'Vrolijke kerk als bron van energie'
Kerk Samenleving
uit de Leidsch Dagblad
ZATERDAG 25 APRIL 1998
Noordwijkse predikant R.S. Elgersma per 1 mei 'met VUT'
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071
Vanwege zijn onorthodoxe opvattingen werd do
minee Elgersma in Noordwijk weieens 'een vol
strekt losgaande planeet' genoemd. „De mensen
hebben best aan mij moeten wennen", beaamt
hij. „Vooral in het begin vonden de gemeentele
den mij een hele rare dominee. Ik vond de kerk
'zo stijf als een plank'. Je kunt de kerk vergelijken
met een monarchie, het zijn allebei instituten. En
zo gauw je met een instituut te maken hebt, bots
je op tegen het onvermogen een beetje flexibel te
zijn. Het Engelse koningshuis is daarvan een goed
voorbeeld. Hoe vaak betrap je koningin Elisabeth
nu op een lachje? Zo komt de kerk ook vaak over:
als zo'n stijve Elisabeth. Maar toen ik hier in 1972
begon, was ik meteen verkikkerd op Noordwijk.
De kerk organiseerde hier hele leuke dingen,
songfestivals en puzzelritten voor de kinderen,
bijvoorbeeld. Ik dacht: als de kerk op zulke dagen
leuk kan zijn, dan moet het gedurende het hele
jaar leuk kunnen zijn. En niet zo vreselijk
plechtstatig en log."
Dat ideaal van een vrolijke kerk ontstond in de ja
ren zestig, toen Elgersma theologie studeerde in
Kampen. Elgersma: „Ik prijs me gelukkig dat ik
heb mogen studeren in de zestiger jaren. Er ge
beurde zo ontzettend veel. Na het Tweede Vati
caanse Concilie dacht ik dat alle kerken weer sa
men zouden gaan in een vrolijke, aardige Moe
derkerk. Nu zou de kerk eindelijk gaan beant
woorden aan haandoel. Maar ja, toen kwam er
een zwarte donderdag, en weet ik wat allemaal,
en de opvolger van Paus Johannes XXIII die ook
weer op de rem trapte. Toen was de aardigheid er
gauw vanaf. Toch had ik die tijd nooit willen mis
sen. Wij hadden hele grote dromen, we gingen er
met z'n allen een leuke wereld van maken. Ik heb
nooit spijt gehad van die naïviteit. Het is een
bouwsteen in mijn leven geweest."
„Eind jaren zeventig hebben we hier in Noord
wijk een commissie van gemeenteleden ingesteld
om de kerk te veranderen. Eerst werd de boot een
beetje afgehouden, maar op een gegeven ogen
blik kwam die commissie er toch. We dachten dat
we de zaak met een paar vergaderingen wel in
een andere vorm konden gieten. Uiteindelijk
heeft het een jaar geduurd. Dat is een verschrik
kelijk emotionele periode geweest. Je bent im
mers voor het gevoel van de mensen bezig met de
grondslagen van hun leven. Maar wat is er toen
een hoop gebeurd! Er is een heel nieuwe struc
tuur uitgekomen.
De kerkenraad - volgens Elgersma 'een log be
stuursapparaat' - maakte plaats voor een wend
baar bestuur met een kleine beleidsraad. Er is een
onmiddellijke link naar de basis, omdat de raad is
samengesteld uit de voorzitters van kerkelijke
buurtverenigingen. Dat elke buurt een eigen wijk-
bestuur heeft, vindt Elgersma een groot voordeel:
„Zo hébben de mensen van de kerk ook in hun
eigen buurt wat met elkaar."
„De bestuurders zijn in de eerste plaats kamera
den. En dat aspect van kameraadschap is heel be
langrijk. Wij hebben hier de pest aan gewichtig
doenerij. Doe maar gewoon, dan doe je al gek ge
noeg."
„Het zijn kerels die van wanten weten, hoor",
haast hij zich te zeggen, „maar ze laten zich er
niet op voorstaan dat ze bestuurder zijn. Er heerst
saamhorigheid en daardoor voelen ook de men
sen die niet vaak naar de kerk komen, zich toch
heel erg betrokken. Dat is het leuke van de Vin-
kenlaankerk. Bij ons word je niet beoordeeld op
hoe vaak je naar de kerk komt."
„Als ik terugkijk, denk ik dat het ons aardig gelukt
is om van de Vinkenlaankerk een vrolijke kerk te
maken", meent Elgersma. Maar hij vindt de vraag
hoe je als kerk aan je doel kunt beantwoorden,
nog altijd actueel. „Ik heb weieens de zorg dat de
kerk allerlei dingen aanbiedt waar de mensen
geen behoefte aan hebben. Want dat is in elke tijd
weer anders. Er is bijvoorbeeld een tijd geweest
Hij had niet verwacht
zo lang in Noordwijk
te zullen dienen,
maar achteraf noemt
dominee R.S.
Elgersma het een
'Godsgeschenk'. „Ik
heb echt wat tot
stand kunnen
brengen en daar ben
ik hartstikke blij om.
Deze gemeente is
heel zelfbewust
geworden. Het is hier
bepaald geen
domineeskerk. Het is
een kerk van mensen,
op voet van
gelijkheid, en vooral
een vrolijke kerk. We
proberen een beetje
vrolijk te zijn met
elkaar, ook in
verdrietige
momenten, als er
bijvoorbeeld mensen
wegvallen. Dan slaat
die vrolijkheid om in
een enorme warmte
en dat is een bron
van energie." Op 1
mei ruilt Elgersma
het predikantschap
voor de VUT. Bijna
zesentwintig jaar lang
ging hij voor in de
Gereformeerde Kerk
aan de Vinkenlaan in
Noordwijk. „Het is
welletjes geweest. Nu
heb ik de tijd om
Frans te studeren, dat
is een oude liefde van
me."
Dominee R.S. Elgersma: „Wij hebben hier de pest aan gewichtigdoenerij. Doe maar gewoon, dan doe je al gek
genoeg." foto dick hogewoning
dat mensen ontzettend behoefte hadden aan de
boodschap dat je niet in het Oordeel zou komen.
Dat is niet meer zo, die angst hebben mensen
niet meer."
„Toen ik hier in 1972 in Noordwijk kwam, ging
het leven heel bedaard z'n gangetje en was geluk
nog heel gewoon. Het geluk was zó gewoon, dat
het hartstikke saai was. Het was net alsof de jaren
zestig aan de mensen voorbij waren gegaan. Nu
heb je precies het omgekeerde. Het geluk moet zó
opwindend zijn dat de mensen zichzelf niet meer
kunnen terugvinden. Het individualisme viert
hoogtij en dan die vierentwintig-uurseconomie.
Er zit absoluut geen ritme meer in het leven. De
kerk kan daarin voorzien, als ze het goed doet,
tenminste."
Elgersma trekt een vergelijking met televisie
kijken: „Uit onderzoek blijkt dat mensen maar ze
ven minuten naar een programma kijken, dan
zappen ze weer verder. Alleen het actualiteiten
programma Nova krijgt het voor elkaar dat de
mensen niet doorzappen. Dat vind ik zeer knap
van ze. Dat bedoel ik als ik zeg dat de kerk in een
grote behoefte kan voorzien: waarom zappen
Foto uit de archieven
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde bank- of
girocheque ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 centimeter in zwart wit) op te sturen
naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, Postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante be
taling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvang de foto binnen drie weken.
mensen bij Nova niet door? Omdat het politieke
leven daar eindelijk eens op een rijtje wordt gezet.
En dat blijken de mensen heel fijn te vinden. Ik
denk dat de kerk net zo'n functie kan vervullen.
Door middel van de kerk kunnen mensen hun ge-
voelens op een rijtje krijgen. Want dat ligt alle
maal schots en scheef door elkaar. Mensen zijn
vaak het overzicht kwijt."
„Mijn ideaal is dat de mensen door middel van de
kerk weer een zeker ritme in hun leven krijgen.
Maar dat is niet het ritme van elke week naar de
kerk gaan. Dat is, denk ik, ook niet meer te reali
seren. Ik denk dat de kerkdiensten een secundaire
rol krijgen en dat regelmatige ontmoetingen in
huiskamers een hoofdrol zullen gaan spelen. Daar
zullen de mensen met elkaar hun gevoelens op
een rij zetten."
Elgersma bekent dat dergelijke opvattingen hem
best een beetje eenzaam hebben gemaakt. „Dat
ik van de kerk een vrolijke juffrouw wilde maken,
werd me niet door iedereen in dank afgenomen.
Sommigen willen nog steeds een 'Koningin Elisa-
beth-kerk'. Ik begrijp niet waarom. Toen de
schouwburgen niet met hun tijd meegingen,
kreeg je 'Aksie Tomaat'. Dat is met de kerk ook zo.
De mensen gooien dan wel niet met rotte toma
ten naar de kerk, maar ze blijven wel weg. Daar
mogen we de ogen niet voor sluiten. Als de kerk
in de toekomst een rol wil blijven spelen, zal dat
stijve, dat verkrampte, doorbroken moeten wor
den."
„Toen ik begon was ik nog een brave theoloog,
die eerst ging kijken wat er precies in de Bijbel
stond en hoe dat in de oren klonk van de mensen
die toen leefden. Mijn ervaring heeft me geleerd
de Bijbel te vertalen in de tijd van nu. Alleen theo
logie, daar begin ik niet zoveel meer mee. Het
verhalenboek van de mensen is veel belangrijker
voor me. Ik voel me eigenlijk meer filosoof. Elk
mens dat de kerk binnenkomt heeft als het ware
een boek bij zich, met verhalen over de dingen
die hij heeft meegemaakt. Ik vind dat ik eerst dat
verhalenboek maar eens moet lezen om dan te
kijken of de Bijbel daar iets zinnigs over zegt."
„Dat wordt me ook niet altijd in dank afgeno
men", lacht hij. „Maar het leuke van de Bijbel is
dat je altijd wel een gelijkenis vindt. Het is na
tuurlijk een klassieker. De Bijbel is nooit passé."
Absurditeiten
„Een stukje van de theologie is wel dat wij leven
temidden van de absurditeiten. Hier in Noordwijk
heb ik natuurlijk meegemaakt dat die drie brand
weermensen zijn omgekómen in Huis ter Duin."
Die gebeurtenis heeft hem ongelofelijk geraakt.
„Eén van die jongens kwam altijd bij ons in de
kerk, en vanuit onze kerk is hij toen begraven. Het
was niet te geloven hoeveel mensen er toen bij
dat afscheid waren.
„Temidden van zulke absurditeiten kan de kerk
een plek zijn waar je je geborgen kunt voelen. Dat
heb ik vooral willen uitdragen. Veiligheid en ge
borgenheid, het gevoel dat God een arm om je
heen slaat. Mijn lievelingslied eindigt met de
woorden: 'Alleen Uw Woord geeft aan ons falen,/-
ons rustloos zoeken en verdwalen/een onuitspre
kelijke zin'. Dat is God voor mij: korte momenten
van geluk, geborgenheid, warmte en ook van on
uitsprekelijke gevoelens. God is 'Zien, soms,
even'. Maar aan die korte momenten heb je weer
een hele tijd genoeg."
Het lied staat afgedrukt in het boekje dat Elgers
ma zijn Vinkenlaangemeente dit weekeinde ten
afscheid aanbiedt. Gisteren was er een intern af
scheidsfeest met de gemeente, daarna volgde een
afscheidsreceptie voor de officiële 'betrekkingen'.
„En morgen heb ik mijn laatste rit-dienst. Net als
de tram. Ik rijd de tram in de remise en mijn op
volger rijdt 'm er weer uit. Dan word ik een ge
woon gemeentelid. Ik bemoei me nergens meer
mee. Ik ga niet achterin die tram zitten."
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
ANNO 1898
ANN01973
Maandag 25 April
KATWIJK De Vereenigmgtot bevordering van het
vreemdelingenverkeer te Katwijk zal binnen weinige
dagen een zeergroot aantal keurig uitgevoerde re
clame-biljetten in het binnen- zoowel als het buiten
land verspreiden.
De inhoud dezer biljetten, een korte beschrijving
van Katwijk en Omstreken en een 15-tal welge
slaagde photographieën bevattende, moet dienen
den aangenamen indruk van onze schoone bad
plaats bij vroegere bezoekers te verlevendigen en
anderen, die Katwijk in het geheel niet of slechts bij
name kennen op het vele schoone en aangename
van Katwijk te wijzen.
Gaarne hopen wij dat een drukker bezoek aan
Katwijk en meerdere welvaart van haar ingezetenen
er het gevolg van zijn. Om dit laatste te bevorderen,
bestaat gelegenheid tegen betrekkelijk geringen
prijs een en ander in deze reclame-biljetten te doen
opnemen.
NOORDWIJK Gisteren omstreeks halfdrie, wer
den we opgeschrikt door het luiden der brandklok.
Op het erf van P. Van Rijn in de Kerkstraat stond
een hooiberg, gedeeltelijk met hooi gevuld, in lich
terlaaie. Door de spoed i"ge hulp van eenige buren
was het vee in den aangrenzende stal weldra in vei
ligheid gebracht, waarna de onmiddellijk aangeruk
te brandweer in een goed uur tijds het vuur meester
was; de berg met het hooi was natuurlijk verloren.
De oorzaak moet gezocht worden, doordat eenige
kinderen een sigaar of sigarette hebben willen aan
steken. Naar wij vernemen, was het verbrande niet
verzekerd.
woensdag 25 april
LEIDEN Bona Stars heeft de eerste test-match
achter de rug. Er zullen voordat d,e competitie in
september van start gaat nog vele wedstrijden vol-
gen, waarin diverse spelers worden getest. In de eer
ste wedstrijd was het de beurt aan: Harry Kip (Le
vi's), Hugo Harrewijn (Transol),.Bernard van der Mo
len (Fiat Stars) en de voor Racing Club Luxembourg
uitkomende Amerikaan Lloyd Mayes. Samen met
Peter de Jong vormden zij de basisploeg tegen het
Joegoslavische Industromontaza.
Bona Stars, voor zover je daarvan kunt spreken,
verloor van de Joegoslavische eerste divisionist met
83-94 en dat is niet eens zo'n gek resultaat, want
het Joegoslavische basketbal staat op een veel ho
ger peil dan het Nederlandse.
De scanning was te snijden toen Bona Stars de
Joegoslaven tot op een paar punten naderde. Onder
aanvoering van de 400-man sterke supportersscha-
re, die afkomstig was van de Rotterdamse vestiging
van Industromontaza, liepen de Joegoslaven echter
weer weg, om uiteindelijk met elf punten verschil te
winnen.
TV In Nederland wordt steeds meer tv gekeken.
Ondanks het teruglopen van de gemiddelde kijk
dichtheid op het eerste net, stijgt het cijfer nog
steeds, omdat de gemiddelde kijkdichtheid van het
tweede net sterk in opmars is. De Nederlander kijkt
gemiddeld twee uur en tien minuten per dag tv. De
radio ligt daarop nog voor. Er wordt namelijk per dag
ongeveer drie uur en vijftien minuten geluisterd.
KANTOOR
Rooseveltstraat 82
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00uur 071-5128030
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjünct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
r. van Brussel (adjunct)
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J. Preenen chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
T. Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr
E. Straatsma, chef red. Regio Leiden
Redactie: 0
Hoofdredactie: 0
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 1?i4nife
071"
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17u
071-sifppei
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro]
Abonnees die ons een machtiging verstreu Pni
het automatisch afschrijven van het abonK
geld, ontvangen 1,- korting per betaling
VERZENDING PER POST
per kwartaal (nl)
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEBAl
Voor mensen die moeilijk lezen, slechtst
hebben of blind zijn (of een andere lee?<
hebben), is een samenvatting van het rep)
nieuws uit het Leidsch Dagblad op geluid»
beschikbaar. Voor informatie 0486-486485 j lid
(Centrum voor Gesproken Lectuur, Gratf)
De Joegoslaaf
Kauzlaric onder de
basket. De 'Bona-
Stars'-spelers Har
Stol, Lloyd Mayes
en Harry Kip vol
gen de actie.
foto archief
leidsch dagblad
K
N H U I
ONGEVALLEN DIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd feestte I V(
Academisch Ziekenhuis: zaterdag 13 00 t/m dinsdag 13.00 en vanaf woensdag
13 .00 t/m vrijdag 13 00 u.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Academisch Ziekenhuis: tel. 071-5269111
