8
Historische dag nog
geen verzoendag
in Noord-Ierland
Amerikaanse verkiezingsstrijd verplaatst naar Jeruzalem
Jeltsin: Rusland heeft vooral sterke zenuwen nodig
Buitenland
Een bloemetje voor meneer
iTERDAG 23 MEM 998
eel slachtoffers treinongeluk Malawi
iantyre Een treinongeluk in het zuidelijk Afrikaanse land Ma-
ivvi heeft gisteren aan zeker twintig mensen het leven gekost,
leer dan 200 mensen raakten gewond, zo meldde de staatsra-
io. De trein was op weg naar de zuidelijke stad Nsanje. Vlak
r de afdaling van een steile heuvel, op 15 kilometer van Blan-
weigerden de remmen. De trein ontspoorde in de vlakte
de rivier de Shire. Waarom de remmen weigerden was niet
eend.
len en gewonden bij geweld Algiers
[giers Een bomaanslag in de Algerijnse hoofdstad Algiers
teft gisteren zeker zestien mensen het leven gekost. Meer dan
Istig personen raakten gewond. Onder de doden zijn minstens
lie kinderen. De bom ontplofte op een zeer druk bezochte
irkt in de oostelijke buitenwijk El-Harrach. Volgens ooggetui-
n lag het marktplein vol met afgerukte benen, stukken mense-
jk weefsel en plassen van bloed. De radio riep de bevolking op
bt verhoogde waakzaamheid in restaurants, winkels en het
>enbaar vervoer. Het is de bloedigste bomaanslag in Algerije
|bds februari.
len bij aardbeving in Bolivia
Iipaz Een aardbeving met een kracht van 6,6 op de schaal van
pchter heeft gisteren in Midden-Bolivia aan zeker 48 mensen
et leven gekost. Er zijn ongeveer honderd vermisten. Dit blijkt
|it de laatste balans van de burgerbescherming in het Zuid-
jnerikaanse land. President Hugo Banzer is in het rampgebied
n zich op de hoogte te stellen. Het zwaarst getroffen zijn de
i Aiguile en Totora, ruim 600 kilometer oostelijk van La
i. Volgens de Boliviaanse radio waren er in totaal negen aard-
[hokken, gevolgd door tal van naschokken.
|Tweede scholier dood na schietpartij
Een tweede scholier is gisteren in Springfield, in de
merikaanse staat Oregon, overleden na de schietpartij in de
itine van de Thurston High School. Het is een 16-jarige jon-
l De dader, Kipland „Kip" Kinkel, schoot donderdag een 17-
Irige medescholier dood en verwondde zeker 23 andere leerlin-
1. Ten minste vijf van hen verkeren nog in kritieke toestand.
Ide woning van de 15-jarige dader trof de politie twee lijken
n, hoogstwaarschijnlijk zijn ouders. Volgens de sherrif van
ringfield lagen in het huis ook twee zelfgemaakte bommen,
n handgranaat, chemicaliën en explosieven. Een van de bom-
groot dat een speciale eenheid deze onschadelijk
joest maken. Wegens het ontploffingsgevaar kon het echtpaar
Big niet officiéél worden geïdentificeerd.
doden na slikken potentiepil
iiNGTONZes mannen zijn in de Verenigde Staten overleden
het slikken van de potentiebevorderende pil Viagra. Dat heeft
Amerikaanse Bureau voor Voedsel en Geneesmiddelen
)A) gisteren bekendgemaakt. Het bureau zegt erbij dat het
ig helemaal niet duidelijk is of het overlijden van de mannen
iverband staat met het slikken van de pil. De FDA meldde dat
met de producent van de pil, Pfizer, onderzoekt
laraan de mannen zijn overleden. Pfizer wijst erop dat meer
één miljoen mannen, veelal van middelbare leeftijd, inmid-
het 'wondermiddel' slikken. De FDA gelooft nog altijd dat
pil veilig is en effectief werkt tegen potentieproblemen. Het
alleen niet in combinatie met andere middelen als
of andere nitraten genomen worden. Pfizer heeft
jnf0 ler voor gewaarschuwd.
rq
loo, [ruisje met alarm voor geestelijken
igdeki
r eigen ,ic
mag be j.
inden
geketen^ii
edankt'
n toeval
k tot hi
marine^
óer
buiten C
Geestelijken die zich bedreigd voelen, kunnen voort-
m zilveren kruisje alarm slaan. Het persoonlijk veilig-
idskruis met ingebouwd alarm produceert een geluid dat op
meter afstand te horen is, zegt een woordvoerder van de
ritse firma Avon Silversmiths. De zilversmeden hebben het
8,9 bij 5,7 centimeter ontworpen om thuis of in de kerk
dragen. Daarmee proberen ze in te spelen op het toenemend
intal incidenten van geweld tegen geestelijken. De ontwerper
op het idee gekomen nadat hij had gehoord van een aanslag
ijfwachten Clinton gedagvaard
De speciale aanklager Kenneth Starr mag agenten
in de geheime dienst dagvaarden die in het Witte Huis dienst
als lijfwachten van de Amerikaanse president Clinton. Dit
een rechter gisteren beslist. Clinton had geargumenteerd
de werkverhouding tussen het staatshoofd en de mensen d:
n beschermen zou kunnen verslechteren als lijfwachten ge-
ivongen kunnen worden zich aan een verhoor over het privéle-
de president te onderwerpen. Starr wil lijfwachten van
als getuigen oproepen voor de jury die het seksschan-
aal rond Monica Lewinsky onderzoekt.
ipi eeft
N-commissie: Duitse politie mishandelt
Noors
werd
spoorloAjj
van de*
Sunmi
de negi
iendal
kon
i heuvel
)or de
omobil
Kristin
haar
stin de
had?
paar sd 'je
t de mei oc
islam z e
5 staat
rduidelijl!n
r Brool
en flink'
Nancy
de hole.
ïker acht s'
50 dollar
die
•neve De VN-commissie tegen marteling is bezorgd over het
ital mishandelingen door de Duitse politie. Experts van de
omissie bekritiseren in een gisteren uitgegeven rapport voor
de behandeling van illegalen die het land zullen worden uitge-
it. Volgens de Duitse regering gaat het om incidenten. Het aan-
il klachten tegen en veroordelingen van politiemensen zou zeer
ering zijn.
lelg plus 30 Congolezen vermoord
gali» Bij een controlepost van rebellen in het oosten van Con-
Jzijn vorige week zaterdag de Belg David Defleur en nog eens
ertig mensen doodgeschoten, vermoedelijk Congolezen. Belgi-
:he functionarissen en de Verenigde Naties hebben dat gister-
liddag bekendgemaakt. De in 1974 geboren Defleur werd in de
de grensplaats Goma doodgeschoten terwijl hij op
oorreis was, aldus een Belgische functionaris in Rwanda,
foensdag al werd zijn lichaam van Goma overgebracht naar
ntebbe in Uganda. In het gebied langs de grens zijn ook Ugan-
ese, Rwandese en Burundese rebellen actief.
igoni's in Nigeria vrij op borgtocht
)rt harcourt Een Nigeriaans gerechtshof heeft gisteren r
r fiets intien Ogoni's op borgtocht vrijgelaten. De Ogoni's werden
lu ier jaar geleden gearresteerd op dezelfde beschuldiging als de
ilis iigeriaanse schrijver Ken Saro-Wiwa; samenzwering met moord
Is doel. Saro-Wiwa werd veroordeeld en opgehangen. Ken
uifaro-Wiwa vocht indertijd voor autonomie voor de 500.000 Ogo-
n het land en voor compensatie die het volk leed als gevolg
sn milieuvervuiling door oliemaatschappij Shell.
•odental Turkije loopt op
Ai Het dodental als gevolg van de overstromingen inTur-
gisteren opgelopen tot zestien. In de vier zwaargetroffen
iel öordelijke provincies worden nog zeker zes mensen vermist,
zi Ie overstromingen in de provincies Bartin, Zonguldak en Kara-
'F uk zijn het gevolg van zware regenval. Honderden mensen zit-
lijl n op de daken van hun huizen nog op hulp te wachten. Inmid-
;ko els 300 mensen zijn uit hun ongemakkelijke positie bevrijd. De
ilii chade loopt in de miljoenen.
n. Hei
n helen
on"J5 Maffia plande afscheiding Sicilië'
cel )ME. £)e maffia en de vrijmetselaarsloge P2 van de onlangs ge
luchte Licio Gelli planden in 1990 een staatsgreep die tot de af
leiding van Sicilië van Italië moest leiden. Dit heeft de Itali-
iki anse staatstelevisie RAI gisteravond gemeld. Bij het complot
(j üuden ook extreemrechtse kringen en voormalige leden van
B aliaanse geheime diensten betrokken zijn geweest. Het Open
aar Ministerie in Palermo heeft een onderzoek ingesteld op ba-
van de getuigenissen van vijftien spijtoptanten.
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
Vandaag komen ze aan in Is
raël: de Republikeinse voorzitter
van het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden, Newt Gingrich,
met in zijn kielzog Richard
Gephardt, de leider van de De
mocratische minderheid. Twee
olifanten die een ravage kunnen
aanrichten in de porseleinkast
van het Midden-Oosten.
Het vierdaagse bezoek is offi
cieel bedoeld als huldebetoon
aan Israëls 50-jarig bestaan,
maar dat is achtergrond. Wat
voorop staat is de Amerikaanse
binnenlandse politiek en meer
in het bijzonder de strijd om het
presidentschap voor het jaar
2000. De Palestijnen hebben al
gewaarschuwd dat het plan van
Gingrich en Gephardt om sym
bolisch de hoeksteen te leggen
voor een Amerikaans ambassa
degebouw in Jeruzalem kan lei
den tot bloedvergieten. Maar de
afgevaardigden lijken niet onder
de indruk.
Gingrich heeft zijn zinnen gezet
op de Republikeinse kandida
tuur voor het presidentschap.
Als het gaat om populariteitscij-
fers scoort hij nauwelijks de
helft van wat Bill Clinton haalt,
maar de zittende president is
bezig met zijn laatste termijn.
Vice-president Al Gore wil na
mens de Democraten een kans
wagen, maar ook Gingrich' reis
genoot in Israël is van plan zich
in de race om het Witte Huis te
mengen. Alle drie hebben ze de
steun nodig van de joodse ge
meenschap en conservatieve
lobby-groepen.
Al Gore kan al bogen op een
succesvol optreden tijdens Is
raëls 50-jarig jubileumshow, vo
rige maand in Jeruzalem. Hij
had daarvoor zelfs wat He
breeuws ingestudeerd. Nu is het
de beurt aan Gingrich en
Gephardt, die precies op tijd ar
riveren voor "Jeruzalemdag":
de viering van Israëls verove
ring, bezetting of bevrijding
(doorstrepen wat niet van toe
passing is) van het oostelijke
stadsdeel in de Zesdaagse Oor
log van 1967.
Net als in de Israëlische politiek
is in het Amerikaanse Congres
de houding tegenover Jeruza
lem de lakmoesproef voor de
ware Israël-liefhebber. Wie
hardop zegt dat Jeruzalem bin
nen de grenzen van na 1967 de
eeuwige en ondeelbare hoofd
stad van Israël en het joodse
volk is, slaagt zonder proble
men voor het toelatingsexamen
van de Israël-lobby.
Het Congres heeft er een sport
van gemaakt om de zoveel jaar
te verklaren dat de Amerikaanse
ambassade niet in Tel Aviv
hoort, maar geen enkele rege
ring met verantwoordelijkheids
gevoel kan het zich veroorloven
een zo politieke geladen besluit
te nemen. Zeker niet zolang
Washington de indruk wil wek
ken op een eerlijke manier te
bemiddelen tussen Israël en de
Palestijnen.
Voor Israëli's die het serieus
menen met het vredesproces,
zijn de pogingen van het Con
gres in te grijpen in de kwestie
Jeruzalem nogal gênant. Geen
politicus kan het zich veroorlo
ven een uitspraak te doen tegen
de verplaatsing van de Ameri
kaanse ambassade, maar verte
genwoordigers van Arbeid zaten
in 1995 met kromme tenen in
het Capitool toen daar ter gele
genheid van de 'Jeruzalem 3000
jaar' viering een wetsvoorstel
werd aangenomen de Ameri
kaanse vertegenwoordiging in
mei 1999 te verplaatsen.
Eitan Haber, destijds bureau
chef van premier Rabin, herin
nert het zich als het showen van
de nieuwe kleren van de keizer.
„De regisseur, de acteurs en het
publiek klapten om het hardst,
hoewel ze wisten dat er niets te
zien viel," schrijft hij in het dag
blad YediotAcharonot. „Maar
hadden ze een keuze? Hun kie
zers in Florida en California
moesten nu eenmaal weten
hoezeer hun gekozen vertegen
woordigers de goede zaak wa
ren toegedaan."
Volgens Haber had Jeruzalems
burgemeester Ehud Olmert het
wetsvoorstel 'tussen twee siga
ren door' bedacht en onmiddel
lijk naar zijn vrienden in Was
hington gestuurd. „Volgende
week wacht ons de volgende af
levering. Gingrich gaat naar het
stuk land in Jeruzalem, waarop
de Amerikaanse ambassade
moet verrijzen. Ik denk dat Ol
mert al bezig is er het onkruid te
wieden en vlaggen te hijsen.
Er wordt even een show opge
voerd en de volgende dag mag
het onkruid er weer groeien.
Gingrich weet dat hij bluft, Ol
mert weet dat hij bluft. De tele
visiestations weten dat ze alle
bei bluffen. Wie echt denkt dat
volgend jaar op 4 juli (de Ameri
kaanse onafhankelijkheidsdag)
de ambassadereceptie zal wor
den gehouden in Jeruzalem is
dom of naïef."
De Palestijnen leggen weinig
humor aan de dag als het gaat
om Jeruzalem. Toen het Con
gres in 1995 het wetsvoorstel
voor de verplaatsing van de am
bassade aannam, braken er on
geregeldheden uit in de Gaza-
strook en op de Westelijke Jor-
daanoever. De Palestijnse on
derhandelaar Saib Erakat heeft
al voorspeld dat ook de show
van Gingrich en Gephardt
slecht zal vallen bij het Pales
tijnse publiek en dat de heren
spelen met vuur. Als het duo
een symbolisch begin maakt
met de bouw van het ambassa
degebouw kunnen er veel do
den vallen, waarschuwt hij.
Maar het is niet te verwachten
dat de presidentskandidaten-in-
spe hun programma zullen wij
zigen.
portadown hans geleunse
„Vanmorgen vroeg stonden ze
hier al in de rij om te stemmen.
Zoiets heb ik nog nooit meege
maakt", zegt de besnorde poli
tieman. Hij bewaakt, het ma
chinepistool dreigend voor de
borst, de ingang van het stem
bureau in Brownstown, de wijk
van het stadje Portadown waar
de vorig jaar tijdens Kerstmis in
de Maze-gevangenis vermoorde
leider van de protestantse LVF-
leider Billy Wright woonde.
De kiezers in deze saaie
volkswijk zullen als eerbetoon
aan het loyalistische gedachten-
goed van Wright de op Goede
Vrijdag getroffen vredesregeling
naar de prullenmand verwijzen.
'Reken maar van yes', grimlacht
vrachtwagenchauffeur Charley,
uitgerust met wel vier tatoeages
met de letters LVF (Loyalist Vo
lunteer Forces) eronder.
Charley is er zeker van dat het
grootste deel van protestants
Noord-Ierland het referendum
zal gebruiken om protest aan te
tekenen tegen de 'capitulatie
voor de moordenaars van IRA-
/Sinn Fein'. „Daarom is er
overal zo'n grote opkomst,
daarom ook komt er een mas
saal nee van Unionisten en
loyalisten", zegt hij.
LVF-bewonderaar Charley
stemt voor het eerst in twintig
jaar. Hij is niet de enige die dit
referendum als een historisch
moment beschouwt. Pat Brad
ley in Belfast heeft er sinds 1980
zeventien verkiezingen opzitten
als verantwoordelijke beambte
voor de gang van zaken in de
stembureaus en de telling. Aan
het eind van de middag, vijf uur
voor de stembussen worden af
gesloten, voorspelt hij nog nooit
vertoonde een record-opkomst.
„Vooral jongere kiezers braken
met hun gewoonte om niet te
stemmen. Dit wordt een recor
dopkomst".
Maar de conclusie die LVF-
supporter Charley uit dit stem-
busenthousiasme trekt wordt
niet gedeeld door deskundigen
en de politieke leiders van de
partijen die voor een 'ja' staan.
„Zaterdag, als de uitslag er is,
zal blijken dat we meer dan 70
procent hebben gescoord",
voorspelt de door zijn tegen
standers voor Judas en verrader
uitgekreten Unionistische lei
ders David Trimble rond het
middaguur.
Dat een 'historische dag' nog
geen Grote Verzoendag bete
kent is waarschijnlijk nergens
zo duidelijk als in Portadown.
Vredesregeling of niet, op 5 juli
mag hier weer een bittere con
frontatie verwacht worden tus
sen katholiek en protestant.
Dan trekt de Oranje-orde van
de Drumcree-kerk over de Gar-
vaghy-weg langs een katholieke
woonwijk.
„Meer dan 82 procent van de
wijkbewoners heeft besloten
om dit keer katholieken in an
dere dorpen en steden om
steun te vragen om die mars
langs deze route te verhinderen.
We willen niet opnieuw gepro-
voceer bij onze voordeur",
waarschuwt Breandan Mac-
Cionnaith, voorzitter van de be
wonersorganisatie. Hij zegt 'po
litiek onafhankelijk' te zijn,
maar heeft in het verleden wel
drie jaar vastgezeten wegens
diefstal van een voor een IRA-
actie gestolen auto en verboden
wapenbezit.
Volgens hem zijn de Orangis
ten die als organisatie het
vredesakkoord hebben afgewe-
enlijker dan ooit.
,Wij willen vrede, de meeste
i deze wijk zullen ja
Maar wel met vraag
tekens. Zal de politie nu einde
lijk een keer onze kant kiezen.
Worden onze rechten nu ook
eens gerespecteerd?'
In Brownstown moeten ze
om zulke hartekreten hard la
chen. „Jarenlang hebben we
van mensen als hij moeten ho
ren dat de protestantse meer
derheid dictatoriaal was. Nu het
om de stembus gaat is een
meerderheid van vijftig plus een
plotseling het summum van de
mocratie", zegt verkoper James
Hubson.
Hij heeft net 'een keihard nee'
aangekruist en probeert met
een groepje gelijkgezinde 'be
zorgde protestanten' bij de in
gang van het stembureau kie
zers te overreden dat ook te
doen.
„Blair verrader, Trimble leu
genaar", krijst een puistekoppi-
ge jongeling met vettig zwart
haar als er weer een kiezer pas
seert. Op sommige protestanten
maakt het geen indruk. „Ik ben
die negatieve lui spuugzat",
zegt 26-jarige verpleegster Tina
als ze buiten gehoorafstand is.
Echtgenoot Steven: „Wij stem
men ja. Onze buren vinden ons
verraders. Maar dat nee, heb
ben ze al dertig jaar uitgepro
beerd. Veel jongeren denken
net zoals wij".
Ze zijn in Wrights militant-
protestantse thuisbasis niet de
enigen. Tijdens drie kwartier
posten noteren we vijftien ja-
stemmers en zes 'nee'-klanten.
De vrede is nog ver weg. Maar
aan een sprankje hoop willen ze
zelfs in LVF-gebied wel mee
werken.
correspondent
Stakende mijnwerkers die vitale trans
portlijnen lam leggen, rentes die naar
recordhoogte stijgen, paniek op de
beurs, de roebel die zwaar onder druk
staat, sterk teruglopende opbrengsten
uit de olie- en gasverkopen en commu
nisten die opnieuw pogingen doen
president Jeltsin uit zijn ambt te zetten.
Rusland beleeft een hete voorzomer en
de kersverse, jonge premier Kirijenko
moet op alle fronten branden blussen.
Op de slangen staat evenwel nauwe
lijks druk.
Geen crisis in Rusland zonder com
plottheorieën. De beschuldigende vin
ger van president Doebinin van de
Centrale Bank wees naar anonieme
westerse speculanten die onrust op de
financiële markt willen zaaien. Diverse
commentatoren gaan nog een stapje
verder. Zij zien de crisis als macaber
samenspel tussen het kwaadaardige
buitenland en scrupuleuze speculan
ten in eigen land. En dat allemaal om
de 35-jarige premier Kirijenko en zijn
jonge team technocraten het leven
zuur te maken.
De pro-regeringskrant Rossiiskaja Ga-
zeta meldt dat het 'meer dan toevallig'
is dat de financiële crisis samen valt
met de stakingen en acties van mijn
werkers in het hele land. „In het Witte
Huis (zetel van de regering, red.) wordt
niet uitgesloten dat speculanten een
berekenend spel spelen om de roebel
te laten devalueren en staatspapieren
in waarde te laten dalen", schrijft het
blad.
Het dagblad Izvestia, deels in handen
van het olieconcern Lukoil: „Het zou
naïef zijn te stellen dat dit allemaal een
toevallige samenloop van omstandig
heden is. Dat gebeurt alleen in een
slechte detectiveroman." Volgens de
krant Sevodnja, eigendom van de ty
coon Goesinski, is Rusland chronisch
ziek en heeft het geen enkele weer
stand meer. De krant heeft het over het
Anna Karenina-effect en haar lot is be
kend: zelfmoord op de spoorlijn. Uiter
aard kon president Boris Jeltsin niet
achter blijven: „Iemand probeert het
werk van onze regering te vernietigen.
We hebben sterke zenuwen nodig."
Het conflict tussen de Russische rege
ring en stakende mijnwerkers die uit
betaling van achterstallig loon eisen, is
gisteren verder geëscaleerd. Jeltsin
noemde de blokkades van belangrijke
spoorwegen onverantwoord, waarop
de mijnwerkers lieten weten zich al
leen maar gesterkt te voelen in hun
vastbeslotenheid door te gaan met de
acties. Jeltsin zei dat de mijnwerkers
een grens hebben overschreden. Hij
wees erop dat de blokkades van onder
meer de Trans-Siberische spoorlijn
ernstige schade toebrengen aan de
Russische economie. „Maar belangrij
ker nog is het lijden van de bevolking."
Kirijenko omschreef de toestand don
derdag nog enigszins eufemistisch als
'zeer gecompliceerd'. Maar hij herhaal
de geen extra geld te kunnen en willen
vrijmaken om de mijnwerkers verder
tegemoet te komen. „We zijn verant
woordelijk voor de hele economie en
we kunnen niet op de ene plaats iets
weghalen om een tijdelijk vuur elders
te blussen." Hij zei dat door snoeiope-
raties al zo n 170 miljoen gulden direct
is vrijgemaakt voor de brandhaarden.
De overproductie in de veelal sterk ver
ouderde mijnen kost Rusland volgens
Kirijenko een miljard gulden per jaar.
„Oude mijnen werken met verlies,
maar dat is niet de schuld van de mijn
werkers. Het is onze plicht hun werk
gelegenheid veilig te stellen", aldus de
premier. Zoals te verwachten kondigde
hij weer aan dat strenger zal worden
bekeken of iedereen wel zijn belasting
betaalt, want de opbrengsten vallen
Verbitterde mijnwerkers, intussen gesteund door werknemers uit andere sectoren, houden overal in Siberië het rail-en wegverkeer
tegen. Door de blokkade van de lijnen naar Siberië is het land in feite in twee delen gesplitst. Mijnwerkers bivakkeren in gammele
tentjes bij de spoorlijnen, voedsel krijgen ze van familieleden of van buurtbewoners. foto rtr dima korotajev
voor de zoveelste keer bitter tegen.
Verder zullen de belastingen op im
portgoederen, vooral levensmiddelen,
omhoog gaan.
Het heeft allemaal veel weg van dwei
len met de kraan open. Westerse ex
perts menen dat het probleem van de
mijnwerkers wel opgelost kan worden,
maar dat het veel moeilijker zal zijn het
geschokte vertrouwen van de binnen-
i vooral buitenlandse ii
herstellen. ABN Amro stelt dat het v
de stabiliteit van de roebel essentieel i:
dat het begrotingstekort voor dit jaar
niet boven de vijf procent komt. Vol
gens de experts van de bank zag het
erders te het niet op tijd betalen van lonen e
salarissen; met als resultaat de r
gebroken sociale c
Lissabon Stomverbaasd kijkt deze bezoeker van de donderdag officieel geopende Wereldtentoonstelling in
Lissabon naar de bloempothoofden van deze straatartiesten. De Expo, waaraan meer dan 140 landen deelne
men, belooft een groot spektakel te worden. foto rtr jose manuel ribeiro
