Loonkosten flink hoger
door meer parttime werk
'O jee, het jaarverslag moet nog worden gemaakt'
Economie
►ritse markt belangrijk
oor textielbedrijven
Beeld en geluid in futuristische omgeving
Varkenssector beter
geworden van pest
Muziek op het werk
(MERDAC 30 ME11998
IT ponsument kooplustiger dan ooit
iqrburg De Nederlandse consument was in mei kooplustiger
ian ooit. Hij had veel vertrouwen in zijn financiële situatie en
htte de tijd rijp voor grote aankopen. Dit blijkt uit cijfers van
;t Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De hoge koopbe-
ES pidheid geeft blijk van een groot vertrouwen in de economie,
('olgens het CBS bereikte het consumentenvertrouwen in mei de
jioogste maandwaarde (25 procent) sinds 1972. „Bijna veertig
Irocent geeft aan dat de economische situatie beter is gewor-
en", aldus het CBS.
[MF geeft lening Rusland vrij
ItosKouHet Internationaal Monetair Fonds (IMF) zal binnen-
iort een lening van 670 miljoen dollar voor Rusland vrijgeven.
Het fonds gaf gisteren in Moskou een verklaring uit, waarin staat
lat het IMF-bestuur in Washington het advies krijgt om in te
jtemmen met de hervatting van de kredietverlening. De lening,
jinderdeel van een kredietprogramma van 10,2 miljard dollar,
pas in januari bevroren, onder meer omdat de belastinginning
eer te wensen overliet. Rusland heeft gisteren maatregelen ge
lomen waarin het IMF vertrouwen zegt te hebben. President
eltsin stuurde onder meer het hoofd van de belastingdienst de
laan uit.
penemarken verlaagt rentevoet
iopenhagen De centrale bank van Denemarken heeft gisteren
Ie rente verlaagd. De beleningsrente gaat van 4,25 naar vier pro-
jent en het disconto van vier naar 3,75 procent. Met dit besluit
jieeft de centrale bank de renteverhoging van eerder deze
maand gedeeltelijk teruggedraaid. Op 5 mei gingen de tarieven
liet een half procent omhoog. De verlaging van gisteren werd
pede mogelijk doordat de koers van de munteenheid van Dene
marken, de kroon, de laatste tijd behoorlijk stabiel is.
Seagram stoot Time Warner af
ONDENHet Canadese bedrijf Seagram, toekomstig eigenaar
ian muziek- en filmproducent Polygram, heeft zijn belang van
tiinder dan vijf procent in het Amerikaanse mediaconcern Time
Varner verkocht aan de bank Goldman Sachs. Dat heeft 1,45
biljard gulden opgeleverd. Het concern kan het geld goed ge-
iruiken omdat de overname van Polygram 21,1 miljard kost. Se-
jgram liet eerder weten het bod deels te zullen financieren via
het naar de beurs brengen van dochterbedrijf Tropicana, produ-
ent van onder meer vruchtensappen. Dat moet 7 a 8 miljard
jpleveren. Ook wil Seagram de filmdivisie van Polygram door
verkopen.
klacht Hewlett-Packard over Xerox
|ew york Het Amerikaanse computerconcern Hewlett-Packard
leeft bij de rechter in San Francisco een klacht ingediend tegen
lerox, fabrikant van kopieermachines. Hewlett-Packard be-
jchuldigt Xerox van het gebruik van zijn technologie en eist een
tergoeding. Ook eist Hewlett-Packard een verbod op de verkoop
loor Xerox van bepaalde kopieermachines, waarin technologie
fordt gebruikt van Hewlett-Packard. De klagende partij schat
fat de inbreuk op patenten het bedrijf jaarlijks 80Q. miljoen dol-
r (1,6 miljard) aan omzet kost. Eerder deze maand had Xerox
joortgelijke beschuldigingen aan het adres van Hewlett-Packard
jeuit. Dat heeft de klachten inmiddels tegengesproken.
Jrote Duitse mediafusie verboden
russel» De Europese Commissie heeft een fusie verboden tus-
len de Duitse mediaconcerns Bertelsmann en Kirch en de kabel
maatschappij van Deutsche Telekom op het gebied van betaal-
k De operatie zou volgens eurocommissaris Van Miert (concur
rentiebeleid) leiden tot een monopolie op sport- en filmrechten,
Jjsmede de technologie voor decoders. Gezaménlijk wilden
irch en Bertelsmann programma-aanbod op bestelling (pay-
jier-view) aanbieden via het kabelnetwerk van Deutsche Tele-
i. Dat netwerk zou daardoor niet zijn te gebruiken voor an-
jere, regionaal opererende exploitanten. Bertelsmann gaat nu
hogelijk alleen verder met Deutsche Telekom.
Nederlandse textielbedrijven
jborteerden vorig jaar voor 7,2
ijljard gulden aan kleding. Het
ar ervoor was dat nog 6,4 mil-
id. Hun grootste succes be-
jalden zij op de Britse markt.
Soot-Brittannië is nu, na
ijiitsland en België, de belang-
;ste afzetmarkt.
Nederland importeerde vorig
r voor 11,8 miljard aan kle-
jhg. Het jaar ervoor was dat
14 miljard. De invoer uit lan-
dichtbij de EU (Midden-
jlropa, Noord-Afrika en Tur-
le) stijgt. De import uit het
Verre Oosten neemt ook toe,
maar niet zo sterk dat de mas
sa-invoer wordt hervat. Dat zegt
Fenecon, de organisatie van
confectie- en tricotage-onder
nemingen.
Cruciaal voor de ontwikkeling
van confectie- en tricotagebe-
drijven zijn volgens Fenecon
scholing en opleiding. Daarom
is dat nu in de CAO geregeld.
De Fenecon maakt zich ook
sterk voor een keurmerk dat
aangeeft dat kleding niet onder
asociale arbeidsomstandighe
den is gemaakt. In Nederland
en Europa zijn daartoe initiatie
ven genomen.
Slechts gedeelte in portemonnee werknemers
baarn gpd
Nederlandse bedrijven kampen met een explosieve stij
ging van de loonkosten. Daaraan zijn ze dit jaar gemid
deld zes procent kwijt, ruim twee keer zoveel als vorig
jaar. Slechts een gedeelte van de extra loonkosten
stroomt in de portemonnees van de werknemers. De
huidige stijging van de loonkosten wordt vooral veroor
zaakt door de toename van het aantal deeltijdwerkers.
dus onderzoeker J. Kenter.
De onderzoekers hebben
16.000 enquêteformulieren naar
bedrijven gestuurd. Daarin
wordt gevraagd hoeveel geld de
werkgevers aan hun personeel
kwijt zijn. Alle functies worden
in het onderzoek betrokken,
van directeur tot schoonmaker.
Inmiddels zijn pas 1.200 enquê
teformulieren teruggestuurd en
verwerkt. „Maar de resultaten
zijn al wel representatief voor
heel Nederland", aldus Kenter.
Vorig jaar waren de werkge
vers slechts 2,75 procent kwijt
aan loonkosten. Dit jaar komt
dat percentage uit op zes pro
cent. „Dat betekent niet dat de
Dat blijkt uit onderzoek van het
Nederlandse consultancybu
reau Ned Worx en het Ameri
kaanse ADP, een van de groot
ste salarisverwerkers ter wereld.
Zij waarschuwen dat een loon-
golf in ons land dreigt.
„Als één baan wordt vervuld
door twee deeltijders, moet de
baas twee keer opdraaien voor
de sociale premies. Ook het ver
korten van de werkweek van 38
naar 36 uur kost bergen met
geld. De lonen gaan niet even
redig omlaag met de arbeids
tijd. De werkgever betaalt het
verschil dus uit eigen zak", al-
werknemers gemiddeld zes pro
cent meer salaris krijgen", be
nadrukt Kenter. „Het betekent
dat de werkgevers 3,25 procent
duurder uit zijn dan vorig jaar.
In de loonkosten die de werk
gevers betalen zit namelijk alles
wat met de salarissen samen
hangt, zoals de sociale premies,
werknemersverzekeringen en
overhevelingstoeslagen
De werknemers profiteren
echter wel gedeeltelijk van de
stijging van de loonkosten. „Ze
krijgen dit jaar veel meer inci
dentele beloningen, zoals op
ties, eenmalige loonsverhogin
gen, een verbeterde spaarloon
regeling of prestatiebeloning.
Hoeveel procent van de loon
kosten daar aan opgaat is nog
niet bekend. Maar het is al wel
duidelijk dat het bijdraagt aan
de huidige kostenexplosie", zegt
Kenter. De structurele loonsver
hogingen blijven vooralsnog
binnen de perken. De gemid
delde loonstijging in de CAO's
bedraagt slechts 3,2 procent.
Werkgevers proberen daarom
met incidentele beloningen
werknemers te lokken. Bedrij
ven kampen met een tekort aan
arbeidskrachten en gebruiken
geld als lokkertje. „Vooral in de
informatietechnologie (IT) is
het een gekkenhuis. De schaar
ste drijft de lonen steeds verder
op. Sommige automatiseerders
vragen al honderden guldens
peruur."
„Het begint in de IT en ver
spreidt zich als een olievlek over
het land. Als werknemers
schaars worden, kunnen ze
meer salaris eisen. Ze zullen
druk gaan uitoefenen op de
vakbonden of hun baas en ne
men de IT'ers als voorbeeld."
De werkgeversvereniging
VNO-NCW wil nog niet reage
ren op het onderzoek. „We zijn
zelf bezig met een evaluatie.
Daar komen we binnenkort
mee naar buiten", aldus de
woordvoerder.
De buitenkant van de futuristische winkel Polectro Plaza.
AMSTERDAM ED BLAAUW
Polectro Plaza, stijlvol, gedurfd, exclusief.
Zwart en chroom overheersen drie verdie
pingen lang. Design-televisies in strak
vormgegeven kasten. De laatste snufjes op
elektronisch gebied. Beeld en geluid in een
futuristische ambiance. In de vloer, vlak
voor de imposante glazen trap, is een tv-
scherm gebouwd. Polectro Plaza in het Am
sterdamse Buitenveldert, een opzienbaren
de winkel van de toekomst. „Ja, kun je dit
nog eigenlijk wel een winkel noemen?",
waagt eigenaar Fred Pool uit Aerdenhout
zich af.
Zelf omschrijft Pool zijn miljoenenproject
als Electric Entertainment Megastore.
„Maar of dat helemaal de lading dekt?" Po
lectro Plaza, een ontmoetingscentrum vol
tv's, stereo-apparatuur, digitale camera's,
computers, etc., laat zich met niets vergelij
ken. „Winkelen bij ons moet vooral span
nend zijn, het publiek mag zich geen mo
mentvervelen."
Wie het shoppen moe is, kan onder het
genot van een cappuccino in het trendy ca
fé van Polectro Plaza gratis internetten of
video-games spelen. Anderhalf jaar is Pool
met de voorbereiding bezig geweest.
Woensdag gaat het 'warenhuis' (3000 m2
bruto-vloeroppervlak) open. Natuurlijk is
Pool blij, maar wie hem diep in zijn hart
kijkt, weet dat-ie Polectro het liefst in Haar
lem had zien staan.
Pool was vroeger betrokken bij de winkel
keten Pool tot Pool. „Maar dat is al zo lang
geleden", zegt hij. De zakenman had een in
zijn ogen uitermate geschikt monumentaal
pand op het oog in hartje Haarlem (hoek
Grote Houtstraat en Gashuisvest). Maar wat
hij wilde en wat de gemeente Haarlem
wenste, liep niet parallel. „Bepaalde zaken
waren voor de gemeente onbespreekbaar.
En ik wilde geen winkel met aan de voor
kant van die kleine pannenkoekraampjes
en één deur."
Toen bleek dat Pool met een onhaalbare
missie bezig was, week hij uit naar Buiten
veldert, de Buitenveldertselaan, naar een
voormalig kantoorpand. Samen met de
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
Haarlemse architect Bert Verwey, die voor
het opvallende interieur tekende, verwe
zenlijkte hij zijn plannen.
In de 'winkel' werken 45 mensen. Dat
aantal moet, inclusief het aantal werkne
mers in het filiaal aan de Bos en Lommer
weg in Amsterdam, op termijn groeien naar
circa honderd. Rond de eeuwwisseling wil
Pool een beursnotering hebben.
„Wat ik nog steeds niet snap is dat Haar
lem, uit oogpunt van werkgelegenheid,
nauwelijks inspanningen heeft gedaan dit
project in de stad te houden. Daar kan ik
me nog over verbazen. Maar, als ik morgen
in Haarlem een geschikt pand op een ge
schikte locatie aangeboden krijg, begin ik
meteen."
Tientallen collega's in de branche uit bin
nen- en buitenland hebben inmiddels een
kijkje in de winkel van de toekomst geno
men. Pool: „De formule is zijn tijd ver voor
uit. Deze zaak past in 2020. Maar aan de
andere kant, we zijn ook een gewone winkel
anno 1998 met concurrerende prijzen."
Bloemendaals bureau schrijft boekje over 'noodzakelijk kwaad'
lpEMENDAAL» EP BLAAUW
it jaarverslag, een noodzake
kwaad, een doorlopende
in van zorg. Tal van bedrij-
zien er als een berg tegen-
1. En als het boekje na maan-
n zwoegen zo rond april van
jpers rolt, hebben de meeste
jdernemingen maar weinig
r van hun werk. Want wie het
pverslag leest kosten al
uw zo'n dertig gulden per
pmplaar leest er gemiddeld
It langer in dan twee minu-
I. En de helft van de aandeel-
>6 uders legt het binnen tien
'5 uiuten terzijde.
Bestuurders die wakker liggen
idat ze weer het verplichte
rverslag moeten fabriceren,
geïnteresseerde aandeelhou-
s, die het jaarverslag binnen
kwartier het cylindrisch ar-
ef in gooien. Dat kan voorko
rt worden, stelt BJS/Commu-
atie Management uit Bloe-
ndaal in het kleine lezens-
ardige boekje 'O ja, het jaar
slag, tips voor een gezonde
:htrust'.
Laten we vaststellen dat te
inig ondernemingen lol bele-
aan het maken van het jaar
slag", weet directeur Bert Ja-
Mede-directeur Pol Sche-
nels voegt daaraan toe: „Ik
et dat de grote jongens als
old en Shell het jaarverslag
n als militaire operatie. Ze
zijn er op een andere manier
mee bezig dan doorsnee onder
nemingen."
Diezelfde grote jongens win
nen nu graag advies in bij het
Bloemendaalse bedrijf. „Grote
opdrachtgevers als ABN Amro,
Albert Heijn, Heineken en
Randstad hebben ons inmid
dels weten te vinden", vertelt
Jalink. Op de klantenlijst prijken
verder FBTO, DA, Foster Pa
rents Plan, PTT Post, Coopers
Lybrand en het ministerie van
buitenlandse Zaken. Met een
omzet van circa 25 miljoen gul
den bevindt vdBJ/Communica
tie Groep zich in de Nederland
se top-25 van communicatiebu
reaus. Schevernels en Jalink ad
viseren ondernemers die het
maken van het jaarverslag als
noodzakelijk kwaad zien en het
werk het liefst voor zich uit
schuiven. Zij raden aan: „Eva
lueer het jaarverslag meteen na
het verschijnen. Is de planning
gehaald, komt het thema goed
uit de verf, was het adressenbe
stand goed op orde. Op dat mo
ment heeft iedere betrokkene
nog helder voor ogen hoe de
productie is verlopen en kan er
dus lering worden getrokken
voor toekomstige publicaties."
„Het jaarverslag zou aan slag
kracht winnen", stelt Schever
nels „als er vaker een rood pot
lood gaat door stopwoordjes
van de auteurs zoals reeds,
Bert Jalink (links) en Pol Schevernels. „Steeds meer bedrijven en organi
saties onderkennen het belang van een goed jaarverslag."
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
thans, alsmede en doch. Bloed
eloos taalgebruik doet een forse
aanslag op het concentratiever
mogen van de lezer en valt on
der de categorie non-communi
catie."
Schevernels was in manage
ments- en directiefuncties ver
antwoordelijk voor de marke
ting en communicatie bij onder
meer Gasunie, Amro Bank,
Perscombinatie en Vroom en
Dreesmann. Hij is direct en in
direct bij de totstandkoming
van zeker honderd jaarversla
gen betrokken geweest.
Met Bert Jalink en Sak van
den Boom vormt hij de directie
van de vdBJ/Communicatie
Groep, een bedrijf met circa 55
medewerkers verdeeld over de
vestigingen Bloemendaal en
Amsterdam. BJS/Communicatie
Management is daar een onder
deel van. In opdracht maakt
vdBJ /Communicatie Groep me
dia voor interne en externe
communicatie. De nadruk ligt
op communicatie (de Groep
produceert zo'n zestig verschil
lende uitgaven), maar ook In
ternet behoort tot het werkter
rein. „Jarenlang waren wij de
onbekende grote in communi-
catieland, maar het tij is ge
keerd", zegt Jalink. Jaarversla
gen vormen nu een essentieel
onderdeel in zowel de advies
praktijk als de creatieve produc
tie van vdBJ. Schevernels: ,,'t Is
een wereld waarin zo'n 5,4 mil
jard gulden omgaat. Waarbij ik
meteen moet zeggen dat vier
miljard te maken heeft met ac
countancy." Jalink: „Het jaar
verslag kost zoveel geld en ener
gie. Er is zoveel mee te doen. Er
blijven zoveel kansen onbenut.
Als je toch verplicht bent het
één keer per jaar uit te brengen,
zorg dan tenminste dat het pre
cies bij die doelgroep komt die
jij als bedrijf wilt bereiken."
Schevernels: „Het jaarverslag
vertoont de ziel van de organi
satie, maar het kan ook de ziel
van de communicatie zijn. Veel
onheil, ergernis en geld kunnen
organisaties bespaard blijven
als ze het jaarverslag als een cy
clisch proces beschouwen.
Maar dat gebeurt vaak niet. 't Is
echt van o jee; het jaarverslag
moet nog worden gemaakt."
Steeds meer bedrijven en or
ganisaties komen met een jaar
verslag. Niet omdat ze dat wet
telijk zijn verplicht, maar omdat
een jaarverslag zeer geschikt is
als PR-instrument. Zo zijn er
bijvoorbeeld al heel wat scho
len, ziekenhuizen en gemeen-
Boeren profiteren van hoge prijzen
den haag gpd
De meeste varkenshouders
zijn financieel beter gewor
den van de varkenspest. Van
de 20.000 bedrijven met var
kens zijn er in totaal 1.400
ontruimd. Die boeren heb
ben moeten teren op de een
malige vergoeding van het
ministerie en hebben flinke
schade geleden. De overige
18.600 hebben het hele jaar
geprofiteerd van hoge prij
zen voor varkensvlees.
De meeste varkenshouders
hebben pas dit jaar de klap
gekregen. Varkenshouders in
Denemarken, Duitsland en
Spanje zijn in het gat ge
sprongen dat ontstond nadat
de Nederlandse export van
varkens en varkensvlees was
weggevallen. „Nu Nederland
terugkomt op de markt, is er
sprake van overproductie en
dalen de prijzen", aldus se
cretaris J. Odink van het Pro
ductschap voor Vee, Vlees en
Eieren (PVVE).
De Nederlandse varkens
sector moet zich weer terug
vechten op de markt. Van
daar dat Odink verwacht dat
de prijzen zeker dit jaar nog
onder druk blijven staan. „Zo
laag als ze nu zijn (slechts
2,10 gulden voor een kilo
varkensvlees) zal het niet
blijven, maar de drie gulden
zullen we ook niet halen."
De hoge prijzen van het af
gelopen jaar hebben de reke
ningen van de meeste var
kenshouders gespekt. De tij
delijke teruggang in de prijs
doet ze dus geen pijn. Ook
de Rabobank ziet geen grote
gevolgen voor de varkens
houders door de lage prijzen.
„Het is in feite gewoon de
varkenscyclus die we zien.
De Rabobank zit al 100 jaar
in de financiering van de var
kenshouderij en het is niet
de eerste keer dat we dit
meemaken", aldus de
woordvoerder.
De komende herstructure
ring, waarbij in eerste instan
tie tien procent van de var
kensstapel moet verdwijnen,
gaat er harder inhakken. Bij
de Noord-Brabantse Christe
lijke Boerenbond (NCB) is de
herstructurering de grootste
zorg. „De varkenshouders
zitten in grote onzekerheid.
Niemand weet precies hoe
de herstructurering voor zijn
bedrijf gaat uitpakken. Hoe
veel varkens moet ik inleve
ren, welke extra investerin
gen moet ik doen, dat zijn de
vragen waar de varkenshou
ders het meest mee zitten",
aldus J. Peerlings van de vak
groep varkenshouderij van
de NCB.
Odink ziet de gevolgen
voor de varkenshouderij niet
zo heel somber in. „We zien
elke tien jaar een halvering
van het aantal varkenshou
ders. Dat zal de komende
tien jaar ook zo zijn, mis
schien dat het nu even wat
sneller gaat door de herstruc
turering."
ECONOMIEWIJZER
ten die met hun jaarverslag hun
visitekaartje afgeven.
Te veel bedrijven zien hun
jaarverslag als verplicht num
mer waarin voorspelbaar ver
slag wordt gedaan. Schevernels:
„Een gemiste kans. Voorbeel
den van een onconventionele
aanpak waren de jaarverslagen
van BSO/Origin; een zoge
naamd kinderjaarverslag met
'een voorwoord van 'de baas',
een verslag in dagboekvorm, erg
verrassend. Minstens zo revolu
tionair is het persoonlijke jaar
verslag dat Robeco onlangs
deed verschijnen. Een verslag
dat helemaal is toegesneden op
de beleggingsportefeuille van de
persoon in kwestie. Segmenta
tie in de meest extreme vorm."
Al enige jaren houdt Stichting
Jaarverslagen Dagen, waarin
ook BJS/Communicatie Mana
gement participeert, in samen
werking met koepel- en bran
che-organisaties, financiële
dienstverleners etc. congressen,
seminars en workshops rond
specifieke aspecten van het
jaarverslag. Deze bijeenkom
sten worden goed bezocht.
Schevernels: „Steeds meer be
drijven onderkennen het belang
van een goed jaarverslag. Ik
vind alleen dat het jaarverslag
nog te veel een terugblik is. 't
Zou toekomstgerichter moeten
zijn."
„Ach mevrouw", zuchtte de
aannemer aan de andere kant
van de lijn. „Dat geldt voor zo
véél. Wat denkt u van het klok
kengelui van een katholieke
kerk? Van de aanroep van Allah
van een moskee? Als u in stilte
wilt werken, moet u in een hut
op de hei gaan wonen."
„Maar u berooft mij van werk
tijd", riep ik. ,,U berokkent mij
financiële schade!" Daarvan is
de aannemer niet onder de in
druk. „Ik mag die radio niet
eens uitzetten, mijn mannen
hebben er recht op. Dat heeft
laatst iemand tot de Hoge Raad
toe uitgevochten."
'Meisjesmondjes blazen gouden
fluitjes, gelipte mondjes lachen
goudgeluidjes', dichtte Gorter
over de meimaand. Dat was
honderd jaar geleden. Toen
kwamen de zonnestralen nog
'heel de stille lucht door'. Wat
een tijd! Weer
is het mei. De
ramen gaan
open en Natio
nale Ergernis
Nummer Twee
slaat toe. Mu
ziek, muziek,
muziek.
De aannemer
aan de telefoon
had het niet
helemaal bij
het rechte
eind. Wel is er
om stilte ge
vochten, maar
niet tot aan de
Hoge Raad en
ook niet over
lawaai buiten.
Aan de uitspraak van de rechter
is veel aandacht besteed, maar
niet aan de beoordeling.
Aanleiding genoeg om die be
oordeling eens op te vragen.
Klager was Arend te Lindert, in
middels beter bekend als 'de
Man van Stork'Te Lindert
werkte sinds 1988 bij Stork in
een grote assemblagehal. Het
schijnt de gewoonte te zijn dat
op zo'n werkplaats iedere werk
nemer zijn eigen blaster van
huis meeneemt en die afstemt
op zijn favoriete station, hard
genoeg om de stations van col
lega's te overstemmen.
Te Lindert werd er in de loop
van acht jaar zenuwziek van. Af
spraken om het geluid te beper
ken werden gesaboteerd. Men
vond hem een spelbreker. Eind
1995 werd hij ziek.
Hij begon een rechtszaak om
voor zichzelf stilte af te dwin
gen. Enkele oudere werknemers
hadden ook last van de muziek.
Toen er stukken ondertekend
moesten worden, kregen ze
koude voeten en lieten hem al
leen staan. Wel kreeg hij hulp
van de Bond tegen Akoestische
Milieuhinder (de BAM) in Nue-
nen.
De kantonrechter in Zutphen
gaf Te Lindert geen gelijk. Het is
een kwestie van smaak, vond
die. Voor geluid op het werk
vond hij alleen het aantal deci
bellen van belang. Dat was niet
te groot en daarmee was de
kous af. Vecht het onderling
maar uit, adviseerde de rechter
met zoveel woorden.
Te Lindert (40) ging in beroep.
Hij zocht voorlopig ander werk
via een uitzendbureau. Dat luk
te, maar het maandloon was
netto 400 gulden lager dan bij
Stork. Op 1 mei verloor hij het
hoger beroep. Uit de beoorde
ling blijkt dat de rechter wel
vindt dat de werkgever verant
woordelijk is voor een gezond
werkklimaat. Hij verwijst naar
de Arbeidsomstandighedenwet.
Toch wil hij geen maatregelen
voorschrijven. „Het gaat om het
belang van één werknemer te
gen het belang van zijn werkge
ver die ook de belangen van de
andere werknemers dient te be
hartigen", stelt hij.
Nu is Stork niet het enige bedrijf
met een grote assemblagehal.
Scania in Zwolle bijvoorbeeld,
heeft een assemblagehal met
800 werkne-
jr mers. Tol een
paar jaar te
rug was het
daar, zegt
woordvoer
der Pronk,
'een onleef
bare atmos
feer'. Niet
eens zozeer
door het ge
luidsniveau,
maar door al
die zenders
door elkaar.
Er waren veel
klagers. Sca
nia liet het
personeel zelf
een plan ma
ken om de toestand te verbete
ren. Het leidde tot de aanleg
van een ringleiding voor draad
loze ontvangst met vijf keuze
zenders. Een investering van
enkele tienduizenden guldens.
Het personeel moet zelf een
ontvangertje kopen (voor 100
gulden) en krijgt van Scania een
microfoontje voor één oor. Te
gelijk werden eigen radio's ver
boden. Ieder personeelslid, op
kantoor of buiten in de heftrucs
of binnen in de assemblagehal,
kan sindsdien kiezen of hij of zij
met muziek wil werken of liever
in stilte. Het systeem is nu en
kele jaren in bedrijf. „We zijn
tevreden", zegt Pronk. „Het is
veilig. En het voordeel tegen
over walkmans is dat je het
maximumgeluid in de hand
hebt, want dat kan nog steeds
enorm storen."
Tot besluit de gedachtengang
van de rechter in het hoger be
roep. Is Te Lindert een éénling
die het belang doorkruist van
een grote meerderheid? I loe-
veel mensen werken er bij Sca
nia met muziek en hoeveel zon
der? „Voor de 800 mensen in de
assemblagehal en in de heftrucs
is de verhouding een met mu
ziek tegen drie of vier zonder",
zegt Pronk. „Op kantoor ligt de
vraag naar muziek lager."
Achthonderd is een behoorlijke
steekproef. Blijkbaar staat Te
Lindert niet alleen. Hij is om
ringd door een meerderheid die
zwijgt, en toestemt.
PAULINE VAN DERVEN
econome en
publiciste
