Einde maken aan achterstand
'Debatteren is kunst van overtuigen'
'Levenswijze MarokkaaiF
jongeren moet verandert
Feiten &Meningen
Hobbels en
valkuilen voor
Klaas de Vries
MAANDAG 11 MEI 1998
->AG
NIEUWSANALYSE
Ongeveer een week heeft infor
mateur Klaas de Vries om in
kaart te brengen wat de belang
rijkste hobbels en valkuilen zijn
voor de vorming van een twee
de paars kabinet van PvdA, WD
en D66. Bovendien moet hij ook
nog eens de vraag beantwoor
den of de partijen daar vervol
gens met enige kans op succes
over trillen onderhandelen. Een
inventarisatie:
D66 heeft aan het eind van de
verkiezingscampagne de onge
bruikelijke eis gesteld dat de
partij minstens drie van de
veertien ministers wil hebben
'om herkenbaar te bijven'. In
middels heeft D66-leider Borst
laten weten ook met twee 'zwa
re' posten en een zwaar staats
secretariaat te kunnen leven.
WD-leider Bolkestein een ge
detailleerd regeerakkoord slui
ten, vooral als het gaat om on
derwerpen als milieu en infra
structuur (Schiphol, HSL). Be
slissingen laten nu te lang op
zich wachten door de vele in
spraak van milieuorganisaties.
Allerlei milieuvriendelijke aan
passingen kosten volgens de
partij te veel geld. De nieuwe
Tweede Kamer is voor de WD
net iets te 'groen' om het op
'vrije' stemmingen te laten aan
komen. De PvdA wil traditio
neel gevoelige kwesties ook
goed afspreken.
Bolkestein heeft zich ook uit
gesproken voor een zogenaam
de mid-term review. Het regeer
akkoord geldt weliswaar voor
vier jaar maar de WD-leider wil
na twee jaar kijken of er bijstel
lingen nodig zijn. PvdA-leider
Kok reageerde in de verkie
zingscampagne gereserveerd op
dat idee.
De WD zweert bij handha
ving van de zogenaamde Zalm
norm; voor vier jaar voor ieder
departement een uitgavenpla
fond vastleggen, gebaseerd op
het behoedzame scenario van 2
procent economische groei per
jaar. Elk departement moet te
genvallende uitgaven zelf com
penseren, meevallende inkom
sten zijn voor verdere daling
van het Financieringstekort of
voor verdere lastenverlichting
en/of structurele investeringen
ten behoeve de economie. De
PvdA en D66 willen groeimee-
vallers ook aan zorg en onder
wijs kunnen besteden. De PvdA
wil bovendien dat ook de mini
muminkomens extra van een
economische groei boven de 2
procent moeten profiteren. De
WD heeft tegen dat plan overi
gens niet alleen Financiële be
zwaren. De liberalen vinden ook
dat verhoging van de sociale
uitkeringen slecht is voor de
werkgelegenheid.
De WD en D66 willen in 2002
een financieringstekort van
maximaal 1 procent. De PvdA
vindt 1,4 procent al laag genoeg.
De drie paarse partijen willen
de komende kabinetsperiode
komen tot een grondige hervor
ming van het belastingstelsel.
Belangrijkste strijdpunt daarbij
is de belastingvrije som. WD en
D66 willen die afschaffen om
een zo groot mogelijke tariefs
verlaging mogelijk te maken. De
PvdA kiest voor vervanging door
een heffingskorting die vooral
gunstig is voor lagere inkomens
maar houdt dan minder geld
over voor een substantiële ver
laging van de tarieven. PvdA en
D66 zijn voor hogere energie
heffingen, de WD is tegen. Ook
verschillen PvdA en WD van
mening over de hoogte van de
in te voeren vermogensrende-
mentsheffing.
PvdA, WD en D66 willen alle
drie meer geld uitgeven aan de
gezondheidszorg en aan het on
derwijs. Netto variëren de extra
uitgaven voor de zorg van 1.9
miljard (D66) tot 1,7 miljard per
jaar (WD). Daarnaast staan de
PvdA en D66 tegenover de WD
als het gaat om de structuur van
het ziekenfonds en de omvang
van eigen bijdragen in de zorg.
Qua onderwijs zijn de financiële
verschillen iets groter. De PvdA
wil daar 1,7 miljard meer uitge
ven tegenover de WD 1,25 en
D66 1,55.
D66 wil de voortgang zeker
stellen van het correctief refe
rendum waarover de nieuwe
Tweede Kamer bij tweederde
meerderheid moet beslissen.
Bovendien willen de Democra
ten een gekozen burgermeester
waar de WD niets voor voelt.
De WD wil een veel stringen
ter asielzoekersbeleid. De vraag
is, wat de partij daar in de for
matie van wil en kan verzilve
ren.
De WD heeft in zijn verkie
zingsprogramma meer geld uit
getrokken voor extra politie
agenten dan de PvdA en D66.
Tot de minder zwaarwegende
maar zeker niet risicoloze me
ningsverschillen behoren ten
slotte nog kwesties als de uitga
ven voor defensie en ontwikke
lingssamenwerking. PvdA en
D66 willen fors op defensie be
zuinigen, de WD niet. De WD
wil fors op ontwikkelingssa
menwerking bezuinigen, PvdA
en D66 niet.
DEN HAAG ANP
Etty: lacherigheid over grotestedenbeleid is voorbij; Miljard extra gevraagd
Nederlanders hebben de repu
tatie niet op hun mondje te zijn
gevallen. We denken zelf dat we
ons verbaal heel behoorlijk kun
nen redden. Maar luister eens
naar een TV-gesprekje met een
sporter of een straatinterview
met een gewone burger en je te
nen trekken bijkans Hom van
hun belabberde uitdrukkings
vermogen. En ook de doorsnee
politicus toch een beroeps
spreker redt het zelden zon
der een spiekbriefje.
In de Angelsakische landen is
spreken in het openbaar vast
onderdeel van het onderwijs
pakket. Al op de lagere school
houden Amerikaanse en Britse
kinderen volop spreekbeurten
en debatteren zij met hun leef
tijdgenoten. ,,In Nederland lo
pen we op dat terrein ver ach
ter", zegt Peter van der Geer,
voorzitter van de stichting Hol
land Debate, die de debatteer-
kunst in Nederland een promi
nentere plaats wil geven.
Dat komt volgens Van der Geer
door onze consensus-traditie,
waarbij we felle tegenstellingen
liefst uit de weg gaan. Maar de
batteren is niet alleen het elkaar
in de haren vliegen. „Debatte
ren is de kunst van het overtui
gen", noemt Van der Geer het.
Hij stelt tevreden vast dat vol
gend jaar voor het eerst een
aantal middelbare scholen in
ons land het vak 'argumente
ren' op het eindexamen zal toe
laten.
Van der Geer was zaterdag in
Rotterdam jurylid bij het derde
'Nederlands Kampioenschap
Parlementair Debatteren', een
wedstrijd waaraan 28 debatteer-
teams deelnamen. Meest leden
van studentenverenigingen,
maar ook werknemers van be
drijven als ING en TNO, die el
kaar een dag lang bekampten in
het 'Praten als Brugman'. Orga
nisator was de Erasmus De-
bating Society (EDS) van de
Rotterdamse universiteit.
TRAININGEN
Dat studenten debatteren is
niets nieuws, maar in wedstrijd
verband gebeurt dat in ons land
pas kort. In het buitenland zijn
debatteertoernooien al jaren
bekend, maar hier staat het ge-
Er is nog te veel stille armoede en sociaal iso
lement in de grote steden. Alleen met een
doelmatige aanpak kan dit worden bestreden,
meent PvdA-coryfee Walter Etty. Dat moet
niet via een welzijnsaanpak met een 'geiten-
wollensokken-imago', maar met meetbare re
sultaten en in samenwerking met instanties
en bedrijven.
Walter Etty: na de beloften van de partijen willen wij van het nieuwe
kabinet nu daden zien. foto gpd marnix schmidt
„Vier jaar geleden deed iedereen wat lacherig over
het grotestedenbeleid. Maar in de afgelopen vier jaar
is er wel veel gebeurd en losgemaakt, waar we nu op
kunnen voortborduren". Walter Etty, voormalig wet
houder van financiën in Amsterdam en nu werk
zaam bij het Utrechtse organisatiebureau Anders-
son, Effers en Felix, overhandigde vanmorgen een
rapport aan demissionair minister Borst en staatsse
cretaris Terpstra met het advies het welzijnsbudget
fors te verhogen om de tweedeling in steden tegen te
gaan. Er is volgens de commissie-Etty een miljard
per jaar extra nodig.
Het gaat hierbij om de vier grote steden (Amster
dam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) en 21 mid
delgrote steden als Arnhem, Groningen, Zwolle, De
venter, Haarlem en Eindhoven. Een onderzoek in
opdracht van de ministeries van binnenlandse aken
en VWS en de 25 grootste steden ging aan het advies
vooraf.
Dat het rapport vlak voor de start van de formatie
onderhandelingen wordt gepresenteerd, is geen toe
val. „Alle partijen hebben tijdens de verkiezingen
lippendienst bewezen en gezegd dat er meer geld op
tafel moet komen om de tweedeling tegen te gaan.
Wij willen dit nu ook omgezet zien in daden", zegt
Etty.
NIET ZEILIG
Vier jaar geleden introduceerde staatssecretaris
Kohnstamm (binnenlandse zaken) het begrip gro
testedenbeleid. Het grote pluspunt van de afgelopen
vier jaar is volgens Etty dat de opvatting wegebt dat
steden 'zielig zijn en steeds verder achter komen te
Meer geld om daklozen op te vangen is één van de wensen van de zogenoemde grote steden.
liggen'. „Het idee dat steden juist een potentieel aan
economische en sociale mogelijkheden bieden, wint
steeds meer terrein".
Het beleid van Kohnstamm richtte zich erop men
sen in de arme wijken van steden uit hun achter
standssituatie te halen. Volgens Etty is dit voor een
deel gelukt, maar is ook een groep niet bereikt. „De
mensen die al redelijk bereikbaar waren, zijn voor
een deel uit hun achterstandssituatie gehaald, maar
het is niet gelukt de mensen te bereiken die al zo
moeilijk zijn te benaderen en dus niet konden profi
teren van het grotestedenbeleid".
Juist die groep moet de komende vier jaar centraal
komen te staan, aldus het advies van Etty aan de be
windslieden. Het gaat hierbij om onder meer daklo
zen, mensen die langdurig in de bijstand, WAO of
AAW zitten, kinderen in achterstandswijken en ou
deren boven de 65 met een beperkt netwerk.
Met een andere aanpak moet het mogelijk zijn ook
deze mensen te bereiken, meent Etty. Kinderen uit
kansarme gezinnen moeten met een diploma van
school komen, langdurig werklozen moeten aan het
werk en dak- of thuislozen dienen een zelfstandig le
ven te kunnen krijgen. En wie oud is moet genoeg
zorg krijgen, zodat hij of zij thuis kan blijven wonen
en niet in een isolement terecht komt. Het rapport
geeft hiervoor suggesties en richtlijnen, maar ge
meenten hoeven die niet op te volgen. Als ze maar
iets doen dat gericht is op resultaat en dat in cijfers
vast te leggen is.
MEETBAAR
Etty geeft een voorbeeld uit de Verenigde Staten,
waar men op verschillende manieren probeerde
spijbelende leerlingen weer in de schoolbanken te
krijgen. Bij één project werd de politie ingezet om
kinderen op te sporen en weer naar school te bren
gen. Bij een ander project werd juist erg veel geïn
vesteerd in extra computers, speelmogelijkheden en
ontspanning op school. „Hoewel de aanpak geheel
verschillend was, was het resultaat hetzelfde".
Etty stelt in zjjn rapport voor om de financiering ge
deeltelijk te laten afhangen van meetbare resultaten.
Hij wil niet zover gaan om sancties op te leggen aan
gemeenten die niet die resultaten halen. „Het gaat er
vooral om dat we kunnen kijken welke projecten wel
en niet werken. Zo kunnen steden van elkaar leren".
Een gemeente kan bijvoorbeeld aangeven dat het
een project voor daklozen begint, met als streefcijfer|janc
om vijftig procent van de daklozen begeleid wonen
aan te bieden en vijf procent van hen te helpen aan j
een vorm van werk.
Ook wil Etty gemeenten stimuleren om in de strijd hgl
tegen de armoede in de steden samenwerking te
zoeken met maatschappelijke organisaties als het arjKoi
beidsbureau, de zorgverzekeraars, woningbouvvcor-na d'
poraties en de commerciële sector. Een project dat Pu
voldoet aan deze voorwaarden, zal eerder in aan- P°r
merking komen voor een Financiële injectie vanuit te',ei
het rijk. p1111
Volgens Etty is het nu ook tijd voor een nieuwe vorraP1011
van welzijnswerk. „Het welzijnswerk uit de jaren Is wa
zestig en zeventig, werkt niet meer. Dat heeft een [de n
geitenwollensokken-imago en was te vrijblijvend. fcen
Het welzijnswerk van nu gaat uit van een integrale
aanpak van overheid, maatschappelijke organisaties
en bedrijfsleven en is gericht op concrete resultaten Lu
Alleen op die manier kan de strijd tegen de armoede'
in de steden efficiënt worden aangepakt".
Veel belangstelling voor kampioenschap 'praten als Brugman
Volgens 'ex-probleem MarokkaanEddaoudi:
Debatteren gaat Engelsen en Amerikanen beter af dan Nederlanders. foto cpd phil nijhuis
organiseerd debatteren voor de
lol nog in de kinderschoenen.
Vooral onder druk van het be
drijfsleven dat van zijn (jon
ge) personeel steeds vaker
spreek- en uitdrukkingsvaardig
heid verlangt komt daarin
langzaam verandering.
Bij het toernooi kregen de
teams, van elk twee sprekers,
een half uur om elkaar te over
tuigen van een stelling die hen
slechts een kwartier eerder was
voorgelegd. Het komt dus min
der aan op kennis dan op over
tuigingkracht. Het ging om on
derwerpen als 'De Europese
Unie moet worden uitgebreid',
'De sociale staat heeft het ge
had', 'Els Borst moet minister
president worden' of 'Kunst
schatten moeten aan de oor
spronkelijke eigenaars worden
teruggegeven'.
Het bleek voor de deelnemers
niet altijd eenvoudig. Met veel
brede armgebaren en stemver
heffingen probeerden zij nogal
eens Tweede-Kamerlidje te spe
len. En er werd geregeld vaak
bewust afgedwaald. Zo
mondde het thema over de
kunstschatten uit in een debat
over de verkorting van de ar
beidstijd. Winnaar van het toer
nooi werd het Nijmeegs Stu
denten Debatteergenootschap
Brugman, dat in de Finale de
Utrechtse Debating Society ver
sloeg.
Beste 'debater' werd Antoinette
Laan, maar die zit dan ook
sinds maart in de Rotterdamse
deelgemeenteraad Kralingen-
Crooswijk, en beoefent het de
batteren ook in het echt. „Ik
denk dat ik daar best wat zal
hebben aan wat ik in de debat -
teerclub heb opgestoken", zegt
Laan, die ook oud-voorzitster
van de Erasmus Debating So
ciety is. „En debatteren is altijd
nuttig. Al is het maar om een
goeie toespraak te kunnen hou
den bij het 25-jarig huwelijk van
je ouders".
KANSLOOS
Maar voor het echte debatteren
moet naar het buitenland wor
den uitgeweken, en dan blijken
de tekortkomingen. „Bij het EK
in Athene werden we 167ste van
de driehonderd teams", zegt
Alexander Eerdmans, voorzitter
van de Rotterdamse EDS, dat
met honderd leden Nederlands
grootste debatteerclub is. „Maar
van de teams die moesten de
batteren in een vreemde taal
werden we elfde". De voertaal
in de meeste debatteertoernooi
en is immers Engels en tegen de
Britten zijn we gewoon kans
loos.
Daarom gaan de debatteerders
ook bij hun Britse concurrenten
te rade. Specialisten van de uni
versiteit van Oxford geven in juli
in Nederland debatteer-
workshops. De achterstand op
Amerikanen, Britten of Austra
liërs is enorm. Eerdmans meent
dat daar alleen wat aan te ver
anderen valt als ook het onder
wijs meer aandacht gaat schen
ken aan het debatteren, aan het
spreken in het openbaar.
„Eén spreekbeurt op de lagere
school en misschien drie op de
middelbare en zie: we denken
meteen dat we een hele rede
naar zijn. En dan vinden we het
gek dat we bij de Tweede-Ka
merverkiezingen zien dat politi
ci zo slecht spreken", zegt hij.
Het deed de toernooiorganisa-
toren dan ook deugd dat aan
het Nederlands kampioenschap
nu ook teams van de jongeren
organisaties van CDA en WD
meededen. Maar PvdA en D66
hebben niets van zich laten ho
ren.
ROTTERDAM HANS DE BRUUN
Als er niet snel wat verandert
aan de levenswijze van de
Marokkaanse jongeren, dan
komen er in de toekomst
steeds vaker botsingen tussen
de politie en MaroHanen,
zoals pas in Amsterdam-West
al het geval was. Dat voorspelt
Ali Eddaoudi (24), schrijver van
het boek Marokkaanse jonge
ren, daders of slachtoffers.
„Veel Marokkaanse jongeren
weten zich geen raad met hun
problemen en kroppen alles
op, wat uiteindelijk in extreem
gedrag resulteert. Als Marok
kaanse jongens of meisjes niet
meer weten waar ze terecht
kunnen, dan exploderen ze
vaak op een nogal extreme
manier, waar de maatschappij
vervolgens raar naar staat te
kijken."
Eddaoudi weet als voormalig
'probleem-Marokkaan'waar
hij het over heeft. Nadat hij als
zevenjarige in Nederland was
gekomen, was hij niet bepaald
een lieverdje. Met zijn vriend
jes raakte hij al jong op het
boevenpad. Omdat hij geen
speelgoedpistooltjes mocht ko
pen, stal hij die in een winkel.
„We stalen alles wat los en vast
zat, ook dingen die we onmid
dellijk wegwierpen. Stelen zon
der dat je gepakt werd, gaf bo
vendien een soort kick",
schrijft Eddaoudi nu.
Het ging van kwaad tot erger.
Toen Ali Eddaoudi op de mid
delbare school in Breda zat,
pleegde hij met zijn vriendjes
inbraken en perste hij andere
kinderen af. Zijn bende hing
op straat rond, terroriseerde de
winkelbuurt en heelde gestolen
goederen. Steeds meer vrien
den kwamen met de politie in
aanraking en verdwenen voor
kortere of langere tijd achter de
tralies. Of ze raakten aan de
drugs.
Voor Eddaoudi kwam het keer
punt toen zijn beste vriend Ra-
chid bij een vechtpartij werd
doodgestoken. „De dood van
Rachid gaf voor mij de door
slag om iets van mijn leven te
maken." Zijn huidige vrouw
die hij toen net had ontmoet,
steunde hem daarin. Uiteinde
lijk werd Ali een gelovige mos
lim en ziet hij het nu als zijn
taak het lot van de Marokkaan
se jeugd te verbeteren. Ed
daoudi studeert aan de lera
renopleiding Hoge School Hol
land levensbeschouwing en is
lam en wil „maatschappelijk
iets betekenen".
In zijn boek schetst hij als insi
der het ontstaan van de pro
blemen en geeft hij ongezou
ten kritiek op de Marokkaanse
gemeenschap. Marokkaanse
ouders „moeten een soort her
opvoeding krijgen, waarin ze
leren omgaan met hun kinde
ren", zo concludeert hij, zelf
inmiddels vader geworden.
Volgens Eddaoudi zijn veel
problemen van de jeugd terug
te voeren op de thuissituatie.
Enerzijds is er een zorgzame
moeder, anderzijds is er een
strenge vader, „die weinig
praat, maar eerder slaat". Vaak
is het zo dat als de vader door
de voordeur binnenkomt, de
zoon via de achterdeur weg
glipt, aldus Ali Eddaoudi.
„Ouders tonen weinig betrok
kenheid, en er is nauwelijks
beloning voor de dingen die
een kind goed doet." Proble
men worden volgens hem
nooit uitgepraat. „Opgroeien
in een Marokkaans gezin heeft
mij hard en vroegwijs gemaakt.
Als 12-jarig jongetje wist ik wat
er leefde op straat. Op straat
zag je slechte dingen gebeuren,
waai-je thuis beter niet over
kon spreken, Seks, drugs en
drank waren immers taboe."
Volgens Eddaoudi denken veel
Marokkaanse ouderen dat het
vanzelf wel goed komt met
hun kroost, maar dat is niet zo:
„Marokkaanse ouders missen
helaas nog veel te veel kennis
wat betreft de taak als opvoe
der. Er is weinig aandacht voor
een pedagogische en psycholo
gische benadering van het
kind", aldus de leraar in spé.
Eddaoudi ziet hierin een taak
voor de overheid en de scho
len. De regering moet volgens
hem meer voorlichting geven.
Niet met foldertjes, want die
worden toch maar q
weggegooid, weet h
hem moet de overhf
moskeeën en Maroijf
ganisaties gaan san»1
want die hebben gr«-
Hij stelt ook voor daè
meente vrouwelijker
ters op huisbezoek a
de Marokkaanse vr<4
bereiken.
Eddaoudi hekelt del
van veel Marokkanel
geringe verantwoonT
besef. Veel Marokl
ben het idee dat een£!
toch nooit een kwal
zo verklaart hij dit p
drag. „Daar komt no^
ze altijd de schuld a
der geven. Nooit lid
zelfs de oplossing bijL
Er is een lage toekoir
wachting: „Ouders a
vaak niet dat hun k'
ver kunnen schoppeC
trouwen in de Nedeo
tot een dieptepunt gl
bestaat veel angst vel
mend racisme."
In het lukraak subsi#
Marokkaanse j ongeil
ziet hij geen heil. „V|
het beleid moeten b
veel strengere critenl
toepassen om dergel
stanties voor subsidf
merking te laten kon
overheid heeft er gel
van hoe het toegaat!
centra. Ze worden gl
door starheid en apat
bieden geen zinvolle|
steding."
„Hulp bieden aan Ml
betekent niet: een jol
ruimte voor hen opi
betekent evenmin: s
uitkeren aan allerlei#
ties die onder de naai
'Marokkaans' operef
geld kan veel beter bi
worden in het belai
kinderen, zoals oncMj
beid, en alles wat leil
een gezonde toekonf
voor Nederland zelf|_
jongeren."
