Zomeroianten
Geduld met kunsstof vijver
Tuinieren
Reservaat in achtertuin
ZATERDAG 2 MEI 1998
In een stenen of houten schutting kunnen geen vogels broeden, schuilen of eten zoeken. In dit muurtje van
wilgentenen kan dat wel. foto avvn
Campagne voor diervriendelijk tuinieren
ALEX VAN HOOF
Het opfrunniken en vertroete
len van tuinen lijkt geen gren
zen te kennen. Alleen dieren
voelen zich in veel keurig aan
geharkte en betegelde hofjes
steeds minder thuis. Dat moet
veranderen, meent een groot
aantal organisajies. Vandaar dat
zij een campagne beginnen, zo
dat de groene plek bij de wo
ning broedplaats wordt voor al
lerlei soorten vogels, zoogdieren
en insecten.
Het is een brede coalitie die het
tuinierende volk op een nieuw
idee wil brengen: maar liefst
veertien verenigingen, stichtin
gen en bedrijven gaan schuil
achter de campagne 'Tuinieren
met planten en dieren', die deze
maand begint.
De boodschap is niet eenvoudig
en dat maakt de doelstelling
ambitieus. Mensen moeten hun
tuin veranderen in een trek
pleister voor vogels, kleine
zoogdieren en insecten, omdat
verscheidene soorten steeds
minder talrijk worden.
Een reservaat in de achtertuin
biedt dieren voedsel, bescher
ming en overlevingskansen.
Hiervoor is meer nodig dan een
vettiol en een nestkast. ,,Een an
dere vijver, tuinindeling en
nieuwe soorten planten zijn in
veel gevallen vereist. Kortom,
tuiniers moeten veel kennis op
doen en dat kan lastig zijn",
zegt campagneleider Piet Stelt
man. De presentator van het
voormalige tv-programma 'Ja
Natuurlijk' vervolgt enthousiast:
..Niet alleen dieren, maar ook
mensen hebben veel baat bij de
nieuwe aanpak. Een diervrien
delijke tuin zorgt voor een
prachtig schouwspel van kleur
rijke vlinders, zingende en broe
dende vogels, zoemende bijen
en rondscharrelende egels."
Wie al aan de slag wil gaan met
een diervriendelijke tuin moet
de juiste planten, struiken en
eventueel bomen in zijn tuin
zetten. Dieren zoeken daarin
voedsel, bescherming en plekjes
om zich voort te planten, waar
bij groen in uiteenlopende
hoogten het meeste succes op
levert. Zo jaagt de grote lijster in
het gras op slakken en wormen,
terwijl hij in struiken bessen
vindt. Hij nestelt op boomtak
ken en is bekend om zijn luide,
klaterende zang vanaf een hoge
uitkijkpost. Om deze vogel nog
meer te helpen moet het gazon
bij droog weer regelmatig en
lange tijd worden besproeid, zo
dat regenwormen naar boven
kruipen. Vaak maaien legt de
lijster ook in de watten: bij een
gekortwiekt gazon heeft deze
soort snel in de gaten waar wor
men zich uit hun gangen wa
gen. Minder inspanning voor de
tuinier vergen kleine planten en
struiken, de bodembedekkers.
Ze voorkomen dat grond uit
droogt en dat zaden van onge
wenste planten kunnen kiemen,
waardoor sproeien en wieden
minder vaak nodig zijn.
De beste bodembedekkers zijn
dichte, snelgroeiende planten
zoals kamperfoelie en dwerg-
mispel. Deze trekken insecten
aan, waarop vervolgens heggen-
mussen en winterkoninkjes af
komen.
.Bloeiende bodembedekkers
zijn niet een zaak van vandaag
op morgen. Eenmaal gepland,
duurt het jaren voordat ze volu
me krijgen en geschikt zijn voor
vogels1', waarschuwt Steltman.
Jonge struiken en bomen stellen
het geduld nog meer op de
proef. Wie snel resultaat wil
boeken kan overigens volwas
sen exemplaren aanschaffen,
maar die zijn wel duurder.
Voor veel vogels zijn ook strui
ken een bron van voedsel.
Daarnaast bieden ze een be-
mm
1
K
D
R
A
E
N
T
V
2
R
K
U
A
A
C
H
S
3
P
T
R
V
U
I
A
M
4
P
N
L
A
D
A
E
T
5
A
D
R
0
B
E
N
S
6
S
T
I
E
D
E
N
I
7
B
S
A
D
R
0
E
N
8
Z
K
0
R
A
E
B
T
9
D
S
W
T
A
A
E
S
10
S
T
V
E
A
L
T
N
11
A
B
L
0
T
L
E
R
12
B
E
0
G
E
0
N
S
13
S
T
E
A
U
R
G
T
14
L
T
A
E
S
S
N
0
OPGAVE
OPLOSSING
CITAAT
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let
ters vormen van boven naar be
neden en van links naar rechts
een citaat.
1. Nieuwsorgaan; 2. zuivelpro
duct: 3. vrucht; 4. prent; 5. zach
te veren; 6. bouwmateriaal; 7.
adellijke titel; 8. schaaldier; 9.
zot; 10. loopstok; 11zuivelpro-
duct; 12. kwaad; 13. vertrek; 14.
werpstrik.
KRUISWOORDRAADSEL
ego-a-olm
g-islam-a
-triolet-
te-leg-ok
iglo-ever
teeene
elari-plan
lij-asa-at
-kwantum-
o-emier-i
sul-p-eik
schut nestplekje. Aan zuurbes
en vuurdoorn bijvoorbeeld
groeien veel zaden en vruchten
en in doornige struiken zien
merel, vink en zanglijster een
veilige broedplaats. Een thuis
haven voor grotere vogels zijn
sommige bomen, terwijl blad
verliezende soorten zoals de eik
rijk zijn aan rupsen. Zij vormen
een lekkernij voor bij voorbeeld
broedende merels.
Niet iedere tuin is groot genoeg
voor een boom; klimplanten
zijn dan een prima alternatief.
Klimop is belangrijk, want hij
bloeit in de herfst en draagt
bessen in de winter, wanneer
voedsel schaars is.
Het onderhoud aan klimplan
ten is een uitzondering, want in
een diervriendelijke tuin is vaak
klussen niet nodig „Bij zo'n tuin
moet je de natuur een beetje op
zijn beloop laten", zegt woord
voerder Herman Vroldage van
het Algemeen Verbond van
Volkstuinders Verenigingen in
Nederland (AWN). Deze ver
eniging is een van de deelne
mers aan de campagne en veel
AWN-leden passen al jaren toe
wat de campagne dit voorjaar
gaat uitdragen. „Het mag een
tikje rommelig zijn, zonder dat
verwildering plaatsvindt." De
grens tussen rommelig en ver
wilderd is vrij dun, maar de
diervriendelijke tuin is in ieder
geval niet keurig aangeharkt.
Tijdens de herfst kan de blad
blazer wat vaker in de schuur
blijven, zodat onder de groeien
de lagen van dode bladeren ke
vertjes, spinnen, duizendpoten
en slakken rustig hun gang kun
nen gaan. Vogels en egels hou
den het aantal binnen aan
vaardbare proporties. Hoe meer
losse stenen, plantenresten, tak
kenbossen en boomstronken er
zijn, hoe groter de kans is dat
egels in de tuin komen.
Hij nam een aanloop en kwam
met een plons, al spetterend
met water, in mijn gloednieuwe
vijver terecht. Hij, dat was een
enorm grote hond met poten
als klauwen. Ik hield mijn hart
vast. De bezitters van de hond
zo mogelijk nog meer. De vraag
was of de vijver het zou houden.
Jawel hoor. Hij hield het, even
als het gepeuter van kinderen
met stokjes in later jaren, vis
sende katten en andere honden
die zo nodig een duik wilden
nemen. Evenals een paar zeer
koude winters met dikke lagen
ijs. De vijver waarover ik het
heb is mijn eigen vijver: een ja
ren geleden aangeschafte kant
en klaar vijver van kunststof.
Als ik mijn jarenlange ervaring
toets aan die van anderen die
het liever op vijverfolie houden
dan wint mijn vijver het omdat
hij zoveel kan verdragen. Daar
om hier een verhaal over de
kunststof vijvers die het vooral
in kleinere tuinen goed doen.
Ze zijn immers maximaal rond
tien vierkante meter oppervlak
in de handel. Degenen die een
grote waterpartij wensen zullen
dus naar vijverfolie moeten grij
pen. Maar in een kleine tuin
met kinderen en huisdieren vol
doet de kant en klaar bak uit
muntend.
Kies eerst de goede plaats, liefst
in de halfschaduw, zon kan niet
gemist worden, maar al teveel
zon kan ook problemen geven.
Liever niet onder een boom in
verband met het vallende blad.
Kies met zorg de juiste maat en
vorm... bedenk dat er voor vis
sen een diepte van minimaal
zestig centimeter, liever tachtig
centimeter moet zijn. Anders is
er kans dat de hele handel in
een strenge winter bevriest. Leg
de vijver na aankoop op de kop
op de bestemde plaatsen steek
af langs de rand. Dan is de juis
te plaats aangegeven.
Spit de aarde uit tot rond vijfien
centimeter buiten de aangege
ven vorm en ongeveer zes cen
timeter dieper dan de gewenste
diepte. Leg de bak af en toe in
de kuil om te kijken of alles naar
wens gaat. Het is en blijft een
geduldig werkje om de bak keu
rig en vooral horizontaal op de
juiste plaats te krijgen. De extra
zes centimeter diepte die we
hebben gegraven worden opge
vuld met zand en dan pas gaat
GREET BUCHNER
de bak op de plaats. Laat een
laagje water in de bak lopen om
te zien of alles horizontaal staat.
Dat is van groot belang want
een scheve vijverrand blijft hin
deren.
Als dat naar wens is en de bak
goed op de plaats staat, worden
de zijkanten weer bijgevuld. Tot
slot gaat er water in de vijver en
dan is het een kwestie van ge
duld. Niet meteen vissen. Dat is
vragen om ellende. Eerst moet
het water op temperatuur ko
men en dan moeten planten,
met name de zogenaamde
zuurstofplanten goed aan de
groei zijn. Tot slot komen dan
de vissen. Niet teveel wat ik u
bidden mag. Twee per vijf vier
kante meter is het advies en dat
lijkt weinig maar voldoet prima.
Te veel vissen geven teveel ver
ontreiniging in de vorm van uit
werpselen en dus algengroei en
andere vijverellende.
Goede zuurstofplanten zijn fon
teinkruid, waterpest en waterra
nonkel; vier bosjes per duizend
liter zeggen de deskundigen.
Houd het daarop want zuur
stofplanten zijn van groot be
lang voor het zo begeerde na
tuurlijke evenwicht. Is dat ver
stoord dan val je in de fuik van
de handel die de meest wonder
lijke preparaten aanbiedt om de
zelf veroorzaakte ellende teniet
te doen. Dat lukt bovendien niet
altijd zoals mij uit verhalen
blijkt. Kies ter voorkoming van
moeilijkheden dan ook zoveel
mogelijk voor inheemse planten
als het gaat om grotere planten
met drijvend blad. Daarmee
heb je, zeker als beginner, het
meeste succes. En daar gaat het
tenslotte om.
Biezenweg 70, Santpoort (N).
Tel. 023 - 537 61 90
fw i norme sortering -g
lUildrJJa ->A -tQ95 10 Q95
i Geraniums /t
24
Vlijtige Liesjes
HET ADRES VOOR AL UW ZOMERPLANTEN
HH
S
TOMPOES
Tom Poes en de Grootdoener
~c\o
-• *i w
,,Tut, tut!", herhaalde professor Sick-
bock, maar verder kwam hij niet,
want op dat moment naderde de ro
bot; deze had het voetspoor en de
gedachten van zijn meester oplet
tend gevolgd, en wierp de geleerde
en de knopenmaker in een aangren
zende greppel. „Weg!", herhaalde hij.
,,Uit mijn ogen, lelijke gifkikkers!"
,,Ja, ja", prevelde heer Ollie, een
beetje beklemd. Hij staarde een
ogenblik naar het gat, waarboven en
kele grassprieten wuifden in de
schrale wind en liep toen haastig
weg. ,,Ik weet het niet", zei hij. ,,Dit is
wel wat eh...; je overdrijft zo, bedoel
ik. En misschien ben je wérkelijk het
eigendom van die Verkwik...De ro
bot volgde met zware passen. Hij had
tijd nodig om de dingen te verwerken
en daarom verdween hij dan ook
zwijgend met heer Bommel over de
heuvelrug. Zodra het dreunen ver
stild was, begon het in de greppel te
ritselen en daar verscheen het gelaat
van de professor tussen de dorre hal
men. „Ei", prevelde hij, schichtig
rondblikkend. „Ik bedenk me daar
plotseling, dat de gist tien graden in
temperatuur moet worden verhoogd.
Als dat niet op tijd gebeurt is de cor
relatie-proef waardeloos. Gelieve mij
dus verder te verontschuldigen; ik
heb geen tijd meer om achter uw ro
bot aan te jagen. Maar als u hem bij
mij brengt zal ik hem voor u corrige
ren."
HET W E E ,lsh'
knie
DOOR JAN VISSER s'. D
Een extreem lage gemiddelde barometerstand en zeer vi r. .i:
regen. Dat waren de meest opzienbarende feiten van api-'
Daar kan echter nog een derde aan worden toegevoegd, ren C
grasmaand is namelijk ook uitgesproken somber gewees*
In De Bilt werden maar 91 uren zon geregistreerd en da
slechts 60% van het normale aantal uren. Minder zon ^iyinp
er alleen in 1903 met 88 uur (natste april van de eeuw)
in 1937. In april 1937 leek het wel of iemand het licht
had uitgedaan. De zon scheen toen ruim de helft mindei^
vergelijking met dit jaar. De Bilt noteerde slechts 41 uuten. J
Zo somber is maart nog nooit geweest en het normale aa^.
tal uren voor de maand der kortste dagen, december, be
draagt 43. Overigens was het tijdens de afgelopen maanilige
op de Wadden niet zo somber. Terschelling kwam op biji
150 uren aprilzon uit. In onze regio registreerde ValkenMu, 1
burg 114 uren zon (afwijking -49 uur) en Schiphol 99
62). Dit weekeinde wordt het weerbeeld bepaald door ee
depressie op weg van Duitsland naar Polen. Het systeerr/ig^
veroorzaakt boven onze omgeving grotere drukverschilley-
en dat betekent dus meer wind. Vandaag neemt de uit iCUll
noordelijke richtingen waaiende wind aan de kust toe toL,^^
krachtig. Verder is er bewolking maar later op de ochteni c
en vanmiddag laat ook de zon zich enige tijd zien. Aan h^ pi(
eind van de middag en vanavond wordt wat regen ver
wacht. De temperaturen lopen op tot 15-16 graden, aan fl Op
zee enkele graden lager. Morgen is het geruime tijd be- 7Qyp
wolkt maar de regenkansen blijven klein. Wel is het op-
nieuw tamelijk koel (11-14 graden) en de noordenwind \jaai
aan de kust krachtig. Gisteren is het een sombere dag ge
weest en vrijwel overal in onze streken bleef het kwik ontf^eu
de 15 graden. Volop zon was er wel in het noordoosten „p
waar de thermometers tot tegen de 20 graden stegen.
E U
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Bewolkt en vooral in het
zuiden regen en een stevi
ge wind. Ook kans op on
weer. Langs de kust in het
westen flink wat zon en
meest droog. Middagtem-
peratuur van 7 graden in
het noorden tot 13 in het
zuidwesten.
Zweden:
Bewolkt, ook wat zon en
enkele fikse regen- of on
weersbuien. In Lapland en
zondag ook elders droger.
Middagtemperatuur van
ongeveer 7 graden in
Lapland tot 15 graden in
het zuiden.
Denemarken;
Veranderlijke bewolking
en enkele buien, mogelijk
met onweer. Middagtem
peratuur dalend tot onge
veer 13 graden op zondag.
Engeland, Schotland, Wale; en Ierland:
Wolkenvelden, ook wat zon en vrijwel
overal droog. Een stevige noordoosten
wind. Maxima van 10 graden in Schot
land tot 14 in het zuiden en westen.
België en Luxemburg:
Wisselvallig met enkele buien. Ook kans
op onweer. Middagtemperatuur onge
veer 15 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wisselvallig met wolken en een aantal
buien, ook kans op onweer. Middagtem
peratuur ongeveer 15 graden, zondag
Portugal:
Afwisselend zon en wolken en kleine
kans op een regen- of onweersbui. In het
noorden een stevige en frisse noorden
wind. Maxima van ongeveer 15 graden
in het noorden tot 21 graden in de Al-
Madeira:
Wolkenvelden, soms wat zon en vrijwel
overal droog. Maxima rond 20 graden.
Spanje:
Vaak bewolkt en vooral op zaterdag en
kele buien, mogelijk met onweer. Zon
dag langs de costa's meer zon. Middag
temperatuur van 15 graden langs de
Golf van Biskaje tot ruim boven de 20 in
het zuiden.
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden, met name op de stran
den in het zuiden ook wat zon en vrijwel
overal droog. Een stevige noordenwind.
Middagtemperatuur iets boven de 20
graden.
Marokko:
'Westkust: vaak wolkenvelden, tussen
door ook zon. Zondag kans op een re-
gen- of onweersbui. Middagtemperatuur
van 19 graden in het noorden tot 25
graden in het zuiden.
Tunesië:
Vaak bewolkt en regen- of onweersbui
en. Vooral zondag veel neerslag. Mid
dagtemperatuur van 20 graden in het
noorden tot 30 in het zuiden.
Zuid-Frankrijk:
Half tot zwaar bewolkt en beide dagen
kans op een bui, mogelijk met onweer.
Middagtemperatuur tussen 15 en 18
graden.
Mallorca en Ibiza:
Wolken, ook zon en kans op een regen-
of onweersbui. Middagtemperatuur on
der de 20 graden.
Italië:
Wisselend bewolkt en nog enkele regen-
of onweersbuien. Middagtemperatuur
van 19 graden in het noorden tot 25 lo
kaal in het zuiden.
Corsica en Sardinië:
Afwisselend zon en wolken en vooral
zondag op Sardinië een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur meest
onder de 20 graden.
Malta:
Af en toe zon, ook wolken en kans op
een onweersbui. Middagtemperatuur
ongeveer 21 graden.
Griekenland en Kreta:
Af en toe zon. Vooral in het binnenland
enkele regen- of onweerbuien. Hogere
maxima: oplopend tot ongeveer 27 gra
den op zondag.
Turkije en Cyprus:
Flink wat zon, maar zondag in het bin
nenland kans op een regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur rond 23 gra-
Duitsland:
Vaak bewolkt, ook wat zon. Vooral in de
middag een regen- of onweersbui. Maxi
ma rond 17 graden, in het oosten zater
dag nog iets boven de 20.
Zwitserland:
Bewolkt en vooral zaterdag flink wat
neerslag Ook kans op onweer. Middag
temperatuur in de dalen rond 16 gra-
Oostenrijk:
Toenemende bewolking en enkele bui
en. mogelijk ook onweer Eerst alleen in
het zuiden, zondag ook elders. Middag
temperatuur rond 18 graden.
Geleidelijk meer bewolking en toene
mende kans op een regen- of onweers
bui. Zondag hier en daar veel neerslag
Een stuk lagere maxima: zondag tussen
15 en 18 graden
ikath
Tsjechië en Slowakije: tzeve
In Tsjechie af en toe zon en kaiZOye
bui, mogelijk met onweer. In iy0r
meest bewolkt en enkele pifes
weersbuien. MiddagtemperatiPlaa'
18 graden ïeelt
Hongarije: at ge.
Meer bewolking en grotere kaïJebil
bui, mogelijk met onweer. M^ajg2
jes ai
sterv
ewet
;te bl
kei g
intai
de s1
deE
een
geveer 20 graden.
ZONDAG 3 MEI 1998
Zon- en maanstanden
IH3KIIIUCII rp<;t'
2.UH up 06.07 Zon onde'
Maan op 12.36 Maanonö8eö(
vdel
Waterstand eno|
IJmuiden Katwijl
Hoog 09.45* 22.36 09.18*aari
Laag 05.05* 17.54 04 460. m
itede
MAANDAG 4 MEI 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 06.05 Zononde
Maan op 13.40 Maanono
Waterstand
IJmuiden Katwijl
Hoog 11.05 23.44 10.38
Laag 05.55 19.16 05.36i
Weerrapporten 01 mei 20 uur:
station weer wind telde 1
Amsterdam zwaar bew nw5 N er^a
De Bilt zwaar bew wnw3 14 nQ
Deelen nietontv. i
Eelde licht bew n3 19;ul f
Eindhoven zwaar bew w3 12 jaar
14ltjs(
ifpm
inaal
21'rei
is nat
19É>en
^trec
:?Qi«
:5 de
is., ali
i9*ntf
is rino
18.
1 Q TER V
24
18 3 StU
10ïar 1
18 JtVc
"fate
18 den
19 j eei
dire
!c ■heit
12 hij.
21 test
«jrpv
„eso
21 'g te
21 arn
17 1
38
Rotterdam
Twente
Vlissmgen
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Helsinl
licht bew,
Innsbruck
Istanbul half bew.
Klagenfurt licht bew.
Kopenhagen onbew
Las Palmas halt bew
Locarno
Londen
Luxemburg
onbew
regenbui
Rome tegen
Split hall bew
Stockholm licht bew.
Warschau licht bew.
Wenen onbew
Zurich zwaar bew
Bangkok onbew
Buenos Aires zwaar bew
Casablanca half bew
Johannesburg onbew
iani
13 daa
19 len.
2l terti
2® Jalie
17 ane
29 var
:;:on
21 f Pe
19 Dllel
te rt
££7V Ei,VBTZD&EiOp STAW
,,-reu. MAT Yav S££"Z'VGëM
„MAT YOCS £55" /S Ad£"
