'oevluchtsoord voor topsporters
doodzonde
Vriendelijk
beleid
WILLEM SCHOUTEN
ILLEM SPIERDIJK
ou kranten.
iingeT
aco. Parel van de
iterranée, woonoord van
ijken. Nergens ter wereld
\op3,5 vierkante kilometer
\r scènes van James Bond-
ls opgenomen. James houdt
Ivan een gokje en verkeert
Ig in g°ed geconserveerd
\lschap. En dat is ruim
manden in het prinsendom
de familie Grimaldi. Voor
one stervelingen is minder
Alleen miljonairs mogen
wonen. Tenzij je in het rijk
deMonegasken geboren
en je dus vanzelf
tenen gaat erven,
je exclusieve gemeenschap
nt tegenwoordig een groep
•ngewoon 'Hollandse
ms. Jongens met flinke
Iisarmen, voetbalknieën of
'.pakken. Topsporters dus.
'te verslaggevers Willem
tuten en Willem Spierdijk
\ten er enkele op in hun
'.de vaderland'. En troffen
optanten onder de
ZATERDAG 9 MEI 1998
Van de topsporters waren de coureurs
Clay Reggazzoni en Ronnie Petterson,
met in hun spoor golfer Seve Ballesteros het
eerst in Monaco. Uit de tennisgroep ging
Björn Borg in 1974 voorop; zijn manage
mentbureau IMG zag er voldoende reden in
om er meteen ook een kantoor te vestigen.
Sindsdien verhuisden tientallen sporters
naar het prinsdom aan de Cöte d'Azur, waar
het klimaat aangenaam is en het percentage
inkomstenbelasting 'nul'.
Wie in Monaco wil wonen, moet in elk ge
val aan twee voorwaarden voldoen: geld
hebben (minimaal 500.000 franc) en gezond
zijn. En wie toevallig tot de mondiale ten-
nistop behoort, stevig kan doorfietsen, of
een Formule 1-wagen bestuurt, wordt dis
pensatie verleend met betrekking tot de der
de voorwaarde: er daadwerkelijk aanwezig
zijn.
Dat vriendelijke gebaar komt voort uit het
feit dat Monaco gebaat is bij de registratie
van bekende sportmensen als Marco van
Basten, Frank Rijkaard, Boris Becker (die in
zijn loopbaan alleen al aan prijzengeld 50
miljoen gulden ophaalde), Goran Ivanisevic
(33 miljoen), Richard Krajicek (14 miljoen),
Paul Haarhuis (11 miljoen), Jan Siemerink
(6 miljoen), John Whitaker, Merlene Otty,
Sergei Bubka, Alberto Tomba, Jacques Ville-
neuve, Mika Hakkinen, Jos Verstappen en
Mario Cipollini. Het verschaft het prinsdom
het mondaine imago, waar jaarlijks miljoe
nen toeristen op af komen.
Voor niet sportieve inwoners zijn de auto
riteiten streng. Wie zich bij de politie meldt
voor het verlengen van z'n verblijfsvergun
ning, moet in elk geval ook zijn elektrici
teitsrekeningen bij zich hebben. Op die ma
nier wordt gecontroleerd of het niet om een
'papieren' verblijf gaat. Daar hebben de 'in
woners' die bang zijn op deze manier tegen
de lamp te lopen, wat op gevonden: ze zor
gen er met behulp van een tijdschakelaar
voor dat er in de woning regelmatig stroom
wordt verbruikt.
Toch gebeurt het regelmatig dat er na een
controle - de eerste na een jaar, daarna om
de drie jaar - ingegrepen wordt. Het bank
saldo van een bewoner blijkt niet toereikend
of hij is er simpelweg te weinig. Hoeveel
mensen jaarlijks over de landsgrenzen wor
den gezet, willen do«autoriteiten niet prijs
geven.
„Voor tennissers zijn ze hier coulanter",
vertelt Stephen Kennedy, financiële man
van Borgs bureau IMG. „De politie begrijpt
ook wel dat de spelers acht maanden per
jaar op reis zijn en hier dus minder vaak
kunnen verblijven."
Toch wordt ook van de tennissers ver
wacht, dat ze een aantal weken per jaar in
het prinsdom verblijven. „Als de autoritei
ten het niet vertrouwen, informeren ze bij
de conciërge van een flat of een speler wel
eens wordt gesignaleerd, of er wordt ge
vraagd bij de tennisclub of iemand er wel
eens wordt gezien", vertelt Kennedy. „Daar
om zeg ik tegen onze klanten dat ze beter
niet naar Monaco kunnen komen als ze er
niet echt willen wonen, want het is geen
grap. Er wordt echt gecontroleerd."
Voornaamste reden dat de sporters in
Monaco een woning hebben is natuurlijk
het feit dat zij geen inkomstenbelasting be
talen. Dat voordeel geldt overigens niet de
12.000 Fransen die in het mini-staatje wo
nen. Op grond van een verdrag tussen
Monaco en Frankrijk zijn zij belastingplich
tig (in Frankrijk).
De belangrijkste inkomstenbronnen van
het prinsdom zijn de BTW, de toerisme-in-
dustrie en het casino.
De belastingvrijdom in Monaco betekent
overigens niet dat de sporters geen cent be
lasting betalen. In veel landen wordt er een
percentage van het prijzengeld ingehouden;
in Duitsland is dat 31 procent, in Groot-Brit-
tanië 23 procent.
Ondanks de verhuizing naar de Cöte d'A
zur willen de belastingen van het 'thuisland'
nog wel eens moeilijk doen. De Duitse fiscus
geloofde aanvankelijk niet dat Boris Becker
niet meer in Duitsland woonde. Becker
heeft zich inmiddels ook in Florida geves
tigd en bezit geen woning meer in zijn ge
boorteland.
De Nederlandse belastingdienst zat een
paar jaar geleden Jacco Eltingh op zijn huid.
„Ik kreeg een woonplaatsonderzoek. Ik
denk dat ik er van de Nederlandse tennis
sers gewoon uit ben gepikt." Hij verstopte
zich ooit in een supermarkt voor een belas
tinginspecteur. „Dat was een slopende pe
riode. Je voelt je niet op je gemak. Je mag
best in Nederland zijn, maar je voelt je be-
De belastingdienst wilde ooit voor de Da-
vis-Cupwedstrijd tegen Verenigde Staten in
Rotterdam de Nederlandse tennissers spre
ken die in Monaco woonden. Eltingh: „Ze
zijn er nu allemaal, moeten ze hebben ge
dacht. Maar die actie is niet doorgegaan. De
tennisbond wist de belastingdienst ervan te
overtuigen dat onze concentratie voor de
wedstrijden er sterk onder kon lijden. Uit
eindelijk heb ik zwart-op-wit de erkenning
gekregen dat ik in Monaco woonde."
Monaco, parel van de Méditerranée. Hier laten ook de topsporters hun miljoenen baden in weelde.
Uitrusten in Monaco
|was een van de eerste be-
migr anten in
:o, Appollonius Konijnen-
jDe Haagse voetbalmake-
j voormalig manager van
van Basten en Frank
ird, en levensgenieter
er sinds 1986. Ja, hij
tf van de glamour, omarmt
leven met heel zijn
r er is toch van een ze-
wenning sprake en bo-
i is Monaco - vindt hij -
ïerwat het geweest is. „Er
s een McDonald's. Dat
tieen paar jaar geleden on
gaar geacht. Echt een
rtde vond men dat."
hij kwam, woonde hij in
Jfde appartementencom-
i Boris Becker en Jody
kter. Zijn 'meisje' gaat tot
l van vandaag gymen
hirley Bassey. Konijnen
cent ze, de groten der aar-
|Ve hebben een tijdje een
jirant gehad op de boule-
Jbij het strand. Daar zat
-Delon dan een hapje te
ïkbij Marco en Frank. Die
caanse komiek kwam ook
;s. Die man wiens
e hebben neergeschoten,
ID Cosby, inderdaad."
I gezegd, het gaat bergaf-
|s met Monaco volgens Ko-
Iburg. „In 1992 is er een
|ie geweest nadat ze in Ita-
actie 'schone handen'
van die maffe magi-
Veel mensen die geld
Monaco brachten, kwamen
problemen, en bleven dus
pet is niet meer echt het-
geworden. Er is nu die
s en zo'n enorme su-
Jtkt. Alle kleine exclusieve
ptjes die de sfeer mede zo
[den in Monaco kwamen
r in de moeilijkheden,
fonde. Het is nog wel ge-
jhoor. Er is een groep van
|)0 Nederlanders van onze
p waarmee we elke vrijdag
samenkomen en gaan
Best wel lachen. Hoe-
I tegenwoordig net zo lief
pet een whisky* t je in mijn
Pet bed op rol. Je word al-
pl wat ouder, hè."
We schrijven het jaar 1297. Ene
Frangois Grimaldi kleedt zich
in een habijt van een Fran
ciscaan om met enige list en bedrog plus wat
hulp van handlangers een fort op een rots
aan de Middellandse zee te veroveren. Het
lukt. Het is meteen de laatste keer dat de Gri-
maldi's iets aan of op hebben met de monni
kenorde van Franciscus. De helft van je be
zittingen aan de armen geven heeft als le
vensfilosofie nooit meer echt post gevat aan
de boorden van de Middellandse zee.
Vasthoudend zijp de Grimaldi's wel. Vele
conflicten en net even meer dan 700 jaren la
ter is Monaco nog altijd familiebezit, en zelfs
een zelfstandige staat. Er wonen nu 35.000
mensen op de 3,5 vierkante kilometer rond
het fort op die rots. Dat is nu allang een
weelderig paleis geworden en versierd met
het nodige bladgoud. Net als het prachtige
casino, de lokale toeristenattractie nummer
één. Allemaal gegevens waar de inwoners
van het prinsdom prat op gaan.
Een stuk bescheidener zijn de Monegas-
ken over de aanwezigheid van vele tientallen
sport- en filmsterren in hun selecte gemeen
schap. In Hollywood valt er op elke hoek van
de straat een plattegrond te kopen met de
precieze locatie en de adressen van alle film
sterren er op. Hier in Monaco willen ze de
mystiek liever zo veel mogelijk intact hou
den. Gegevens over beroemdheden zijn bij
na niet te krijgen en ook de telefoonboeken
zijn beveiligd. Ze zijn namelijk niet op alfa
betische volgorde gerangschikt, maar op
straat.
Vedetten-complex
Jan Siemerink vindt het wel prettig zo. De
tennisser uit Rijnsburg loopt niet te koop
met zijn roem en wordt het liefst ook niet
door handtekenihgenjagers achterna gezeten
tot bij zijn voordeur. Niet dat hij daar in dit
nieuwe appartementencomplex Seaside Pla
za echt bang voor hoeft te zijn. In dit com
plex, in het nieuwe deel van het prinsdom
dat Fontvieille heet, huizen grotere vedetten
voor hen die willen wandelen in de voetstap
pen van de VIP's. In de jaren zeventig is be
gonnen met de aanleg van deze polder, die
het mini-staatje iets meer ruimte verschaft.
Nu wonen de grote jongens van de Formule
1 er, zoals Jacques Villeneuve en Jos Verstap
pen, en ook voetbalidolen als Marco van
Basten en Frank Rijkaard.
De Seaside Plaza is een pompeus gebouw
waarin vrijwel alle appartementen uitzicht
hebben over de diepblauwe Middellandse
Zee. Jan Siemerink woont er een paar verdie
pingen onder Verstappen, die het een must
vindt onder zijns gelijken te wonen. „Het is
belangrijk om de andere coureurs te ont
moeten. Als we hier zijn, gaan we vaak met
collega's eten." Verstappen, die zegt zes
maanden per jaar in Monaco te verblijven,
heeft het er naar z'n zin. „Het klimaat is
goed, het is er schoon en veilig, op iedere
hoek van de straat staat een politieman."
Een probleem...
Jan Siemerink op het balkon van zijn appartement. „In Monaco kun je nog leven zoals je overal
zou moeten kunnen leven." foto willem spierdijk
Dat laatste argument noemt Siemerink, die
er geen punt van maakt zijn optrekje even te
laten zien, ook. Opmerkelijk, die voorkeur bij
de sporters voor zo'n groot politieapparaat.
In het prinsdom (35.000 inwoners) werken
400 agenten. Ter vergelijking: in badplaats
Katwijk (40.000 inwoners) zijn dat er 35. „Als
je op je scootertje vergeet om richting aan te
geven, word je meteen aangehouden", vertelt
Siemerink lachend. „Irritant? In tegendeel.
Dat is juist prachtig. Als je het vervelend
vindt, ga je toch ergens anders wonen."
De tennisser vindt niet dat hij zichzelf
daarmee wel heel ver buiten de 'gewone we
reld' plaatst. „Vind jij het zo fijn dan als er op
elke hoek van de straat zwervers je aanklam
pen? Dat is toch eigenlijk ongewoon. Hier
kun je nog leven zoals je overal zou moeten
kunnen leven."
Duur optrekje
Siemerink's appartement dan. Hoe leeft de
tennisster? Het uitzicht is er fenomenaal,
maar groots is het verder nauwelijks te noe
men. De Rijnsburger bezit twee kamertjes,
die zijn ingericht met pastelkleurige meubel
tjes die hij uit het vertrouwde Nederland
heeft laten overkomen. Knus zeker. Mon
dain? Nauwelijks. Zalig is wel het grote terras
met uitzicht op zee, de enorme binnenplaats
van het complex en het aanlokkelijke zwem
bad. Maar tijdens ons bezoek komt er elke
vijf minuten met veel geweld een helikopter
over. Niet echt lekker, zo'n bulderbaan. „Ach,
je hebt er nu last van omdat je op het balkon
staat. Als de ramen dicht zijn valt het wel
mee. En: ik ben wél in zeven minuten in Nice
met de heli...! Sneller en ook goedkoper dan
de taxi."
Hoeveel huur de Rijnsburger maandelijks
moet overmaken, wil hij niet vertellen. Maar
een blik in de etalage van de plaatselijke ma
kelaar leert, dat het toch minstens 3500 gul
den moet zijn. Een meer dan modaal maand
salaris in Nederland, heel gewoontjes in
Monaco. Maar je hebt er natuurlijk wel een
prachtig casino, snelle auto's, veel Michelin-
sterren bovenaan de menukaart en een hoop
glamour mee voor de deur.
Of niet, Jan Siemerink? „Ach. Een auto
vind ik hier maar onhandig. Ik heb een
scootertje. Ik ben geloof ik één keer naar het
casino geweest. Alleen om even te kijken.
Gokken? Nee, dat vind ik zonde. En eten. Dat
hotel naast het casino is wel heel erg goed
maar het liefst gaan we als we hier zijn bij Le
Texan eten. Gewoon eenvoudig Tex-Mex
eten. En gezellig zitten."
Siemerink's gebrek aan gevoel voor
glamour is bijna ontnuchterend. Hij blijkt
niet de enige, 's Avonds is - vanwege het
fameuze graveltoernooi van Monte Carlo -
niemand van de Nederlandse kolonie aanwe
zig in het casino of in een van de exclusieve
restaurants in het centrum. Ze zitten alle
maal bij Le Texan. Siemerink, Eltingh, Schal
ken en hun coaches zijn er. De complete
Zweedse Davis-Cupploeg banjert ook binnen
en even later stapt zelfs glamourboy André
Agassi met zijn coach Brad Gilbert door de
Eltingh heeft wel een verklaring voor de
populariteit van Le Texan. „Het was een
openbaring voor Monte Carlo dat zoiets
Andere Nederlanders hebben de weg naar het
Ambiance Café wel gevonden. Gerrit bijvoor
beeld, die zich fiscaal vluchteling noemt, en
kampt met een serieus probleem: welke heli
kopter moet hij aanschaffen? Kijk, dat zijn de
dilemma's die we bij ingezetenen van
Monaco verwachten. Neem nou Willem, die
werkt op een zeiljacht van een Parijse kunst
handelaar die niet van zeilen houdt. „Hij laat
nu een nieuwe boot bouwen, van 80 miljoen
dollar."
„Allemaal zwart geld", bromt Gerrit. Maar
dat maakt Willem niet uit, hij hoopt kapitein
op het schip te worden, ook omdat hij dan
een half miljoen netto per jaar gaat verdienen.
„Dat doe ik een paar jaar en dan ben ik bin
nen."
De tennissers die we spreken zijn nauwe
lijks op dit soort extravagants te betrappen.
Van Haarhuis is bekend dat hij ergens in
Monaco een Porsche en een Range Rover in
de garage heeft staan. Helaas, hij is er even
niet. Wimbledonwinnaar '96 Richard Krajicek
dan. Die durft na enig aandringen wel toe te
geven dat hij 'ooit' met volle teugen genoten
heeft van het goede leven in het prinsendom.
„Toen ik pas in de tour begon en hier kwam
wonen heb ik er echt van genoten. Vooral die
snelle auto's dan. Rijden in een Ferrari, dat wil
toch iedere jonge jongen?"
Krajicek is bekeerd. „In het begin kijkje hier
je ogen uit, maar heel snel word je er ook
blasé van. Al die Ferrari's, al die rijke mensen.
Dan ga je uitzoeken wat echt van waarde is.
Nu is dat mijn gezin. Dus ga ik hier ook weg
uit Monaco. Dat kost (belastingjgeld, maar
dat heb ik er voor over."
Eltingh, inmiddels al terug in Nederland,
concludeert iets soortgelijks. „Het belangrijk
ste gemis in het leven van een tennisspeler is
zijn familie, zijn vrienden. Omdat je altijd on
derweg bent en dan ook nog eens aan de an
dere kant van Europa woont loop je het grote
risico vriendschappen onherstelbaar te be
schadigen. Het contact met mijn vader en
moeder, mijn zusje en vrienden en kennissen
heeft zes jaar op een waakvlammetje gestaan.
Ik weet niet of je dat nog kunt herstellen als je
nog veel langer weg blijft.'"
kwam. Voor het eerst een zaak waar je van
een normale kaart kunt bestellen, waar het ge
zellig is. Waar je niet opgeprikt hoeft te zit
ten."
Honderd meter verder, aan dezelfde rue
Suffren Reymond (hier kunt u ook uw Ferrari
bestellen), is pas het Ambiance Café geopend.
Een Nederlandse bar waar frikadellen en kro
ketten te krijgen zijn. De frites wordt er geser
veerd met originele Nederlandse mayonaise.
Het lijkt Benidorm wel. Dat is de sporters toch
blijkbaar ook te banaal. Want eigenaar Angelo
klaagt dat hij nog nooit een topsporter over de
vloer heeft gehad. „De tennissers, Van Basten,
Rijkaard, ik heb ze hier nog nooit gezien. Die
jongens lusten toch óók wel een frikadelletje
of een kroketje?"
