Russisch-Letse ruzie
baart Europa zorgen
Israëlische krant: Iran heeft kernwapens
Buitenland
Zjirinovski: Joden zelf
schuldig aan holocaust
Blubberbad
Net sluit zich
rond Karadzic
Duitse justitie
doet onderzoek
in Lübeck over
Gesprek over homo's toont ware aard Fini
)NDERDAG 9 APRIL 1998
J tussen staken voor uitbetaling loon
ffKOUIn het oosten van Rusland zijn vanmorgen tienduizen-
Wm mensen de straat opgegaan om uitbetaling van hun lonen te
Ten. Velen wachten al maanden op hun salaris. De regering
[der leiding van interim-premier Kirijenko komt vandaag bij-
m voor crisisberaad. Kirijenko heeft gezegd voorrang te zullen
ven aan een spoedige uitbetaling van de lonen. Volgens lokale
taar ^unnen salarissen niet worden uitbetaald omdat het
Jd uit Moskou niet aankomt. Ook sociale voorzieningen heb-
een aP daaronder te lijden. Naar verwachting van de vakbonden
het ren vandaag 'n hee' Rusland een half a twee miljoen Russi-
Fe arbeiders protesteren,
ij meijjerenleed Disneyworld onderzocht
aldig «ando» Het Amerikaanse ministerie van landbouw is naar
t bloejnleiding van de dood van een aantal exotische dieren een on-
hij ij-zoek begonnen naar het jongste themapark van Disneyworld
achttjFlorida. Het nieuwe park, 'Koninkrijk der dieren', telt onge
il. Jo^er duizend dieren. Het 1,6 miljard gulden kostende park opent
niet g|22 april zijn poorten. Onderzoekers van het ministerie zijn
vraajar het 200 hectare grote park gegaan om de doodsoorzaak van
zoinminste tien grote exotische dieren te bestuderen. Onder de
Herleden dieren zijn drie jonge jachtluipaarden, een witte neus-
Wat lom en een zwarte neushoorn, een nijlpaard en drie Aziatische
ns? Ik otters. Disney werkt volledig aan het onderzoek mee, aldus
zoujnwoordvoerster,
Sijeno overweegt verzoek weduwe King
^PPVtsHjNCTONN De Amerikaanse minister van justitie, Janet Reno,
iet> het verzoek van de weduwe van Martin Luther King overwe-
°°a om een federale commissie de moord op de zwarte burger-
^ujthtenactivist te laten onderzoeken. Reno deed haar belofte in
meer dan twee uur durend gesprek met Coretta Scott King,
an4arbij ook de voormalige VN-ambassadeur Andrew Young en
vfrugs zoon Dexter aanwezig waren. President Clinton had om
gevraagd. Hij deed dat nadat Coretta Scott King
~fige week had gezegd dat er nieuwe informatie voorhanden is.
•ar ondersteunt de theorie dat de moord eencomplot was van
^efeer mensen dan alleen de veroordeelde James Earl Ray. Het
en zaterdag dertig jaar geleden dat King werd vermoord.
urostar krijgt boete voor illegalen
iden» Eurostar, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor het
invervoer door de Kanaaltunnel, zal de Britse regering een
jete van 2.000 pond (bijna 7.000 gulden) moeten betalen voor
"V passagier die zonder geldige reisdocumenten vanuit Brussel
nnden terecht komt. Dat heeft de regering gisteren aange-
idigd. In de eerste zes dagen van april zouden 140 asielzoe-
js, voornamelijk uit ex-Joegoslavië, vanuit België op het Lon-
fise Waterloo Station zijn aangekomen. In maart waren dat er
«eveer 600. De treinen uit Parijs zijn van de maatregel uitge-
Éen, omdat op de Franse stations veel strenger wordt gecon-
Jeerd. De boetes worden al langer opgelegd aan luchtvaart-
latschappijen en veerbootbedrijven.
Jakers van Dolly gaan commercieel
Het Britse Roslin Institute, dat wereldfaam verwierf met
Tklonen van schaap Dolly, begint een nieuw bedrijf dat een
"lontechnologie gaat ontwikkelen voor commercieel gebruik,
fc heeft het instituut gisteren bekendgemaakt. Het nieuwe be-
Bf Roslin Bio-Med zal zich toeleggen op biomedische toepas-
Tgen van de genetische manipulatie van vee, die de menselijke
jondheidzorg ten goede moeten komen, aldus het Roslin In-
fute. De uiteindelijke commerciële verkoop zal in handen ko-
Jn van een ander bedrijf. Nadere bijzonderheden worden vol
gde maand bekendgemaakt.
pnieuw burgers Algerije afgeslacht
Bij twee terreuracties tegen Algerijnse burgers zijn zes-
h mensen om het leven gekomen. Dat heeft de Algerijnse
etsradio gisteren gemeld. Doelwit van de terreur, waarvoor de
iemistische Gewapende Islamitische Groep (GIA) verant-
prdelijk wordt gehouden, waren dorpelingen in de buurt van
raea en bij M'sila. Bij alle slachtoffers was de keel doorgesne-
-h of het hoofd afgehakt. De slachtpartijen voltrokken zich in
pacht van maandag op dinsdag, vlak voordat het islamitische
irfeest begon. De regio Medea geldt als het bolwerk van de
T, de gewelddadigste van de fundamentalistische moslim-
Iepen die in 1992 een geweldscampagne tegen de regering
Bonnen. Sindsdien zijn nagr schatting al meer dan 75.000 Al-
■jnen bij terreuracties om het leven gekomen.
ustralië vervroegd naar stembus
iERRADe Australische Senaat heeft gisteren voor de tweede
d een regeringsvoorstel verworpen dat de rechten van abori-
!s, de oorspronkelijke bewoners van het land, beperkt. De
fatoren brachten tal van voor de regering onaanvaardbare
^Jingen aan in het voorstel voor herziening van grondgebruik,
^afwijzing betekent dat er vrijwel zeker vervroegde verkiezin-
komen in Australië. Daarbij komt het met rassenproblema-
__f omgeven geschil over recht op het gebruik van land centraal
laan. Premier Howard kan vervroegde verkiezingen uitschrij-
als het Lagerhuis de wijzigingen door de Senaat van het re-
igsvoorstel niet aanvaardt. Dat gebeurt binnenkort. De
ivve wet op het gebruiksrecht van land van de staat moet vol-
Howard een einde maken aan de slepende conflicten tus-
,boeren en de aborigines.
den bij serie mijnexplosies China
Bij een serie gasexplosies in een kolenmijncomplex in de
jtraal-Chinese provincie Henan zijn zeker 59 kompels om het
Tn gekomen. Er worden nog 25 mijnwerkers vermist, aldus de
jnese staatsradio. De explosies deden zich vorige week voor
!Jner mijnschachten. Vijftig kompels konden worden gered, al-
|de radio, die verder meldde dat reddingswerkers nog steeds
peren de vermisten op te sporen. In China doen zich veel
jnongelukken voor. Zowel de kleine particuliere mijnen, die
Jk clandestien opereren, als de grote staatsmijnen staan be
id om hun gebrek aan veiligheidsmaatregelen. Jaarlijks vallen
Bij ongelukken in de mijnen duizenden doden.
flgië biedt weinig ontwikkelingshulp
sel_. België heeft in 1997 circa anderhalf miljard gulden uit
geven aan ontwikkelingshulp, ofwel 0,31 procent van het bru-
pinnenlands product (BBP). Volgens de Belgische staatssecre-
j5 voor ontwikkelingssamenwerking, Moreels, is dat veel te
pig voor een rijk land. Hij wijst erop dat de ontwikkelings-
Jp sinds 1985 relatief gezien steeds verder is gedaald. Toen be-
jfedde België er nog 0,55 procent van het BBP aan. Moreels
jtde magere cijfers te betreuren, vóoral omdat België de afge-
pn vier jaar steeds rijker is geworden. Tussen 1994 en en 1998
fide het BBP met 14 procent. De Verenigde Naties stellen als
ii dat rijke landen 0,7 procent van hun BBP besteden aan
vikkelingshulp. Er zijn echter maar vier landen die dat ook
pverkelijk doen: Denemarken, Zweden, Noorwegen en Ne-
ind.
fgiovoorzitters UDF uit partij gezet
De rechts-liberale Franse Unie voor Democratie (UDF)
ft gisteren drie regiovoorzitters uit de partij gezet, omdat zij
steun van de extreem-rechtse Front National (FN) in die
fctie waren gekozen. Het gaat om oud-minister van defensie
pies Millon van de regio Rhöne-Alpes, Charles Baur van Pi
pe en Jacques Blanc van Languedoc-Roussillon. Zij accep-
fden afgelopen maand de politieke steun van het FN om te
|den benoemd, en schonden daarmee het taboe dat rust op
inwerking met de partij van Jean-Marie Le Pen. De UDF
[t de zaak tegen Jean-Pierre Soisson nog niet bekeken. De re-
Joorzitter van Bourgondië werd in eerste instantie met steun
|het FN gekozen, maar trad daarop terug. Later werd hij ech
teer met steun van het FN verheven tot voorzitter.
moskou
moskou-riga afp-dpa
De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Eu
ropa (OVSE) is 'bezorgd' over de snel oplopende span
ning tussen Rusland en de kleine buur Letland. De OVSE
gelooft echter wel dat de kwestie is op te lossen. Dat zei
de Noorse minister van buitenlandse zaken Vollebaek
gisteren na een gesprek over de kwestie.
tie van de ongeveer 700.000 et
nische Russen in Letland, die
eenderde van de totale bevol
king vormen. Moskou acht een
'economische beïnvloeding van
de Letse leiding uiterst doeltref
fend'.
De Russische president Jeltsin
dreigde gisteren de uiterst lu
cratieve aardolie-export via de
Letse haven Ventspils aan de
De reactie volgt op dreigemen
ten van Rusland om de han
delsrelatie met Letland op een
laag pitje te zetten. Moskou wil
op die manier protesteren tegen
de behandeling van de Russi
sche minderheid in de voorma
lige sovjetrepubliek.
Rusland laakt de discrimina-
Oostzee stop te zetten. Moskou
treft tevens voorbereidingen
voor andere economische
maatregelen tegen Letland, al
dus tijdelijk premier Kirijenko.
Het Letse ministerie van buiten
landse zaken is verbolgen over
de stappen. Rusland is veruit de
belangrijkste handelspartner
van de Baltische staat.
De relatie tussen de twee lan
den kwam begin maart onder
grote druk te staan, nadat de
Letse autoriteiten met geweld
een einde hadden gemaakt aan
een betoging van Russische be
jaarden in de hoofdstad Riga.
Moskou besloot daarop de Let
se minister van buitenlandse
zaken niet te ontvangen.
Rusland bekritiseerde ook een
mars van ongeveer vijfhonderd
SS-veteranen, die midden
maart met goedvinden van de
Letse autoriteiten in Riga werd
gehouden. Veel Letten vochten
tijdens de Tweede Wereldoorlog
aan de zijde van de Duitsers te
gen de Russen, die het land in
1941 hadden geannexeerd.
Ook in Letland zelf is de hou
ding van de regering overigens
niet onomstreden. De grootste
van de zes regeringspartijen be
sloot gisteren de coalitie te ver
laten in verband met de natio
nalistische, tegen Rusland ge
richte politiek van de regering.
De ultra-nationalistische Russi
sche politicus Vladimir Zji
rinovski stond al bekend om
zijn felle antisemitisme. Maar
het betoog dat hij gisteren tegen
een groep journalisten hield,
spande wel de kroon. Op een
door hemzelf om onduidelijke
redenen belegde persconferen
tie zei hij onder meer: ,,De kern
van het conflict rond de joden is
dat er in een land oorlog uit
breekt als er te veel van ze zijn".
Zjirinovski, die leider is van
de op twee na grootste factie in
het Russische parlement, ging
nog verder. ,,Dat is ook in
Duitsland gebeurd. Daar waren
ook te veel joden." De perscon
ferentie was een monoloog,
waarin de vroegere presidents
kandidaat zijn visie op de joden
uiteen zette. Op de vraag waar
om hij de bijeenkomst had ge
organiseerd, gaf hij een vaag
antwoord: „In april zijn nu een
maal veel joden geboren".
Rusland heeft na de Verenig
de Staten en Israël de grootste
joodse bevolkingsgroep ter we
reld. Antisemitische uitspraken
zijn er vaak te horen, maar'de
uitspraken die Zjirinovski deed
waren nog een graadje krasser.
Hoewel hij er op hamerde dat
zijn partij niet antisemitisch is,
gaf hij de joden zo ongeveer
overal de schuld van. Volgens
hem hebben ze de aanzet gege
ven tot de revolutie van 1917 en
tot alle ellende die Rusland
sindsdien te verduren heeft ge
had. Ook heeft het joodse volk
'zelf gevraagd' om vervolging
door de nazi's, vindt Zjirinovski.
Ironisch genoeg is Zjirinovs-
ki's rabiate jodenhaat waar
schijnlijk een reactie op zijn ei
gen joodse achtergrond. Zijn
vader heette Eidelsjtein, een
naam die Zjirinovski zelf op 18-
jarige leeftijd veranderde.
ein fashka Het offerfeest betekent voor miljoenen islamieten over de hele wereld een vrije dag. Deze Palestijnen brengen de korte vakantie door in Ein Fashka op de
Westelijke Jordaanoever, een badplaats aan de Dode Zee. De blubber in dit beroemde, superzoute water heeft niet alleen geneeskundige kracht, er kan ook geweldig een
moddergevecht in worden gehouden. foto epa menahem kahana
sarajevo «anp-afp
Er lopen discrete onderhandelingen over de
overgave van de Bosnisch-Servische leider
Radovan Karadzic. Dat meldde de Franse
krant Le Monde gisteren. Volgens een Wes
terse militaire bron in Bosnië-Hercegovina
is Karadzic echter al sinds oktober spoor
loos.
Hij is overhaast vertrokken uit zijn villa in
Pale, de 'hoofdstad' van de Republika Srps-
ka. Toen troepen van de vredesmacht SFOR
het huis deze week binnen gingen, lagen er
nog gasmaskers en een op de puzzelpagina
opengeslagen krant op tafel. Alles wijst erop
dat Karadzic al een tijd weg is uit zijn huis.
De meubels zijn weggehaald uit de inmid
dels verkochte woning.
Karadzic is volgens de Argentijnse bevel
hebber Luis Albornoz van de internationale
politie in Pale begin dit jaar voor het laatst
gezien. Zijn vrouw, die hoofd is van het
plaatselijke Rode Kruis, is sinds 12 maart
niet meer gesignaleerd. Karadzic' buren zijn
blij dat hij weg is: zij hebben geen last meer
van overvliegende SFOR-helikopters.
Volgens een hoge officier van SFOR is Ka
radzic niet vreselijk ver weg. SFOR is bezig
de beveiliging van Karadzic geleidelijk te
ontmantelen. De vredesmacht drong vorige
week met troepen Pale binnen om de ge
bouwen van Karadzic' speciale politie te
onderzoeken. De macht van de politie-een-
heid, het schild van Karadzic, is nu aanzien
lijk beperkt.
Karadzic wordt door het Joegoslavië-tri
bunaal in Den Haag gezocht wegens oor
logsmisdaden. Hij geldt als de voornaamste
gangmaker van de Servische terreur tegen
moslims en Kroaten in de Bosnische oorlog
van 1992-1995.
De van oorlogsmisdaden verdachte
Bosnische Serviërs Miroslav Kvocka en Mla-
den Radic zijn vanmorgen vroeg in Neder
land aangekomen. De twee werden gisteren
opgepakt door Britse en Tsjechische SFOR
troepen in de Bosnische stad Prijedor. Het
vliegtuig met Kvocka en Radic landde tegen
vier uur in de ochtend op de vliegbasis Val
kenburg. De twee zijn daarna meteen over
gebracht naar de gevangenis van het Joego-
slavië-lribunaal in Scheveningen.
Het tribunaal verdenkt de twee van oor
logsmisdaden in het gevangenenkamp
O mars ka in de buurt van Prijedor. Omarska
was een 'dodenkamp', waar de Serviërs
moslims en Kroaten mishandelden, martel
den en vermoordden. Kvocka zou een van
de twee commandanten zijn geweest en
Radic opzichter in een deel van het kamp.
bonn peter van nuusenburc
correspondent
De politie heeft het onderzoek naar de aan
stichters van de brand in een asielzoekers
centrum in de Noord-Duitse stad Lübeck
heropend. Bij deze brand kwamen in janua
ri 1996 tien mensen om het leven.
Het onderzoek concentreert zich op vier
jonge mannen. Zij werden al eerder ver
dacht, maar wegens gebrek aan bewijs een
dag na hun arrestatie vrijgelaten. De politie
pakte vervolgens één van de bewoners van
het tehuis op, een toen 17-jarige Libanees.
Hij heeft terecht gestaan, maar werd vorig
jaar ontslagen van rechtsvervolging.
Aanleiding tot heropening van het onder
zoek is de bekentenis die één van de vier
onlangs heeft afgelegd, maar drie dagen la
ter weer heeft herroepen. Het heeft van het
begin af aan bevreemding gewekt dat de
politie het spoor van het viertal niet hard
nekkiger heeft gevolgd.
De vier stonden bekend om hun extreem
rechtse sympathieën. Ze werden in de
nacht van de brand bij het tehuis gesigna
leerd, en bleken geen waterdicht alibi te
hebben. Bij één van hen waren wenkbrau
wen en haren verschroeid, iets waarvoor hij
geen geloofwaardige verklaring had.
De politie richtte haar onderzoek op de
Libanees Safwan Eid, die met zijn familie in
het tehuis woonde. De zaak tegen Eid rustte
vooral op de getuigenis van een verpleger,
tegen wie Eid zou hebben gezegd: ..Wij wa
ren het". Eid heeft dat altijd bestreden. Hij
zou verkeerd zijn verstaan en hebben ge
zegd: „Zij (neo-nazi's, red.) waren het".
Het heropenen van het onderzoek bete
kent dat alsnog gebeurd kan zijn wat ieder
een vreest, namelijk dat de brand in Lübeck
het werk was van neonazi's.
Rusland beschuldigd in geheime documenten
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Iran heeft in het begin van
de jaren negentig verrijkt
uranium en enkele kernwa
pens gekocht van de ex-sov-
jetrepubliek Kazachstan, via
bemiddeling door de Russi
sche onderwereld. Dat
schrijft het dagblad The Jeru
salem Post vandaag op basis
van documenten die Israël
zou hebben gekregen van
het Amerikaanse Congres.
De krant citeert 'een belang
rijke Israëlische bron': „We
kunnen nog niet met zeker
heid zeggen of het gaat om
authentieke documenten,
maar ze zien er wel ver
schrikkelijk echt uit".
Het bericht in de krant valt
samen met een bezoek aan
Israël van de Amerikaanse
presidentiële gezant Robert
Galluci. Hij heeft de afgelo
pen dagen met vertegen
woordigers van de Israëli
sche regering gesproken over
de pogingen van Iran raket
ten te fabriceren die Israël
kunnen bereiken.
De documenten bevatten
briefwisselingen tussen offi
cieren van de Revolutionaire
Garde en vertegenwoordi
gers van het Iraanse atooma
gentschap. In een brief van
26 december 1991 schrijft
het plaatsvervangend hoofd
van de garde dat 'twee stuks
oorlogsmaterieel van nucle
aire aard' uit Rusland zijn
aangekomen. Onderaan het
document staat een met de
hand geschreven aanteke
ning van een Iraanse inlich
tingenofficier, die de schrij
ver waarschuwt dergelijke
documenten niet te verzen
den, om lekken te voorko
men.
In een ander document,
gedateerd op 2 januari 1992,
staat dat de kernwapens zijn
opgeslagen op de militaire
basis Lavizan, bij Teheran.
De schrijver, een hoge offi
cier in de garde, schrijft dat
de wapens volgens ingenieur
'Turkan' mankementen aan
de veiligheidssystemen ver
tonen, en dat hij wacht op de
komst van Russische des
kundigen voor reparaties. In
een latere brief wordt ge
sproken over de productie in
Lavizan, van de Zalzal-300,
een raket met vaste brand
stof die zou zijn gebaseerd
op het Chinese model M -11
Een Amerikaanse rege
ringsadviseur vertelde de
Post dat Amerika beschikt
over honderden' documen
ten over Iraanse pogingen
kernwapens te bemachtigen,
onder meer voor montage op
de door Noord-Korea ont
wikkelde No-Dong rakel.
„De documenten zijn
authentiek en we hebben ze
al jaren", zegt de adviseur.
De Russen ontkennen dat
ze Iran helpen bij de fabrica
ge van raketten. Als er hl
hulp wordt verleend, dan ge
beurt dat volgens Moskou
door particuliere onderne
mingen en individuele inge
nieurs. De regering in Was
hington is geneigd de Russi
sche verklaring te geloven.
rome eelco van der linden
correspondent
Hij doet er alles aan om geaccep
teerd te worden als de nette leider
van Italiaans rechts, maar gister
avond gleed ex-fascist Gianfranco Fi
ni tijdèns een tv-talkshow ernstig uit
over de rechten van homoseksuelen.
„Ik weet dat de intellectuelen me aan
stukken zullen scheuren, maar voor
mij staat vast dat iemand die er
openlijk voor uitkomt homo te zijn
niet voor de klas van een lagere
school mag staan", aldus Fini.
Fini is voorzitter van de Nationale Al
liantie (NA), een partij die voortgeko
men is uit de neo-fascistische MSI.
Naast Silvio Berlusconi is hij de voor
naamste oppositieleider van Italië.
Met de gematigde koers die Fini is
ingeslagen, hoopt hij van de NA
die nu rond de 15 procent van de
stemmen zweeft de spil van het
rechtse oppositieblok te maken.
Zichzelf ziet hij als uiteindelijke ver
vanger van Berlusconi als kandidaat-
premier van rechts.
Tijdens de Maurizio Costanzo-show,
het best bekeken praatprogramma
van Italië op één van Berlusconi's tv-
zenders, ging de discussie over een
zojuist gepresenteerd wetsontwerp
dat voorziet in samenlevingscontrac
ten voor homo's. Naast Fini was ook
Franco Grillini, de leider van de Itali
aanse homobeweging, aanwezig.
Fini. zich richtend tot Grillini, zei dat
hij niets zal doen wat discriminatie
van homoseksuelen in de hand kan
werken. „Jullie moeten me echter
niet vragen om dezelfde juridische
status die een natuurlijk gezin heeft",
aldus Fini. Daarna voegde hij er aan
toe dat homoseksuelen volgens hem
niet thuis horen op een lagere
school, uiteraard vanwege mogelijke
aantasting van de 'blanke kinderziel'.
Hoewel een groot deel van het pu
bliek een enthousiast applaus liet ho
ren, zei Grillini dat hij ervan over
tuigd is dat 95 procent van de Italia
nen er anders over denkt. Tegen Fini
zei hij dat deze opnieuw aantoont
nog mijlenver verwijderd te zijn van
de Europese rechtse leiders aan wie
hij zich zo graag spiegelt.
Behalve Fini is overigens ook de
rooms-katholieke kerk ten strijde ge
trokken tegen het wetsontwerp, dat
is gepresenteerd door parlementari
ërs van de linkse regeringspartijen en
twee leden van Berlusconi s Forza
Italia. L'Osservatore Romano, de offi
ciële krant van het Vaticaan, vroeg
zich af 'of het Italiaanse parlement
het gezin wil vermoorden'.
