Nederland krijgt stroombeurs
Imperial Tobacco draait er niet omheen
Economie
Computer aan de pols
Esso moet stoppen met test op prostaatkanker
Zondagsrust
,010 APRIL 1998
ruimt
aagd
herstel voor Audax
oekt ze kostenbesparing en samenwerking met de TROS hebben
uitgever van onder meer HP/De Tijd, Weekend en
Jarde. vorig jaar in de kaart gespeeld. De winst bedroeg
2?i joen gulden tegen een schamele twee ton in 1996. De
..73 steeg met ruim acht procent tot 439,5 miljoen gulden. De
-51339 jctie van de nieuwe bladen "Vriendin' en 'TV Extra' kostte
>er zes miljoen gulden. Betapress (tijdschriftendistributie),
nimporteur Van Gelderen en Van Ditmar, importeur van
iringi land se boeken, zagen de omzet en resultaten toenemen.
ïekGl j winkelketen was er sPra^e van betere resultaten.
aken tse order goed voor Weweler
surantü ooRT» De omzet van verenfabrikant- en handelaar Wewe-
3P)e i ëidëTn 1997 met 20 procent tot 95,4 miljoen gulden. De
nnst van het bedrijf klom van 3,5 naar 5,4 miljoen gulden,
ierneming met vestigingen in Nederland, België en Noor-
verwacht blijkens het gisteren gepubliceerde jaarverslag
rpHil 998 een hogere omzet en meer winst. De Nederlandse
ng in Apeldoorn had vooral een goed jaar dankzij een gro-
;erir>99 ortorder voor luchtveersystemen van een Duitse trailer-
Mede dankzij deze order steeg de omzet in Nederland
9pi ,3 miljoen naar 60,1 miljoen. Het gemiddeld aantal werk-
s van Weweler bleef onveranderd op 248, waarvan 142 in
lizeo tod.
ider skiërs naar Oostenrijk
V De afgelopen winter zijn er opnieuw minder Neder-
otransp jskiërs naar Oostenrijk gegaan. Dat blijkt uit een onder-
an het NIPO. Bedroeg het marktaandeel bij door tourope-
georganiseerde skireizen in het begin van de jaren negen-
Dei ;rond 60 procent, in het seizoen '97/'98 is dat percentage
071-54 el°Pen tot 46 Die daling is, zo wordt aangenomen, vooral
en aan het sterk gestegen prijsniveau. Maar ook de matige
womstandigheden van de laatste tijd, de lage en over het
een weinig uitdagende pistes alsmede de lange wachttij-
j de liften in het hoogseizoen worden als oorzaak aange-
Naast een typische winterzonbestemming als de Canari-
53 235] panden profiteerde vooral Frankrijk van de teruggang van
nrijk. De afgelopen winter boekte het land opnieuw een
ilus (28 procent).
jJG. Be
/raai -
Nieuwe markt voor elektriciteitsbedrijven
Onder de naam Amsterdam Power Exchange begint vol
gend jaar de handel in stroom. Volgens de stuurgroep die
de voorbereiding van de beurs regelt, moeten zowel bin
nenlandse als buitenlandse partijen zich op deze nieuwe
markt wagen.
elektriciteitscentrales via korte-
termijncontracten stroom aan
distributeurs. Daar hoort de pu
blicatie van een prijsindex bij.
In de tweede fase worden ook
arnhem. anp
Aanvankelijk zal de beurs dienst
doen als een soort dagelijkse
spotmarkt. Daarop verkopen
langetermijncontracten verhan
deld Datzelfde systeem loopt
ook in Scandinavië, waar al een
stroombeurs (Nord Pool) be
staat.
De elektriciteitspartijen zijn
overigens niet verplicht via de
beurs te handelen. Maar de or
ganisatoren willen wel dat de
prijzen bepalend worden voor
contracten die handelaren bui
ten de beurs afsluiten.
De Stuurgroep Elektriciteits-
beurs denkt ook na over handel
in andere producten op de
beurs, zoals duurzame energie
of aardgas. In de stuurgroep zit
ten de energiedistributiebedrij
ven (EnergieNed). de elektrici
teitsproductiebedrijven. grote
afnemers als de Vereniging voor
Energie, Milieu en Water, het
beursbedrijf Amsterdam Ex
changes en het ministerie van
rnhaas brengt kerstpakket
nveen gpd
2200 werknemers van
inderneming Veonn
ien een 'paaspakket'
angen. Compleet met
brood en paaseitjes,
vorig jaar ontstond er
opschudding in het
BeC i ijf toen bleek dat er
kerstpakketten werden
lekt. Volgens Veonn-
inst
woordvoerder Kamerbeek
was dat uitsluitend om fi
nanciële redenen.
Nu het de onderneming fi
nancieel weer wat beter gaat,
wil de directie de perso
neelsleden met een paaspak
ket een hart onder de riem
steken. Volgens Kamerbeek
heeft het overgrote deel van
de werknemers positief op
het pakket gereageerd.
VERVOLGUITGIFTE
51/4°/o STAATSLENING 1998
PER 15 JULI 2008
/ersc'hi ichrijving toonbankuitgifte, dagelijks, te beginnen op 14 april a s.
ercrèc
•57695
300 rs uitgifte wordt dagelijks vastgesteld; is doorlopend aairte passen
rente jaarlijks per 15 juli
"iVS onkelijke
ilt
Jeeltijd
tui
'Gasmuntjes
keren terug
als chipkaart
apeldoorn anp
De 'gasmuntjes' komen terug in
een modern jasje. Het onder
zoeksinstituut Gastee begint dit
jaar bij vijfhonderd huishou
dens een proef om het gas
voortaan af te rekenen met een
oplaadbare chipkaart in de gas
meter. Is de chipkaart leeg, dan
gaat de gastoevoer dicht.
De gasbedrijven hebben hoge
verwachtingen van de heden
daagse versie van de oude gas-
muntmeter. Zij zien er dé op
lossing in om de 100.000 huis
houdens die de rekening nu re
gelmatig laten liggen, tot beta
len te dwingen.
De meter levert pas gas als er
via een chipkaart geld in is ge
stopt. Als de kaart in de meter
zit, komen daar automatisch de
gegevens van het verbruik op.
Als de klant de kaart ergens gaat
opladen kunnen die gegevens
meteen naar het energiebedrijf
gestuurd worden.
Waarschijnlijk worden er in
de kaart voorzieningen inge
bouwd die de gevolgen van te
laat opladen verzachten. Zo kan
geregeld worden dat de klep al
leen dichtvalt op het moment
dat de kaart nog ergens op te la
den is. Dat voorkomt koukleu
men in de avond en 's nachts.
Ook zijn er systemen mogelijk
om spaartegoeden op te bou
wen. Dit kan voorkomen dat
mensen met een laag inkomen
's winters niet genoeg geld heb
ben om de kaart op te laden.
makuhari Seiko, de toonaangevende Japanse horlogeproducent, heeft gisteren de eerste zogenaamde
'polscomputer' gepresenteerd. Het klokje, voorzien van een 16-bit microprocessor, is in staat om tekst en
foto's afkomstig van andere pe's op te slaan. Het technisch vernuft op mini-formaat - Ruputer geheten -
komt vanaf juni in Japan in de handel. Seiko verwacht ervan ongeveer 10.000 exemplaren per jaar te ver
kopen.. foto ap
looptijd 10 jaar en 169 dagen vanaf 26 januari 1998
rotterdam gpd
ïslerende
looptijd 10 jaar en 82 dagen vanaf 23 april 1998
De Arbeidsinspectie heeft Esso
verboden werknemers nog lan
ger te testen op prostaatkanker.
De medische dienst van het
olieconcern bleek zonder ver
gunning van het ministerie van
volksgezondheid werknemers
hierop te onderzoeken. De tes
ten zijn inmiddels stopgezet.
De Arbeidsinspectie stelde
een onderzoek in na een klacht
van de FNV. Werknemers zou
den verplicht worden deel te
nemen aan een vrijwillige me
dische keuring en het was vol-
nadere bij uw bank of commissionair; voor vragen met betrekking tot gens de FNV onduidelijk waar-
ichtingen het schuldregister kunt u zich wenden tot het Agentschap van qp werknemers werden getest.
Uit het onderzoek blijkt dat on
der de werknemers grote twij-
storling op 23 april 1998
aflossing op 15 juli 2008 wordt het uitstaande bedrag van de lening
a pari aflosbaar gesteld; gehele of gedeeltelijke vervroegde
aflossing is niet toegestaan
lening-
irwaarden verkrijgbaar bij banken en commissionairs
Iregister-
irijvingen ten minste nominaal 10.000 - op te openen rekeningen
het Ministerie van Financiën 020 581 07 00
fels bestaan over de mate van
vrijwilligheid. Ook is het de
werknemers niet duidelijk
waarom delen van het medisch
onderzoek moesten plaatsheb
ben.
Al negen jaar is Esso in ge
vecht met onder meer de vak
bonden over een verplichte
keuring voor de werknemers in
de raffinaderijen. Allerlei des
kundigen en instanties bogen
zich over de materie, maar uit
eindelijk bleef elk voorstel over
een verplichte keuring steken
omdat dat in strijd is met de
Grondwet. Esso moest zich
daardoor beperken tot vrijwilli
ge keuringen.
Voor Paul Ulenbelt van de
FNV Bondgenoten is het onbe
grijpelijk dat Esso zo star vast
houdt aan de medische keurin
gen voor mensen met risicovol
le taken. ,,A1 die jaren is Esso
niet in staat gebleken om dui
delijk te maken wat de criteria
zijn voor de medische onder
zoeken bij deze functies. Dus
werd bij iedereen een alge
meen onderzoek gedaan."
De rol van de Arbodienst van
Esso is volgens Ulenbelt discu
tabel. „Het gaat om een gecer
tificeerde dienst en die wordt
dus gecontroleerd. Maar blijk
baar is die controle dusdanig
dat de Esso-Arbodienst gewoon
de wet kan overtreden." Bij Es
so zijn ze zich van geen kwaad
bewust. „Wij waren zeer ver
baasd over de uitspraak van de
Arbeidsinspectie", zegt een
woordvoerder van Esso. „De
onderzoeken gaan op vrijwilli
ge basis. Maar de mensen bele
ven dat blijkbaar anders. Ook
in de toekomst blijft Esso het
onderzoek op vrijwillige basis
aanbieden. De uitspraak is
geen reden om er mee te stop
pen". Voor Ulenbelt is de reac
tie tekenend voor de houding
van Esso jegens de werkne
mers. „Het bedrijf heeft een
panische angst dat de gezond
heid van één van de werkne
mers een ramp zal veroorza
ken, terwijl men niet eens weet
wat er op de werkvloer leeft. De
kloof is kennelijk groot, daar
moet je eigenlijk bang voor
zijn."
,dF„„ tmanteling
8 9" irplatform
-voltijd
gewestpoort
ldhea0 iam-haarlem.
ig'9«
Britten willen met shagmerken van Douwe Egberts internationaal groeien
n der kaau
te van proef wordt bin-
in het Westelijk Haven
van Amsterdam (West
een boorplatform van de
intmanteld. De provincie
Holland en het Haven-
Amsterdam hebben geld
"igd voor een pilotproject
ontmantelen op alle
lygiënische facetten te
bekijken. Het project
verkgelegenheid op en er
nandere bedrijven bij be-
n zoals Hoogovens, dat
g1 •M lalschroot van de plat-
pat verwerken.
Holland, een combinatie
Noord-Hollandse bedrij
ns Groep, Wijsmuller,
J HKS Metals, wacht op
initieve opdracht voor
Heling. Recycling ge-
>P de werf van HKS Me-
bnsterdam.
in de verkoop
oltijd jNP
tg van Zuid-Korea
o- autoproducent KIA
DPen aan de hoogste bie-
hoeft niet per se een
autoproducent te zijn.
°reaanse Hyundai en
ng Motors hebben al la
ten geïnteresseerd te zijn
temame van Kia.
Wereldwijd groeien en snijden
in de kosten. Dat is de simpele,
maar doeltreffende strategie
van het Britse Imperial Tobac
co Group, koper van Douwe
Egberts' tabaksmerken. Hoe
wel men pas twee jaar zelfstan
dig is, heeft het management
er al flink de vaart ingezet.
joure gpd
Als het de Jouster en Drachtster
tabakswerkers maar niet ver
gaat als de werknemers van de
Limburgse sigarenfabriek Cade-
na Claassen. Cadena maakte
zo'n 1200 soorten merksigaren
onder private label, waarna de
Imperial Tobacco Group zich
als koper aandiende.
Het duurde niet lang of de
productie van de sigaren ver
dween naar Ierland. Want daar
zijn arbeiders goedkoper. Even
later vertrok ook de inpakafde-
ling naar de Ierse fabriek, waar
op de fonkelnieuwe productie
afdeling nu 120 mensen wer
ken. Het afgelopen jaar werd de
sigarenproductie met 13 pro
cent opgevoerd.
En het Limburgse Reusel? Het
hield slechts een kantoortje
over voor verkoop en distribu
tie. Reusels vestigingsbaas Pim
Vromans, die nog middenin de
reorganisatie zit, hoopt dat 'ie
tien man overhoudt.
De Britten van Imperial Tob
acco zijn geworteld in Notting
ham. Daar vindt de productie
van shag en sigaretten plaats,
De toegangspoort van de DE-vestiging in het Friese Joure. De fabriek - nu nog voozien van het DE-logo - on
dergaat in verband met de Britse overname binnenkort een naamsverandering. foto cpd jan de vries
waarvan in Nederland John
Player Specials het meest be
kende merk is. Nottingham
kreeg vorig jaar een nieuwe, ul-
tra-high-speed-machine. Die
spuwt ieder uur 14.000 sigaret
ten uit. Er is een drieploegen
dienst ingevoerd voor nóg effi
ciëntere productie.
Tot de plannen van topman
Gareth Davis behoort onder
meer het verder bouwen aan in
ternationale groei. Azië geldt als
een belangrijke groeimarkt,
vooral voor shag. Imperial krijgt
er door de aankoop van Sara
Lee een mooi aantal merken bij
(Drum, Winner. Van Nelle,
Brandaris). Zelf heeft het één
merk: Virginia - met een jaar
productie van 2350 ton een
dreumes vergeleken bij Drum.
Imperial heeft drie kantoren
in China; nóg drie zijn in op
richting. Het dure pond sterling
zorgde het afgelopen jaar voor
uitstel bij het betreden van de
Zuid-Afrikaanse markt. Imperial
kijkt nu eerst naar groei in lan
den van de sub-Sahara. Verder
economische zaken.
Belgische en Duitse elektrici
teitsbedrijven hebben al inte
resse getoond om aan de beurs
deel te nemen. Volgens de
stuurgroep ziet onder meer
Electracabel uit België wel iets
in het Nederlandse initiatief.
Directie Euroma
koopt eigen bedrijf
wapenveld gpd
De specerijenfabriek Euroma in
Wapenveld gaat zelfstandig ver
der. De Australische eigenaar,
de Burns Philp Group, heeft de
onderneming voor ruim 20 mil
joen gulden verkocht aan de
driekoppige directie. De werk
gelegenheid is gegarandeerd.
Niet uitgesloten is dat op ter
mijn extra personeel kan wor
den aangetrokken.
Euroma heeft een omzet van
circa 85 miljoen gulden, maar
wil die binnen enkele jaren la
ten groeien tot 100 miljoen gul
den. Daarbij wordt vooral naar
het buitenland gekeken. Nu al
wordt daar 65 procent Van de
omzet behaald. De komende
vier jaren gaat de specerijen- en
kruidenfabrikant voor twaalf
miljoen gulden investeren,
deels in uitbreiding, deels in het
wegwerken van achterstallig on
derhoud. Door aanhoudende fi
nanciële verplichtingen ont
kwam de multinational Burns
Philp niet aan verkoop van de
specerijentak, waar het goed
renderende Euroma deel van
uitmaakte. Nieuwe investerin
gen werden de afgelopen jaren
tegengehouden door de in Syd
ney gevestigde moedermaat
schappij die Euroma in 1993
had overgenomen.
ECONOMISCH KORT
Hanze Milieu, een onderdeel
van energiebedrijf EDON in
Zwolle, koopt Insulinde Recy
cling. Hanze Milieu, dat afval
verwerkt tot basismateriaal voor
de aanleg van wegen en spoor
lijnen. maakt met 600 mensen
een omzet van 300 miljoen gul
den. Bij Insulinde werken 40
mensen die samen een omzet
van 40 miljoen gulden genere
ren. NS en Rijkswaterstaat zijn
klanten van het bedrijf.
De INDUSTRIËLE OMZET lag
in februari acht procent hoger
dan een jaar eerder, zo meldt
het CBS. De gestegen prijzen
waren daarvoor slechts voor een
klein deel, 1,2 procent, verant
woordelijk. De grootste omzet
stijging (plus 16 procent) boekte
de metaalindustrie.
BeursnieuwelingCOPACO, dis
tributeurvan computers, heeft
de omzet in het eerste kwartaal
van dit jaar met 37 procent op
gevoerd tot 162,5 miljoen gul
den. De omzetgroei is geheel
autonoom gerealiseerd. Winst
cijfers maakt de onderneming
uit Eindhoven pas na het eerste
halfjaar bekend.
De Duitse naaimachinefabri
kant PFAFF heeft na een reeks
van jaren in 1997 winst behaald.
Het nettoresultaat bedroeg 3.8
miljoen mark tegenover een
verlies van 10 miljoen mark in
1996. De eerste twee maanden
van dit jaar laten eveneens een
beter resultaat zien dan in de
zelfde periode van vorig jaar.
Informatietechnoloog de SAN-
DERINK GROEP neemt bran
chegenoot K+V Van .Alphen IT
over. Het 150 personeelsleden
tellende K+V levert software en
bijbehorende diensten aan lage
re overheden en gemeenten. De
1500 werknemers tellende San-
derink Groep is actief voor over
heid en bedrijfsleven.
De Amerikaanse fastfoodketen
MCDONALD'S opent ondanks
de financiële crisis in Azië de
komende drie jaar er nog eens
ruim tweeduizend zaken. Dat
vergt een investering van ruim 3
miljard gulden.
ECONOMIEWIJZER
zijn de ogen gericht op populai
re Britse vakantieoorden als
Griekenland, de Canarische Ei
landen, Cyprus, Malta en Italië.
Vanwege de steeds maar
groeiende accijnzen en belas
tingen stappen veel rokers over
van sigaretten op de relatief
goedkopere kerftabak. In dat
licht bezien passen Drum en de
andere merken precies in Impe
rials strategie om óók op het
Europese vasteland groter te
worden.
Van de eigen Virginia-shag
wordt al ruim 60 procent ver
scheept naar het vasteland. Van
de pijptabakmerken Sint Bruno
en Gold Block (160 ton per jaar)
vindt 80 procent zijn weg naar
rokers op het continent.
En sinds een jaar levert Impe
rial er ook de vloeitjes bij. In ja
nuari 1997 kocht het concern
vloeitjesfabrikant Rizla. Het illu
streert de werkwijze van de Brit
ten. Rizla heeft haar hoofdvesti
ging in het Nederlandse Breda
en fabrieken in België, Zuid-
Wales en Frankrijk. Er kwamen
nieuwe machines en er werd
flink gereorganiseerd. En sinds
de aankoop werd de productie -
in acht maanden tijd - met 12
procent omhoog gestuwd. Dat
was een opmerkelijke ontwikke
ling omdat het, zo meldt top
man Gareth Davis heel eerlijk in
zijn jaarrapport, Imperial vooral
ging om Rizla's distributieka
naal. Anders gezegd: om meer
verkooppunten voor de eigen
Britse sigarettenmerken.
De kerken hebben gelijk: rust
op zondag is goed voor ons.
Dat zij met hun'protestactie
tegen de 24-uurseconomie de
gemoederen beroerd hebben,
vind ik mooi. Natuurlijk heb
ben ze ook de onvermijdelijke
vegen uit de pan gekregen.
Marcel van Dam oreerde in
het tv-programma 'Lagerhuis'
dat de kerken zich met hun ei
gen zaak moesten bemoeien.
Wat een onzin. Net als alle
partijen hebben
de kerken een
stem in de sa
menleving en
hebben ze het
volste recht ons
tot andere ge
dachten te bren
gen. Eerst maakte
bisschop Mus-
kens Nederland
wakker inzake
het armoedepro
bleem. Nu is het
tijd dat men zich
in dit land be
wust wordt van
de schaduwzijde
van de economi-
sering van de sa
menleving. De
kerken verdienen
alle respect voor hun initiatief.
De 'economisering' betekent
onder meer dat efficiëntie en
productiviteit voorop staan.
Als het maar werk oplevert
dan moet het wel goed zijn, zo
is de boodschap. Op zondag
geopende winkels geven werk.
Dus dat is goed. Het betekent
ook individualisering. In een
op efficiëntie gerichte samen
leving staat het individu cen
traal, en niet de gemeenschap.
Het individu wil doen en laten
wat hij wil. Dus: willen men
sen winkelen op zondag, dan
moet dat kunnen. Vooral in
kringen van D66 en de WD is
deze keuze-ideologie bepa
lend maar ook bij PvdA-politi-
ci valt zij op. Denkend vanuit
deze ideologie heeft de over
heid het recht niet om mensen
in te binden en voor te schrij
ven dat ze op bepaalde dagen
niet mogen werken. De kerken
bieden met hun oproep een
tegenwicht tegen deze ideolo
gieën. Het wordt hoog tijd.
Misschien spreekt het u aan
dat u op de zondag uw inko
pen kunt doen en misschien
vindt u het juist prettig om zo
nu en dan op zondag te wer
ken en een doordeweekse dag
vrij te hebben. Maar ik wil u
waarschuwen. De werkelijk
heid heb ik ervaren in de VS
waar de 24-uurseconomie al
ver doorgedrongen is. Toen ik
daar tot voor kort woonde,
ging ik inderdaad wel eens om
drie uur 's nachts winkelen.
Werken op zondag was ge
woon. Maar zoals met alles,
ARJOKLAMER
hoogleraar in de eco
nomie van kunst en
cultuur aan de Eras
mus universiteit
heeft ook deze manier van le
ven een schaduwzijde. Is wer
ken op zondag een optie, dan
wordt het ook gauw een norm.
Zondagwerkers zijn harde
werkers en harde werkers krij
gen promotie. Het grote pro
bleem van de 24-uureconomie
is het stadioneffect. Wanneer
vooraan in een stadion een
slimmerik blijft staan tijdens
de wedstrijd moeten de men
sen achter hem ook gaan
staan. Het effect
is dat binnen een
oogwenk het hele
stadion staat.
Gaan mensen
langer wérken,
dan hebben hun
collega 's geen
andere keuze
dan ook langer te
gaan werken. De
een kan niet voor
de ander onder
doen. Hetzelfde
gebeurt met win
kels. (iaat de ene
winkel langer
open om klanten
van de concur
renten af te snoe
pen, dan moeten
de concurrenten
ook wel langer open blijven. Al
snel zijn ze dag en nacht open.
De ideologie van de keuze zou
er dus toe kunnen leiden dat u
op zondag wel moet werken.
De zogenaamde vrijheid van
de markt legt grote beperkin
gen op. In de 24-uursecono
mie is bijvoorbeeld nauwelijks
tijd meer om met gezinsleden
te eten, of rustig op een zon
dagmorgen met elkaar te pra
ten. Om het stadioneffect te
voorkomen is een regel nodig.
Of een sociale code. In een
stadion is de regel dat ieder
een na te hebben gejuicht snel
weer gaat zitten. Een staander
mag geschreeuw van de zitters
verwachten. De kerken probe
ren nu ons te herinneren aan
de sociale codes die tot nu er
voor gezorgd hebben dat we
gezamenlijk eenzelfde ritme
hebben, met een vaste, voor
spelbare rustdag. Een ge
meenschappelijke afspraak
dat we het op zondag rustig
aan doen, voorkomt onzinnige
concurrentie op het werk of
tussen winkels. Het stelt ons in
staat ons te excuseren voor
een vergadering of dienst op
zondag zonder schade en
schande. Het biedt ons ook de
discipline om tenminste één
dag per week iets anders te
doen. Naar de kerk gaan mis
schien, maar ook met onze
kinderen praten of wat in de
tuin werken. De kerken heb
ben gelijk; een rustige zondag
is heilzaam voor ons allemaal.
