulls bepaalt dat. Hij deelt stickers uit en
wie die niet krijgt, zal zijn werk moeten doen vanaf
de galerij boven de eerste ring.
Maar dat is nog altijd een stuk dichterbij de actie
dan de tribune waar de schrijvende pers, voor zo
ver ze niet tot de vaste volgers van de ploeg be
hoort, wordt neergezet. Een speciale lift suist acht
verdiepingen omhoog naar de overigens riante box,
van waaruit je een uniek uitzicht hebt op het hele
Basketbalfenomeen in spanningsveld
'Dit moet God zijn, vermomd als Michael Jordan', zei Larry Bird al in 1986. De ster van 'His Aimess' rees verder. Overal waar hij speelt zijn de tri
bunes tot de laatste plaats gevuld. foto s peter van der velde
gebeuren. Daar, niet ver onder het dak, zwelt het
geluid aan tot orkaankracht, wanneer de stadions
peaker Hem aankondigt: 'At guard, six foot six,
from North Carolina... Number twenty-three... Mi-
chaellllljorrrrdan...'
Want om Hem draait het natuurlijk allemaal. Mi
chael Jordan is de bekendste sportman ter wereld
en de perstribune in het United Center is daarvan
het bewijs. Een Duitse schaatsverslaggever, op weg
naar het WK sprint in Milwaukee, pakt even een
wedstrijdje mee. Een journalist van een Belgische
krant, in de Windy City op bezoek bij vrienden, laat
zich via zijn krant accrediteren. Er gaat geen wed
strijd voorbij of er zitten verslaggevers uit het bui
tenland.
Voor de kans om Michael Jordan en de Bulls een
keertje in levende lijve te kunnen zien hebben fans
in de hele wereld veel geld over. Toen de Neder
landse Basketball Bond het 50-jarig bestaan aan
greep om een reis van een week, met twee wedstrij
den van de Bulls, naar Chicago aan te bieden, wa
ren de 50 beschikbare arrangementen binnen een
week verkocht. Het reisbureau moest tientallen lief
hebbers teleurstellen. Vliegtickets en hotelaccom
modatie zat. Alleen...geen toegangskaarten. En toen
de Bulls als NBA-kampioen vorig jaar oktober in
Parijs deelnamen aan het WK voor clubteams, za
ten de drie bussen die hetzelfde reisbureau bij die
gelegenheid inzette in no-time vol. Tweehonderd
liefhebbers moesten worden teleurgesteld.
Derde keuze
De hype rond Michael Jordan begon aan het einde
van de jaren tachtig. In 1984 was Jordan binnenge
haald door de Bulls. Als derde keuze in de college-
draft van dat jaar. In het NBA-systeem kiezen alle
teams omgekeerd evenredig aan de eindstand in
een aantal rondes (tegenwoordig nog slechts twee)
de grootste talenten uit het enorme aanbod aan
collegespelers. Omdat de Bulls slechts 27 wedstrij
den hadden gewonnen mochten ze vroeg kiezen.
Michael Jordan was kandidaat om er als eerste uit
gepikt te worden. Houston koos echter Hakeem
Olajuwon, een center en ook Portland ging voor
een lange man: Sam Bowie (die nooit zou doorbre
ken) waarna Chicago Jordan voor het oprapen had.
In Portland dromen ze nog wel eens van die blun
der.
Want het was overduidelijk dat Jordan een hele
grote zou gaan worden. Vanaf zijn eerste dagen in
de NBA werden vergelijkingen gemaakt met de top
pers uit het verleden. En Michael Jordan stelde de
Bulls en de fans niet teleur. In zijn eerste jaar
maakte hij gemiddeld ruim 28 punten en leidde hij
Chicago voor het eerst sinds 1981 naar de playoffs.
Daarin kwamen ze weliswaar niet verder dan de
eerste ronde, maar Jordan had zijn visitekaartje af
gegeven.
Dat deed hij het seizoen erna op diverse fronten.
In eerste instantie vooral in het ziekenhuis, want hij
miste 64 wedstrijden als gevolg van een gebroken
voet. Laat in het seizoen kwam hij terug, hoewel de
leiding van de Bulls liever had gezien dat hij zijn
rentree over de zomer zou heen tillen. In de
playoffs echter maakte hij zich onsterfelijk. De Bulls
vlogen er in drie wedstrijden tegen de Boston Cel
tics uit, maar wat Jordan presteerde in de tweede
wedstrijd grensde aan het onmogelijke. De Celtics
hadden twee verlengingen nodig om met 135-131
te winnen, maar Jordan was de man van de dag
met liefst 63 punten, een playoff-record dat nog al
tijd staat. Larry Bird, in die tijd de ster van de Cel
tics en nu coach van de Indiana Pacers, sprak toen
de legendarische woorden: 'Dit moet God zijn, ver
momd als Michael Jordan'.
Phil Jackson, met baard, heeft geen sportieve uitdaging meer bij de Chicago Bulls, dat zijn
bankrekening dit seizoen spekte met 6 miljoen dollar.
De Boston Celtics en drie keer op rij aartsrivaal De
troit Pistons zouden in het restant van de jaren
tachtig te hoge hindernissen blijken te zijn voor de
Bulls. Op de achtergrond werd echter door general
manager Jerry Krause hard gewerkt aan de 'suppor
ting cast' voor Jordan. Krause heeft zich in de loop
der jaren niet populair gemaakt bij de spelers, maar
inzicht kan hem niet worden ontzegd. Hij is de ont
dekker van Scottie Pippen, die hij weghaalde bij
een klein, onbelangrijk college in Arkansas. Aan de
zijde van Jordan rijpte Pippen in de NBA.
In 1990 was dat proces achter de rug. Krause had
een ploeg geformeerd die klaar was voor de grote
slag. En die kwam. Met drie kampioenschappen op
rij werden de Bulls hèt team van de jaren negentig.
Met om hen heen mannen als John Paxson, B.J.
Armstrong, Craig Hodges en Horace Grant kwamen
Jordan en Pippen tot superbasketbal dat tactisch in
de steigers werd gezet door de inmiddels tot hoofd
coach gepromoveerde Phil Jackson en zijn ervaren
assistenten John Bach en Tex Winter.
De reeks kampioenschappen zou ongetwijfeld
een vervolg hebben gekregen als Michael Jordan
niet zou hebben besloten om te stoppen. Hij had,
zo zei hij op de historische persconferentie op 6 ok
tober 1993, niets meer te bewijzen en het was tijd
om zijn droom en die van zijn vader in de zomer
van dat jaar op brute wijze vermoord na te ja
gen: een carrière in het professionele honkbal. Niet
in de laatste plaats omdat Bulls-eigenaar Jerry
Reinsdorf ook de baas was en is van de White Sox
kreeg Jordan bij die club een contract. De Major
League haalde hij nooit en anderhalf seizoen later
was hij terug bij de Bulls.
Twee keer op rij bleek Pippen het zonder Jordan
niet te kunnen redden (Houston met Hakeem Ola
juwon werd twee maal kampioen), maar in 1995-
1996 werd de draad opgepakt met inmiddels wat
andere gezichten naast de bekende koppen van
Jordan, Pippen en Jackson. Zo werd Luc Longley
weggehaald bij Minnesota en werd in Toni Kukoc
de beste Europese speler van dat moment gecon
tracteerd. Als ldap op de vuurpijl was daar de flam
boyante Dennis Rodman, een decennium eerder
de grote kwelgeest bij rivaal Detroit.
Wat volgde waren andermaal twee NBA-titels
met de eerste na een seizoen waarin 72 van de 82
wedstrijden werden gewonnen. Mogelijk komt de
derde op rij en de zesde in totaal eraan. En dan zal
spoedig duidelijk zijn of het prachtige succesver
haal nog een vervolg krijgt. Dat lot ligt in de handen
van hogere machten. In die van Hem dus!
ZATERDAG 30 ME11998
In menig huis wordt er nu gewacht
op De Uitslag. Worden de betrokke
nen heen en weer geslingerd tussen
hoop en vrees. Omdat het eindexa
men tegenwoordig een. soms zelfs
twee jaar duurt, en leerlingen zich
voortslepen van schoolonderzoek
naar schoolonderzoek, kunnen ver
wachtingen wat realistischer zijn. Je
kunt het niet meer in veertien da
gen tijd helemaal verpesten', maar
misschien nog wel van een vier een
vijf maken, of van een vijf een zes.
In zo'n wankele positie wisselen in de
eindexamentijd lokkende visioenen van
een wapperende vlag met daaronder een
triomfantelijk bungelende schooltas zich af
met het nagenoeg onaanvaardbare per
spectief van nog een jaar op school te moe
ten zitten. Ook als moeder moest ik daar
toentertijd niet aan denken.
Twee keer heb ik intensief verkeerd met
een kind dat de school helemaal had gehad.
Dat verlangend uitriep: 'Nooit meer lezen'.
De laatste veertien dagen waren het ergste.
Toen ze vrij kregen voor een race tegen de
klok. Ze graasden in de keuken. Ze hingen
rond in de kamer. Met nietsziende ogen za
ten ze zappend voor de televisie. En ze le
den hevig aan een aandoening waar je als
ouders geen remedie tegen hebt: het ge
deeltelijk of totaal 'zwak' staan. Stress, ze
nuwen, paniek. Welke prioriteiten moeten
ze stellen? Welke hoofdstukken nog doorne
men, welke woordjes nog leren? De keuze
heeft iets weg van roulette.
De omgang met stress voor en tijdens het
examen - de trillende handen, de hart
kloppingen, de zwart voor je ogen dansen
de eindexamenopgaven - mag dan tegen
woordig veel aandacht krijgen, het afkicken
van alle inspanningen en stress daarna,
krijgt bijzonder weinig aandacht. 'Aftake
ling, ontnuchtering. Een niets. Een gat',
schreef een krantenlezer van middelbare
leeftijd ooit over deze periode, laren later
kreeg hij, zo bekende hij, plotseling nacht-
merrie-achtige dromen over dat eindexa-
Liesbeth Brand Corstius bekende ooit
hoe het er in haar eindexamendroom aan
toe ging. 'Dan moet ik Plato vertalen, terwijl
ik al twee jaar geen Griekse les meer heb
gehad (leraar ziek) of heb gevolgd (almaar
buiten gewandeld). Paniek dus. Een conrec
tor vertelde mij eens: 'Ik ben toentertijd hal
verwege mijn opstel Nederlands aan een
compleet nieuw opstel begonnen. Dat was
een enorme stress, al was het achteraf een
goede beslissing. Want ik haalde een acht.
Ik maak dus 's nachts nog regelmatig mijn
opstel opnieuw. Ook mijn vrouw doet dan
nog steeds eindexamen in bepaalde vak
ken'.
Zelf heb ik ook jarenlang gedroomd van
mijn eindexamen en doe dat soms nog
wel eens, een doodenkele keer. Het is het
altijd dezelfde droom. Op de dag van het
schriftelijk Duits of Frans pak ik mijn tas in
en vind dan plotsklaps achter een stoel of
onder mijn bed een schoolboek, 'Schwere
Wörter' bijvoorbeeld, met honderden
woordjes die ik had moeten leren. Maar ik
zie dat boek voor het eerst, ik wist van het
bestaan niet af. Terwijl ik zwetend tob over
de vraag hoe dat in vredesnaam kan, dringt
tegelijkertijd de verpletterende waarheid tot
mij door: dat examen wordt dus niets. Met
een twee voor Frans of Duits kan ik het wel
schudden.
Het vreemde is dat ik daarna nog vaak
genoeg examensituaties heb meegemaakt -
uiteindelijk blijf je je hele leven examen
doen - maar daar nooit nachtmerrie-achti-
ge dromen aan heb overgehouden. Ik kan
mij bovendien niet herinneren dat het
eindexamen bovenmenselijke (inspannin
gen van mij heeft gevraagd'. Het enige wat
ik mij herinner, is de triomfantelijke, uitzin
nige sensatie van het geslaagd zijn en de
lange, feestelijke zomer die daarop volgde.
Fenomenen die ik bij mijn kinderen ook
weerzag.
De enige zomer in je leven waarin je niet
alleen maandenlang vrij bent, maar je
ook werkelijk met hart en ziel vrij voelt, om
dat je het verleden van je heht afgeschud en
nog geen weet hebt van je toekomst. Je
staat op de drempel naar de volwassenheid,
een heerlijk gevoel, want je wilt niets liever
dan aan het echte, grote leven beginnen,
maar je hoeft dat land nog niet te betreden.
Dat begint pas eind augustus, begin sep
tember.
'Freud schreef al over eindexamendro-
men', vertelde de psychologe Jeanne van
der Ploeg, die zich met faalangst bezig
houdt, eens. Ook zij liet toen weten nog re
gelmatig over haar eindexamen te dromen.
Eindexamendromen worden veroorzaakt
door de continue druk op de ketel. Zo'n
toestand van uiterst geconcentreerd wer
ken, urenlang, dag in, dag uit, laat een die
pe indruk na die door je psyche verwerkt
moet worden. Dromen van je eindexamen
heeft, beamen alle dromers, één groot voor
deel. Eenmaal wakker is er het weldadige
besef: het is voorhij, ik heb dat diploma al.
En weer oogst je dan de beloning voor al
dat blokken, al die stress, in de vorm van
een onmetelijke opluchting.
HELEEN CRUL
