Wiertz tegen betaald bezoek Ouders laten hun kinderen weer dopei in kerkgebouw Kerk Samenleving Nederlandse kerk ijvert voor vermisten in Bosnië ZATERDAG 2 ME11998 _)AG Foto uit de archieven Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde bank- of girocheque ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 centimeter in zwart wit) op te sturen naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, Postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante be taling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvang de foto binnen drie weken. uit de Leidsch Dagblad Prof.dr. Gerard Lukken, emeritus-hoogleraar liturgie en sacramententheologie aan de theologische faculteit van de Katholieke Universiteit Brabant, stelt vast dat steeds meer kinderen worden gedoopt. Hij concludeert dat op basis van percentages in een onderzoek van het Kaski, het katholiek instituut voor sociaal-wetenschappelijk onderzoek, studie en advies in Den Haag. „Dopen is weer in", vat Lukken samen. Pastoors in Leidse regio steunen bisschop Liturgist Gerard Lukken: 'Geen leven zonder rituelen LEIDSCH DAGBLAD (Opgericht 1 maart 1860) ABONNEESERVICE Abonnementen 071-5 Geen krant ontvangen? Bel voor nabezorging: Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en Zaterdag 10 00-12.00uur 071-5 DIRECTIE B.M Essenberg, W.M.J. Bouterse (adjunct) J. Kiel (adiund) HOOFDREDACTIE J.G. Majoor, T. van Brussel (adjunct) REDACTIE J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst J. Preenen chef red. Groot Leiden A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio F. Blok, chef eindredactie algemeen W.F. Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek W. Spierdijk, chef sportredactie T Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr. E. Straatsma, chef red. Regio Leiden Redactie: 071-er Hoofdredactie: 07lFa ADVERTENTIES t C Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 1,,. o?iE RUBRIEKSADVERTENTIES'01 Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot iar 071-rd ABONNEMENTEN a( bijvooruitbetaling: per maand (acceptgiro) per kwartaal (acceptgiro) IS per half jaar (acceptgiro) ge per |aar (acceptgiro) inhetabor1 geld, ontvangen 1,- korting per betalir VERZENDING PER POST per kwartaal (NL) LEIDSCH DAGBLAD OP G Voor mensen die moeilijk Ie hebben of blind zijn (of een andere lee hebbenis een samenvatting van het re. r nieuws u.t het Leidsch Dagblad op gelui/ (Centrum voor Gesproken Lectuur, Grav) Auteursrechten voorbehoudende Dagbladuitgeverij Damiate |Sl f ONGEVALLENDIENST is Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag. Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd feesL' Academisch Ziekenhuis: zaterdag 13 00 t/m dinsdag 13.00 en vanaf woensd. 13.00 t/m vrijdag 13.00 u. u Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst. I INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN Diaconessenhuis:tel.071-5178178. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545. 0 Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131. D: Academisch Ziekenhuis: tel. 071-5269111. j-, MA.RTUN TAMBOER Bisschop Wiertz van Roermond vindt dat kerkgebouwen ook als er geen diensten worden ge houden, gratis toegankelijk moeten zijn. Kerkbesturen die entreegeld vragen, wekken daarmee de indruk dat het kerk gebouw een museum is. Wiertz schrijft dat in de brochure Het gebruik van kerkgebouwen bui ten de eredienst. Die is aan alle priesters, diakens en kerkbestu ren in het bisdom Roermond is gestuurd. Als buitenstaanders voor een bezoek aan een kerk moeten betalen, kunnen ze het idee krij gen dat het kerkgebouw een „verzamelplaats is van waarde volle elementen uit het verle den". Dat moet volgens de bis schop worden voorkomen, ook in kerken met kunstschatten. Daarnaast leiden toegangs prijzen ertoe dat gelovigen bui ten de eredienst geen bezoek meer aan de kerk brengen. Dat werkt de vervreemding van de kerk als plaats van gebed en Godsontmoeting in de hand, meent Wiertz. Hij wil af van de 'hinderpalen'1 die mensen af houden van een al of niet reli gieus bezoek aan de kerk. Ook adviseert Wiertz een ker- kwacht van vrijwilligers in te stellen. Zij kunnen toezicht houden en bezoekers informe ren over kerkelijke kunstschat ten en gebruiken. „Het bezichti gen van kerken kan een hulp zijn tot kennismaking met de katholieke kerk, haar geloof en eredienst. Het bezoek dient uit drukkelijk te verschillen van een bezoek aan een museum." Wiertz raadt het af om buiten de liturgische vieringen kunst matig geproduceerde muziek in h<?t kerkgebouw te laten horen. Daf, is, in strijd met de cultuur van stilte die uitnodigt tot ge bed en contact met God. Ook mag in de kerk geen concert plaatshebben dat 'heidense go den' dient. De muziek die klinkt, moet religieus geïnspi reerd zijn. Musici en zangers mogen bovendien niet op het priesterkoor (de altaarruimte) plaatsnemen. Pastoor A. Vreeburg van de Lodewijkkerk in Leiden onder schrijft dat een katholieke kerk altijd open moet zijn, voor ie dereen. „Het vragen van entree geld is daarom geen goede zaak. Toch kan ik niet de hele dag de deuren openhouden. Wij zitten hier in het centrum en in het verleden hebben we al eens te maken gehad met diefstal en vervuiling. Daar doe je niets te gen." Pastoor J.H. van Leeuwen van de St. Agathakerk in Lisse zegt: „Er bestaat allang één of andere Vaticaanse regeling waarin re gels worden gesteld. Wiertz po neert deze stelling dus eigenlijk alleen maar ter herinnering. Maar hij heeft wel gelijk. Ik vind dat de kerk een open huis is, waar iedereen kan binnenlo pen. Mijn kerk is overdag altijd geopend. Entreegeld vragen is niet op zijn plaats en gebeurt in Nederland gelukkig erg weinig." Pastoor W. Vroom van de Laurentiuskerkin Voorschoten vindt dat bisschop Wiertz 'groot gelijk heeft'. Vroom: „Een huis van God moet nooit een muse um worden. Het liefst heb ik al tijd dat de kerk open is. Onze kerk is helaas bijna altijd dicht, maar dat heeft ook te maken met de bewaking en de ligging. Wat betreft de kunstmatig ge produceerde muziek, ook daar ga ik mee met Wiertz. Maar dat is persoonlijk, ik houd nu een maal niet van ingeblikte mu ziek. Al helemaal niet in mijn kerk." De Nederlandse kerken moe ten er bij overheid en particu liere organisaties op aandrin gen aandacht en geld te beste den aan onderzoek naar de verdwijningen van moslims, Serviërs en Kroaten tijdens de oorlog in Bosnië. Dat er nog geen opheldering is over het lot van de 20.000 vermisten staat het verzoeningsproces in het voormalige oorlogsgebied in de weg. Dat concludeerde een ker kelijke delegatie na een bezoek aan Bosnië. De leden hebben aan regeringsvertegen woord i- .sgers en particuliere organisa ties "60.000 handtekeningen aangeboden als protest tegen de verdwijningen. Een soort gelijke actie in Bosnië zelf zou grote invloed kunnen hebben, aldus de delegatie. De Raad van Kerken zou een eventueel initiatief van organisaties in Bosnië moeten steunen, zei prof. dr. P. de Waart gisteren. Bijna 700 kerkelijke ge meenten, parochies en andere groepen hebben de handteke ningen verzameld tijdens de recente schrijfactie van het Kerkelijk Overleg Mensenrech ten. Daarvan zijn er zo'n dui zend afkomstig van moslims in ons land. In Vlaanderen werd in 1993 nog 81 procent van de kinderen gedoopt, terwijl maar 17 procent van de ouders deelnam aan de weekendvieringen. Voor Nederland ligt bij een gelijke kerkgang van de ouders het aantal dope lingen slechts op 24 procent. Lukken: „Toch krijgt men de indruk dat rituelen rond de ge boorte van kinderen toenemen. Wellicht omdat de eigen identiteit van de christelijke doop wordt benadrukt en katholieken er steeds meer voor kiezen het kind temidden van andere pa rochianen te dopen. Er zijn dus niet alleen meer eigentijdse geboorterituelen, ook binnen de christelijke kerken wordt gezocht naar een nieuw geloofwaardig ritueel van de kinder doop." Gerard Lukken weet waarover hij praat. Der tig jaar, van 1964 tot 1994, was hij hoogleraar in de liturgie. Eerst aan het groot-seminarie van het Bossche bisdom in Haren en toen dit in 1967 werd opgeheven, aan de KUB in Tilburg. Twee jaar na zijn priesterwijding vertrok hij in 1959 naar Rome om aan de Gregoriana te stu deren. In 1962 stond mgr. Bekkers hem toe nog twee jaar aan het vooruitstrevende Liturgische Instituut in Parijs te verblijven om zijn studie te voltooien. In 1966 promoveerde hij in Rome op een proefschrift over de erfzonde. Dat hij in 1970 uit het ambt trad en huwde, vormde destijds voor het faculteitsbestuur geen belemmering hem als hoogleraar te handhaven. Na zijn emeritaat bleef hij zich bezighouden met onderzoek en publicatie. Onder meer ver vult hij het redacteurschap van de reeks Liturgie ANNO 1898 Maandag 2 Mei LEIDEN Gisteravond werd de cursus gesloten van de fabriekkschool aan de Langegracht, waar gedu rende den winter onderwijs in handenarbeid (slöjd) gegeven wordt. Evenals in vorige jaren kon die slui ting door de welwillendheid van een warm vriend der school weder op feestelijke wijze geschieden. Vijf en veertig leerlingen, die den cursus trouw hadden gevolgd tot het einde toe, werden niet alleen feestelijk onthaald, maar ontvingen daarenboven nog een fraai geschenk, bestaande voor de oudsten en ijverigsten in een booromslag met ijzers, een schaaf of handzaag, voor de jongeren in een flinken hamer. Naar zich laat begrijpen, keerden allen wel vol daan huiswaarts, de meesten met het voornemen om den volgenden winter hunne vrije avonduren weder op dezelfde aangename en nuttige wijze te komen besteden. VOORSCHOTEN Door de heeren Van Kempen is een prachtstuk afgeleverd, in hunne fabriek te Voor schoten vervaardigd, dat ook om zijn bestemming zeer vermeldenswaardig is. Het is een kolosale ver guld zilveren lauwerkrans die, namens de Neder- landsche Natie, zal worden nedergelegd aan den voet van het standbeeld voor Vasco de Gama, tijdens de plechtige herdenking te Lissabon van diens eer sten welgelukten tocht naar Indië in 1498. Besloten in een fraai etui maakt dit schoone stuk een breed effect. Het mag eene waardige hulde wor den genoemd, door ons volk aan de nagedachtenis van den grooten ontdekkingsreiziger gedaan. ANNO 1973 woensdag 2 mei LEIDEN Met enorm en thousiasme hebben de Noord-Zuid-Hollandse Tram boys gisteren hun gouden ju bileum in het Anthoniusclub- huis gevierd, 's Middags met een druk bezochte receptie, waar het bestuur met vele geschenken werd verrast en 's avonds met een bijzonder geslaagd feest. Maandag krijgt dit feest nog een ver volg op het sportcomplex "De Kooltuin" in Katwijk, waar een voetbaltoernooi plaats vindt tussen verenigingen van de Tram- en Buscompe titie. VOORSCHOTEN Het Voorschotense NS-station was gisteren 130 jaar oud. Deze verjaardag is onopge- merkt voorbijgegaan omdat de Nederlandse Spoorwegen liever naar de toekomst dan naar het verleden kijken. Voorschoten heeft één van de oudste stations van Ne derland. Op 1 mei 1843 werd het in gebruik gesteld als eind-station voor de trein uit Haarlem. Eerst op 6 de cember van dat jaar werd de LEIDEN De heer Van Ballegoijen de Jong (rechts), directeur NZHVM, bood namens de directie de voorzitter van de jubilerende vereniging, de heer Van Leeuwen, een bedrag van 500 aan voor het aanschaffen van trainingspakkenfoto archief leidsch dagblad baan doorgetrokken naar Den Haag. Dit oponthoud werd veroorzaakt door de heerser van het landgoed Duiven voorde, die fel verzet leverde tegen de aanleg van de ijze ren baan doorzijn landgoed. Beide partijen kwamen tot een akkoord dat inhield: een stoppen van de trein op ver zoek van Jhr. W.A. Steen gracht achter zijn kasteel. Eerst tijdens de Tweede We reldoorlog is dit recht "ver jaard". Voorschoten telde in 1843 twee stations, want ook "De Vink" was een halteplaats voor de trein uit Leiden. Dit station is in de jaren dertig opgeheven, maar maakt een redelijke kans over enige ja ren weer in ere hersteld te worden. Gerard Lukken: ,,De geboorte van een kind is een ingrijpende gebeurtenis in het leven van zijn ouders". in beweging, een voortzetting in boekvorm van de bekende Werkmap voor Liturgie, die inmid dels werd opgeheven. Ingrijpend Wat is voor hem zo fascinerend aan de rituelen rond de geboorte? „De geboorte van een kind is een ingrijpende gebeurtenis in het leven van zijn ouders. De komst van de jonggeborene gaat gepaard met gevoelens van geluk, vreugde en verwondering. Zij ruimen al vóór de geboorte thuis een nieuwe plaats in voor het kind en dat is aanvankelijk een zeer prominente plaats. Doordat de geboorte wordt ervaren als iets wonderlijks - een stukje God, zoals een jonge vader het eens zei - ontstaat ook de behoefte zo'n wonderlijk gebeuren te vieren, het in een ritueel gestalte te geven." Lukken vervolgt: „Het gaat dan in eerste in stantie om rituelen die zich in huiselijke kring voltrekken: het versturen van geboortekaartjes, het eten van beschuit met muisjes of krentenw- egge, het door de buren plaatsen van een hou ten ooievaar bij het huis, beker of lepel of een speciale geboortetegel. Soms wordt er voor de nieuweling een boom geplant: een perenboom voor een meisje en een appel- of notenboom voor een jongen. Je zou dit de algemeen mense lijke geboorterituelen kunnen noemen, die men kan beschouwen als voorbereiding op de chris telijke doop." Volgens Lukken ervaren veel ouders de ge boorte van hun kind als een religieus geladen gebeurtenis. „Zoiets moois heeft voor hen met godsdienst te maken. Ik stel wel vast dat alleen een algemeen religieuze beleving van het won der van de geboorte niet een voldoende motief is voor het sacrament van de kinderdoop. Dit heeft een andere verder reikende dimensie. Ge boorte vieren is nog geen doopviering." Zinnig Er zijn ook jonge ouders die iets soortgelijks wil len als een doop, maar dan niet in de kerk. Ze wenden zich tot een van de zogenaamde ritue- lenbureaus, die ook bij crematies in een behoef te blijken te voorzien. Is dat een nieuwe trend die met de secularisatie samenhangt? „Ik weet van het bestaan van dergelijke, vaak door theologen geleide bureaus", zegt Lukken. „Een oud-studente van me liet me een paar jaar geleden weten er ook mee begonnen te zijn en vroeg me wat ik ervan vond. Ik heb haar geant woord, dat ik dergelijke bureaus bijzonder zin nig vind, omdat zij op deskundige wijze zouden kunnen voorzien in een behoefte. Maar het kan ook wel eens misgaan. Zo is er een verhaal uit 'Hervormd Nederland' bekend, waarin een echtpaar via een rituelenbureau thuis een ge boortefeest liet organiseren. Ze wilden dat hun kind opgenomen werd in de kring van familie en vrienden. Het ging mis. omdat het kind er helemaal niet aan te pas kwam: men had het rustig in z'n bedje laten slapen!" Het verzoek tot 'verzaken aan de duivel en zijn ijdelheden' wordt nog steeds uitgesproken. Lukken: „Bij de geboorte moet een kind als het ware aan de grillige en bedreigende krachten ig< van de natuur ontrukt worden. Wij ervan geboorte als een afscheid van de absolut bondenheid aan de natuur en wij zien he^N op een of andere wijze als een geschenk e[j^N aan ons gegeven opdracht. Er is sprake va vrijding én aanvaarding van het kind voort vi wereld. Daarom verwelkomen wij het kil e onze wereld en bezweren enerzijds de defaui tieve krachten van de natuur en brengen a$ v< zijds tot uitdrukking, dat wij het een plaat die len geven in onze wereld. En onder het kibUS de rottigheid die nog altijd in de wereld jet komt, mogen we ook verstaan discrimiimy marteling en uitbuiting.s h( ngs Naam De meeste van de in gebruik zijnde litur kennen vier overeenkomstige momentenjk Lukken vast. Een ontvangstritus, een w\ di dienst, de doopviering en een slotritueel. Lukken: „We geven het kind een eigen soonlijke naam en verwelkomen het vreugi in ons midden. Van het dopen in kleine krinj een zondagmiddag verhuist de doopplec heid ook voor katholieken steeds meer naalf gemeenschappelijke viering, zoals dat in de *- testantse kerken altijd gebruik is geweest, z dat hiervoor meestal speciale zondagse d diensten worden aangewezen. In toenem mate worden er in beide kerken kinderen 11- paasnachtviering gedoopt en dat gebruiM- oudsher wordt hiermee gelukkig in erer steld."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1998 | | pagina 14