'Ik laat me door mijn personages sturen' Enrico Pace speelt )ui vering wekkend mooi ^ner Cultuur&Kunst Toverlei grijpt te hoog Rowen Heze en The Wailers op Werfpop Schone Schijn Geen haring en wittebrood maar sushi op 3 oktober 'Munyon maakt mannen aan het huilen' Purper is plat of cliché Overdaad schaadt 't Gelag Tramlijn Begeerte van Ten- iee Williams door Theater Toverlei. Dullemond. Gezien: 24/4, zenhof, Leiderdorp. Nog te zien al daar: vanavond. EB I EE n '"former Ifjk pre" 'P> ;rslag va,ot et elkaar de diepte in. Dat ;t zo ongeveer het motto geweest waardoor Theater iverlei zich dit seizoen liet lireren. Het gezelschap be- zijn tanden in Tennesee illiams' Tramlijn Begeerte te Een pittige opgave. Het alistische stuk barst van de ychologische nuances die i iverlei niet overal oppikt. De eeste acteurs zetten bij aan- ng renoudei n fontei ampachtig blijven hangen. Actrice Manuela van Eg- fiond schittert in de rol van rlepte Southern Belle Blan- DuBois. De nerveuze anche staat uren in de bad- ner van haar relaxte zus 11a, een rol van Tamara Pe en probeert het smettend rieden van haar lijf te spoe- water en whisky. De idere acteurs slagen er eestal niet in hun persona- uit te diepen en de ka- ip kters voldoende kracht mee lf cert: Enrico Pace, piano, met werker Haydn, Reger en Debussy Gehoord Stadsgehoorzaal, Leiden 'Istra van het blad de e normf iingop fERDAG 25 APRIL 1998 Zij te geven om drie uur te blijven boeien. Het decor doet in niets denken aan de plaats van han deling, een broeierig New Or leans. Een twijfelaar, een tafel met wat stoelen en een grote koelkast gevuld met bier. Al leen de saxofoon die live tij dens changementen, die slechts bestaan uit het toevoe gen van requisieten, klanken als 'It ain't necessarily so' kreunt, brengt het Amerikaan se zuiden dichterbij. De kostuumwisselingen van de zussen zijn verfrissend. Tel kens hullen zij zich in een an der kleurrijk gevalletje. Ook het futloze mannenhemd waarin Stella's vulgaire echt genoot Stanley zijn weke torso heeft gestoken lijkt dit perso nage op het lijf geschreven. Een van de beste scènes ver toont een ongezellig verjaar dagsfeest. Het drietal zit onge makkelijk met belachelijke feestmutsjes op het hoofd rond de kale eettafel. Blanches verwachtingsvolle zoektocht naar schoonheid en magie slaat dood tegen een muur van rauwe mannelijke realiteit. Toverlei speelt met een aan stekelijke graagte maar grijpt in dit stuk te hoog. Annet Malherbe Jiskefets juffrouw Jannie) speelt hardvochtige rol in Kleine Teun Enrico Pace (1967) krijgt elke n, elk veegje, elke akkoord- k z'n eigen kleur, intentie en pgang, zonder ook maar één nblik het totaalbeeld uit het verliezen. Een heel per- nlijk, poëtisch geladen, tot de bodem doordacht kleur- vergezicht. En als zo'n pia- Debussy op z'n programma dan gebeurt er iets wonder- rlijks, een symbiose tussen nponist en zijn vertolker die weerga niet kent. de 12 Préludes (1910) laat ogenschijnlijk totaal ont- nen, geheel in zichzelf ge- rd, heuvels opdoemen, wind de vlakte scheren, itstappen 'horen' in de ïuw, sluiers opbollen, klok luiden in de kathedraal. Bij 3 zingt elke noot, geïsoleerd iderlicht aangeslagen of in cluster opgenomen, weel- g voorzien van pedaal. Alles Pace onder z'n handen laat euren klinkt organisch, na- irlijk zonder enige geforceer de spanning: het ademt, zucht, leeft, is schoon van aanzien. Zó moet het klinken, er is geen ontkomen aan. Huiveringwek kend mooi. Joseph Haydn en Max Reger zijn hoe sprankelend respectie velijk spectaculair ook gespeeld niet meer dan een gezegende opmaat voor déze Debussy. Van Haydns Sonate (in C nr 50) die opgebouwd is uit simpele, soms bepaald triviale motieven, maakt Pace iets spiritueels. Dy namiek, overgave en een grap pig soort agressie markeren de delen. De 'Variaties en Fuga op een thema van Telemann' is een Bulk pakket. In het thema ver raadt Reger z'n wortels niet; 't is alsof je het kerkorgel hoort dreunen. Een gigantische hoe veelheid zeer afwisselende vari aties worden als een teil stuiters over je heen geplenst. Zelfs zo'n wonder als Pace raakt tussen de akkoordpijlers even de weg kwijt. Het gaat maar door en door, even onderbroken door een helder oplichtende fuga. Ook hier is opvallend hoe Pace in deze balkenbrij zijn totaalvi sie dwingend aan de noten op legt. Als de besnorde juffrouw Jannie in Jiskefets Debiteu ren/Crediteuren verbeeld de ze de 'totale leegte'. In 'Ontvangt u mij', een mu- ziekproductie van Orkater sloeg ze als 'ambitieus tak- kewijf haar salontafel aan diggelen op de rug van haar echtgenoot. Ze was de tobbende bijstandsmoeder in de tv-serie 'Mus', een extreem gelovige huis vrouw in 'De Noorderlin gen' en de fiks gebruinde glitterkoningin van voet baller Wim Suurbier in de film 'Reünie' van Theo van Gogh. AMSTERDAM MONIQUE BRANDT De veelzijdigheid van Annet Malherbe (40) komt vooral voort uit haar intuïtie. Ze werkt vanuit onbevangenheid. Voor haar dus geen maandenlange voorbereidingen; ze is nu een maal geen actrice die eerst twee maanden torst onder het ge wicht van een nieuwe rol. „Ik laat me liever door mijn perso nages sturen, zonder me eerst tijden in hun karakters te moe ten ingraven. Soms is de buiten kant voldoende om het beoog de resultaat op te leveren. Ik ben meestal niet gebaat bij ein deloos gefilosofeer over de be weegredenen van mijn perso nages. Ik heb er niets aan om te weten of ze als meisje mishan deld is, en het publiek ook niet." Malherbe is vanaf komende week in de bioscopen te zien als de donkere, statige Keet, één van de drie hoofdpersonen in 'Kleine Teun', de nieuwste film van Alex van Warmerdam. De film is gebaseerd op het gelijk namige toneelstuk uit 1996 dat Annet Malherbe: „Het is geen film waar je vol geluk en plezier uit dartelt. Het maakt je juist een beetje stil hij schreef voor het gezelschap De Mexicaanse Hond. Kleine Teun is opgenomen in een wei land in het polderlandschap van Eemnes. Omdat Van Warmer dam niet de locatie vond die hij voor de film wilde hebben - een boerderij in een weids en plat landschap zonder bomen - huurde hij in het gebied een weiland waarop hij vervolgens een complete boerderij met schuur liet verrijzen. Op die desolate plek woont de kinderloze Keet met haar norse, boerse echtgenoot Brand (Van Warmerdam). Omdat Brand nog steeds niet kan lezen en schrijven, huurt ze een on- Het programma van het acht tiende Werfpopfestival, 12 juli in het Leidse Van der Werf- park, is bijna rond. Grote pu bliekstrekkers zijn dit jaar Ro wen Heze en de reggaegroep The Wailers (de ex-begelei- dingsband van Bob Marley). Verder treden op de Engelse top-danceband Eat Static en de Amerikaanse country-rock- groep The Continental Drif ters. Uit Nederland komen Headfirst en Nuff Said. Werf pop wordt geopend door een Leidse groep. De naam van die band wordt duidelijk tijdens een voorronde op 23 mei in het gebouw van het LVP aan de Middelstegracht. Alexander Pechtold, de dse D66-wethouder van cul- r, viel de laatste weken wei- te vernemen. Ik vermoedde zijn plotselinge zwijgzaam- d alles van doen had met de nietigende kritiek op het af in de uitbreidingsplan- De Lakenhal. De on- iruikelijke stilte rondom xander leek te zijn ingetre- i omdat hij door deze scher- aanval uit het veld was gesla- Jjonge politicus, nog niet zo ,el ig op het pluche gezeten, was kort alleen nog maar wierookt. Kritiek verwerken is kunst apart. Het is hem niet eJ alijk te nemen dat hij die hniek nog niet geheel mach- s. Leidse kunstenmakers za- tot het Lakenhal-debacle in xander de nieuwe Messias, il J sseh haakjes: als u of ik Pex jti ngenberg was opgevolgd, was ons precies zo vergaan. Ie- e opvolger van de onnavolg- e, op gebakken lucht drij- ide Langenberg (die zoals we ds kort weten, zelfs de reno- de Schouwburg heeft len tegenhouden), is bij irbaat een held. Van zo'n irbarig imago krijg je vroeg of ttoch last. lar wat zat ik ernaast met m'n klaringen voor de stille xander. Die toffe peer had tgewoon veel te druk om al lariekoek van die plaatselij- klodderaars te weerleggen, od old Alexander was name- stilte bezig met Japan! it nu overleg met Jetteke Bol- ivan De Lakenhal of verga ren over de collegevorming, I 'overleg met keizer Hirohito je bedoelen. Dat klungelige Ise Lakenhalletje is hooguit voetnoot in het culturele igramma dat hij voor Leiden het schrijven is. xander Pechtold van D66 zet De open Leidse kampioenschappen s Die kimono past ons allemaal. Leiden in één keer op de inter nationale kaart. Met het Von Sieboldhuis aan het Rapenburg. Met een tentoonstelling van Leidse makelij in Japan en vice versa. Met de vestiging, aan de Hooglandse Kerkgracht, van het hoofdkwartier van uiterst voor name bobo's dat de viering van oude relatie met Japan moet co- ordineren. Onze relatie?, vraagt u zich af. Zeker weten, kan ik u namens de wethouder mededelen. Ook de 'gemiddelde' Leidenaar zal in 2000 heel goed weten dat zijn enige echte vrienden de Japan ners zijn. Die kimono past ons allemaal. K&G zal een jaar lang de werken van het Yellow Magic Orchestra spelen. Haring en wittebrood verdwijnen op 3 ok tober van het menu en worden vervangen door sushi. Euro- dusnie wordt Ja-Pan-Ja. En Alexander wacht na een be stuurlijke uitglijder geen motie van wantrouwen af maar houdt via harakiri de eer aan zichzelf. Een loze toezegging want be stuurlijke uitglijders begaat de ze kanjer nooit en te nimmer. De Leidse samenleving zal een jaar lang de Japanse cultuur in al zijn facetten uitwasemen. De verrichtingen van de Leidse voetbaltrots UVS zullen in de schaduw komen te staan bij die van de winnaar van de open Leidse kampioenschappen su- mo-worstelen. De jumelages met Krefeld en Oxford worden ingeruild tegen stedenbanden met Hiroshima en Nagasaki en de leden van de Leidse metal- formatie Nagasaki Barbecue gaan heel 2000 achter slot en grendel wegens belediging van het bevriende keizerrijk. Karao ke verdringt bingo uit de buurt en clubhuizen. Op de Leidse veemarkt begroeten de Zuid hollandse keutelboertjes hun blaarkoppen voortaan met 'Hai koe'. De sleutels uit het Leidse gemeentewapen veranderen in rode stippen. En Alexander krijgt een geisha als secretares se. De vrouwen met de kleinste voetjes uit Leiden kunnen zich vast melden. derwijzeres 'uit de stad' in. Deze Lena (Ariane Schluter), een even werelds als naïef typetje in de vruchtbare leeftijd, raakt door toedoen van Keet verstrikt in een verwarrende driehoeks- relatie die uitmondt in een ware Griekse tragedie op het Hol landse platteland. Keet wil een kind en daar moet Lena voor zorgen. Dat die vergaande kin derwens zo zijn problemen zal opleveren, daar staat Keet niet bij stil. De kleine boerderij wordt langzaamaan het decor voor onderdrukte frustraties, onuit gesproken gevoelens en diepe haat, voornamelijk opgewekt door de duistere manipulaties van de ogenschijnlijk hardvoch tige Keet. Maar Malherbe voelt desondanks veel sympathie voor haar personage. „Ik ga er bij elke rol van uit dat ik van mijn personage hou, met al haar onvolkomenheden en slechte eigenschappen. Anders zou ik zo'n rol niet eens kunnen spelen. In wezen is Keet een goed mens die handelt uit liefde voor haar man." 'Kleine Teun', vernoemd naar de vrucht van Brand en Lena's liefde, is misschien wel Van Warmerdams meest sobere en directe film. „Hij zit inderdaad erg dicht op het bot", aldus Malherbe. „Het is geen film waar je vol geluk en plezier uit dartelt. Het maakt je juist een beetje stil. Niet iedereen be grijpt dat. Een vriend van me zei: 'Ik mis het happy end.' Maar je moet nu eenmaal op een bepaalde manier naar deze film kijken, je er voor open stel len. De kracht van Alex schuilt wat het schrijven betreft in de compacte dialogen en in de conflicten tussen man en vrouw, zoon en vader; de fami lie. Dat zijn universele conflic- Annet Malherbe is intensief bij het werk van haar partner Alex van Warmerdam betrok ken. Zo speelde ze in al zijn films, voor 'De Jurk' (1996) deed ze trouwens ook de casting.Als je al achttien jaar bij elkaar bent weet je precies wat de ander wil. We hebben heel weinig woor den nodig. Ik zie zijn werk ont staan vanaf het begin. We pra ten er veel over, ik geef mijn commentaar, van de eerste komma tot de laatste punt weet ik dan ook waar het over gaat. Op de set stel ik me uitdrukke lijk op als actrice. Hij is de regis seur en ik ben uitvoerder." Weggooiproduct Sinds het voltooien van 'Kleine Teun' geniet Malherbe van de vrijheid. Op de vraag of we haar binnenkort weer kunnen terug zien in Jiskefet, moet ze het ant woord helaas schuldig blijven. „Ze zijn nu bezig met de voor bereidingen voor een nieuwe reeks. Als ze een vrouw nodig hebben bellen ze me wel. Dan doe ik ook weer graag mee, want ik heb ontzettend veel ple zier met die jongens. Het is het soort tv maken dat me wel ligt. Televisie is een weggooipro duct. Je kunt je permitteren dat het af en toe wat minder is. Omdat het live is weet je dat het vreselijk fout kan gatéi. Juist dat risico geeft me vleugels, dat is een heerlijk gevoel." „Van te voren bedenken we een lijst met tien onderwerpen die aan bod moeten komen. Vervolgens verzinnen we ter plekke de loop van het verhaal. Het is puur improvisatie. Je moet je soms echt in bochten wringen om uit te komen bij het punt waar je had afgesproken; je hersens maken overuren ter wijl je uiterlijk de rust zelve bent. Het is mijn manier van werken: ik hoef niet elke keer volmaakte juweeltjes af te leve ren, het hoort bij je ontwikke ling om soms in de fout te gaan." Amerikaanse bard morgen in Leidse Q-bus Leidenaar Kees van Latesteijn is zo trots als een aap. De Ameri kaanse singer/songwriter David Munyon logeert namelijk bij hem voor en na zijn concert in Q-bus, het nieuwe poppodium aan de Middelstegracht. Weinig Leidenaars zullen nu achterover slaan van verbazing want: 'who the f... is Munyon?' Menige Duitse, Italiaanse, Belgische en Scandinavische liefhebber van rootsmuziek zou echter jaloers zijn op de programmeur van Q- bus. Zij weten net als hij dat Munyon het neusje van de zalm In het voorprogramma spelen The Riders, het Leidse antwoord op Van Morrison, waarvan Ruud van Dam de zanger is. La testeijn: „Ik was eens samen met Ruud bij een concert van Munyon. Echt, hij heeft erbij staan huilen, een volwassen ke rel. Hij stond te grienen en kon niet ophouden. Nee, ik heb hem niet uitgelachen. Ik had het zelf ook te kwaad, alleen uit ik dat anders. Voor Munyon zijn geen woorden." Munyons cd's - inmiddels zes David Munyon: neusje titels - zijn in Nederland niet of loos de weg in het web van mondjesmaat uitgebracht. Zijn postorderbedrijfjes dat zorg- fanatieke fans weten echter feil- draagt voor de distributie van het werk van de bard, wiens stem doet denken aan die van Leonard Cohen. Behalve met Cohen wordt de Amerikaan, die zijn Vietnam-trauma en alco holverslaving de baas is gewor den door muziek, ook vergele ken met Neil Young, Bob Dylan en Townes van Zandt. Dat hij ook in muzikanten - kringen wordt gewaardeerd, blijkt uit het grote aantal 'grote namen' dat meespeelt op zijn albums. Een greep: leden van The Allman Brothers Band, Lyle Lovett Band, Burrito Brothers Band en de groepen van Phil Collins en Stephen Stills. Zijn nieuwste plaat 'Poet Wind' is door bemoeienis van het relatief grote label Rough Trade wél 'gewoon' verkrijg baar. Munyon zal tijdens zijn concert, morgenavond, rijkelijk putten uit de nieuwe voorraad van elf songs. Volgens Van La testeijn is 'Poet Wind' „gewoon weer een nieuw meesterwerk." Het concert van David Mu nyon begint om 21.15 uur in Q-bus aan de Middelstegracht Die 500.000 Japanners die jaar lijks op Schiphol landen (liever banen voor Schiphol dan vleu gels voor De Lakenhal) moeten zich massaal thuis voelen in Leiden. Waar Amsterdam ligt, willen ze vanaf 2000 niet meer weten. Interesseert hen ook niet. „Kalverstraat? Wij willen Haarlemmerstraat. Draaiorgels mogen zich dan niet meer ver tonen in dit kilometer lange lint van koopplezier. Alleen klanken uit de elektronische muziekdo zen van Sony zijn toegestaan. Het zou mij niet verbazen als Only Sony vanaf heden onze ozb-aanslagen betaalt en ook alle andere Leidse tekorten weg sponsort als sneeu,w voor de rij zende zon. Met uitzondering natuurlijk van dat gat van 40 miljoen voor de uitbreiding van De Lakenhal. Dat museum is veel te Leids en zou daarom in 2000 een storende factor zijn. Weg met Lucas van Leyden, le ve de Duitser Von Siebold! Schouwburg. Zwakke tekst, flauw muziekje, matig arrangementje. Het eer ste liedje van het vernieuwde Purper valt vies tegen. Met 'Heb je ooit een schip' loopt Purper al meteen op een zandbank, en loskomen lukt niet meer. Veel last hebben ze* er overigens niet van. Stralend en zelfvoldaan presenteren ze conferencetje, na sketchje, na liedje. En ach, als het publiek het vreet, wat malen we dan om kwaliteit? Purper is plat of cliché. De weinig aardige dingen (een lief en veelstijlig liedje van Eric Corton over zijn danslessen, een zonnig liedje over een dagje aan het strand van Alf red van den Heuvel) worden verpletterd onder een lawine Vein flauwigheid. De feest avond-nummers zijn nog niet eens de onaardigste. Die heb ben tenminste nog iets onbe kommerds en ongedwongens. De quasi-serieuze zijn veel er ger. Zo i i liedje over het versterven van demente be jaarden, dat geloof ik toch echt ernstig bedoeld is, waar de val se pathos en de eenzijdigheid van afdruipt, en dat bovendien veel te druk gearrangeerd en volkomen misplaatst meer stemmig is. Dat wordt vooraf gegaan door een dijenkletser ('Geluk': er komt nog water uit de kraan en de koelkast is niet stuk) en gevolgd door een kwis met schuine vragen. Wonder lijke volgorde. Er is zelfs een heus thema gestopt in 'Sixpack'. De uit Cu rasao afkomstige Perry Dos- sett inspireerde Frans Mulder en Martin van Dijk tot veel liedjes en ontboezemingen over afkomst en ras met als voorlopig dieptepunt het nummer 'Grachtenpanden', waarin de geest van de slaven drijvers nog voelbaar zou zijn. Erger kan niet, denk je, terwijl Perry op het puntje van zijn tenen met moeite naar de ho ge noten reikt, maar dan volgt 'Mijn stad', gezongen door de Sonneveld-imitator Frans Mulder. De karakterisering 'pretfabriek vol platte lol' daar uit blijkt ook van toepassing op Purper zelf. Ze doen alsof ze spelen met zwart-wit, maar schaamrood was passender geweest. herinneringen zowel opnieuw te beleven als onder de duim te houden. 't Gelag is het relaas van Har ry's afrekening met het verle den. In de vormgeving is de voorstelling een stuk uitbundi ger dan eerdere voorstellingen van Delfgaauw: een interieur maken voor een feestartikelen winkel is de droom van elke de corbouwer. Een uitgekiende be lichting maakt de verzameling maskers extra grimmig of ko misch, afhankelijk van de ge wenste sfeer. Delfgaauw hoeft maar een kop van de standaard te pakken en hij heeft weer een nieuw alter ego. Het lijkt wel of dat gemak hem in de weg zit. De dialogen die hij met de mas kers voert, missen al te vaak kernachtigheid en concentratie. Je zou hopen dat ze gaandeweg een steeds completer beeld ge ven van Harry's obsessies, maar dat komt er niet van. De tekst mist voldoende richting en op bouw, waardoor de zware mo menten in de voorstelling het beoogde effect missen. RECENSIE DICK V Bloemkolk. Regieadvies Techniek: Mladen Aleksic. Decor: Kathelij- ne Monnens. Gezien 24/4, LAKtheater, Leiden Nog te zien aldaar: vanavond. Fred Delfgaauw maakt al vanaf begin jaren tachtig mooie voor stellingen. Eerst jeugdtheater met Studio Peer. Later bedacht hij terecht dat zijn soort pop penspel niet aan een leeftijds grens is gebonden. Het gevolg was onder meer zijn prachtige verbeelding van het leven van Mozart. De term 'poppenspel' moet je in dit geval ruim ne men. Geef Delfgaauw een doek je en hij heeft een tegenspeler; met zijn stemgebruik en een paar simpele handbewegingen brengt hij het ene na het andere personage tot leven. In 't Gelag, speelt Delfgaauw Harry Drabbe, de zoon die na de oorlog besloot het goedlo pende café van zijn vader en opa om te zetten in een feestar tikelenwinkel. Ondanks die daad van verzet en ondanks zijn respectabele leeftijd, is hij er nooit in geslaagd zich te ont worstelen aan de invloed van zijn vader en de oorlog. De maskers uit zijn winkel funge ren als de personages waarin Harry zich opsplitst om zijn Het blijft onduidelijk v een gekwelde, maar toch rustige en gelaten jongen als Harry te gen het eind zijn halve interieur sloopt, 't Gelag blijft visueel een voorstelling van Delfgaauwkwa- fiteit, maar kabbelt te veel voort om echt indruk te maken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1998 | | pagina 21