ZATERDAGS t BIJVOEGSEL
dsilia lonkt
naar overwinning
Frans en Engels scoren het hoogst
7
i
ZATERDAG 9 MEI 1998
i
door MARTIN HERMENS
door HANS JACOBS
Niet minder dan 772 liedjes zijn al tijdens het
songfestival ten gehore gebracht. Daarbij
zijn 29 verschillende talen uit 35 landen ge
bruikt, waaronder ook het exotische Reto-Ro-
maans (Zwitserland) en het Bretons (Frankrijk).
Elf talen hebben winst opgeleverd, maar de ba-
bylonische spraakverwarring ten spijt zijn er
maar twee talen die echt scoren: Frans (15 over
winningen op 141 liedjes) en Engels (14 zeges op
91 bijdragen). Het Nederlands is goed voor 3
songfestivalsuccessen, hetgeen de derde plaats
in de talen-toptien oplevert. Teach-In zong in
1975 in het Engels; er zijn in de loop van de ja
ren elf landen geweest die liedjes in die taal pre
senteerden. Tegenwoordig mag alleen nog in de
eigen landstaal worden gezongen. Voor Zwitser
land, dat vijf talen heeft gebruikt, is dat overi
gens een rekbaar begrip.
GRIEKENLAND heeft het songfestival nog nooit
gewonnen. De hoogste klassering die de Grieken
ooit hebben bereikt is de vijfde plaats. Ook dit
jaar zullen de Grieken niet winnen. Waarom? In
42 jaar songfestival heeft een land dat als tweede
mag zingen nog niet gewonnen. Ook Spanje, dat
al sinds 1969 geen overwinning meer heeft be
haald, is volgens de statistieken kansloos. Dege
nen die als vierde mochten zingen hebben ook
nog nooit een prijs gekregen. De meeste win
naars (43,5 procent) komen uit de groep landen
die in het laatste deel aan de beurt zijn. Het slot
lied won al zes keer - tegen het openingslied
drie keer. De jury onthoudt die bijdragen kenne
lijk het beste. Wat dat betreft zit Edsilia Rombley
in ieder geval goed,
DE BRITSE PRESENTATOR TERRY WOGAN gaat
er altijd speciaal voor zitten. Hij kan een home
risch gelach niet onderdrukken wanneer Cyprus
traditioneel haar twaalf punten aan Griekenland
geeft, en de 'votes from the jury in Athens' omge
keerd naar het bevriende eilandstaatje in de
Middellandse Zee gaan. Niet minder dan acht
keer kregen de Grieken sinds 1981 van Cyprus
het volle pond, twee keer gingen er tien punten
naar het broedervolk. Politiek en songfestival
zijn niet te scheiden. Nederland heeft ook zo zijn
voorkeuren: Frankrijk, (Franstalig) België, Israël
en Zwitserland hebben altijd wel op punten uit
Hilversum kunnen rekenen. Op onze beurt krij
gen we meestal punten van Frankrijk, Ierland en
Israël. Groot-Brittannië en België stemmen bij
voorkeur niet voor Nederland.
IN DUBLIN houden ze vanavond de billen weer
dichtgeknepen. Het is leuk dat songfestival win
nen, maar de Ierse televisie RTE moet er even
niet aan denken. Met vier overwinningen in de
laatste zes jaar (1992, 1993, 1994 en 1996), en
zeven in totaal, is Ierland de succcesrijkste deel
nemer aan het liedjesfeest. De organisatie van
het festijn laten de Ieren gezien de hoge kosten
graag aan een ander land over. Frankrijk en het
Verenigd Koninkrijk wonnen elk rijf keer, maar
het laatste Franse succes dateert al weer van
1977 (Marie Myriam). In 1991 behaalde de Fran-
9aise Amina evenveel punten als de Zweedse Ca-
rola, maar volgens de tiebreaker regel ging de ze
ge uiteindelijk naar Stockholm. De Britten heb
ben een abonnement op de tweede plaats. Niet
minder dan veertien keer haalden ze het zilver
binnen. Nederland (vier keer winst) is nog nooit
als tweede geëindigd.
HET SONGFESTIVAL moet niet serieus worden
genomen, het is om te lachen. Engeland kent
speciale Eurotrash parties. De feestgangers
'adopteren' een land, nemen een gerecht mee
uit dat land (rolmops is populair) en gezamen
lijk wordt reikhalzend uitgekeken naar het
hoogtepunt van ieder songfestival: de puntentel
ling. Paul de Leeuw wekte enkele jaren geleden
verontwaardiging door zijn ludieke benadering
van het jodelfestijn. Terry Wogan, vanavond in
Birmingham één van de presentatoren, staat
jaarlijks op de BBC garant voor een spottend
commentaar op de bizarre kledij, uitzinnige
kapsels en onbeholpen danspasjes van de deel
nemers. Noorwegen is voor Wogan en de Britten
synoniem met nul points. De eerlijkheid gebiedt
te zeggen dat de Noren slechts drie keer op die
hatelijke nul zijn blijven steken, in 1981 voor het
laatst. De lage score van Willeke Alberti in 1995
zorgde voor veel ophef, maar Nederland heeft
het regelmatig (4 keer 2 punten, 2 keer 1 punt)
nog slechter gedaan. De twee nullen uit 1962 en
1963 zijn het dieptepunt
FINLAND doet al sinds 1961 mee. Verder dan
een zesde plaats zijn de Finnen niet gekomen.
Portugal reikte bij 33 dappere pogingen even
eens niet verder dan een zesde plaats. Grieken
land staat sinds 1974 droog, Turkije (19 keer
deelnemer) boekte vorig jaar met een derde
plaats het beste resultaat. Van de 'oude' deelne
mers (na de val van de Muur en de opening van
Oost-Europa kwam er een sloot deelnemende
landen bij) heeft ook Cyprus nooit gewonnen.
Gegevens uit: The Complete Eurovision Song Con
test Companion, van Paul Gambaccini, Tim Jo
nathan Rice, Tony Brown, Pavilion Books. Prijs ca.
f42,50.
Het mag dan volgens sommigen,
bijvoorbeeld BBC-presentator Terry
Wogan, één grote grap zijn, vanavond
zitten wel miljoenen Europeanen aan
de buis gekluisterd voor het Eurovisie
Songfestival. In Birmingham is alles
klaar voorde finale van dit liedjesfestijn
dat Europa al 43 jaar bijeenhoudt.
Verslaggever Martin Hermens liep de
afgelopen week rond in de grauwe
festivalstad met de vriendelijke
inwoners en peilde alvast wat
meningen.
De vertegenwoordiger van Duitsland, Guildo Hom. Het lied 'Guildo hat euch lieb', waarmee
Horn de voorronde won, leidde in Duitsland tot een felle discussie tussen zijn aanhangers en an
dersdenkende muziekdeskundigen. Meent Horn het serieus als hij zingt 'Piep, piep, piep, ich hab'
dich lieb', of 'verarscht' hij de Duitse Schlager? foto ap
De 25-jarige Imaani treedt aan namens Engeland. Ze wist afgelopen week de nodige aandacht te
trekken. Niet alleen omdat ze mooi is om te zien, maar vooral ook omdat haar liedje 'Where are
you?' tot de grootste kanshebbers gerekend wordt. foto ap
indrukwekkende cijfers te blijven: naar schatting
ligt er meer dan dertig kilometer aan kabels in de
evenementenhal.
De strijd om de media-aandacht was bij voor
baat al vergeven. Nog voordat de Duitse Guildo
Hom en de Israëlische Dana International voet
zetten op Britse bodem, wist Europa al alles over
hun omstreden bijdragen aan het festival. De af
gelopen dagen is Dana (een zingende transseksu-
eel) de ongekroonde winnares geworden als het
gaat om aandacht in de media. De zangeres ge
droeg zich als de diva waarover ze zingt: bits ach
ter de schermen, maar lieflijk lachend zodra er
camera's in de buurt waren.
De 25-jarige Imaani uit Engeland wist ook de
nodige aandacht te trekken. Niet alleen omdat ze
mooi is om te zien, maar vooral ook omdat haar
liedje Where are you tot de grootste kanshebbers
gerekend wordt. Aardig detail: Imaani is de eerste
zwarte zangeres die Engeland vertegenwoordigt
op het songfestival. De BBC doet al sinds 1957
mee.
Goede ambassadeurs
De keuze voor Birmingham als festivalstad was
niet zo handig. Tegelijk met het Eurovisie Song
festival vindt er in de stad een groots opgezet
congres van de Wereld Gezondheid Organisatie
plaats. Volgende week is er een vergadering van
de G8. Dat legt een grote druk op de beschikbare
hotels en de menskracht die voor dergelijke eve
nementen noodzakelijk zijn.
Het bestuur van deze industriestad probeert
zich met deze activiteiten nadrukkelijk op de we
reldkaart te zetten. Maar een toeristische trek
pleister zal Birmingham nooit worden. De over
vloed aan beton geeft deze grauwe stad een triest
en troosteloos aanzien. Zelfs als er een dag de
zon schijnt, zie je de tranen over het beton lopen.
Aan de inwoners van de stad ligt het niet. Die zijn
opvallend vriendelijk. Alsof ze een cursus 'hoe
om te gaan met buitenlandse gasten' hebben ge
volgd. Maar het is een oprechte vriendelijkheid.
Waar je ook gaat of staat, ze zijn altijd bereid je te
helpen.
Het zijn stuk voor stuk ook goede ambassa
deurs voor hun stad: ze slagen erin mooie dingen
te ontdekken in die grauwe werkelijkheid. Vanuit
het Eurovisie-circus kregen ze overigens niet veel
terug. Toen een plaatselijke variant op Hoog Ca-
therijne dinsdagavond de deuren opende voor de
festivalgangers moesten de inwoners van Bir
mingham in de regen lijdzaam toezien hoe ach
ter de glazen deuren rijkelijk drankjes en hapjes
uitgedeeld werden. De Eurovisie-koopavond was
overigens geen succes.
De officiële ontvangsten van het stadsbestuur en
van de BBC groeiden uit tot feesten der verbroe
dering. ledereen praatte er met iedereen, zolang
ze maar een officiële uitnodiging konden over
leggen. En die waren vaak moeilijk te bemachti
gen. De BBC hanteerde daarbij het beleid om de
pers zoveel mogelijk buiten de deur te houden.
Ook bij het slotfeest na afloop van de Finale van
vanavond zijn journalisten nadrukkelijk niet wel
kom.
In de aanloop naar de uitzending van van
avond zijn er weinig schokkende dingen gebeurd.
Okay, er was een klagende Griekse componist die
in eigen land niet aan de bak komt. De Israëli
sche Dana was zo brutaal om een persconferen
tie zo maar af te blazen. De Zwitserse Gunvar er
kende dat er pikante foto's van haar zijn gemaakt
en kreeg zo een beetje aandacht die ze met haar
liedje nooit had gekregen.
Terry Wogan kon ook al niet meer voor een
storm in een glas water zorgen met zijn uitdagen
de uitspraken. „Elk jaar zeggen we: het kan nooit
slechter zijn dan dit jaar," zei hij in een interview.
„Maar dan blijkt steeds weer dat het wél kan."
Wogan beschouwt het festival als één grote grap.
„Ik hou van de fantastische gekte van het Eurovi
sie Songfestival. Van de grote illusie dat het men
sen en culturen uit Europa dichter tot elkaar zou
brengen. Het enige dat het festival duidelijk
maakt, is hoe verschillend we allemaal zijn. Hoe
haal je het in je hoofd om te denken dat een
Turkse jury een Zweeds liedje kan beoordelen?"
En toch gaat die Turkse jury dat vanavond
weer doen. Via Televoting. Iedereen die wil, kan
na het horen van de 25 liedjes per telefoon een
voorkeurstem uitbrengen. Het aardige is dat er
per huishouden drie keer gebeld kan worden.
Lekker vanuit de huiskamer met een drankje en
een hapje bij de hand. De Europese Omroep
Unie hoopt zo de populariteit van het festival te
vergroten.
Taal naar keuze
De komende jaren zijn nog meer van dat soort
maatregelen te verwachten. Vanaf volgend jaar
mag elk land in een taal naar keuze zingen. Het
ligt voor de hand dat het merendeel van de deel
nemers dan voor het Engels kiest. Sinds 1977 is
dat niet meer voorgekomen. Het gebruik van
muziek op band is nu helemaal vrij gelaten. Het
lijkt erop dat over een paar jaar het orkest hele
maal uit beeld verdwijnt. Vandaag gaat het voor
alsnog op de ouderwetse manier.
Bij de bookmakers staat Engeland genoteerd
als gedoodverfde favoriet. Ook België, Zweden,
Ierland, Israël, Malta en Nederland zouden vol
gens de gokkers goede kansen hebben. Er zijn
echter weinig mensen die deze voorspellingen
durven onderschrijven.
„Het is niet duidelijk in welke richting het
songfestival zich ontwikkelt", zegt Paul Gambac
cini, mede-auteur van het boek The complete Eu
rovision Song Contest Companion. „Sinds de
splitsing van de populaire muziek in zoveel ver
schillende stijlen, is het moeilijk te achterhalen
wat het Europese publiek precies wil."
Engeland songfestival-favoriet bij de bookmakers
ou het dan toch een keertje lukken?
drieëntwintig jaar na het succes van
%ing-a-dong opnieuw een Nederland
se overwinning op het Eurovisie Songfestival?
Het lot van Edsilia Rombley en haar liedje Hemel
aarde ligt vanavond in de handen van de mil
joenen televisiekijkers in Europa. Zij bepalen
dit keer wie er met de Grand Prix naar huis
In een interview met de Evening Mail
wond BBC-coryfee Terry Wogan er eerder de-
ze week geen doekjes om. „De Nederlandse
inzending naar het songfestival is de beste", al
dus de man die vanavond samen met Ulrika
Jonsson de 43ste finale van het liedjescircus pre
senteert. Wogan is niet de enige in Birmingham
die dat vindt. In de wandelgangen zijn steeds op
nieuw enthousiaste oordelen over Edsilia en haar
liedje te horen. Voor het eerst sinds jaren wordt
de Nederlandse inzending tot de serieuze kans
hebbers gerekend. De laatste keer was met Ruth
Jacott, nu precies rijf jaar geleden en ook al met
een liedje van het hitduo Eric van Tijn en Jochem
Fluitsma.
„Het is ongelofelijk wat ze hier presteert", zegt
Van Tijn trots. „De act staat als een huis. Haar
uitstraling en haar stem moeten het doen. Het
belangrijkste voor ons is dat we een perfecte pre
sentatie geven. Daarna blijft het afwachten hoe al
die mensen in Europa daarover oordelen. Maar
daar heb ik het volste vertrouwen in."
De 20-jarige Amsterdamse treedt vanavond als
achttiende deelnemer aan op het enorme podi
um in de National Indoor Arena in het centrum
van Birmingham. Het decor heeft iets weg van
een grote viskom inclusief de zwierige staart van
een walvis en de boeg van de Titanic. Het oogt
een beetje ouderwets. Geen wonder, want ont
werper Andrew Howe-Daries heeft zich laten in
spireren door de vormgeving uit de jaren zestig,
zeventig en tachtig. Hij voegde daar de techniek
van het huidige decennia aan toe. Het decor is
niet het meest fraaie visitekaartje dat vanavond
het songfestival bij driehonderdmiljoen mensen
in de huiskamer brengt.
Drieëndertig leden van de Eurovisie zenden
het programma uit. Ook in Australië, Canada en
Korea verschijnt Edsilia met Hemel aarde op de
buis. Meer dan honderdvijftig technici zijn achter
de schermen in de weer om deze klus voor de
BBC te klaren.
Omstreden
Naar eigen zeggen heeft de Britse omroep zijn
beste mensen ingezet voor het prestige-project.
Met een investering van bijna 17,5 miljoen gul
den wordt het één van de duurste songfestivals
ooit. Vijftien camera's registreren vanavond de
verrichtingen van de deelnemers. Zo'n 350 be
weegbare lampen moeten voor elk land een ei
gen sfeer oproepen. En om even bij het lijstje van
