ipROEFENIS
Een
rots vol
Toerisme
RDAG 9 ME11998
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
gereld; nu een attractie
(dagjesmensen. Wie het op
lometer uit de kust van
pstad gelegen Robbenei-
il bezoeken, moet tijdig
jveren. De belangstelling is
m. Maar of de toerist op
agen ovtl
Jaarbfyenken wordt bediend i:
echt CSr
litleg d(
leschrijv
mei
i en Ai
weede. Want wie iets wil
en van de tijd dat Nelson
dela en de zijnen er gevan-
aten, kan waarschijnlijk
in Euiteen boek lezen. Of de
i USA
re ^«lorten doorvlooien van het
Ie Kruis en Amnesty Inter-
üiftsi
de beroemdste gevangenis I achtergrond steeds het feeërie
ke, aan de voet van de Tafelberg
twinkelende Waterfront; recht
vooruit het naargeestige, snel
groter wordende gevangenisei
land. Het is even wennen: tus
sen Zuid-Afrika's grootste trots
en diepste schande ligt niet
meer dan twaalf kilometer.
Op Robbeneiland herinnert
weinig aan de wanhoop van de
ongelukkigen die hier levens
lang moesten opknappen. Tot -
zo was de bedoeling - de dood
er op volgde, 't Is er heet, kaal
en vooral saai. Daar is de in de
zon gloeiende steengroeve, ver
volgens de begraafplaats en ten
slotte de gevangenis. In blok B,
nummer 5 zat mister Nelson
Mandela, yeah mom, in this
one. Derrick Grootboom - de
gids - was van '86 tot '91 zélf
gedetineerd op het eiland, maar
als hij die periode al heeft ver
werkt, dan valt dat uit zijn ver
haal niet op te maken. Mono
toon en afstandelijk. Fotografe
ren is eigenlijk verboden, maar
na een aanvankelijk felle waar-
IKruis en Amnesty Inter- schuwing laat-ie iedereen on
bekommerd zijn gang aan. Puh,
ial wat zou hij zich druk maken.
De rondleiding duurt twee uur.
Maar alleen op de binnen
plaats, die 'de tennisbaan' werd
genoemd, is er iets van de hui
ver die je normaliter hebt op
plaatsen waar zich tragedies af
speelden. Grootboom vertelt
het verhaal van de gevangene
die ze tot aan zijn nek in het
zand begroeven en die blind
werd nadat de bewakers op z'n
hoofd hadden gepist. Een fatale
combinatie van urine en on
barmhartige zonneschijn. Het
was de gebeurtenis die op Man
dela de meeste indruk had ge
maakt tijdens zijn verblijf op
Robbeneiland. Vertelde hij
Clinton onlangs nog.
Maar verder? Verder is het alsof
Zuid-Afrika zich zo schaamt
voor wat zich op Robbeneiland
allemaal voor ellendigs heeft af
gespeeld, dat elke verwijzing
vroeger er
•REN/ötö is vermaard en laat een
ibad zien op Seapoint
istad) midden jaren zeven
lava-Ba
og niets aan de hand in
„esi-Ba nd van de apartheid. Ge
51A. Voll ie'd kent geen tijd. Een
veek. 05 n düikt voorover gehoekt
78-6174 iet water; boven hem -
erdringend op de plank -
T lange rij andere bad-
rowpj ihandenwrijvend klaar. In
issin krioelt het van de
Lid anv^mers pjet js warm van_
Op de achtergrond, nog
:htbaar tussen de golven
Atlantische Oceaan, ligt
aat 8 021 Lrillend splinter-
in 30,02 bbeneiland.
Ie 59! (K1 loen al s wereld be-
113*01 dstege
nis was,
Trav loeilijk
g;
llist n, nMan-
auto)
stkust)ïtienja.
Hand 2 Nu ligt
i Cook E te liggen
f een off tnie-
Jam (SG
DEN DOBBELSTEEN
fro, wat er
ït Qanta noet
)WD auli maan-
\TISbin gen. Sol
De Kei| er, die
20-625» inCity
iR/ANVf uid-Afrikaans Las Vegas
e, wilde Robbeneiland
leren in een pretpark met
:aso/Mtlccommodatie. Slapen in
vervoe1 len. Kon het exclusiever?
Folderl ide Olympische Spelen in
/SGR an Kaapstad zouden zijn
leeld (in plaats van aan
waren ze er wellicht ge-
Jgnv.a Althans, dat idee leefde,
■tc. Div 1 Isnog echter, heeft het er
Dser 071 hijn van dat Robbenei-
ch in ijltempo ontwikkelt
van Kaapstad. Met de ze-
jiken, rofan prisoner 466/64, Nelson
Zee v ela, die in maart niet te
cult ,1 td was samen met gast
D 071-51 nton giimiachend te po-
ar zat opgesloten. De be-
PERU 25 elling is enorm. Wie het
id kl. gri talige gevangeniseiland
-514284 1998 wil bezoeken, moet
1 07 Hm ^tevoren reserveren.
95 - Ec bet geit ^at een toe"
livia/Pei *aartie (inclusief boot-
enezue' begin vorig jaar nog vijf-
ervoer e F kostte, daarna vijfenze-
5400 Lid en nu honderd.
ineiland- vijf kilometer
|1[ n anderhalve kilometer
stelt niets voor. Een ka-
rU h» j fi8e rots vo1 droefenis,
ertrekd 'nc*e verhalen die een
-318O30C interessant maken.
Dag 567 e8raPP<?n. 'Roken verbo-
>elt de gids in de rijdende
die als bus dient, 'wie het
ek 28/5i jet, moet hier blijven'. Ze
ek 12/51 nigedie lacht. Een collega
ek 12/5f iter onverwacht de deur
maccO n cel knallend in het slot
Deciahs P| voordat hiJ quasi
■/sar wegslentert - de ge-
bezoekers toe dat ze nu
=1TEMEf' nste weten hoe de gevan-
Dappart zich voelden,
op de' Berti's Landing is het met
atis bot e"calamaran 25 minuten
>41-5335 naar Robbeneiland. Een
e'digender tocht valt op
FT HA e van Kaap de Goede
niet te maken. Eerst - be
door met hun staart ap-
serende zeehonden - de
,j 'ge haven door, vervol-
reis 25< ezwartgl>mmende, met
f 53? schuim opgetutte zee-
sreldstè :nv°°rbij en ten slotte de
071-514 en mist van stuivend wa-
gedekte oceaan op. Op de
één te veel is.
Frisse, in pas
teltinten opge
verfde cellen,
een in voor
naam hout uit
gevoerde re
ceptie met tus
sen twee gete
kende duifjes
de slogan 'Pea
ce for the futu
re' en de 'uni
versiteit' (een
keurige bad-
ruimte) waarin
advocaat Mandela en diens me
degevangenen Govan Mbeki en
Walter Sisulu minder geletter
den op slinkse wijze de leer van
Karl Marx verklaarden. Groot
boom: Waarna ze als ontspan
ning een spelletje Monopoly
speelden." Hij lacht kakelend.
Het einde van de toer komt bij
de winkel voor bewakingsper
soneel aan de Kerkstraat. Kan
het troostelozer? Peperdure an
sichten - die je kunt versturen
met een poststempel van Rob
beneiland erop - ijskoude (dat
wel) blikjes Coca-Cola die zit
tend op het verbrokkelde be-
tonstoepje worden opgedron
ken, t-shirts en de landerige blik
van de cassière die denkt aan
haar vrijer aan de vaste wal. Ei
genlijk zou je zelf wat over het
eiland willen scharrelen. Maar
dat kan niet. Het is strictly for
bidden.
Gelukkig is de terugtocht naar
Kaapstad weer even weergaloos
als de heenreis.
Vanaf Signal Point (Kaapstad) is het twaalf kilometer uit de kust gelegen Robbeneiland op heldere dagen goed te zien. fotos rob van den dobbelsteen
FEITEN
CIIFERS
Het kopen van een gecombineerd toegangs- en ver
voerskaartje (100 Rand, circa 46 gulden) voor Robben
eiland is een tamelijk ingewikkelde affaire en dient
ruim voor het geplande bezoek - schriftelijk te gebeu
ren bij het Departement van Correctieve Diensten (fax:
021 41 11 05 9). Bij het loket aan de afvaart-steiger
(Berti's Landing aan het Waterfront) zijn de tickets
meestal uitverkocht. Handiger is het wellicht - tegen
vergoeding van een kleine commissie - tijdig het reis
bureau CTC Southern Africa in te schakelen, Postbus
30317, Tokai 7966, Kaapstad, Zuid-Afrika. Het verzoek
- bij voorkeur gericht aan mevrouw Marion Kelder -
kan in het Nederlands worden gesteld.
Het is niet verstandig mee te gaan met een schip van
langs het Victoria Alfred Waterfront leurende rederij
tjes. Zij varen alleen om het eiland heen en mogen niet
aanmeren. Op het eiland zelf wordt het boek 'Voices
from Robbeneiland' aanbevolen als een standaard
werk. In de boekhandels van Kaapstad liggen - onder
verschillende titels - echter veel betere beschrijvingen
van de voormalige gevangenis, die in de toekomst mis
schien als opleidingscentrum voor aankomende stu
denten gaat fungeren. In zowel de reisgids van de
ANWB als die uit de Expert-reeks (Uitgeverij Van
Reemst) wordt de turbulente, al met de komst van de
Portugezen en Hollanders (Van Riebeeck) begonnen
geschiedenis van Robbeneiland in het kort uit de doe
ken gedaan.
Een jonge bezoekster bekijkt op de binnenplaats van de gevangenis een foto, die toont hoe de gedetineerden
zittend in de brandende zon stenen met een hamer tot gruis klopten.
MANDELA
Nelson Mandela werd geboren op 18
juli 1918. Op beschuldiging van onder
meer sabotage en het voorbereiden
van een gewapende aanval op Zuid-
Afrika (met het ANC) werd hij veroor
deeld tot levenslange gevangenisstraf.
Die zat hij (van juni 1964 tot en met
april 1982) gedeeltelijk uit op Rob
beneiland. Daarna werd hij overge
bracht naar de Pollsmoor-gevangenis
aan de vaste wal en de laatste 14
maanden van z'n 27 jaar durende
hechtenis bracht hij door in de Victor
Verster-gevangenis te Paarl (niet ver
van Kaapstad). Na het afschaffen van
de apartheid kwam hij vrij op 11 fe
bruari 1990. In april 1994 koos het
Zuid-Afrikaanse volk hem tot presi
dent.
VAKANTIES
Vorig jaar werd Zuid-Afrika bezocht
door 70.000 Nederlandse toeristen;
13.000 meer dan in 1996. De stij
ging van ruim twintig procent zal - zo
is de verwachting - dit jaar nog wor
den overtroffen. Niet in het minst
door de activiteiten van De Jong Intra
Vakanties, die sinds maart dit jaar in
samenwerking met Transavia weke
lijks een chartervlucht uitvoert op
Durban aan de Zuid-Afrikaanse oost
kust. Van daaruit worden zowel bus
als individuele autorondreizen uitge
voerd. Een 9-daagse autorondreis is
er bij De Jong vanaf 1585 gulden;
vooreen 16-daagse busrondreiswaar
in zowel het Krugerpark in het noor
den als Kaapstad in het zuiden wordt
bezocht, moet ruim 3300 gulden
worden betaald.
Zuid-Afrika is eveneens opgenomen
in de programma's van zo'n vijftig an
dere Nederlandse touroperators waar
bij wordt gevlogen op zowel Johan
nesburg (tussenstop) als Kaapstad.
Hoewel het maken van een prijsverge
lijking gezien de huidige concurren
tiestrijd tussen de verschillende
luchtvaartmaatschappijen een hache
lijke zaak is, lijkt de door Austrian/Sa-
bena en Swissair gevormde combina
tie het goedkoopst (retour vanaf circa
1400 gulden). Er dient dan wel een
overstap te worden gemaakt in het
buitenland. De reistijd bedraagt der
tien uur of meer.
Informatie: Zuid-Afrikaans Verkeersburo,
Josef Isralskade 48a, 1072 SB Amsterdam,
telefoon 020 - 66 46 20 1 of het ANVR-
Reisbureau.
Reinaert de Vos
De restanten van het in 1863 afgebroken kasteel (borg) Ew-
sum te Middelstum en de Grote Markt in Groningen vormen
eind mei en begin juni het decor van een op het verhaal 'Rei
naert de Vos' geïnspireerd muziekspektakel. De eerste twee
aktes spelen zich 's middags af op het terrein van de voormali
ge borg; de ontknoping volgt 's avonds op de tot arena omge
toverde Grote Markt. Toeschouwers - die hun auto kunnen
parkeren in het Transferium aan de rand van Groningen - wor
den vervoerd per bus. 'Van alle tijden - van alle streken', zoals
de titel van de eigentijdse opera luidt, wordt opgevoerd op 28
en 30 mei en op 1, 3, 5 en 7 juni. Kaarten (vanaf 60 gulden
per persoon) zijn verkrijgbaar bij de VW Stad Groningen, Ge
dempte Kattendiep 6, Groningen. Maar ze kunnen ook worden
besteld via telefoonnummer 09 00 - 20 23 05 0 (tijdens kan
tooruren, 1 gulden per minuut)
Bevrijders achter prikkeldraad
Met de expositie 'Bevrijders achter prikkeldraad' haalt het Air
borne Museum Hartenstein, Utrechtseweg 232 in Oosterbeek
een vergeten groep naar voren: de zesduizend militairen van
de le Britse Airborne Divisie, die na de slag om Arnhem (17-
26 september 1944) door de Duitsers krijgsgevangen werden
gemaakt. Er wordt een indruk gegeven van onder meer het
werken en leven in gevangenschap, de steun van het Rode
Kruis en de bevrijding. Te zien tot en met 1 november.
Informatie: telefoon: 026 - 33 37 71 0.
Dassenburcht
De expositie 'Dassen in het donker' geeft niet alleen informa
tie over het gedrag en de leefwijze van het bedreigde, marter
achtige roofdier en de gevaren die op de loer liggen, maar
gunt de bezoekers ook een blik in een dassenburcht. De ten
toonstelling is het hele seizoen te zien in het Museum en be
zoekerscentrum 'Het Aardhuis' in Hoog Soeren (ingang aan de
oude rijksweg Apeldoorn-Amersfoort bij kilorrieterpaal 30,2).
Informatie: telefoon: 055 - 51 91 33 7.
Spaanse toltarieven
Het tolgeld voor de voor vakantiegangers zo belangrijke auto-
pista tussen Tarragona en Alicante in Spanje is opnieuw ver
laagd. Na de forse, eind vorig jaar doorgevoerde reductie,
werd het bedrag nu nóg verder teruggeschroefd tot 3865 pe
seta's (circa 50 gulden). Dat is ruim 1600 peseta's (ongeveer
20 gulden) minder dan vorige zomer. Overigens is in 1997 -
zo meldt het Spaens Verkeersbureau te Den Haag - in Spanje
bij elkaar 350 kilometer nieuwe autosnelweg opengesteld.
Vooral Galicië (152,8 kilometer) profiteerde van deze bouw
woede. Voor het vakantieverkeer was de openstelling van de
nu geheel gereed zijnde 'Autovia del Mediterréneo' (Algeici-
ras-Malaga) van groot belang.
Mini-golfen tussen watervallen
De Kasteeltuinen in Arcen zijn uitgebreid met een Golftuin. In
deze Europese primeur van twee hectare kunnen bezoekers
mini-golf spelen tussen watervallen, begroeide hellingen, grot
ten en rotspartijen. De Golftuin is ook een aantrekkelijk wan
delgebied.
Asperges
Bij een groot aantal VVV-kantoren in Limburg is de nieuwe full
color Asperge-brochure verkrijgbaar. In deze folder presente
ren zich zo'n veertig restaurants in Noord- en Midden-Limburg
met speciale asperge-menu's. Ook bevat het boekwerkje een
aantal trips voor tips (Aspergebeddenroute) en enkele recep-
MP
Een asperge-steker aan het werk.
WERELDWIJD WEG
Het World Wide Web, in de volksmond meestal 'Het Internet'
genoemd, stroomt bijna over van toeristische informatie. Er
is bijna geen plek ter wereld of er is wel iets over te vinden op
één van de miljoenen sites van het web. Voor wie op reis gaat
is het Internet een onuitputtelijke bron van informatie en
mogelijkheden om een reis te plannen.
Robbeneiland is historisch gezien wellicht een van de belang
rijkste eilanden ter wereld. Het Internet zou er dus van moeten
overlopen. Maar dat valt tegen. Zoekmachine Altavista retour
neert slechts 42 plekken, waarvan de meeste afkomstig zijn van
reisbureaus, die toeristen naar Zuid-Afrika willen lokken en
daarbij een boottochtje naar de voormalige gevangenis van
Nelson Mandela inplannen. Veel verder dan een paar foto's
(van de cel en van een rotspartij vol robben) kom je eigenlijk
niet. Zeer opvallend reageren de divsrse zoekmachines totaal
niet op de combinatie van Robbeneiland en Mandela. Wat je
wèl vindt is een site over...Ameland. Vreemd? Nou, voor het
World Wide Web niet, want Ameland is tenslotte het robbenei
land van de Wadden...
Daarom maar een paar algemene tips over Zuid-Afrika. Een
mooie en zeer nuttige site is die van Geocities, een wereldwijde
verzameling van onder meer toeristische informatie. Een be
hoorlijke wegwijzer is ook de site van het Zuid-Afrikaanse bu
reau van toerisme.
Voor wie dichtbij huis wil blijven aansluitend nog een paar tips
over de belangrijkste grote steden om ons heen: Parijs. Londen
en Berlijn, plekken die altijd drommen mensen trekken.
http://www.geocities.com/TheTropics/8240
http://www.tourism.co.za
http://www.paris.org
http://www.openworld.co.uk/britain/wel2lond.html
http://www.virtual-london.co.uk/menu.html
http://www.belin.de
http://www.belin-info.de
