Indonesiërs pas in
1999 naar stembus
Kolonie Oost-Jeruzalem ontruimd Peilingen verwachten
Buitenland
in
tudenten en professoren
i Belgrado willen staken
Deense instemming
Pakistan wapent zich
tegen Indiase dreiging
Navo laat spierballen rollen in crisis Kosovo
JN DERDAG 28 MEI 1998
p-iilandela eregast op komende EU-top
|Nden De Zuid-Afrikaanse president Nelson Mandela zal als
[egast een bezoek brengen aan de EU-top die volgende maand
Senar^es worclt gehouden. Dat heeft de Zuid-Afrikaanse ambas-
ie tanPe 'n Londen gisteren bekendgemaakt. Mandela, die volgend
die de81 °PstaPt president, zal op de top afscheid nemen van de
1973 (geringsleiders van de EU-landen. Mandela zal niet aanwezig
tsgreeP ^ij ^et officiële deel van de top. De EU en Zuid-Afrika on-
^sideifrhandelen al meer dan 2,5 jaar over een vrijhandelsakkoord,
iger le^ ongenoegen van Zuid-Afrika wil de EU echter meer dan 40
presfocent van Zuid-Afrikaanse landbouwproducten buiten het
rerd hFoor^ houden,
ie als I
fdan 1wee IsraëH's gedood in Zuid-Libanon
ap haiR. Twee Israëlische militairen zijn gisteravond gedood in de
Dor Israël bezette zone in het zuiden van Libanon. Twee ande-
/an wi militairen raakten gewond, zo melden veiligheidsbronnen. De
een oden en gewonden vielen toen onbekenden een Israëlische pa-
i in dfouille aanvielen. Sinds het begin van dit jaar zijn al zes Israëli-
in 197(he soldaten omgekomen en raakten er 57 gewond bij aansla-
oor din. Vaak is de pro-Iraanse Hezbollah betrokken bij aanslagen,
nald L verantwoordelijkheid voor de aanval van gisteren is nog niet
dat hijgeëist.
Witte iwaalf jaar voor aanslag Oklahoma
'"i^Uhoma city Een Amerikaanse rechtbank heeft gisteren Mi-
Q Jiael Fortier tot twaalf jaar cel veroordeeld omdat hij had na-
t dooraten autoriteiten op de hoogte te brengen van plannen
■id Nuor homaanslag in Oklahoma City in 1995. Ook heeft hij ge-
'jen tegenover agenten die de terreurdaad onderzochten en
pens verkocht die waren gestolen om de bomaanslag te fi-
ncieren. De aanslag kostte aan 168 mensen het leven. Fortier
d 17,5 jaar kunnen krijgen. De rechter besloot hem echter
ns zuipere stra^te 8even omdat hij getuigd heeft tegen de hoofdver-
idingJchte, Fortiers vriend Timothy McVeigh. Wel moet Fortier
geëef0 ftnn aan hnptpc Mr-Vpioh w*»rri PPr/W al tr
;eboor
langril
Mi ooijjaz|_vonnjssen worden ongeldig
mjs vfl
ispanroNNEen commissie van de Bondsdag heeft gisteren najaren-
ging ving getouwtrek de weg vrijgemaakt voor nietigverklaring van
jssina'n 850.000 vonnissen die Duitse rechters onder het nazi-be-
rotesünd hebben uitgesproken. Hierdoor worden bijvoorbeeld ver-
etnanksstrijders en op racistische of politieke gronden veroordeelde
igelijf<|den gerehabiliteerd. Met de wet komen ook de vonnissen te-
fn homo's en deserteurs te vervallen. De regeling voorziet niet
een schadevergoeding. Ook zo'n 350.000 mannen en vrouwen
Ie op last van de rechter werden gesteriliseerd krijgen eerher-
iel. De Bondsdag zal het voorstel voor eerherstel naar verwach-
ng vandaag aannemen.
^Siefstal uit politiedepot in Paramaribo
ffifyAMARiBO» De Surinaamse politie heeft gisteren een angstige
evolking verzekerd dat zij een partij gestolen wapens en muni-
p zal terugvinden. Volgens politiecommandant Chan Santokhi
tqde diefstal een 'zware slag' voor de politie en voor het hele
Nnd. „Dit verhoogt het gevoel van onveiligheid in de samenle
ving aldus Santokhi voor de radio. De meer dan dertig wapens,
'•^ijaaronder zeer zware machinegeweren en munitie, waren op
slagen in een container op het terrein van het politie-oplei-
ngscentrum te Zorg en Hoop, een buitenwijk van Paramaribo.
heeft
egerir
>1 voor moordenaar Deense sportfans
desl.c
tenrijl
locun
basis
Dordet
ilighei
iag st RLIJNEen 48-jarige Duitser, die vorig jaar tijdens het wereld-
,atiekeimP'oensc'iaP handbal voor vrouwen in Berlijn twee Deense
ipporters doodstak, is gisteren door een rechtbank in Berlijn
roordeeld tot dertien jaar gevangenisstraf. De steekpartij had
aats tijdens de rust van een wedstrijd. De paniek die op de tri
es ontstond werd gedeeltelijk vastgelegd door videocame-
De dader had ten tijde van de doodslag bijna 3 promille al-
>hol in zijn bloed, maar was volgens de rechter maar ten dele
itoerekeningsvatbaar. Hij had ruzie gezocht met de 1
■n en vervolgens gericht op hen ingestoken. Beide slachtoffers
'erleden ter plaatse.
ledewerkers Clinton moeten getuigen
ftSHiNGTONTwee r
medewerkers v
getuigen v
a de Amerikaanse
grand jury in i
resident Bill Clinton i
f ,3 iak rond de vermeende seksuele relatie van de president i
I itte Huis-stagiaire Monica Lewinsky. De rechter bepaalde dat
adviseurs Bruce Lindsey en Sidney Blumenthal geen beroep
-v-A-fe ogen doen op het zogeheten 'executive privilege'. Advocaat
- 'ndsey is al jaren een vriend van Clinton. Journaliste Blument-
is adviseur van first lady Hillary Rodham Clinton. Monica Le-
insky zal waarschijnlijk vandaag haar vingerafdrukken over-
ragen aan de speciale aanklager Kenneth Starr. Verder zullen
ïes van haar stem worden gemaakt en zal een proeve van
iar handschrift worden overgedragen.
"r
een heropening moordzaak Palme
ockholm Het hooggerechtshof in Stockholm heeft vandaag
:n verzoek afgewezen om het proces tegen Christer Pettersson
egens de moord op oud-premier Olof Palme te heropenen. Het
penbaar Ministerie had het verzoek eind 1997 ingediend, om-
t er nieuw bewijsmateriaal tegen de man was. Het hof bepaal-
echter dat dit ontoereikend was om het onderzoek te herope-
n. Pettersson werd in 1989 veroordeeld tot levenslang wegens
moord op Palme. Datzelfde jaar werd hij in hoger beroep we-
is gebrek aan bewijs vrijgesproken. De populaire socialist Pal-
le werd in 1986 op straat doodgeschoten in het centrum van
ockholm.
D ROl
;n dat
oek
gen d
'ondei
ers. Z(
tische
•eed protest tegen nieuwe universiteitswet
n dagi >ti
:e fron ïi
detailspi
zijn
?r blijv
ïlijk
Wehejf
jdse
jpen
„Eigi
Onzt
rector van de universiteit
Belgrado heeft gisteren zijn
slag ingediend uit protest te-
een nieuwe wet die de rege-
volledige zeggenschap
t over de universiteiten,
kwamen Servische studen
teer in opstand. Duizenden
hen kwamen bijeen om te
:esteren. Ook professoren
rwegen in staking te gaan.
nieuwe wet, die het parle-
int dinsdag goedkeurde, heeft
gevolg dat de regering voort
en, faculteitshoof-
professoren en andere staf-
in van de zes Servische uni-
iiteiten mag benoemen. Dit
leurde tot nu toe door de
;ejiversiteitsraden zelf. De rec-
van de universiteit verklaar -
dat hij tot rector was be-
je lijn Bmd onder de oude wet en
hij de nieuwe regeling on-
ïvaardbaar acht. Hij voegde
raan toe: „Ik zal niet langer
«functie zijn zodra die wet van
ht wordt." Hij zit morgen
wel een bijeenkomst van
Vijf politieke gevangenen komen snel vrij
Pas volgend jaar mogen de Indonesische kiezers naar de
stembus om een nieuw parlement te kiezen. Dat heeft
parlementsvoorzitter Harmoko vanochtend bekendge
maakt. Eind dit jaar of begin volgend jaar komt het Raad
gevend Volkscongres (MPR) in een bijzondere vergade
ring bijeen om onder meer een nieuwe kieswet aan te
nemen.
jakarta ronald frisart
Vanochtend sprak president
Habibie met zijn kabinetschef
Akbar Tandjung, enkele minis
ters en parlementsvoorzitter
Harmoko. Ze kwamen tot de
conclusie dat het niet haalbaar
is nog dit jaar vervroegde parle
mentsverkiezingen te houden.
Specialisten op het gebied
van de grondwet hebben de af
gelopen dagen gezegd dat het
Raadgevend Volkscongres eerst
zijn goedkeuring moet geven
aan een nieuwe kieswet, alvo
rens vervroegde parlementsver
kiezingen kunnen worden ge
houden. President Habibie
volgt nu hun advies.
Ook werden vanochtend in
Jakarta voorbereidingen getrof
fen om nog vijf politieke gevan
genen vrij te laten. Minister
Muladi van justitie kondigde de
vrijlatingen gisteravond al aan.
Hij noemde geen namen, maar
onder de vijf zijn volgens offi
ciële bronnen Nuku Suleiman
van mensenrechtenorganisatie
Pijar en Andi Syahputra, een ac
tivist van de onafhankelijke
journalistenvereniging Aliansi
Jurnalis Independen (AJI). Mo
gelijk zijn de drie anderen Oost-
Timorese studenten. Onzeker is
of de vijf vandaag vrij komen:
het kan ook morgen worden.
Volgens mensenrechtenorgani
saties telt Indonesië ten minste
tweehonderd politieke gevange
die vast zitten in
verband met de couppoging
van 1965, die het Soeharto-be-
wind in de schoenen heeft ge
schoven van de sindsdien ver
boden communistische partij,
zijn van gratieverlening uitge
sloten. Problemen heeft de
nieuwe Indonesische regering
met de Oost-Timorese gevange
nen. Tot nu toe houdt Jakarta
vol dat zij gewone criminelen
zijn. De buitenwereld be
schouwt ook hen echter als po
litieke gevangenen. De bekend
ste gedetineerde Oost-Timorees
is Jose 'Xanana' Gusmao. Deze
verzetsleider is in 1992 gearres
teerd. Aanvankelijk kreeg hij le
venslang. Later is dat omgezet
in twintig jaar cel.
Het Amerikaanse Congreslid
Chris Smith drong er gisteren
bij de Indonesische autoriteiten
op aan ook Gusmao te laten
gaan. Smith is voorzitter van de
Congrescommissie voor men
senrechten. Volgens hem zou
het in het buitenland een slech
te indruk maken als de nieuwe
Indonesische regering Gusmao
zou uitzonderen van de amnes
tiemaatregel. Eerder deze week
zei minister Muladi dat nog
wordt bekeken of de Oost-Ti-
morezen kunnen worden vrijge
laten.
De demonstraties in Indonesië gaan nog steeds door. Zo protesteerden
700 studenten vandaag bij het parlementsgebouw in Jakarta. Ze vinden
dat Indonesië met de nieuwe president Habibie nog steeds niet beter af
is. Voor het eerst sinds het aftreden van president Soeharto deden zich
ook weer rellen voor. De opstootjes gisteren hadden niet zoals gebrui
kelijk op Java plaats, maar in het noorden van Sumatra. Volgens plaat
selijke journalisten hadden de relschoppers twaalf winkels van etnisch-
Chinezen in brand gestoken en acht auto's beschadigd. Verschillende
winkels werden geplunderd. Zeker twintig mensen zouden zijn aange
houden. FOTO REUTERS DAVID GRAY
Atoomschandaal
Duitsland blijft
zonder gevolgen
bonn peter van nuusenburg
correspondent
De Duitse minister van milieu.
Angela Merkel, heeft gisteren
het debat in de Bondsdag over
het schandaal rond het trans
port van kernafvalcontainers
zonder kleerscheuren door
staan. Een motie van wantrou
wen van de Groenen maakte
geen schijn van kans en ook de
grootste oppositiepartij SPD,
die zich van stemming had ont
houden, slaagde er niet in de
minister in het nauw te drijven.
Merkel bleef moeiteloos over
eind en had de steun van
bondskanselier Kohl, die zich
demonstratief achter haar stel
de, niet eens nodig.
Nieuwe inzichten leverde het
debat niet op. Merkel bleef er
bij dat ze pas eind vorige
maand van de Franse autoritei
ten had gehoord dat sinds 1988
met enige regelmaat te veel
straling was gemeten bij contai
ners met Duits kernafval voor
de opwerkingsfabrieken La Ha
gue in Frankrijk en Sellafield in
Engeland.
Merkel zei daarna onmiddel
lijk het vervoer met de Castor-
containers te hebben opge
schort. Ook hebben de kerncen
trales een verscherpte mel
dingsplicht opgelegd gekregen.
Zodra te veel straling wordt ge
meten moet dat gelijk aan Bonn
worden gemeld.
Joodse activisten respecteren de wet
Referendum over Verdrag van Amsterdam
kopenhagen
Twee opiniepeilingen geven
aan dat dc Denen zullen in
stemmen met het Verdrag van
Amsterdam. Vanochtend zijn de
stembussen geopend voor het
referendum over het verdrag,
dat de toekomstige ontwikke
ling van de Europese Unie pro
beert uit te zetten.
Volgens een peiling in het
dagblad Berlingske Tidencle zal
49,6 procent van de kiezers vóór
stemmen en 40,7 tegen. Een
soortgelijke peiling in het dag
blad Jyllands-Posten wijst op 56
procent voorstemmers. Maar
volgens de peiling twijfelt nog
25 procent van de vier miljoen
stemgerechtigden. Bovendien
staan de Denen erom bekend
dat zij anders stemmen dan de
opiniepeilingen aangeven. Bij
het eerste referendum over het
Verdrag van Maastricht, in
1992, gaven de peilingen ook
aan dat de Denen i
drag zouden i
uiteindelijk bleek het aantal te
genstanders groter dan de voor
standers.
De Deense vrouwen spelen
waarschijnlijk een sleutelrol in
het referendum. Zij vormen het
grootste deel van de kiezers die
volgens de peilingen nog geen
keuze hadden gemaakt.
Volgens het dagblad Politiken
is de campagne zo ongeïnspi
reerd geweest dat de opkomst
wel eens lager zou kunnen wor
den dan 80 procent, wat in De
nemarken ongebruikelijk laag
is. Dat zou de tegenstanders
van het verdrag bevoordelen,
omdat die sneller geneigd zijn
naar de stembus te gaan. De
stembureau's sluiten om 20.00
uur de deuren waarna uit de
eerste prognose snel duidelijk
zal worden of de Denen met het
verdrag hebben ingestemd.
Leger in hoogste staat van paraatheid
Een joodse vrouw loopt over het terrein in Oost-Jeruzalem waar de ultra-nationalistische joodse organisatie Ateret Cohanim een kleine illegale ko
lonie had gebouwd. De bouw heeft deze week geleid tot gevechten met de Palestijnen. De huizen moeten vandaag afgebroken zijn.
FOTO EPA/AFP MENAHEM KAHANA
jeruzalem afp
Joodse extremisten hebben gisteravond een
begin gemaakt met het vertrek uit hun pro
visorische 'kolonie' in het Arabische deel
van het oude Jeruzalem. Werknemers van
de gemeente begonnen de negen golfplaten
bouwsels af te breken.
„We respecteren de wet en daarom gaan
we de huizen afbreken", aldus een woord
voerder van de ultra-nationalistische orga
nisatie Ateret Cohanim. De wilde bouwactie
van Ateret Conahim leidde dinsdag in Oost-
Jeruzalem tot gevechten met Palestijnen.
Dit ging zelfs burgemeester Olmert van Je
ruzalem, een 'havik' binnen de regerende
Likud-partij, te ver. Hij gaf de joodse acti
visten 24 uur de tijd hun huisjes af te bre
ken.
Krachtens een overeenkomst met de ge
meente zullen bewakers van Ateret Coha
nim na de ontruiming ter plekke blijven.
Het Departement voor Oudheden zal onder
toezicht van de beweging opgravingen ver
richten om ruïnes van een oude joodse wijk
op te sporen. „Daarna zullen we hard ijve
ren om een bouwvergunning te krijgen voor
een wijk voor onze gezinnen", aldus voor
zitter Yossi Kaufman van Ateret Cohanim.
Een afgevaardigde van de linkse opositie
sprak van een 'rot compromis', waardoor
de kolonisten kunnen blijven zitten onder
het mom van een archeologisch onderzoek.
De komende dagen wil Ateret gezinnen
huisvesten in de Arabische wijk van de stad
in woningen die zij zeggen te bezitten. Deze
beslissing is een reactie op de moord drie
weken geleden op een kolonist in de oude
stad.
new york-washington rtr/dpa/ap
Pakistan vreest voor een Indiase
aanval op nucleaire installaties.
Als waarschuwing liet de Pakis
taanse ambassadeur gisteren bij
de Verenigde Naties weten dat
zijn land in dat geval een tegen
aanval zal uitvoeren. Het Pakis
taanse leger is in de hoogste
staat van paraatheid gebracht.
De relatie tussen Pakistan en
India is onder druk komen te
staan, nadat India eerder deze
maand vijf ondergrondse kern
proeven hield. Ook Pakistan
overweegt ondergrondse kern
proeven te houden.
De ambassadeur, Ahmad
Kamal, heeft VN-secretaris-ge-
universiteitsbestuurders voor.
Tijdens die vergadering zullen
de professoren beslissen of zij in
staking gaan.
Ongeveer vijfduizend studen
ten verzamelden zich gisteren
bij het -hoofdgebouw van de
universiteit en riepen op tot een
staking. Ook vandaag zullen de
studenten weer de straat op
gaan. Eén van de vice-presiden-
ten van de Servische regering,
Torna Nikolic, dreigde de pro
fessoren met ontslag als zij in
staking gaan. Hij waarschuwde
de studenten dat die een jaar
van hun studie kunnen verlie
zen als ze doorgaan met hun
acties.
Servische studenten speelden
eerder een doorslaggevende rol
in protesten tegen de Servische
regering. De dagelijkse betogin
gen leidden er uiteindelijk toe
dat de toenmalige Servische
president Slobodan Milosevic,
nu president van Joegoslavië,
bakzeil haalde en een verkie
zingsuitslag moest erkennen die
hij eerder ongeldig had ver
klaard.
correspondent
De Navo ziet voor zichzelf een taak
weggelegd om het snel escalerende et
nische conflict in Kosovo enigszins
binnen de perken te houden. De zes
tien ministers van buitenlandse zaken
van de Alliantie buigen zich vandaag
over diverse scenario's waarbij tussen
de 7.000 en 23.000 soldaten langs de
grens met Albanië en Macedonië wor
den gestationeerd. In elk geval zal de
Navo via militaire oefeningen en sa
menwerking met het Albanese leger
zijn 'presentie' in de regio versterken.
De internationale gemeenschap aarzelt
al lang over een antwoord op de Servi
sche onderdrukking van de burgerbe
volking in de Kosovo-enclave en het
groeiend verzet daartegen door gewa
pende Albanese milities. Westerse in
lichtingendiensten hebben nog steeds
geen scherp beeld van de militaire
slagkracht van het verzet in Kosovo.
Zelfs via satellietwaarnemingen is zeer
moeilijk vast te stellen hoeveel wapens
over de grens met Albanië de enclave
worden binnengesmokkeld. „Volgens
sommigen is er een ware Ho Chi
Minh-trail aan de gang, net als tijdens
de Vietnamoorlog. Anderen zeggen dat
er al lang voldoende wapens in het ge
bied zijn. De waarheid is dat we het
niet weten", zegt een functionaris bij
de Navo.
De vrees bestaat dat het conflict in Ko
sovo overslaat naar de buurlanden Al
banië en Macedonië. Langs de grens
met Macedonië zijn als voorzorgs
maatregel al geruime tijd enkele hon
derden, vooral Amerikaanse, waarne
mers gestationeerd via de VN-operatie
UNPREDEP Maar het mandaat van
deze eenheid lbopt eind augustus af.
De Albanese strijdkrachten zijn op hun
beurt zo verzwakt dat het land zich
nauwelijks tegen eventuele schendin
gen van zijn grenzen met Kosovo kan
verdedigen.
Het beschermen van de grens tussen
Albanië en Kosovo is, zo hebben mili
taire studies uitgewezen, veel ingewik
kelder dan aanvankelijk werd gedacht,
Volgens een nog vertrouwelijk Navo-
rapport zijn voor een gedeeltelijk toe
zicht minimaal 7000 fnanschappen no
dig. Het 'passief monitoren' van het
volledige grensgebied vergt de inzet
van liefst 13.000 tot 19.000 manschap
pen. Voor een actievere grensbewa
king, waarbij wapensmokkel wordt te
gengegaan, zijn tussen de 20.000 a
23.000 militairen nodig. Als 'juridische
basis' voor deze grensmacht zou een
uitnodiging door de regering in Tirana
kunnen volstaan. Voor het aanhalen
van de contacten met de regering van
Albanië opent de Navo begin juni een
kantoor in Tirana.
De Navo-ministers zullen, zo is de ver
wachting, positief staan tegenover een
of andere vorm van grensbewaking,
maar eerst een 'nader onderzoek' vra
gen voordat een definitieve keuze
wordt gemaakt. Met name de veilig
heidsrisico's voor de militairen zelf zijn
nog onvoldoende in kaart gebracht.
Wel zal de Navo-raad instemmen met
het opvoeren van de militaire- en fi
nanciële steun aan de strijdkrachten in
Albanië en Macedonië. Om te demon
streren dat de Navo in geval van nood
snel ter plaatse kan zijn wordt in sep-
tember in Macedonië de oefening 'Best
Effort' (maximale inspanning) gehou
den. Ook Nederlandse eenheden ne-
ipen deel aan deze luchtdroppings en
wellicht amfibische landingen.
Of dit 'gerol' met Navo-spierballen vol
doende zal zijn om de Servische leider
Milosevic in toom te houden is nog
maar zeer de vraag. Volgens Navo-
zegslieden moeten de activiteiten in
het gebied gezien worden als aanvul
ling op de diplomatieke inspanningen
van de VS en Europa. Militair ingrijpen
in Kosovo zelf is, wegens ontbrekende
politieke wil en de afwezigheid van een
VN-mandaat, onmogelijk. Ook het in
stellen van een vliegverbod boven Kos
ovo, om zodoende eventuele Servische
bombardementen op burgerdoelen te
voorkomen, is vooralsnog onbespreek
baar.
neraal Kofi Annan inmiddels
geïnformeerd over de 'directe
dreiging' van een Indiase aan
val. Diplomaten hebben inmid
dels bij India gepolst hoe seri
eus de vrees van Pakistan is. De
Indiërs noemden die 'absurd'.
De Indiase ambassadeur is van
ochtend ontboden in Islama
bad.
Amerikaanse spionagesatel-
lieten hebben nieuw bewijs ont
dekt van voorbereidingen voor
een atoomproef in Pakistan. De
Verenigde Staten en andere lan
den dreigen Pakistan met eco
nomische sancties als er een
atoomproef wordt gehouden.
Ook tegen India zijn sancties in
gesteld.
Bali weer open
voor toeristen
den haag gpd
Alleen het eiland Bali is weer
open voor toeristisch bezoek,
voor de rest van Indonesië blijft
een negatief reisadvies van
kracht tot volgende week dins
dag, 2 juni. Dat heeft het Plat
form Reisadviezen, waarin AN
VR, ANWB, reisverzekeraars en
het ministerie van buitenlandse
zaken zitten, gisteren besloten.
De reiswereld had gehoopt
dat ook omliggende eilanden
als Lombok en Sulawesi zouden
worden losgekoppeld van het
algemene Indonesië-advies,
maar andere vertegenwoordi
gers van het Platform wilden
dat niet. Saillant detail is dat de
reiswereld constant heeft ver
klaard dat het op Bali immer
rustig was, maar gisteren bleek
dat de omstandigheden ook op
dat vakantie-oord tijdens de
omverwerping van het Soehar-
to-regime gespannen zijn ge
weest. De situatie op Bali wordt
nu echter door het
van buitenlandse zaken
stabiel genoemd.
