n
Recreatie in
een kernreactor
17
ZATERDAG 2 MEI 1998
EN
Pretparkkoning van Oost-Nederland brengt afgedankte centrale tot leven
Henny van der Most doet 'alles
uit de hand' in Kalkar. De foto's
geven een indruk van hoe de
kernreactor er als pretpark uit gaat
zien. FOTO'S FRANK UYLENBROEK
WIM VAN WANROOY
Sfe
hij zich later bedenkt, wordt er weer een dik
ke streep door gezet. Een echt plan heeft hij
niet, alleen de grote lijnen staan vast. Ik heb
eerder al voor hem gewerkt in Almelo. Hij
vindt het prima wat ik doe," aldus de Belg, de
man achter onder meer het nieuwe tropische
zwembad, dat in de kernreactorruimte wordt
gerealiseerd.
Jora-projecten werkt in Kalkar aan de de
coratie en thematisering in het pretpark. Met
beplanting en rotspartijen. ,,We hebben er
voorlopig voor ongeveer een jaar werk aan.
Maar garanties zijn er niet. Van der Most te
kent geen contracten. Hij kan ons dus zo een
schop onder de kont geven. Maar aan de an
dere kant is het heerlijk werken. Je hebt veel
vrijheid van handelen. Heb je een machientje
nodig? Koop maar. Als het werk daardoor
sneller en beter gaat kijkt hij niet op 30.000
gulden", zegt directeur Elans Imanse.
Van der Most lacht breeduit, maar reageert
verder onverschillig. „Zo werk ik nu eenmaal.
Als ik een kegelbaan in een ruimte kwijt wil
en die baan is te lang, dan zaag ik er gewoon
een halve meter af. Passen zal-ie. Niemand
die het merkt. Dat is nu wat ik noem flexibel
werken. Ik teken daarom ook geen contrac
ten met bedrijven die hier bezig zijn. Dat kan
ik er inderdaad meteen van af als ik dat wil."
IJZER
Oud ijzer, je struikelt erover bij de rondlei
ding door de onderaardse gewelven en gan
gen. Er moet nog 20.000 ton staal en 2500 ton
aan koperen kabels in de kerncentrale aan
wezig zijn. De handelaar in Van der Most
komt weer boven. „Dat brengt allemaal geld
op, want ik sloop het eruit om te verkopen.
Er is ook nog speciale reactorolie. Die heb ik
al aan Fransen verkocht. Ik heb wel het idee
gehad dat iedereen hier dacht: die Hollander
komt oud ijzer ophalen en dan loopt hij hard
weer weg." Van der Most lacht.
Het is nog stil in Kalkar. Tweehonderd be
zoekers per dag, dan heb je het wel gehad.
„Alles komt goed", zegt Van der Most.
„Wacht maar af. Die Duitsers zijn enthou
siast. Reclame hoef ik niet te maken. Nee,
ook in Nederland niet. Mond-tot-mond-re-
clame is de beste reclame die je kunt hebben.
En ik heb al gemerkt dat het ook hier werkt.
We hebben het hele Rührgebied als achter
land. Trouwens, als er nu duizend bezoekers
op een zondag komen, hebben we hier onze
handen vol. Leid dat allemaal maar eens in
goede banen door dat ingewikkelde gangen
stelsel."
Binnenkort wordt de volgende attractie in
Wunderland in gebruik genomen. De Wes-
ternbar, waar je in verschillende hoeken bij
voorbeeld kunt hoefijzergooien, spijkers
slaan en laserschieten. Van der Most: „We
hebben nu pas één procent van de attracties
klaar. Wie langer dan vier uur blijft en daar
ongeveer 45 gulden voor betaalt kan eten en
drinken zoveel hij wil. De portemonnee gaat
in Kernwasser Wunderland maar één keer
open."
Behalve de zijne.
iSHHEMT mm w - - - 11 11
^elijks werken
MMerd mensen aan
hal,: ,..T
oen erwezenlijking van
jbad,,
«i, oiroom van Henny
en F J
mmderMost. De
inman uit
ISTfl
o4 yssel laat de
j, ei.icentrale in Kalkar
s. 1J
vrouwen tot een
iogelh
1parkMet behulp
Bhet Rijnsburgse
pimiijfjora, da t onder
be
zorgt voor
apkai
;™jantingen
0 9. partijen zorgt,
i.t 'Kernwasser
3 wo nderland'een
srwall
|ejfyldattractie
1 2e r
ii'ik dFen- „Alles moet
o,.|Jmogelijk zijn.
|*T\-\ alkar als pretpark. Toen er in
1973 met de bouw van de snelle
^^kweekreactor in de Duitse deel
staat Nordrhein-Westfalen ten zuidoosten
van Kleef werd begonnen, kon niemand ver
moeden dat het ooit nog eens zover zou ko
men. Het gezamenlijke energieproject van de
Bondsrepubliek Duitsland, Nederland en
België stond weliswaar onder zware maat
schappelijke en politieke druk, maar dankzij
de geïnvesteerde acht miljard gulden stond
ogenschijnlijk niets de opening van de kern
centrale in de weg. Maar vijf jaar na de ople
vering viel in 1986 het doek voor de centrale
aan de Rijnoever. De deelstaatregering wei
gerde de benodigde vergunningen af te ge
ven. Nu, twaalf jaar later, wordt er in en rond
jde kerncentrale hard gewerkt aan een nieuw
toeristisch park van internationale allure:
Kernwasser Wunderland.
Het geesteskind van de Overijsselse zaken
man Henny van der Most (48) moet in 2004
klaar zijn en jaarlijks een miljoen bezoekers
gaan trekken. Het mag van hem ook wel een
jaar later worden opgeleverd, want het is nu
toch al open. De man uit Rheezerveen, die
liefst 53 hectare grond tot pretpark kan om
toveren, heeft geen haast: „Het moet goed
gebeuren. Je kan uit financieel en logistiek
oogpunt toch niet alles in één keer realiseren.
Alleen als ik de lotto win, komt alles in eerr
stroomversnelling. Niet eerder. Alle ruimtes
hier in Kalkar moeten tot in de puntjes benut
worden. De bezoeker moet straks tijdens het
doorkruisen van de centrale van de ene ver
bazing in de andere vallen. En het moet net
zo'n succes worden als de drie andere parken
die ik heb neergezet. Kalkar moet een we
reldattractie zijn", zegt hij.
Fiasco
Het is een regenachtige dag in Kalkar. De
miljonair is dit keer vanwege het voorspelde
onweer niet met zijn privé-helikopter naar
Wunderland gekomen. Hij heeft zich door
zijn privé-chauffeur, die tevens zijn piloot in
vaste dienst is, in zijn fraaie Mercedes laten
voorrijden. Buiten is weinig bedrijvigheid.
Enige bezoekers - met helmen op - krijgen
een rondleiding, die ze later omschrijven als
indrukwekkend. „Toch waren die rondleidin
gen tot nu toe een fiasco", bekent Van der
Most. Hij had gerekend op meer belangstel
ling en nieuwsgierigheid. „Want waar kan dat
nou, een kijkje nemen in de keuken van een
kerncentrale? Alleen hier in Kalkar. Maar ik
heb de organisatie van die rondleidingen uit
handen gegeven en dat had ik niet moeten
doen. Ik heb dat inmiddels teruggedraaid. Nu
gaat het beter."
Als Kernwasser Wunderland over een jaar
of zes eenmaal voltooid is, beschikt het pret
park onder meer over vier hotels met in to
taal tweeduizend bedden en veertig verga
derzalen. Er komen talrijke restaurants, een
disco, een museum, een ontbijtzaal achter
een glazen wand voor vierhonderd mensen,
een bioscoop, een goed geoutilleerd sport
centrum, een luxueus winkelcentrum, een
tropisch zwembad, en noem maar op. Hoe
veel geld Van der Most precies in het opzien
barende project gaat investeren, weet hij nog
niet. „Zeventig, tachtig, honderd miljoen? Je
kunt hier geen prijs op zetten. Kijk als Warner
Brothers aan een nieuw project begint, kan
het wel nagaan wat zo'n investering kost.
Maar ik moet slopen en bouwen, hokken en
gaten vullen in een bestaande ruimte. Dat is
wel wat anders dan een volledig nieuw park
aanleggen."
Levenswerk
Dagelijks werken honderd 'mensen aan de
verwerkelijking van de droom van Van der
Most, die Kernwasser Wunderland zo'n
beetje als zijn levenswerk beschouwt. De
werknemers doen dat in een doolhof van
gangen en tunnels, waar bij een rondgang
een aanslag op het oriëntatievermogen van
de bezoeker wordt gepleegd. Geen nood zegt
de manager, dat komt straks allemaal dik
voor elkaar. Er gaat bijvoorbeeld een treintje
door de voormalige centrale rijden, dat de
bezoekers van station naar station brengt.
Van der Most wijst op een gat in de dikke
muur. „Kijk, hier komt een station voor men
sen die van hun hotel naar de disco gaan,
daér voor bezoekers van de Egyptische cata
comben, daér voor het Mexicaanse gedeelte
en ga zo maar door. Het wordt de bezoekers
heus niet al te lastig gemaakt, al duizel je nu
nog van de gangen. Kijk, hier lopen we naar
beneden, dertien meter diep. De liften wer
ken nu nog niet, maar dat komt natuurlijk
ook in orde."
Van der Most is behalve de architect ('ik
doe alles uit de hand, er staat niks op papier')
van Kalkar ook de schepper van onder meer
attractiepark De Bonte Wever in Slagharen.
Hij bouwde ook Speelstad Oranje in Beilen
en bedacht het prestigieuze Preston Palace in
Almelo. Hij haalde ook de grote glazen ont
vangsthal van Archeon - die in 1992 als Ne
derlands paviljoen gebruikt werd tijdens de
wereldtentoonstelling in Sevilla - weg uit Al
phen aan den Rijn. Om die te verplaatsen
naar het sportcomplex De Smelt in Assen.
„Archeon, dat wordt nooit wat. Dat is alleen
maar kommer en kwel," is zijn mening over
het archeologisch themapark.
Uniek
Hij heeft een wonderlijke manier van zaken
doen. In meerdere opzichten kan de pret
parkkoning van Oost-Nederland een 'einzel-
ganger' worden genoemd. De strategie van
de ijzerhandelaar ('dat ben ik nog steeds')
bestaat uit het opkopen van oude gebouwen.
Dat maakt hem uniek. De Bonte Wever heeft
als basis een oude textielfabriek, de aardap
pelmeelfabriek van Beilen werd Speelstad
Oranje en in Almelo veranderde hij een voor
malig ziekenhuis in een luxueus uitgaansho-
tel. „Ik heb een voorliefde voor oude gebou
wen. Dat ziekenhuis heb ik gekocht toen ik
op weg was een vaatwasser aan te schaffen.
Ik liep eerst door het ziekenhuis heen en was
meteen verkocht."
Niemand doet hem dat na, zoals ook nie
mand een kerncentrale opkoopt om er 'iets
leuks' mee te gaan doen. Van der Most is ge
woon onvoorspelbaar. Hij schoof in Kalkar
als laatste aan de onderhandelingstafel.
Mocht nog meedingen nadat het gemeente
bestuur van Kalkar al vijf kandidaat-kopers
had uitgezocht. Van der Most kreeg naar ei
gen zeggen een staande ovatie toen hij zijn
plannen voor de centrale ontvouwde. Hij ver
zon de naam 'Kernwasser Wunderland' de
avond voor zijn presentatie. Een inval. Zoals
bij Van der Most veel toevallig gebeurt, maar
wel met veel succes. „De anderen wilden de-
ze grond alleen als industriegrond gebruiken.
Dat heeft Kalkar genoeg. Die maakten dus
geen kans. En als ze dit spul hadden moeten
slopen, zou dat een miljard gekost hebben. Ik
heb het voor een koopje. Maar als het park
straks klaar is en ze zien wat het geworden is,
denk ik dat ze me eigenlijk nog wel tien mil
joen gulden-mee hadden willen geven."
Water
De nu uitgekochte Kalkar-eigenaar Schnell
Bruter Kernkraftwerkgesellschaft (SBK) in Es
sen ging in 1995 akkoord met de verkoop aan
Van der Most. Die zegt op zijn beurt dat
Kernwasser Wunderland, dat in mei 1996 zijn
poorten opende, totaal anders moet worden
dan andere parken in Nederland en daarbui
ten. „Geen Efteling, geen Eurodisney, geen
Walibi. Nee, anders en grootser, met heel
veel waterpartijen in elk geval. Dat water
loopt als een rode draad door het hele park,
dat ook zijn naam daar aan ontleent."
Een van de paradepaardjes van Van der
Most wordt de invulling van de kernreactor.
„Je moet hier in Kalkar kunnen zweven. Let
terlijk. Door grote propellers kan ik de lucht
met behulp van motoren laten circuleren. In
de 35 meter diepe kernreactor van de centra
le maken we dat mogelijk, die is er voor ge
maakt." Van der Most krijgt al een kick bij
het idee. „Straks kunnen er vijf mensen tege
lijk in het vat zweven. Alles computerge
stuurd. Prachtig toch, hier te kunnen zweven.
Niet helemaal nieuw overigens, want in New
York en Zürich heb ik dat ook al gezien. Maar
het is wel apart."
Diepzeeduiken - in een ander vat - staat
ook op zijn verlanglijstje. En botsboten in de
koeltoren, die aan de buitenkant een klim
wand voor alpinisten wordt. Op de wand laat
het ministerie van defensie militairen al oefe
nen. Een attractie op zich, vindt Van der
Most. Hij wil ook een heliumballon boven de
koeltoren laten uitstijgen. „Kunnen de men
sen van het uitzicht genieten. Je kunt het zo
gek niet bedenken of Wunderland maakt het
mogelijk."
Gek
„Alleen dromers en gekken kunnen dat be
denken", zegt Santiago de Wael in het bijzijn
van de parkeigenaar. Hij is als art-director
aangetrokken en werkt voor het Rijnsburgse
bedrijf Jora-projecten in de centrale. Hij
loopt naar een muur en wijst op een door
hem gemaakte tekening. „Van der Most heeft
in deze ruimte aangeduid hoe hij het hier wil
hebben. Ik heb het op de muur getekend en
dan gaat hij ermee akkoord. Het is een aparte
manier van werken. Hij is zelf eigelijk de ar
chitect en wij voeren uit wat hij wil. We we
ten dan ook precies wat hij wil, hè. Maar als
