TJES
Toerisme
ZATERDAG 25 APRIL 1998
166
REDACTIE ROB V
FEITEN
CIJFERS
Het Gelders Bureau voor Toe
risme heeft in samenwerking
met lokale VWs een zeer uit
gebreid aanbod van wandel-,
fiets- en autoroutes samenge
steld. Handig zijn de brochu
res 'Bloesem- en Fruitroute'
en 'Bloesem- en Fruitroute
door het Gelders Rivierenge
bied'. In het laatste boekje
staan thematrips, zoals de
historische route, de kinder
route, de fruit- en boomkwe
kerijroute en de natuur- en
waterroute. Er bestaat ook
een Linge Lusthof Route.
Er is bij de meeste lokale
VWs ook een cassettebandje
(f 12,95) te koop, dat in de au
to kan worden gebruikt om
een reis langs de bloesems te
maken. Zeer nauwkeurig
wordt aangegeven hoe men
moet rijden en het 'program
ma' wordt steeds aangevuld
met toeristische informatie en
gelardeerd met anekdotes.
Jammer is wel dat het bandje
een schreeuwerig soort 'Te
land, ter zee en in de lucht'-
toontje kent. Een wat meer in
getogen sfeer zou beter pas
sen bij de tocht langs de bloei
ende natuur.
Daarnaast zijn er brochures
met routes langs bijvoorbeeld
de Hollandse Waterlinie in
Gelderland of langs de bak-
steenfabrieken aan de Neder-
rijn. Ten slotte is er ook nog
een sagen- en legendenroute.
De Reisgids Gelderland (ook
te vinden bij de ANVR-reisbu-
reaus) kent tevens speciale
meerdaagse fiets- en wandel
arrangementen. Zo is er de
fietstocht 'Langs de Nieuwe
Hollandse Waterlinie' (over
nachten in pension 'De Appel
gaard' in Culemborg) of 'Frui
tig fietsen in de Betuwe'. Aar
dig is de vierdaagse reis met
het motto "Wie betaalt de
veerman in het land van Maas
en Waal?'.
Meer informatie: VW Vakantie
Boekingscentrale Gelderland, tele
foon: 026 - 33 33 10 0.
Circle-tram
De 'circle-tram' (Lijn 20) die sinds vorig jaar vanaf het C
traal Station om de tien minuten in een grote boog door
sterdam rijdt en daarbij zo goed als alle belangrijke attra
musea en hotels aandoet, heeft een nieuw parkoers gekr
De tram rijdt nu vanaf de Raadhuisstraat (of het Rokin)
streeks naar het Centraal Station en is daardoor net zo
het eindpunt als alle andere lijnen. Het Gemeentelijk Ve
bedrijf verwacht dat door deze maatregel de belangstelli
voor Lijn 20 zal toenemen.
Cockpitmarathon
Vanaf vandaag, 25 april, wordt in het Nationaal Luchtvaj
museum Aviodome op Schiphol tot en met 5 mei een z
noemde Open Cockpitmarathon gehouden. Tijdens dezJ
gen kan iedereen plaatsnemen achter de stuurknuppel vT
zijn favoriete vliegtuig of dat nu een straaljager is (zoalsl
Starfigher) of een passagierstoestel (zoals de historisch^
ker F.7). Na afloop van de marathon zal een deel v
collectie van het museum plaatsmaken voorde Fokker-J
zichtpositie, die vanaf 1 juli in Aviodome te zien zal zijn,|
Informatie: telefoon 020 - 60 41 52 1
Duckstad
In het 'Museum van de Twintigste Eeuw' aan de Bierkad
Hoorn is van 16 mei tot en met 6 september de reizende
positie 'Duckstad is Overal' te zien. De tenstoonstellingc
steden aandeed als München, Wenen, Berlijn, Frankfurt
Grenoble toont op humoristisch-ironische wijze de steed
ker wordende verspreiding van de Disney-cultuur in Euro
Uniek is het met zo'n vierduizend Disney-producten opgi
woonhuis; hilarisch zijn de 'Duck-schilderijen' van Rem
brandt, Da Vinci, Manet en Van Gogh.
Informatie: telefoon 02 29-21 40 01.
Nieuwe luxe-trein Australië
De eigenaar van de Orient Expres, Venice Simplon, lancf
op 10 december 1998 een nieuwe luxueuze treindienst
een traject dat vanuit Sydney naar het in het noorden vai
Australië liggende Cairns leidt. Het gaat om de Great Soi
Pacific Express die 'highlights' zal aandoen als de Great
rier Reef en het Kuranda regenwoud. De rit duurt vijf dag
een retourtje kost ongeveer 4.000 gulden per persoon.
Kindereiland
WERELDWIJD WEG
Het World Wide Web, in de volksmond meestal 'Het Int(
genoemd, stroomt bijna over van toeristische informati
bijna geen plek ter wereld of er is wel iets over te vinden
één van de miljoenen sites van het web. Voor wie op rei!
is het Internet een onuitputtelijke bron van informatici
gelijkheden om een reis te plannen.
i kr'jk
De bloeiende Betuwe is op diverse manieren te bewondj
Echt genieten van de pracht doe je natuurlijk op de fiets]
dan is het handig om eerst even langs te gaan bij de sitel
'fietsenboer' Van Laar in Tricht, wiens zaak overigens tel
is. Bij hem kun je fietsen huren en verder alle informatil
den over tweewielers. Als extra - en daar gaat het ons omj
er op deze site een mooie pagina over de toeristische k
de Betuwe met fietsroutes, bloesemfoto's, kaarten van
(ANWB) fietsroutes, enz.
Maar de Betuwe 'doen' kan uiteraard ook anders: met M
Mien in de bus. De VW Gelderland organiseert diversej
verzorgde dagtochten, die te vinden zijn op de site vanlf
renland. Er is zelfs een tocht, waarbij je voortdurende o|
hoogte wordt gehouden van de plek waar je bent: Betuvi
sengebak bij de koffie, een Betuwse koffietafel als lunchl
een Betuws borreltje ter afsluiting. En dat is er slechts ét
het ruime aanbod.
Veel Betuwe-info is ook te vinden bij Trefpunt, de doori
bobank opgezette site. Een kaartje met plaatsen is 'clickf
en tovert regionale informatie tevoorschijn.
Aan het einde van de zomer is er rond Tiel het tradition]
fruitcorso. Rivierenland heeft daarover een speciale site
maakt met mooie foto's van verleden jaar en al het niet
over het corso van dit jaar.
http://w3.ixs.nl/van.laar.tweewielers
http://www.rivierenland.nl/vw
http://www.tref.nl/regios/Gelderland.htm
http://www.rivierenland.nl/Fmitcorso/index.htm
De Betuwe staat weer in bloei.
Het rivierenland wordt deze
weken gekleurd met geurende
bloesem. Menig inwoner houdt
zijn hart vast; opnieuw files op
het paradijselijke Appeldijkje
tussen Tricht en Beesd. Maar
rond 'De Appelgaard' is het
nog stil.
RIEN VAN DEN ANKER
Aan het eind van deze zaterdag
middag gaat de week ook in
Culemborg een beetje dood. Op
de autovrije Markt worden de
laatste inkopen gedaan, wordt
uitgestalde waar haastig winkels
binnengesleept en wensen be
kenden elkaar een goeie zon
dag. Op het terras van 'De
Poortwachter' groeit het aantal
lege glazen. Het carillon van de
hervormde Grote of Barbara-
kerk slaat op de achtergrond
Bach. Johann Sebastian. Een
koraal, ritmisch verstoord door
een gabber op paarse scooter.
Het uit 1218 stammende
'Kulenborg', later omgevormd
tot 'Stadt Cuylenborgh', veran
dert deze maand eventjes van
karakter. Vooral in het voorjaar
is dit beschermde stadsgezicht
bij uitstek een pleisterplaats
voor dorstige en hongerige
bloesemgangers, die het Gel
derse rivierenland op z'n mooist
komen bekijken. Massaal komt
het volk veelal uit de Rand
stad per auto, fiets of te voet
naar de in volle glorie bloeiende
Betuwse fruitbomen. Om de be
woners van de Tielerwaard en
passant ook tijdelijk kennis te
laten maken met een voor hen
relatief vreemd verschijnsel: de
file.
Rose
Voor Culemborg, maar ook voor
Buren, Beusichem, Geldermal-
sen of Tiel is het voorjaar
hoogseizoen. Dan toch lijken de
boomgaarden van de fruit-
schuur van Nederland enkele
weken lang op (veelal) rosekleu-
rige schilderijen. De Linge toont
zich op z'n aanvalligst en het
Appeldijkje bij Deil, tussen
Tricht en Beesd, is omgetoverd
tot een erehaag met aan weers
zijden 'hangende' bloesems.
Overigens, dat plekje is inmid
dels zo 'ontdekt' dat in voor
gaande jaren lokale kerkgangers
niet op tijd hun godshuis haal
den vanwege de toeristische in
vasie. En dat terwijl elke bezoe
ker zich er op een gewone
maandag- of dinsdagmorgen
soms bijna alleen op aarde
waant.
Fout- of omrijden is er tegen
woordig ook niet meer bij, want
alle lokale VWs bieden
brochures met zeer exacte rou
tebeschrijvingen. En zo kom je,
eigenlijk bij toeval, plotseling
ook eens in Culemborg, de
Poort van de Betuwe. Het circa
24.000 zielen tellende stadje aan
de Lek kent eigenlijk twee, of
misschien wel drie gezichten.
Bij velen is het slechts bekend
van het Centraal Boekhuis of
van de meubelfabriek Gelder
land, die het ooit als eerste aan
durfde om met een volslagen
onbekende Jan des Bouvrie in
zee te gaan.
Maar er is ook een forensen-
Culemborg (vol met gevluchte
stads-allochtonen, die de bela
chelijke hoeveelheid verkeers
drempels nabij hun nieuw
bouwhuis-met-tuin voor lief ne
men) en er is een oud-Culem-
borg, oorspronkelijk bestaand
uit drie ommuurde delen, wat
de bijnaam 'Driestad' verklaart.
Daardoor is een uniek straten
plan ontstaan, want ter verdedi
ging van de stad werd een aan
tal straten bij kruisingen niet in
eikaars verlengde gebouwd. Het
gevolg is dat het centrum nog
steeds een sfeervol, bijna idyl
lisch beeld uitstraalt. En nog
immer luidt hier elke avond om
vijf voor tien de zogenoemde
'pap-klok'. Als een herinnering
aan de tijd dat om 10 uur pre
cies de poorten voor de nacht
werden gesloten.
Van Riebeeck
De stad kent een prachtig zes-
tiende-eeuws stadhuis met
trapgevel. Verder is er 'De Fon-
teyn', een huis dat nu gastvrij
heid biedt aan het gemeentelijk
archief en waar in 1652 de wieg
stond van Jan van Riebeeck, de
man die in opdracht van de
Verenigde Oostindische Com
pagnie de nederzetting Kaap
stad in Zuid-Afrika stichtte. Aan
de Markt staat ook nog de Bin-
nen-Poort, die is te beklimmen
met de (sleutel) hulp van de her
bergier van 'De Poortwachter',
die na afloop ook nog mooie
bieren voor je tapt. Op de
Vischmarkt staat de uit 1797 da
terende visafslag en in het voor
malige Elisabeth Weeshuis zijn
thans een museum en de bi
bliotheek gehuisvest. Ten slotte
is er de Kasteeltuin, waar opgra
vingen worden uitgevoerd, om
dat hier vroeger een vesting
heeft gestaan.
Overnachten in Culemborg is
een probleem. Vroeger was er
bij de haven nog hotel 'Casa
Blanca', maar met de nieuwe ei
genaar verdwenen naam en ho
tel. Het pand heet nu restaurant
'Rubens'; de vroegere gastenka
mers staan leeg. Slapen kan wel
bij pension 'De Appelgaard' aan
de Beusichemsedijk, tien minu
ten lopen van het centrum.
Daar aan de binnendijkzijde
van de Redichemse Waard ligt
de boerderij van Leo, maar
vooral van Eveline van den Bo
gaard. Een stek ter grootte van
een hectare, die tien jaar gele
den werd gekocht. Met een
gaard vol unieke hoogstambo-
men en een koeienschuur die
ook als zodanig stonk. „Een
droom die we maar net konden
betalen", straalt Eveline.
Koeienschuur
Om dat 'net' te overbruggen,
begon ze een pension. Haar
leerschool had ze doorlopen bij
haar ouders, die vroeger ook
een gastenverblijf runden. Eerst
werden kamers op de etage van
de boerderij verhuurd, maar die
zijn inmiddels 'veroverd' door
de zonen Marijn (5), Joris (14)
en Bram (15). Het betalende be
zoek slaapt in de verbouwde
koeienschuur, waarin nu vijf
appartementen zijn ingericht.
Met kitchenetten, die elke dag
opnieuw worden voorzien van
ontbijtbeleg, brood en kakelver
se eieren.
Die nacht is het verbijsterend
stil. 's Morgens klinkt slechts
krassig gestap op het grindpad
en getok van hongerige kippen.
Heel in de verte is er alleen nog
klokgelui. Bij het ontbijt verta
len de gekookte eitjes hun vers
heid door een hardnekkige on-
pelbaarheid. Leo staat dan al op
de ladder, in oude spijkerbroek
en met snoeituig. Op de dijk
boven De Appelgaard rijden
geruisloos de eerste fietsers
voorbij, op weg naar de ontlui
kende bloesem. Even later volgt
de eerste, hier zo rumoerige au
to. Bij het elfscheid is er appel
taart. Voor thuis, in de drukte.
Informatie VW Culemborg, 't Jach
32, 4101 CM Culemborg, telefoon:
03 45 - 53 12 52. De Appelgaard, Beu
sichemsedijk 12 in Culemborg is te
bereiken via telefoon 03 45 - 53 40 94.
Hoeveel veerpontjes er vroeger in de
delta Nederland hebben rondgedob
berd, is onbekend. Maar - gelooft Mi-
chiel de Visser - het moeten er ooit hon
derden en misschien zelfs wel duizen
den zijn geweest. Van dat enorme aantal
zijn er nu nog zo'n honderdtal over. Met
dank vooral aan Michiels moeder, Meta
de Visser uit Ridderkerk. De kordate
voorzitter van de 'Vereniging Vrienden
vain de Voetveren' waakt al sinds de ja
ren zeventig als een kloek over het va
derlandse pontjes-bestand en trekt on
vervaard ten strijde als ergens'een veer
uit de vaart dreigt te worden genomen.
Met behulp van tal van sympathisanten
zorgde zij er tevens voor, dat reeds lang
verdwenen overzet-diensten hun eeu
wenoude taak weer hebben opgepakt.
Tot heil en zegen van vooral wande
laars en fietsers. Niet waar? Stille wegen,
mooie trajecten, minder kilometers. En
van tijd tot tijd die heerlijke pauze tij
dens de oversteek van rivier, meer, zee
arm of ringvaart. Holland op z'n mooist.
De eerste specifieke pontjesroute
werd een jaar of tien geleden uitgezet
door Noord-Holland. Aanvankelijk hoef
de er gedurende de rit slechts drie keer
gebruik te worden gemaakt van een
veer, maar het succes was enorm. Vooral
bij het schitterende Spijkerboor, waar
sinds 18 april 1984 weer een pontje over
het Noordhollands Kanaal voer, was de
toeloop zo groot dat er op warme dagen
soms wachttijden ontstonden van drie
kwartier. Hetgeen door de aanwezigheid
van het terras van het aloude Heeren
huis overigens voor niemand een straf
betekende.
Andere delen van Nederland volgden
snel. In Friesland, Gelderland en in Zee
land ook, ontstonden soortgelijke routes
en het zojuist verschenen, door Michiel
de Visser geschreven boekje is daarop
Het voet-/fietsveer tussen Woudrichem en Slot Loevestein, niet ver van Gorkum.
FOTO FRANCIS DE VRIES
Het voormalige Marker woonhuis 'Siberië' werd verpla
naar het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen en fungeert n
Kindereiland.
nd v(
is. Hij
bent,
tegen
Hoe leefden kinderen omstreeks 1930 op het eiland Mar
Bezoekers van het Zuiderzeemuseum (Buitenmuseum) ii
Enkhuizen kunnen dat het komende seizoen aan den lijvr
dervinden. In drie in één pand ondergebrachte woonhuizt
(het zogenoemde Siberië) die ooit op een eilandje achter
Marker haven stonden, wordt door middel van onder meei
authentieke beeld- en geluidsfragmenten, objecten en mi
bels de sfeer van zeventig jaar terug opgeroepenHoofdro
Iers in de presentatie zijn Sijtje en haar broertje Simon en
de orde komen thema's als onderwijs, gezinsleven, hygiëi
geloof en voeding. 'Kindereiland', zoals het project werd| vv
noemd, is vooral bedoeld voor jongeren. Volwassenen moj.^T
het voormalige Siberië alleen betreden als ze worden begi |reQjg
door hun (klein)kinderen. Overigens is het Buitenmuseun
jaar geopend van 4 april tot en met 1 november.
Informatie: telefoon 02 28 - .35 11 11.
een logisch ver
volg. Het heet
'Het veer keert
weer' en be
schrijft twaalf
fietstochten die
zonder de revival
van tal van pontjes
nooit gemaakt had
den kunnen wor
den. De over heel
Nederland versprei
de routes zijn tussen
de 35 en 60 kilome
ter lang en de ene
ziet er op papier nog
mooier uit dan de an
der. Bovendien beperkt De Visser zich
niet tot de obligate aanwijzingen 'links
af, rechtdoor, rechts-afSterker nog, hij
duikt soms zeer diep in de bij tijd en wij
le opmerkelijke geschiedenis van de 'te
nemen' pontjes en doet dat op een zeer
aanstekelijke wijze.
Anekdotes bij de vleet. Over de met
gehuil van stoomfluiten omgeven
'begrafenis' van de Tielse gierpont bij
voorbeeld. En het nu door zonnepane
len voortgestuwde pieremachocheltje,
dat in Leeuwarden in juli en augustus
speciaal voor het zeilvolk de Noorder
singel met de Prinsentuin verbindt. En
legendarische veermannen ook als Ma-
nus van Vuuren (Heukelum-Osterwijk)
en Jan Hop (Spijkerboor). En de oudst
bekende veerdienst van Nederland ten
slotte, die tussen Gorkum en Sleeuwijk
over de Merwede.
Het veer keert weer. Michiel de Visser
beschrijft er in zijn boekje een stuk of
zestig. Met de daarbij behorende verha
len. Uit heden en verleden. Ze maken
Nederland er opnieuw een stukje mooi
er door.
'Het veer keert weer" door Michiel de Visser.
Uitgave: Buijten Schipperheijn. Prijs: 29,90
gulden.