Waarheid over Colijn is hard
'sLANDS STUURMAN
STENT H.C0LUN
NS 1 VAN LIJST 27
Ik ben de duivel niet'
'Boeren nog niet ingesteld op diefstal'
Feiten &Meningen
Boeren belonen
voor extra
inspanningen
voor milieu
<hé is ze
ar
ooi
WOENSDAG 15 APRIL 1998
)ENSD
Eerlijk gezegd kunnen wij met het
huidige systeem niet meer naar be
horen voldoen aan de eisen die te
genwoordig aan het gemeenschap
pelijk landbouwbeleid worden ge
steld. De boeren en hun gezinnen
willen weten hoe zij hun producten
binnen de EU of óp de internatio
nale markten kunnen verkopen. De
consumenten maken zich steeds
meer zorgen om de kwaliteit en de
veiligheid van de levensmiddelen.
En de belastingbetalers zijn niet
meer bereid om eerst voor de pro
ductie van levensmiddelen te beta
len, en daarna nog eens voor de
vernietiging ervan.
Daarom moeten wij voortgaan op
de in 1992 ingeslagen weg en moe
ten wij het Europees beleid verder
hervormen: een landbouw die be
ter kan concurreren produceert
geen overschotten, zodat de voor
de landbouw beschikbare begro
tingsmiddelen op zinvolle wijze
kunnen worden besteed. Daarbij
moeten onze boeren hun produc
ten niet alleen op de Europese
markt kunnen verkopen, maar
moeten die producten ook zonder
subsidies kunnen worden uitge
voerd om aan de toenemende
vraag op de wereldmarkt te vol
doen.
Nederland zal dan zijn positie als
netto-exporteur van agrarische
producten nog kunnen verbeteren.
De hervorming zal de kwaliteit van
de producten ten goede komen en
tegelijk zullen veel producten be
hoorlijk goedkoper worden. Voor
de Nederlandse consumenten zal
dit een niet onbelangrijke daling
van de kosten van levensonder
houd meebrengen. Kortom: om de
hervorming van het landbouwbe
leid aanvaardbaar te maken voor
de samenleving, moet rekening
worden gehouden met de belangen
van alle betrokkenen.
Hoe nodig het ook is het land
bouwbeleid te hervormen, beseft
moet worden dat een gemeen
schappelijk landbouwbeleid hoe
dan ook efficënter, goedkoper en
coherenter is dan 15 concurreren
de nationale beleidsvormen. Het
heeft in zijn veertigjarig bestaan
ook bewezen zeer goed in staat te
zijn zich aan nieuwe maatschappe
lijke eisen aan te passen.
De hervormingsvoorstellen van
Agenda 2000 zijn gebaseerd op het
Europese landbouwmodel, en de
boeren zullen in de 21ste eeuw dus
een essentiële rol blijven spelen.
De vraag is niet of de maatschappij
de boeren verder moet steunen,
maar veeleer hoe zij dat moet
doen. Agenda 2000 geeft daarop
een duidelijk antwoord.
De hervormingsvoorstellen zijn er
op gericht belangentegenstellingen
tussen de landbouw en de EU-bur-
gers uit de weg te ruimen. Door de
hervorming zal het landbouwbe
leid eenvoudiger worden. Welis
waar zal er iets meer geld voor no
dig zijn, maar het zal op zinvolle
wijze worden besteed om het con
currentievermogen te vergroten en
de plattelandsgebieden te ontwik
kelen in plaats van om producten
uit de markt te nemen en akker
land braak te leggen. Het is volko
men terecht dat de lidstaten, en
vooral nettobetalers zoals Neder
land, eisen dat er een economisch
verantwoord en effectief gebruik
wordt gemaakt van de belasting
middelen.
De boeren zullen concrete normen
op het gebied van milieu en welzijn
van dieren in acht moeten nemen.
Het is dan ook niet meer dan rede
lijk dat zij rechtstreeks worden be
loond voor de extra inspanningen
die zij zich op het gebied van
milieu en landschapszorg getroos
ten.
Als de kunstmatige prijsondersteu
ning voor melk, rundvlees en graan
minder wordt, geeft dat de Europe
se boeren, en daarmee ook de han
del en de verwerkende industrie,
de kans om concurrerender te wor
den, de vraag in de EU te stimule
ren en naar internationale groei
markten te exporteren.
Het veiligstellen van het inkomen
van de boeren blijft dus een van de
prioriteiten. Ik ben er echter van
overtuigd dat het zinvoller is de
boeren een ruimere rechtstreekse
beloning te geven voor de presta
ties die zij op verzoek van de Eu
ropese burgers leveren, dan hen te
subsidiëren voor het produceren
van overschotten.
In dat verband zal het nieuwe plat
telandsontwikkelingsbeleid een be
langrijke rol vervullen. Nu is bij dat
beleid nog sprake van een onsa
menhangende en onoverzichtelijke
wirwar van programma's die uit
verschillende fondsen worden gefi
nancierd. Een goed geplande fi
nanciering via het landbouwfonds
zal daarvoor in de plaats komen.
Niet alleen zullen de boeren wor
den betaald voor milieubescher
ming of verzorging van het land
schap, maar ook zal worden gega
randeerd dat het platteland in Eu
ropa niet verloren gaat als waarde
volle leefomgeving met een groot
werkgelegenheidspotentieel.
FRANZ FISCHLER EUROPEES
COMMISSARIS VOOR LANDBOUW
Gerefonneerd staatsman gokt, drinkt en leeft op grote voet
In de gisteren verschenen officiële biografie
van Colijn wordt weinig heel gelaten van het
voorbeeld van deugdzaamheid, eerbaarheid,
soberheid en zuinigheid. Colijn komt tevoor
schijn als een opportunist die corruptie niet
schuwde, graag aan vriendjespolitiek deed en
zelf op grote voet leefde. Biograaf Langeveld
stelt 'Colijns standbeeld te hebben willen
ontdoen van de talrijke mythen die daarop
zijn aangekoekt'.
Een man die op jonge leeftijd al forse schulden
maakt bij de sigarenhandelaar en de slijter, die
zijn vrouw aanzet tot het meedoen aan een lo
terij om van die schulden af te komen en die in
1919 een jaarsalaris van bijna een miljoen gul
den beurt als directeur van de Koninklijke
Olie/Shellgroep. Dat is het beeld dat Herman
Langeveld schildert van Hendrik Colijn, gere
formeerd Anti-Revolutionair politicus die het
Nederlandse volk in de jaren twintig en dertig
voorhield 'te bezuinigen en nog eens te bezui
nigen'.
Het eerste deel van de officiële Colijn-biografie
(de jaren 1869-1933) van Langeveld, wordt
door de schrijver zelf als 'schokkend' gety
peerd. ,,Er zijn over Colijn harde waarheden te
vertellen. In tegenstelling tot sommige vroege
re auteurs, die deze waarheden ook hebben
gekend, heb ik gemeend ze niet met de mantel
der liefde te moeten bedekken", aldus Lange
veld. De schrijver komt uit onverdachte hoek.
Hij studeerde aan Colijn's 'eigen' gereformeer
de Vrije Universiteit in Amsterdam en is daar
docent nieuwe geschiedenis.
Colijn start zijn loopbaan aan het eind van de
vorige eeuw in Nederlands-Indië. Zijn 'teke
nen' voor de dienst in Indië blijkt een even
menselijke als platvloerse reden te hebben: de
jonge Colijn blijkt in 1895 schulden te hebben
gemaakt (ruim duizend gulden) bij een siga-
renboer in Kampen en een slijter in Apeldoorn.
Colijn ziet nog een kans om ineens van die
schuld te worden verlost. Hij spoort zijn vrouw
Helena aan een lot te kopen in een loterij, ter
wijl loterijen in de gereformeerde kring waar
toe Colijn behoorde volstrekt taboe zijn.
Op Atjeh valt Colijn al gauw in de smaak bij
gouverneur Van Fleutsz, die dankbaar gebruik
maakt van Colijn om de opstandige inlanders
te onderwerpen. Colijn maakt met zijn militai
re expedities zoveel indruk op Van Heutsz, dat
deze hem al op 26-jarige leeftijd de Militaire
Willemsorde vierde klasse verleent. Zijn mede
officieren organiseren ter ere van deze gebeur
tenis een daverend feest voor hem. 'Een feest
met champagne en negen soorten wijn waar ik
zeer vermoedelijk knapjes dronken van zal
worden', zo laat Colijn de dag voor het feest
per brief aan zijn vrouw weten.
Colijn schrijft aan zijn vrouw, die met hun
zzontje op java is achtergebleven, niet enkel
over drank en dronkenschap. Hij laat haar ook
weten dat hij het seksueel moeilijk heeft met
hun scheiding. Zo schrijft hij aan zijn vrouw
dat hij naakt op bed had gelegen, maar zijn
Helena blijkt van zulke brieven niet gediend.
Hij belooft haar beterschap: 'Ik zal niet meer in
Adamscostuum op bed gaan liggen hoor,
schat'.
In 1911 begint de loopbaan van Colijn in het
Nederlandse bestuur. Hij wordt minister van
oorlog in het kabinet van zijn partijgenoot
Heemskerk. De jonge koningin Wilhelmina,
die zich intensief met de defensiepolitiek be
moeit, is zeer gecharmeerd van Colijn, die zij
Colijn, die op de verkiezingsaffiches van zijn partij werd afgebeeld als "s lands stuurman' (met een zuid
wester op aan het roer) werd door zijn tegenstanders gehaat en verguisd. Maar zijn eigen gereformeerde
volgelingen droegen hem op handen, hij was de 'van God gegeven leidsman'. foto archief
als 'sterke man' beschouwt.
Colijn vergeet zijn Indische connecties niet.
Behalve in de landspolitiek is hij ook 'in zaken'
gegaan. Hij heeft geleend geld gestoken
in een landsyndicaat in Indië, dat concessies
voor onder anderen oliewinning uitgeeft. Co
lijn blijft ook terwijl hij Kamerlid en minister is
de belangen van dit landsyndicaat, waarin hij
dus regelrechte belangen heeft, bepleiten.
Zijn Indische loopbaan en zijn betrokkenheid
bij dit landsyndicaat brengen hem na zijn mi
nisterschap op een directiezetel bij de Konink
lijke Olie/Shellgroep. Zijn eigenlijke inkomen
wordt gesteld op 25.000 gulden per jaar, maar
daarnaast kreeg hij jaarlijks een half procent
van de winst van alle werkmaatschappijen van
Shell. Dat leverde hem in de jaren van zijn di
recteurschap, van 1913 tot 1918, jaarinkomens
van tussen de zeven ton en bijna één miljoen
gulden op.
Iratis
jWUJLï
rtHeijr
jarin gr;
chting
jedienc
Kit een
ngesch,
nmake
Hendrik Colijn is vooral voor de oude m strijd
neraties nog een begrip. Een voorbeti anken,
deugdzaamheid, eerbaarheid, sobetb
zuinigheid. Colijn was tussen 1900 et
prominent politicus voor de Anti-Ren fluCI
naire Partij. Die ARP, de oudste pc
partij van Nederland, omvatte het
meerde volksdeel en ging in 1972 or
huidige CDA. Colijn was tweemaal bben g
en vijf maal minister-president.
Als minister van financiën spoorde
Nederlandse bevolking in de emstigei
mische crisis van de jaren twintig
zuinigheid. Hij gaf in zijn politiek ft
beeld, onder andere door de ambtenaflqERPAfi
larissen te verlagen en door op J
uitkeringen te korten.
Niet enkel hijzelf, maar ook zijn
hield radiopraatjes waarin de bevolku pn
delijk werd gemaakt hoe men van; nontvc
geld toch nog kon leven. Zo legde nuit de
echtgenote aan de huisvrouwen uit! de seks
van het afval van bloemkool nog een
soepje konden koken.
typeer
irvanF
n drugs
ndeeei
op. Vo
irende j
In 1924 keert Colijn weer volledig terug
landspolitiek. Hij is Abraham Kuyperof nderui
volgd als leider van de Anti-Revolution
Partij en wordt minister van financiën! u
kabinet, dat onder leiding staat van de!
liek Ruys de Beerenbrouck. Nederland; .pHE
in een diepe economische crisis, de wei
heid is groot. Colijn meent dat de enige
die om de malaise het hoofd te bieden!
nigen is. 'Bezuinigen, nog eens bezuinig
aanpassen', is zijn parool.
In dat kader verlaagt hij op 1 mei 1924'
ambtenarensalarissen met tien procen: fêr was
ve die van de topambtenaren. Colijn isi Bts
gesproken voorstander van een vergron n 0;
de inkomensverschillen. Ook in de sea: y vv
derwijs heeft hij plannen grootscheeps: y
zuinigen: hij wil 5500 onderwijzers onts
denkt dat te kunnen bereiken door een
leerjaar op de lagere school te schrappt
de Tweede Kamer dat plan blokkeert, bi
hij een andere weg om zijn doel te bere!
hij stelt de klassenomvang per onderwij 1 VO
48 leerlingen.
In de persoonlijke sfeer blijkt Colijn en
wars van familieleden en vrienden aani
goede baan te helpen. Zo richt hij zicht verplee
tweemaal toe rechtstreeks tot de minis tocht
binnenlandse zaken om een broer bene üng y«
krijgen tot burgemeester. Zo wordt zijn patiër
Arie in 1916 burgemeester van Nieuw» en bes
stel. In 1923 krijgt zijn broer Piet de am! [üjnen
ten van Boskoop omgehangen. In 1933' ische 1
hij broer Piet naar het burgemeestersch heid
Alphen aan den Rijn te tillen. Dit laatste
patiei
meesterschap eindigt onfortuinlijk, nad ïenkrij
vrijding wordt Piet hij ontslagen vanwei atie va
te lange aanblijven onder en te grote bej lechte:
voor de Duitse bezetter. al ste''
De laatste elf jaar van Colijns leven kom Jndhe
bod in het tweede deel, dat over drie jas atief^
verschijnen.
Hendrikus Colijn, 'Dit Leven van krad Wat
handelen', eerste deel biografie doorH tie
Langeveld. Tweede deel verschijnt ii
Uitgeverij Balans, ISBN 9050185061,
AMSTERDAM BERT VAN NIEUWENHIZEN
2i overd
!ghuiz<
'Breinbende Dutroux publiceert boek
De affaire-Dutroux heeft in België
een enorme schrijfwoede losge
maakt. Zeker tien boektitels zijn
verschenen sedert de Waalse zeden-
misdadiger in de zomer van 1996 in
de boeien werd geslagen. Maar nu
is voor het eerst ook een hoofdver
dachte in de pen geklommen. Mi
chel Nihoul, in de Belgische media
vaak afgeschilderd als het 'brein'
van de bende Dutroux, publiceert
dit voorjaar- het nu al omstreden
boek 'Geruchten en feiten'. Volgens
zijn uitgever is het in de cel geschre
ven werkje niets minder dan een
'bom onder de Belgische samenle
ving'.
Hoewel 'Geruchten en feiten' vrij
wel zeker een verkoopsucces wordt,
heeft het Nihoul veel moeite gekost
zijn manuscript aan de man te
brengen. Zijn partner Marleen de
Cockere struinde maandenlang vrij
wel de hele Belgische uitgeverswe
reld af, maar geen enkel gevestigd
uitgevershuis durfde het avontuur
aan. Uiteindelijk ging de Brusselse
gelegenheidspublicist Harouxmet
Nihoul in zee. Voor het uitgeven
van het manuscript heeft Haroux -
beducht voor juridische claims van
in het boek genoemde 'invloedrijke
personen' - een aparte vennoot
schap opgericht.
In zijn debuut beschrijft Nihoul het
Brusselse nachtleven in de jaren
tachtig, de seksfeesten die hij (me
de) organiseerde en waaraan hoog
geplaatste Belgen zouden hebben
deelgenomen. Volgens een populai
re theorie chanteerde Nihoul via dit
circuit veel notabelen en kon hij zo
ook de zedenmisdadiger en ver
meende zakenpartner Dutroux be
schermen. „Mijn arm is zo lang als
de Donau", pochte Nihoul meer
maals. Maar in het eindrapport van
de parlementaire onderzoekscom-
missie-Verwilghen werd de Brusse
laar eerder afgeschilderd als een aan
lager wal geraakte oplichter. Een
man met veel relaties, maar die de
mensen op hogere posities slechts
zeer gedeeltelijk kon manipuleren.
Tot op de dag van vandaag is niet
duidelijk of en zo ja in hoeverre Ni
houl een belangrijke rol speelde in
de bende Dutroux. De Brusselse za
kenman/oplichter kende liefst drie
Michel Nihoul: aan lager wal geraakte oplichter.
bendeleden - Dutroux, Weinstein
en Lelièvre - maar naar eigen zeg
gen waren die contacten zuiver za
kelijk. Volgens Nihoul zou Dutroux
zijn auto repareren, wilde hij Wein
stein via-via een vals paspoort be
zorgen en had hij een expertiserap
port opgemaakt van de woning van
Lelièvre: vrij onschuldig allemaal.
Feit is dat de voorlopige hechtenis
van Nihoul in de zaak Dutroux se
dert vorig jaar bij gebrek aan bewijs
werd opgeheven. Alleen dankzij een
eerdere veroordeling wegens fraude
zit Nihoul nog achter de tralies. Een
godsgeschenk voor de minister van
justitie, want zijn vrijlating zou in
België beslist tot grote publieke ver
ontwaardiging leiden.
Sedert zijn arrestatie is Nihoul nooit
uit het nieuws geweest. Niet alleen
moest hij zich voor enkele oude
fraudezaken verantwoorden, ook
bleek hij aan een mysterieuze ziekte
te lijden waardoor hij ruim veertig
kilo afviel en - al dan niet geveinsd -
invalide werd. Dan was er het ver
haal dat medegevangenen zijn cel
in de brand wilden steken en ten
slotte wees de roemruchte getuige
Regina Louf, alias XI, Nihoul aan als
'zware jongen' in een wijdvertakt en
invloedrijk pedofilienetwerk. „Mare
Dutroux was een kleine randfiguur,
een snotaap. Maar Mich, dat was de
ruwe niets ontziende dader", ver
klaarde Louf januari dit jaar in een
interview met De Morgen.
De geloofwaardigheid van Louf mag
in België de laatste maanden ter
discussie staan; de geloofwaardig
heid van Nihoul is zo mogelijk nog
twijfelachtiger. „Er moet zeer om
zichtig worden omgesprongen met
zijn verklaringen omtrent het be
lang van zijn kennissenkring",
waarschuwde de parlementaire on-
derzoekscommissie-Verwilghen in
zijn eindverslag al. Ook uitgever
Haroux verklaarde zijn hand niet in
het vuur te steken voor de gegevens
in het boek. „Maar hij heeft recht
van spreken. Het publiek moet zelf
maar oordelen".
Zelf vindt Nihoul dat hij het slacht
offer is geworden van massahyste
rie. „Mijn berechting is de grootste
vergissing van de eeuw", zei hij juni
vorig jaar. „Voor de publieke opinie
is Dutroux een monster en ben ik
de duivel. Maar men vergist zich".
Het boek vormt voor Nihoul een be
langrijke bouwsteen bij zijn verde
diging in het proces-Dutroux dat op
zijn vroegst eind dit jaar dient.
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
Tractoren, aggregaten, zonnepanelen en pompen
Boeren zijn nog niet ingesteld op de
boze buitenwereld die vanuit de stad
oprukt in de richting van het platte
land. Daarom moeten ze leren de
achterdeur op slot te doen als ze van
huis gaan en ook moet de contact
sleutel van de trekker voortaan mee.
De wereld is veranderd, de mentaliteit
van de boeren nog niet.
T. van der Kamp, directeur van Tracer
in Wezep, een onderzoeksbureau van
oud-politiemensen dat zich bezig
houdt met het voorkomen van mis
drijven en het opsporen van gestolen
goed, ziet in de boeren gemakkelijke
slachtoffers. Ze zijn niet, zoals de
stadsbewoner die voor de zoveelste
keer een fiets mist, vertrouwd met de
gedachte dat spullen kunnen verdwij
nen. Ten onrechte, vindt Van der
Kamp. De sociale controle op het
platteland brokkelt af en de boer die
daar geen rekening mee houdt, komt
voor onaangename verrassingen te
staan.
Tracer is voor enkele verzekeraars op
zoek naar twaalf tractoren die in de
afgelopen drie maanden zijn verdwe
nen. De directeur vermoedt dat er een
bende actief is. Een aantal tractoren is
van een vrachtwagen gestolen, andere
trekkers zijn gewoon uit een schuur
gereden. Een indrukwekkend cijfer is
twaalf niet, geeft de directeur toe.
„Maar moeten we dan wachten tot
het er twaalfhonderd zijn?"
Exacte cijfers over de diefstal van trac
toren en andere agrarische machine
rieën kan zelfs Interpolis, de grootste
verzekeraar op deze markt, niet ge
ven. De 55.000 trekkers die de Til-
burgse assuradeur verzekert, leveren
per jaar niet meer op dan zo'n twintig
claims wegens diefstal. Hoewel de
computer in het hoofdkantoor wei
gert ae juiste cijfertjes op te hoesten,
durft woordvoerder J. Nachtweh de
stelling aan dat daar weinig ontwikke
ling in zit. „De fluctuaties zijn niet
noemenswaard. Het is voor ons geen
probleem", vat hij samen. Ook collega
Univé in Assen ziet geen reden alarm
te slaan. „Er zijn jaren dat er geen
diefstallen worden gemeld."
POLEN
Dat neemt niet weg dat de veiligheid
in het landelijk gebied minder wordt.
Ook Nachtweh meent dat de tijd
voorbij is dat je op het platteland ie
dereen kon vertrouwen. „De heren
met de lange vingers zetten zo een
trekker op een trailer en twee dagen
later staat die in Polen." Toch azen
boeven niet alleen op tractoren die
per stuk toch gauw 100.000 gulden
kosten en soms wel twee keer zoveel.
Ze hebben het ook voorzien op klein
goed zoals aggregaten, pompen en
zonnecollectoren die de pomp voor
de drinkbak van het vee aandrijft.
Jaarlijks worden er hier ook zo'n twin
tig van geclaimd, terwijl er daarnaast
nog een tiental graafmachientjes wor
den vergoed.
De verzekeraars zijn het met Tracer
eens dat de boeren hun spullen beter
moeten beveiligen. Maar al te vaak
staan kostbare voertuigen en machi
nes zomaar onder een afdak met de
sleutel nog in het contact of in een
werkschuur zonder slot. Nachtweh
geeft grif toe dat het soms niet anders
kan. Als een trekker met draaiende
motor de halve dag midden in de pol
der staat om een beregeningsinstalla-
tie van water te voorzien, kan de boer
daar bezwaarlijk de hele tijd bij blij
ven staan. „In die gevallen doen wij
ook niet moeilijk." Hij tekent echter
aan dat dan meestal gaat om 'oude
beestjes, waarvan eigenlijk alleen de
motor nog maar van nut is.'
Van der Kamp houdt vol dat het tijd is
voor maatregelen, al wil hij de boeren
niet wijs maken dat er „achter ieder
deur een beer zit." Hij pleit daarom
voor meer identificatienummers op
landbouwmachines en het aanbren
gen van piepkleine zendertjes op trac
toren, waarmee die gemakkelijk kun
nen worden opgespoord.
De verzekeraars vinden het uitste
kend dat de boeren beter op hun
spullen letten. Eerder is ook al eens
actie ondernomen om de glastuinders
aan te zetten tot grote voorzichtig
heid. Maai erg onder de indruk van
de waarschuwingen van oud-politie
man Van der Kamp lijken de verzeke
raars niet. Woordvoerder Bolhuis van
Univé mijmert dat de gewone auto's
tegenwoordig zo goed zijn beveiligd,
dat de beveiligingsbranche noodge
dwongen op zoek is naar een nieuwe
markt.
DEN HAAG THEO HAERKENS
Boeren moeten beter op hun tractoren
