a
'Frank zou zeggen: ik ben weer bij m'n ouwe makkers'
i
Nederlandse artiesten lyrisch over Sinatra
Cultuur Kunst
Sinatra-hommage wordt
opnieuw uitgebracht
'Musical over The Voice uitgesloten, theatershow niet'
1ERDAG16MEI 1998
r voo
Amerika pinkt een traantje weg bij de songs van 'O!' Blue Eyes'
stee- ssi
mus n
0 ABfi ,j
aar!
>sen
ui ai-
ang geliefden elkaar
ien en er harten wor-
gebroken, zolang zal
stem hun verhaal ver
ken'. Amerika werd gis-
ochtend wakker met de
gs van Frank Sinatra,
hoe ijverig de ontwa-
nde kijkers en luisteraars
ik langs de radio- en tele-
iiekanalen schakelden,
bijna alle zenders kwa-
n ze dezelfde stem en
zelfde blauwe ogen te-
i. Dit kon maar één ding
tekenen: Amerika had
grootste entertainer
rloren.
KHINGTON JOHN WANDERS
dood van Sinatra kwam niet
een schok voor de natie. Si-
ia verliet de wereld niet plot
ing, zoals Elvis Presley of
in Kennedy. Al geruime tijd
s duidelijk dat de dood van
Hue Eyes met rasse schre-
1 naderde. Op de covers van
tabloids die je liggend bij
kassa's van alle grote super-
;kten in heel Amerika bijna
terlijk de laatste roddels toe-
ieuwenwerd zijn dood
maanden geleden al ge-
tld. Dat bericht was natuurlijk
juist, maar helemaal onzin-
was het ook weer niet.
inatra was oud, ziek en ster-
ïde ook al verklaarde zijn
nilie kort voor zijn dood nog
i The Voice zich opperbest
ilde. Geen schokgolf dus in
Verenigde Staten, ook omdat
ereen beseft dat 82 jaar geen
roerde leeftijd is om te stër-
Zeker als je weet dat Sina-
imet recht kon zeggen dat hij
leven in al zijn facetten vol-
ig geleefd heeft. ,,Ik denk dat
U e Amerikaan glimlachend zal
Igen dat hij het op zijn ma-
gedaan heeft", zei presi-
nt Clinton gisteren refererend
nSinatra's grote hit My Way.
The Rat Pack. Sinatra met zijn boezemvrienden Dean Martin (links) en Sammy Davis jr.
Amerika pinkte gisteren een
traantje weg en nam daarbij
vast een voorschot op de eeuw
wisseling. Sinatra's dood mar
keert voor meerdere generaties
Amerikanen het afscheid van
een tijdperk, waarvan de aan
vang terugvoert op de periode
van de Tweede Wereldoorlog.
De twintigste eeuw staat te boek
als The American Century en als
er één entertainer is die het ex
clusieve recht verdient om blij
vend te worden geassocieerd
met dit begrip, dan is het Frank
Sinatra. Talloze Amerikanen
zullen gisteren weer even heb
ben teruggedacht aan hun
jeugdjaren, aan een oude liefde,
of even weer de pijn hebben ge
voeld van een opgebroken rela
tie.
Prachtige songs'
Weemoedig zwijmelden gasten
en presentatoren van de Ameri
kaanse ontbijtshows gisteroch
tend weg bij de onsterfelijke
liedjes van The Chairman of the
Board (de bestuursvoorzitter)
een van Sinatra's bijnamen.
,,Het positieve aan deze droeve
dag is dat we al die prachtige
songs de hele dag voorbij horen
komen", vond de presentator
van NBC's ontbijttelevisie.
,,Ik durf te beweren dat de
helft van de Amerikaanse bevol
king van boven de veertig werd
gemaakt terwijl hun ouders
naar zijn platen luisterden",
merkte de schrijver Gore Vidal
op. „Zijn stem heeft in de ro
mantiek van Amerika een enor
me rol'gespeeld. Bij Bing Crosby
val je in slaap, bij Frank Sinatra
gaat je bloed sneller stromen."
In alle reacties op het droeve
nieuws uit Los Angeles liep als
een rode draad de stelling dat
Sinatra een grootmeester was in
het vertolken van de diepste ge
voelens van de mens. Liefde,
pijn, passie, groot verlies, in Si
natra's songs vind je die univer
sele emoties terug en dat roept
bij zijn miljoenen fans over de
hele wereld herkenning op.
„Flet lijkt alsof hij je persoonlijk
toezingt", vatte een Sinatra-
kenner dit gevoel samen.
„Dwars door het televisie
scherm, dwars door de luid
sprekers heen, weet hij je ziel te
raken. Het lijkt bovendien alsof
hij elk woord en elke noot zelf
heeft doorleefd. Hoe vaak je zijn
platen ook beluistert, die veel
vuldig geïmiteerde, maar onna
volgbare stem klinkt elke keer
opnieuw fris, vitaal en mystiek."
Maffia
Sid Mark, een oude vriend van
Sinatra, herinnerde zich dat de
zanger/acteur tijdens elk optre
den een geweldige sfeer kon
scheppen. „Hij had de gave om
een stadion om te toveren in
een nachtclub." Over Sinatra's
donkere zijde, zijn veel beschre
ven relaties met de maffia, werd
op zijn sterfdag voornamelijk
terloops gesproken. „Frank was
een van de meest onderzochte
personen van de twintigste
eeuw. Bij al die naspeuringen is
nooit het bewijs gevonden dat
hij zich persoonlijk schuldig
heeft gemaakt aan criminele ac
tiviteiten", aldus Randy Tara-
borrelli, auteur van een van de
talloze biografieën die over Si
natra zijn verschenen.
Entertainer Tony Martin gaf
via omroep CNN blijk van zijn
grote verslagenheid. „Ik voel mij
zo ellendig. Ik mis hem zo.
Maar hij zal nooit werkelijk uit
mijn leven verdwijnen, want
mijn huis is gevuld met zijn
muziek." In antwoord op de al
tijd lastig te beantwoorden
vraag wat Frank Sinatra zelf ge
zegd zou hebben op deze dag,
zei Martin: „Waarschijnlijk zou
hij zeggen: 'Jongens, ik ben nu
weer bij mijn ouwe makkers'."
In Hoboken (New Jersey) leg
den fans bloemen op de plaats
waai- ooit het geboortehuis
stond van Sinatra. Dat huis be
staat niet meer, maar een ster in
het trottoir herinnert aan de lo
catie waar 'Hoboken's be
roemdste zoon' werd geboren
„Hij stond hier bekend als Fran-
kie de Zanger", memoreerde
een bejaarde inwoner van Ho
boken ten overstaan van de toe
gestroomde journalisten en ca
meraploegen. En ook bij Sina
tra's laatste woonhuis in Beverly
Hills (Californië) en het Ceder
Sinai Ziekenhuis, waar hij over
leed, was het al vroeg in de och
tend een drukte van belang: be
roemdheden in de VS hebben
geen privacy, zelfs niet in het
uur van hun dood.
Anderzijds moet gezegd dat
Sinatra genoot van zijn positie
in de schijnwerpers. Hij bleef
ook op hoge leeftijd de jongen
uit Hoboken die droomde van
een glanzende carrière in de
showbusiness. „Als ik met mijn
vrouw ergens in Frankrijk op
vakantie ben, hoor ik de men
sen in hun eigen taal over ons
praten en daar krijg ik eerlijk
gezegd een enorme kick van",
zei hij tien jaar geleden, op 72-
jarige leeftijd, in een interview
met televisiejournalist Larry
King.
Idool
Frank Sinatra was een cultureel
fenomeen. „Sinatra was 's we
relds eerste tieneridool", aldus
hoofdredacteur David llajdo
van het blad Entertainment
Weekly. „Sinatra was het eerste
sekssymbool in de showbusi
ness. In de Tweede Wereldoor
log gaf hij stem aan het verlan
gen van eenzame meisjes wier
vriendjes overzee waren, in
dienst van het Amerikaanse le
ger. Later Jcreeg zijn stem meer
diepte, wal hem een breder pu
bliek verschafte. Hij was de eer
ste artiest met een wereldwijde
naam. Hij was de eerste enter
tainer met een eigen platen
maatschappij. Hij was de eerste
superster. Sinatra gaf een stem
aan de twintigste eeuw."
Lee Towers.
FOTO i DIJKSTRA
ste fase
zijn le-
verhaalt.
ndoenlijk.
man
;ft natuur-
vvél een
en gehad! Hij heeft met zijn muziek respect
iworven over de hele wereld en dat tot op de
van vandaag. Sinatra is natuurlijk wel de
wnan of the board
In mijn eigen repertoire mag Sinatra's Laura
ontbreken. Dat zing ik natuurlijk ook graag
lat mijn vrouw zo heet. Bovenal is Laura een
wlvoorbeeld van een volmaakte compositie,
lens gala's vertolk ik nog wel eens I got You
ier My Skin. Sinatra was markant. En hij is
)it weggeweest. Hoewel er in de jaren zestig
er aandacht voor rock 'n' roll was, heeft zijn
iziek alle generaties overleefd. Sinatra's kwali-
Hs ongeëvenaard. Barbra Streisand is een goe-
rangeres, maar Sinatra is dé topartiest."
Au hij is gestorven, laat hij op zijn vakgebied
'leegte achter die voor mijn gevoel door nie-
ind kan worden opgevuld. Tegenwoordig zijn
'vel artiesten die tien of vijftien jaar populair
Maar Sinatra was dat vijftig jaar lang. Twee
geleden nam hij nog een duettenalbum op
onder anderen Sting en Pavarotti. Zijn ar-
'gementen, orkestraties zijn ongeëvenaard. Si-
ra is de allergrootste op het gebied van de
Die muziek van de laatste vijf decennia."
Jazz-zangeres Greetje Kauffeld spreekt gepassio
neerd over Soliloquy, een van de nummers uit Si
natra's musical Carousel uit 1956. Soliloquy is
prachtig gearrangeerd door Oscar Hammerstein
en Richard Rodgers. En hij zingt dat op een weer
galoze manier, de acteur Sinatra komt naar bo
ven in dit nummer. Het verhaal gaat over een
man die ervan droomt dat zijn vrouw van een
zoon bevalt. Hij heeft hem zelfs voor de geboorte
al Billy genoemd. Plots beseft de man dat mis
schien een meisje ter wereld komt. Door het
zang- en acteerspel weet je wat de hoofdpersoon
van het nummer doormaakt."
„Sinatra's You make Me feel so young zing ik sa
men met mijn tenorsaxofonist jan Menu. Deze
evergreen is beroemd en blijft eeuwig jong, zoals
de titel zegt. Op mijn vijftiende kocht ik mijn eer
ste plaat van Sinatra. Met mijn man zag ik -twee
optredens van hem in Engeland en eentje in Am
sterdam. Die waren een absolute belevenis. Het
eerste concert beleefde ik als een droom. Terwijl
Sinatra van de trappen van het Amsterdamse
Concertgebouw naar beneden kwam, rolden de
tranen over mijn wangen. Ik vind dat hij tien jaar
geleden had moeten stoppen met optreden en platen maken. Zijn perfecte gevoel
voor 'timing' en frasering, dat zijn zang zo beroemd maakte, had hij toen niet meer."
Rita Reys, Nederlands eigen First Lady of Jazz, zingt door
de telefoon spontaan de melodie van It was a Veiy Good
Year. „Dat is voor mij het mooiste nummer dat Sinatra
ooit heeft opgenomen. Heel melancholiek. Ik proef er de
sfeer in van de herfst. Niet alleen als jaargetijde, ook sym
bolisch. De herfst van het leven. Sinatra zong alle num
mers met een enorme power. Zo'n zanger komt eens in de
honderd jaar voor. Het gekke is wel, dat Pim en ik nooit
platen van Sinatra hebben gekocht. Het was geen genre
waar we geld aan uitgaven. Wij kochten instrumentale
jazz. Geen zangers of zangeressen. Dat zou slecht zijn ge
weest voor mijn ontwikkeling. Ik wilde mijn eigen stijl
hebben. Dat lukt niet als je de hele dag Billie Holiday loopt
na te doen. Frank Sinatra's kracht was ook, dat hij een
nummer niet alleen zóng, maar tegelijk acteerde en zo
over het voetlicht bracht. Dan vertel je een verhaal."
Pianist Louis van Dijk noemt
zonder aarzelen I get a kick out
of you als zijn favoriete Sinatra-
nummer. Hij zingt door de tele
foon de titelregels. „Het unieke
van Sinatra's zang is zijn goed
getimede adempauze. Daarmee
benadrukt hij perfect de essen
tie van de tekst. Hij zingt over
de maatstreep heen. Rond mijn
zeventiende kwam ik in aanra
king met Sinatra's muziek. Hij
was voor mij pure jazz. Sinatra
heeft met alle grote muzikanten
gewerkt. Maar hij is door geen
enkele zanger geëvenaard.
„Jazz is veel meer afhankelijk
van de persoonlijke interpreta
tie, dan bij klassieke muziek het
geval is. Net als Stan Getz en
Charlie Parker is Sinatra niet te
imiteren. Mijn favoriete lang-
speler is die elpee waar Route 66
en One for my baby, one for the
road op staan. Daar is de genia
le arrangeur Nelson Riddle op te
Louis van Dijk.
FOTO KIPPA
horen. Die heeft prachtige ar
rangementen geschreven voor
Sinatra."
Herman Stok, de éminence grise van de pop-pro-
gramma's op radio en televisie, aarzelt geen seconde
als hem naar zijn favoriete Sinatra-nummer wordt
gevraagd. „Dat kan maar één nummer zijn: One for
My Baby, and One More for The Road. Als hij aange
schoten op die barkruk zit en nog om een laatste
glas vraagt. Het stond op een LP die Only the Lonely
heette. Ik weet dat nog zo goed, omdat ik in die tijd
mijn vriend leerde kennen. Het is jeugdsentiment. Ik
ben bekend geworden als liefhebber van pop, maar
je wordt een dagje ouder en je kunt een man als Si
natra dan ook meer waarderen. Hij was een feno
meen. Een unieke man. Trouwens, hij heeft niet al
leen als zanger, maar ook als acteur zijn sporen
ruimschoots verdiend. Ik denk vooral aan die films,
waarin hij met Dean Martin stond te dansen en te
springen."
he Voice veel
p radio en tv
SRSUM ANP
Sinatra-kenner Cor Franc wil echte erkenning voor zanger
uitzendingen van Radio 2
in dit weekeinde voor een
ot deel in het teken van het
glijden van Frank Sinatra,
khalve veel muziek van The
te zijn er ook allerlei inter
n's met Sinatra-kenners als
iem Duys, Greetje Kauffeld,
tard Cox, Freddy Heineken
tnr. Pieter van Vollenhoven
horen. Sluitstuk is zondag-
Uend een speciale, eerder
gnomen, aflevering van Mu-
Mozaïek, geheel gevuld
Willem Duys' persoonlijke
toneringen aan Sinatra en
^^'favoriete platen.
HAARLEM JOHN OOMKES
Bij de dood van Lady Di, Kennedy, Len-
non of Rabin weet je nog waar je je be
vond, toen je het nieuws hoorde. Cor
Franc, Frank Sinatra-kenner nummer 1
in Nederland, werd vrijdagmorgen tele
fonisch overvallen door Frits Spits, die
hem meldde dat zijn idool zojuist het tij
delijke voor het eeuwige had verwisseld.
Hij zat al op kantoor en had gisteren
niet, zoals hij vrijwel dagelijks doet, Tele
tekst geraadpleegd.
„De dood van Sinatra kwam toch nog
als een schok", zegt Cor Franc, die over
het verlies praat alsof hij zijn boezem
vriend is kwijtgeraakt-Dat klopt tot op
zekere hoogte. Franc is mede-oprichter
en erelid van de Nederlandse Sinatra-
fanclub en dankt zijn werk aan zijn hob
by. Hij heeft de laatste tien jaar grote
naam gemaakt als scenarist-producent
van belangrijke musicalproducties over
Cole Porter en Lawrence (Larry) Hart.
Zijn bedrijf, American Songbook Produc
tions, heeft zich ontwikkeld tot een mid
delgrote theaterproducent.
„Het toeval wil dat wij een dag voor
het overlijden van Frank voor het eerste
hebben overlegd over een verzoek uit de
theatersector om komend seizoen een
musical over Sinatra te ontwikkelen",
zegt Cor. „Daar had en heb ik geen zin
in; ik bedoel, wie laat je optreden als Si
natra? Hij was uniek. Je kunt hem en zijn
manier van zingen alleen nemen als ver
trekpunt voor een theatervoorstelling
waarbij je verschillende aspecten van Si
natra aan bod laat komen. En dan moet
je grote talenten vragen om ieder zo'n
hoofdstukje Sinatra voor hun rekening te
nemen. Ja, die talenten zijn er in Neder
land. Iemand als Ronald Douglas" (niet
te verwarren met Peter Douglas - red.).
Franc doet een krachtig beroep op pla
tenmaatschappijen en omroepen om de
muzikale nalatenschap van Sinatra nu
eindelijk eens de plaats te geven die ze
verdient. „De platenlabels Reprise, Ca
pitol en Columbia hebben alles wat ze
op de plank hadden liggen wel zo'n
beetje uitgebracht, maar dat is alleen ge
daan uit commerciële motieven. Mis
schien dat zijn dood nu eindelijk aanlei
ding is om Sinatra's grote rol als vernieu
wer van de populaire muziek (hij heeft
ontelbare musical-melodieën een eeu
wig leven gegeven) en als ontdekker van
arrangeurs in het juiste perspectief te
zien. Radio en televisie hebben hem de
laatste jaren stelselmatig tekort gedaan.
Er was een duetje met Bono, I've got You
under My Skin, voor nodig om Sinatra
op Radio 3 te kunnen draaien."
HAARLEM/HILVERSUM CARLO NUVEEN
VERVOLG VOORPAGINA
Tussen de bedrijven door heeft
Peter Douglas wel maar alvast
met de platenmaatschappij
overlegd. De heruitgave van de
amper twee jaar geleden volge-
zongen cd 'Peter Douglas sings
a tribute to Frank Sinatra' (met
begeleiding van een Duits dans-
orkest) staat voor volgende
week gepland. Al vrijdagavond
wacht, op de besloten party van
een grote Sliedrechtse caravan-
importeur, het eerstvolgende li
ve-optreden van de Nederland
se Frank Sinatra. Rijkelijk ge
vuld met liedjes van The Voice,
uiteraard.
Want terwijl Douglas zich de
afgelopen zes maanden met
een nieuw muzikaal, geheel Si-
natraloos project heeft bezigge
houden, wordt hij in den lande
nog steeds vooral om de vocale
gelijkenis met de Amerikaanse
zanger gevraagd. „Vervelend?
Nee hoor. Nederland is wel een
hokjesland, maar die stem, die 1
heb ik nu eenmaal. Dus ben ik
er zuinig op."
Dan, terwijl de Vijf Uur Show -
geluidsman bij Douglas de mi
crofoon opspeldt voor het zo
veelste interview: „Het afgelo
pen anderhalf jaar was ik me ei
genlijk al voortdurend aan het
voorbereiden op FranJcs dood.
Nu heb ik er een vreselijke
shock van. Maar toen ik daarnet
met de auto een paar fietsers
passeerde, dacht ik: die mensen i
hebben er waarschijnlijk hele
maal geen erg in dat Sinatra is
overleden."
Of Douglas straks, op het ca- i
ravanfeestje, tijdens de vertol- 1
king van het door hemzelf ge
componeerde 'Thank You,
Frank' de eigen emoties de baas
blijft? „Als de tranen komen,
dan komen ze maar."
