Japan blijft worstelen met economie
Economie
Italië komt terug op
toezeggingen EMU
it
Ruim 30 miljoen voor
ex-werknemers Fokker
Speculaties over Grolsch
Libertel niet eerlijk
ionderzoek naar kwaliteit
VNU wacht niet op
betere tijden HMG
in Noord-Holland
-JAC 18 APRIL 1998
en rei-
tot tege
rdkant
grader
tijd tof
zuiden
itselijk
en 14g
ROC ZAANSTREEK-WATERLAND
Cypressehout 99, Zaandam tel. (075) 681 9 001 voor de richtins: Reizen,
beroepsopleidende leerweg niveau 3 en 4
ROC HORIZON COLLEGE
Umbriëllaan 1-2, Alkmaar tel. (072) 575 18 15 voor de richting: Recreatie,
beroepsopleidende leerweg niveau 2,3 en 4 én de beroepsbegeleidende
leerweg niveau 2.
Voor de richting Reizen en Toeristische informatie wordt in niveau 3 en 4 gewerkt met een
basisjaar, waardoor overstap naar de andere richting na het eerste leerjaar eventueel
mogelijk is.
Open dagen van de lokaties, uitsluitend voor informatie over de toeristische opleidingen
op bovengenoemde adressen:
ROC Amsterdam e.o.
ROC Zaanstreek-Waterland
ROC Horizon
22 april en 28 mei
23 april en 26 mei
20 april en 27 mei
19.00-21.00 uur
16.00-21.00 uur
16.00-21.00 uur
Met een MTRO-diploma gaat de wereld voor je open!
c?folie ge
'fielden -
HORLZQX-
Het centrum-linkse kabinet van
de Italiaanse premier Romano
Prodi heeft gisteren een drieja
rige begroting goedgekeurd, die
het midden probeert te bewan
delen tussen vermindering van
de staatsschuld en uitbreiding
van de werkgelegenheid. Het
plan voorziet in een sluitende
begroting né het jaar 2001.
Dat is mogelijk te laat naar de
zin van Nederland en Duits
land. Vooral die twee landen
hebben er op gehamerd dat Ita
lië zijn zaakjes ook voor de ko
mende jaren op orde moet heb
ben, wil het land toetreden tot
de kopgroep van de Economi
sche en Monetaire Unie (EMU)
en de eenheidsmunt euro.
Ook het beoogde tijdsbestek
voor de vermindering van de
staatsschuld is veel ruimer dan
Italië de EU in januari nog voor
spiegelde. De schuld, die in
1997 nog 121,6 procent van het
bruto binnenlands product be
liep, zou pas in 2016 zijn terug
gebracht tot 60 procent, de
EMU-norm. Drie maanden ge
leden beloofde Prodi nog dat
Eerste uitdelingslijst curatoren
schiphol. anp
Onder ex-werknemers van
vliegtuigfabriek Fokker wordt in
mei een bedrag van ruim dertig
miljoen gulden (bruto) ver
deeld. Naar het Landelijk Insti
tuut Sociale Verzekeringen gaat
ruim 18 miljoen gulden en de
Belastingdienst plus enkele an
dere preferente schuldeisers
krijgen circa drie miljoen gul
den.
Dat blijkt uit de zogeheten
eerste uitdelingslijst die de cu
ratoren van Fokker gisteren
hebben gedeponeerd bij de
kantongerechten in Haarlem.
Den Haag en Dordrecht en bij
de arrondissementsrechtbank
in Amsterdam. In totaal wordt
51,3 miljoen uitgekeerd. Naar
verwacht verschijnt de (tweede)
uitdelingslijst voor concurrente
schuldeisers aan het einde van
dit jaar.
Er zijn circa 8000 vorderingen
voor een totaalbedrag ruim zes
miljard gulden, waarvan drie
miljard is erkend en bijna drie
miljard wordt betwist. Twaalf
schuldeisers hebben (betwiste)
vorderingen van 100 miljoen
gulden of meer.
grqenloanpvallende resultaten, waardoor
de beurskoers flink is achterge
bleven. Onlangs deden geruch
ten de ronde dat de Belgische
brouwer Interbrew (Dom-
melsch, Oranjeboom) een over
namebod voorbereidde.
Financiële analisten zien in
Grolsch een overnamekandi
daat omdat de onderneming
moeite heeft om haar afzet in
het buitenland uit te breiden. In
het jaarverslag dat donderdag is
gepubliceerd, zegt de brouwerij
de export de komende vijf jaar
te willen opvoeren tot hetzelfde
afeetniveau als in Nederland.
Grolsch verkocht vorig jaar circa
drie miljoen hectoliter bier
waarvan een derde in het bui
tenland.
Grolsch heeft de passage over
het behoud van zijn zelfstandig
heid uit het jaarverslag ge
schrapt. Jarenlang meldde de
brouwerij steevast dat het be
drijf zijn zelfstandigheid wilde
behouden.
Het schrappen van de passa
ge heeft volgens de brouwerij
echter geen enkele betekenis.
„We hebben het niet meer ex
pliciet vermeld omdat behoud
van zelfstandigheid zo voor de
hand ligt. Dat blijkt ook elders
in ons jaarverslag.
Op de effectenbeurs specule
ren handelaren al langer op een
mogelijk verkoop van Grolsch.
De brouwerij kampt met tegen-
Wilhelmus op blikjes bier
enschede» gpd
Grolsch komt eind deze maand met oranje bierblikjes op de
markt met daarop de tekst van het eerste en zesde couplet van
het Wilhelmus. Dat gebeurt met het oog op Koninginnedag en
het WK-voetbal. De bierbrouwer reageert hiermee op de feit, dat
steeds minder Nederlanders de bekendste coupletten van het
volkslied kennen.
ECONOMIE WIJZER
dat in 2009 al het geval zou zijn.
Volgens Prodi kan Italië zijn
schuld het makkelijkst vermin
deren als de begroting econo
mische groei bevordert. „An
ders wordt het volkomen on
mogelijk de schuld jaarlijks met
drie procent te verminderen",
zei hij. Volgens de economische
blauwdruk voor de periode
1999-2001 zal het bruto binnen
lands product groeien met 2,7
tot 2,9 procent per jaar. Vorig
jaar groeide de Italiaanse eco
nomie met 1,5 procent.
De regering-Prodi hoopt de
begroting voor 1999 en het Fi
nanciële plan voor de volgende
jaren door het parlement te
loodsen vóór 2 mei, de dag
waarop Europa definitief beslist
welke landen mogen toetreden
tot de EMU.
Steeds meer Duitsers verkla
ren zich intussen voorstander
van de euro, zo blijkt uit een
peiling die gisteren werd gepu
bliceerd door de krant Handels-
blatt. Vergeleken met januari
nam de tegenstand af van 60 tot
47 procent. Nu is 36 procent
vóór de euro, zes procent meer
dan in januari.
Kosten- en batentijd
Er wordt steeds meer over tijd
gescheven, maar je zoekt te
vergeefs naar een antwoord op
de vraag: wat gaat die toene
mende waardering voor tijd
straks in de praktijk beteke
nen? Gaan we misschien toe
naar een inkomensverdeling
die is gebaseerd op tijd, in
plaats van op scholing? En als
dat zo is: hoe ziet zo'n maat
schappij er dan uit? Is dat een
fijne wereld om in te leven?
We praten ons schor over tijd
gebrek en onthaasting, maar
over de gevolgen van zo'n in
grijpende verande
ring van waarden
wordt nog niet echt
nagedacht.
Om te beginnen
staan we voor de
vraag hoe je tijd
moet meten. Een
van de eerste wan
kele stappen is on
langs gezet door
het Centraal Bu
reau voor de Statis
tiek, en wel in het
'Onderzoek Ver
plaatsingsgedrag'.
'Tijd winnen kost Tijd' heet
het stuk. De conclusie is dat
een auto of een afwasmachine
minder tijdwinst oplevert dan
we geneigd zijn te denken,
omdat we meestal vergeten de
werktijd mee te rekenen die
we nodig hadden om die ma
chines te kunnen kopen. Voor
een zuivere vergelijking van
reiskosten zou je, volgens het
CBS, moeten kijken naar de
kosten van je auto, de afstand
die je moet afleggen en het in
komen dat je verdient.
Opvallend is dat 'kosten' niet
in guldens worden uitgedrukt,
maar in minuten. Natuur en
Milieu (maart 1998) maakt
melding van het goede
nieuws. 'De frustratie van het
betaaldwerkende deel der na
tie eenvoudig verklaard',
schrijft het blad. 'Een verras
send bericht in de krant: het
CBS heeft uitgerekend waar
om elektrische apparaten nau
welijks tijd besparen. Een sim
pele waarheid met grote ge
volgen. En dat van het CBS!'
Het juichende stukje besluit
met de aanbeveling dat het
CBS een 06-nummer opent
waar we kunnen laten uitreke
nen wat voor ieder de voorde
ligste manier van reizen is -
gegeven ons jaarinkomen, de
af te leggen afstand en de ver-,
voermiddelen waaruit we kun
nen kiezen.
Wat ging er fout? Het onder
zoek beschouwt tijd als grond
stofvoor een eindproduct als
alle andere. Iets als staal dat
wordt 'opgemaakt' in de pro
ductie van vleesmessen. Vol
gens eeuwenoude boekhoud
kundige tradities staat 'opma
ken' aan de kostenkant. Aan
de batenkant staat bij het CBS
niets, behalve besparing van
tijd. Maar als het zó was, zou
je wel gek zijn als je nog naar
de film of een concert ging.
Dat kost tijd én geld. Het CBS
maakt een denkfout door naar
de grondstof te kijken als in-
putvoor een eindproduct met
een economische waarde, dat
te koop zal worden aangebo
den. Daardoor ziet het over
het hoofd dat de grondstof in
twee soorten uiteenvalt en dus
niet, in het jargon van econo
men, 'homogeen' is.
Het eindproduct van tijd is
geen marktwaar. Het is een
zinvol, gelukkig en welbesteed
leven. Aan de ba-
m tenkant staat alle
tijd die daaraan
bijdraagt. Aan de
kostenkant staat
alle tijd die daar
niet aan bijdraagt
Natuurlijk heeft
niet iedereen de
zelfde opvattingen
over'kostentijd'
en 'batentijd'.
Zelfs één persoon
kan daar op ver
schillende mo
menten anders
over denken. Niettemin zal het
invullen van de Belastingaan
gifte voor de meesten van ons
wel altijd aan de kostenkant
staan. Het wegwerken van een
dampend stuk appeltaart tus
sen twee buien door op een
leeg terras - ik zal niet de enige
zijn die dat onder 'baten'
boekt. En de bestuurder van
hqt glimmende Haagse treur-
mobiel dat voor het terras
langs door de plassen gleed, ik
wed dat die werken en autorij
den onder baten boekt.
En daarmee zakt het Onder
zoek Verplaatsingsgedrag van
het CBS krakend door zijn ver
en. Want voor velen kost auto
rijden niks. Het brengt op. De
vergelijking met arbeid is op
vallend. Lange tijd hebben
economen op dezelfde primi
tieve manier tegen arbeid aan
gekenen. Arbeid was homo
geen, er was geen verschil tus
sen de ene soort en de andere.
Binnen dat denkraam werd
werkloosheid bestreden met
loonmatiging voor alle arbeid
tegelijk. Het beleid faalde. Het
heeft jaren geduurd eer werd
ingezien dat er een verband
bestond tussen werkloosheid
en lage opleiding. Dat gebeur
de pas toen het CBS de cijfers
van de werkloosheid ging uit
splitsen naar opleiding. Laag
geschoolde arbeid wordt
sindsdien gericht gesubsidi
eerd. Dat werkt beter.
Meten is weten. Zonder goede
en betrouwbare cijfers kan de
overheid geen beleid voeren.
Het begrip 'tijd' komt steeds
centraler in ons leven te staan,
ook in de economie en onge
twijfeld straks ook in het eco
nomisch beleid. Het is belang
rijk dat het CBS dit goed gaat
meten.
pjdelstekort VS naar recordhoogte
cton Het tekort op de Amerikaanse handelsbalans is in
jïgestegen tot 12,1 miljard dollar, een record. De Ameri-
ier export daalde tot het laagste niveau van een jaar. De cij-
i. Washington gisteren bekendmaakte, onderstrepen dat
hl ieiende handelstekort het grootste probleem is dat de ver
eende Amerikaanse economie parten speelt. Vanwege
omische problemen in veel Aziatische landen zal het te
lt iar alle waarschijnlijk nog fors toenemen,
ns
na incie mag zwijgen over steun Philips
der t« ét
ijn ini
itte
nf
nodel
Het provinciebestuur in Gelderland hoeft niet bekend
hoeveel steun zij in 1996 aan de megachipfabriek van
n Nijmegen heeft gegeven. De bestuursrechter in Arn-
•ft een bezwarenprocedure tegen de gang van zaken gis-
jgegrond verklaard. De zaak was aangespannen door het
inlid Lucassen. Hij vindt dat politici dergelijke miljoe-
aven moeten kunnen verantwoorden tegenover hun kie-
i provincie weigerde dat omdat dan zeer vertrouwelijke
[sgegevens van Philips op straat zouden komen te liggen.
tRijk zou miljoenen hebben bijgedragen. Minister Wijers
mische zaken) weigerde eveneens antwoord te geven op
vragen over de kwestie.
artaalwinst Ford nieuw record
Het Amerikaanse autoconcern Ford heeft in de eerste
inden van dit jaar een winst behaald van 3,5 miljard gul-
og niet eerder in een eerste kwartaal is het resultaat zo
1 jweest. Het eerste kwartaal van 1997 leverde een winst op
miljard gulden. De winst is hoger dan analisten hadden
-A en. Ford zegt dat het komt door aanhoudende kostenver-
n. De omzet bedroeg 76,1 miljard gulden. Het resultaat is
iefde 32 miljard gulden, die vrijkwam bij de afsplitsing
financiële dienstverleningstak van het concern.
it Libertel heeft vol-
(Telecom vals gespeeld
'ijkende onderzoeken
GSM-netwerken van
combedrijven. Uit de
MA uitgevoerde onder-
L ivam Libertel tot twee
als 'significant beter'
js. Volgens PTT Tele-
de onderzoeken 'niet
'erbaar en niet repre-
,Wij kunnen Kema
sturen dat van tevoren
at dat wij triomferend
is komen."
onderzoeken - van vorig
elde KEMA vast dat het
•netwerk veel beter
leerde. Gesprekken
:en rijdende auto wer-
I minder vaak door net
en afgebroken dan bij
KPN Telecom, de nieu-
van PTT Telecom, be-
feiten uit het onder-
et, „Dat we problemen
was juist", zegt direc-
iéiibiele Diensten D. Kar-
laar het onderzoek - een
lletje cijfers en conclu-
jereert een beeld te
an het hele netwerk, en
it niet. Er is zeer selectief
el heeft de opdracht zo
ïleerd dat de Kema-on-
ers op onze zwakste
schakels zijn afgestuurd. Het is
voor ons niet moeilijk om om
gekeerd hetzelfde te doen. Als
we wilden, zouden we KEMA
bijvoorbeeld rond Eindhoven
kunnen laten meten. Uit de
continue metingen die wij doen
weten we dat Libertel daar niet
goed zit, omdat ze er te weinig
frequenties hebben.
KPN Telecom heeft er bij de
betrokken KEMA-dochter op
aangedrongen het onderzoek te
'certificeren', zodat voor ieder
een duidelijk is wat er is onder
zocht, waar en hoe.
Volgens Karsten heeft Libertel
'handig geprofiteerd' van capa
citeitsproblemen bij de PTT,
maar is het KPN-net nu 'over de
hele lijn gemeten' superieur aan
dat van Libertel. „Al heb je
nooit in de hand dat er plaatse
lijk een ongelukje gebeurt."
Volgens KPN heeft Libertel
commercieel succes geboekt
door de publiciteit rond de on
derzoeken, maar is dat effect
verloren gegaan 'omdat ze hun
belofte aan hun klanten ook
waar moesten maken.' KPN Te
lecom claimt in het eerste kwar
taal van dit jaar 70 procent van
alle nieuwe GSM-abonnemen-
ten te hebben binnen gehaald.
Libertel wilde niet reageren
op de beweringen van zijn con
current.
haarlem vervolg voorpagina
VNU wacht ten aanzien van
HMG niet op betere tijden en
wil af van het belang in het om
roepbedrijf. „Dat betekent niet
dat we geen vertrouwen hebben
in Porsius", haast Schikker zich
te vertellen. „We willen ons te
rugtrekken op onze kernactivi
teiten waaronder het uitgeven
van vooral publiekstijdschrif
ten."
Voorlichter Schikker wil op
dit moment niets zeggen over
de waarde van de verkoop, die
nu op handen is. Insiders hou
den het op enkele honderden
miljoenen guldens. Dat de tv-
maatschappijen echter geen
uitstekend renderende deelne
mingen zijn, blijkt uit het laatste
VNU-jaarverslag. Daar staat in
dat over de 320 miljoen omzet
vorig jaar in die sector slechts 8
miljoen bedrijfsresultaat werd
behaald. Daar zat ook het ren
dement van VTM en HMG bij.
VNU trekt zich overigens niet
geheel terug uit de wereld van
de tv. De belangen in tv-produ-
cent CVI-Media Group en RCV
Entertainment (exploitatie van
film-, video- en tv-rechten) blij
ven gehandhaafd.
tokyo «judith stalpers
correspondente
Wat de Japanse regering ook
probeert, niets lijkt te lukken.
Het blijft met de Japanse eco
nomie, de een na grootste ter
wereld, bergafwaarts gaan. Na
de recente aankondiging van
een recordinjectie van 160 mil
jard gulden om de economie
op te krikken, krijgt de rege
ring niets dan kritiek te verdu
ren. Woensdag nog kreeg Ja
pan lik op stuk van de groep
van zeven rijke landen (G7).
Gevolg: de waarde van de yen
kelderde tegenover de Ameri
kaanse dollar, en de beurs zak
te met 2,5 procent. Het zijn te
kens van een fundamenteel ge
brek aan vertrouwen in de Ja
panse economie.
De Japanse burger houdt in
middels de knip op de porte
monnee. In februari kreeg het
modale gezin van overheidszij-
de een eenmalige korting op de
inkomstenbelasting: zo'n 750
gulden, handje contantje of op
het loonstrookje. De regering
hoopte zo de burger tot meer
uitgaven te prikkelen, want con
sumptie is het grootste trek
paard van de economie. Maar
het omgekeerde gebeurde: Taro
Modaal zette het geld op de
spaarrekening.
In maart liep de verkoop in wa
renhuizen met meer dan twin
tig procent terug vergeleken
met een jaar geleden! Deze
jongste statistieken waren een
klap in het gezicht van de rege
ring van premier Hashimoto.
1997 was het jaar met het groot
ste aantal faillissementen in na
oorlogs Japan, hetgeen tot ho
gere werkloosheid heeft geleid.
De werkloosheid staat, met 3,6
procent, ook op een na-oorlogs
record.
Begin dit jaar heeft de regering
de banken een beschermende
hand toegestoken. Ze heeft ga-
rantiegelden beloofd ter waarde
van 500 miljard gulden zodat de
banken hun traditionele taak
kunnen uitvoeren: geld uitlenen
aan bedrijven, zodat die bedrij
ven kunnen draaien en mensen
aan het werk kunnen houden.
Maar wat hebben de banken
gedaan? Ze hebben het geld ge
bruikt om hun onproductieve
leningen af te schrijven. En ze
knijpen de geldkraan dicht: in
maart liepen leningen bij ban
ken verder terug.
Dan zijn er de openbare wer
ken, het stokpaardje van Japan
se stimuleringsprojecten. Ook
dit keer zal een groot deel van
de 160 miljard injectie naar het
bouwen van snelwegen, brug
gen of tunnels gaan. Want de
bedrijfstak die het meest onder
druk staat is de bouw, goed
voor tien procent van Japans
werkvolk.
Handelaren op de beurs van Tokyo hebben het helemaal gehad. De aandelenkoersen bleven ook gisteren
weer dalen. De Nikkei-index zakte op de laatste beursdag van de week met honderdtachtig punten naar even
boven de 15.700. foto ap
Wat moet de regering doen?
'Een permanente korting geven
op inkomstenbelastingen', roe
pen Amerikanen. Dat betekent
dat de regering verder in het
rood komt te staan. 'Deregule
ren', schreeuwen de Europea
nen. Daarmee raak je inderdaad
de kern van het probleem. De
Japanse structuur werkte, toen
de economie moest worden op
gebouwd, maar niet nu die ver
zadigd is. Soelaas op korte ter
mijn biedt deregulering niet.
'Herstructureren', menen
beursanalisten. Hun suggestie
komt erop neer de markt zijn
gang te laten gaan. Dus ieder
een failliet laten gaan die zelf
zijn kop niet boven water kan
houden, met name in de zwak
ke banksector. Dat zou in een
sociale ramp eindigen met mas
sawerkloosheid, waarop het
grofmazige sociale vangnet in
Japan niet is berekend. Boven
dien zou de averechtse werking
op de wereldeconomie dusda
nig groot zijn dat de rest van de
wereld mee de afgrond in wordt
gedreven. Want bedenk wel, in
al zijn ellende is Japan nog
steeds een economische reus.
MIDDELBAAR TOERISTISCH RECREATIEF ONDERWIJS
Met ingang van 1 augustus 1998 start de MTRO-afdeling van het Regionaal
Opleidingen Centrum (ROC) Lelden in samenwerking met de drie onderstaande
ROC's, toeristische en recreatieve opleidingen op de volgende lokaties:
ROC AMSTERDAM E.O.(ACHG),
Da Costastraat 60, Amsterdam tel. (020) 515 03 50 voor de richting: Toeristische
informatie, beroepsopleidende leerweg niveau 3 en 4