'De SP is geen
platte tegenpartij
Kosten FNV Spaarplan aan de hoge kant
Feiten Meningen
Karadzic me£
stille trom
weg uit Paid;
MAANDAG 6 APRIL 1998
De menselijke maat van Jan Marijnissen
De bloemenwijk van Oss
staat vol kleine arbeiderswo
ningen. In lange rijen naast
elkaar. Midden in de straat
vallen twee wat grotere hui
zen uit de toon. Op één van
de twee een tomatensticker
naast de deurbel. Jan Marij
nissen verblijft hier pas een
halfjaar. „Tot voor kort
woonde ik een paar deuren
verderop", vertelt de SP-
voorman. „Maar dat werd
echt te krap. Mijn vrouw en
ik werken veel thuis en dan is
bet wel lekker als je je spullen
kwijt kunt. Bovendien wilden
we meer ruimte voor m'n
dochter van dertien."
Jan Marijnissen heeft het druk. Het is ver
kiezingstijd, dus dat betekent naast het
gewone Kamerwerk en de activiteiten
voor de Socialistische Partij bijna elke
avond een tv-programma of een spreek
beurt in het land. „Maar het gaat wel
hoor, als je maar zorgt dat je eens in de
zoveel tijd de slaap weer een beetje in
haalt." Hij stelt voor een boswandeling te
maken. „Want aan dat soort dingen kom
ik veel te weinig toe."
Het Kamerlid inhaleert de eerste lente
lucht diep. ,,Ik ben gevormd door dit
zand, door de mensen die hier wonen",
zegt hij terwijl hij het bospad afwandelt.
„Ik zou niet in Den Haag willen wonen.
Iedere dag rijd ik op en neer vanuit Oss."
Hoewel hij het geen prettige stad vindt,
zijn Marijnissen de eerste vier jaar Den
Haag meegevallen. „Toen ik de Kamer
binnen kwam, had ik niet zoiets van: nu
gaan we de boel eens aanpakken. Als je
bereid bent de grenzen te erkennen van
wat politiek mogelijk is voor een kleine
oppositiepartij, loop je niet tegen grote
teleurstellingen aan en word je niet zo
snel cynisch. Ik haat cynisme. Zodra ik
het word, hoop ik dat mijn omgeving
zegt: Jan, oprotten. Maar het gevaar zit er
wel in natuurlijk. Mijn moeder zegt altijd:
waar je mee omgaat, daar word je mee
besmet."
De goedgebekte leider van de Socialisti
sche Partij gaat automatisch zachter pra
ten als hij het over haai' heeft. Zijn moe
der, 'die onvoorwaardelijk liefheeft en al
tijd vergeeft'. „Mijn vader overleed toen
ik tien was, ik herinner me nog weinig
van hem. Ik ben opgevoed door mijn
moeder. Zij heeft het niet makkelijk ge
had: slechte gezondheid, jong weduwe,
m'n broer verstandelijk gehandicapt. Ze
moest hard werken om de studie van
mijn zussen te kunnen betalen en dan
had ze ook nog eens heel veel te stellen
met mij."
Hij herinnert zich hoe hij een staking
leidde bij de tapijtfabriek, aan de over
kant van de straat. „Een bedrijf van hon
derdjaar oud. Zeshonderd man perso
neel en nog nooit was er gestaakt. De
vakbonden waren tegen, maar wij, de SP.
gooiden de boel plat. Dat was wat. Mijn
moeder kwam uit een braaf en volgzaam
katholiek milieu. Mijn vader had in de ge
meenteraad gezeten voor de KVP. Ieder
een was hier KVP. Ik voerde actie tegen
haar huisarts, die als controlerend ge
neesheer mensen terug naar de fabriek
stuurde die nog niet beter waren. Er werd
meewarig gekeken naar mijn moeder, zo
van: het zal je kind maar wezen. Nooit
heeft ze iets van haar teleurstelling laten
blijken. Later is alles anders geworden.
Nu is ze wel trots. Ze zit in een verzor
gingshuis en als ik langs kom, zegt ze: 'De
dames hier leven allemaal zo mee als je
op televisie komt'. Dat is leuk."
KOSTSCHOOL
Na de dood van zijn vader ging Marijnis
sen een paar jaar naar een kostschool om
zijn moeder te ontlasten. Bij de paters in
Oldenzaal. „Verschrikkelijk", vindt hij nu.
„Als klein jochie kwam ik in een straf
kamp terecht, zo voelde ik dat. Ik heb wel
wat geestelijke klappen overgehouden
aan de ijzeren tucht die daar heerste, de
onrechtvaardigheid. Ik heb nog steeds
moeite me aan mensen te hechten. Dat
zeg ik nu wel, maar ik kan natuurlijk niet
in de hoofden van anderen kijken. Mis
schien hebben anderen er wel evenveel
moeite mee als ik."
Ook de herinneringen aan de middelbare
school zijn geen onverdeeld genoegen.
Van het lyceum in zijn woonplaats Oss
werd hij weggestuurd na een veelvoud
aan conflicten met het gezag. „De
spreekwoordelijke druppel was een leraar
economie die standaard een kwartier te
laat kwam. Die ochtend was ik wat later,
omdat ik m'n enkel verstuikt had met
voetballen. Trekt 'ie me daar toch een
scheur open. Dus ik word kwaad en zeg:
'Wat is dat nou, jij bent altijd te laat!'.
Vervolgens schreef de conrector een
briefje naar m'n moeder dat ik beter een
andere school kon kiezen."
Vervolgens ging hij naar de HBS in
Nijmegen, maar een halfjaar voor het
examen hield hij'het voor gezien. Hij had
er geen zin meer in. „Toen zei m'n moe
der: 'Alles best Jan, dan ga je maar wer
ken'. Mijn familie heeft nog wel gepro
beerd me op een andere school te krij
gen, maar ik had er helemaal geen trek
in. Zo ben ik in de ijsfabriek begonnen."
De tijd dat Marijnissen nog met de nek
aangekeken werd om zijn politieke activi
teiten lijkt lang voorbij. In de vier jaar dat
de partij nu in de Tweede Kamer zit, is de
SP haar imago van 'marginale beweging'
kwijt geraakt. Niet alleen staan Marijnis
sen en de zijnen op flinke verkiezings
winst. ook is de SP de vierde partij in aan
tal leden en de eerste partij in aantal ac
tieve leden.
Tot voor kort had niemand in Den Haag
verwacht dat de SP zo'n groei zou door
maken. „Het eerste jaar in de Kamer heb
ben Poppe en ik ons heel terughoudend
opgesteld. Hadden we dat niet gedaan,
dan hadden we ons onherroepelijk over
schreeuwd en had iedereen meteen kun
nen roepen: 'Zie je nu wel dat de SP al
leen maar een tegenpartij is'. Maar daar
hebben we ze de kans niet toe gegeven.
Een voorbeeld hoe over ons gedacht
werd: op de dag dat de Kamer geïnstal
leerd werd, werd ook de Kamervoorzitter
gekozen. Iedereen had op Deetman ge
stemd, op twee blanco stemmen na. In
de kranten werd meteen geschreven dat
de SP niet voor had gestemd, maar dat
was juist niet zo. Wij waren voor Deet
man. We zijn geen platte tegenpartij."
DIMMEN
Toch voelt hij zich nog steeds wel eens in
die hoek gezet. Bijvoorbeeld door de ma
nier waarop hij behandeld wordt door de
voorzitters van de Tweede Kamer. 'Even
dimmen', riep hij toen hij vond dat on
dervoorzitter Weisglas hem te weinig
spreektijd gunde. „Ik was woest, maar na
afloop heb ik hem een kop koffie aange
boden en hebben we het uitgepraat. Ik
sta met niemand in de Kamer op slechte
voet."
De socialist voelt zich net zo in de hoek
gezet als hij wordt afgeschilderd als een
dogmaticus of een maoïst van de oude
stempel. „Ongegrond", reageert hij met
ingehouden woede. „De enige grond
voor dat verhaal is dat ik in de jaren ze
ventig, zoals hele volksstammen, gefasci
neerd keek naar wat er in China gebeur
de. Mao heeft een miljard mensen te vre
ten gegeven, terwijl in India, waar ook zo
veel mensen wonen, de mensen omkwa
men van de honger. We geloofden dat
Mao's manier de oplossing was voor de
Derde Wereld, om zich te ontworstelen
aan armoede, ellende en kolonialisme. Ik
ben nooit in China geweest, heb nooit
contacten met de Chinese overheid ge-
Jan Marijnissen.
had, maar die fascinatie bestond wel. Er
leefde in die tijd het gevoel dat zich een
nieuwe vorm van socialisme ontwikkelde
die een oplossing kon bieden. Maar ik
heb dat nooit op Nederland betrokken.
Dat zou ook volstrekte waanzin zijn. Ne
derland is niet te vergelijken met China,
we hebben een andere economische ont
wikkeling gehad. Maar ik kan zeggen wat
ik wil, ook dat ik al lang niet meer geloof
in wat Mao deed. Toch blijven mensen
roepen dat de SP een dubbele agenda
heeft of dat we cryptocommunisten zijn."
Het bospad buigt af naar rechts. Hoge
bomen laten hun zware gewicht over het
pad hangen, zodat een arcade van takken
ontstaat. „Ik liep hier eens op een zon
dagmorgen, lang geleden, en toen besefte
ik dat de mens zich het beste voelt in een
omgeving die de menselijke maat als
norm heeft. Maar de menselijke maat is
in onze samenleving verloren geraakt.
foto gpd p roland de bruin
Veel dingen worden alleen nog maar ge
toetst aan de economische cijfers. Vrese
lijk kortzichtig. Iets kan op de korte ter
mijn gunstig lijken voor de macrocijfers,
maar op lange termijn raken steeds meer
mensen in geestelijke nood. De Riaggs
hebben gigantische wachtlijsten, al die
mensen die het niet meer kunnen over
zien."
Vanuit die redenering vindt hij het zo be
langrijk dat de SP als politieke beweging
dicht bij de mensen staat. „Ik kan wel
grote politieke bespiegelingen op gaan
hangen, maar het gaat uiteindelijk om
het kleine verhaal. We kunnen niet ieder
een gelukkig maken, maar wel proberen
de omstandigheden zo te maken dat ie
dereen zich prettig voelt. De individuele
mens moet altijd het afrekenpunt zijn.
oss hans van soest
FNV Leden
Verzekeringen blijkt
commercieel bedrijf
FNV Leden Verzekeringen bestaat
sinds vijf jaar en is onderdeel van Pro-
teq Verzekeringen in Alkmaar, vertelt
FNV-persvoorlichter J. Sprenger. Pro-
teq is op zijn beurt een werkmaat
schappij van bankverzekeraar SNS
Reaal, een fusie van de spaarbank SNS
en Reaal Verzekeringen. Reaal was in
bet verleden van de FNV, maar de
vakbeweging verkocht vorig jaar voor
ruim 445 miljoen haar 5 i -procentsbe-
lang aan de stichting Continuïteit Re
aal, dat nu onder SNS Reaal valt.
In tegenstelling tot wat het predikaat
FNV suggereert, is FNV Leden Verze
keringen dus een commercieel bedrijf
en opereert het niet (meer) onder de
vleugels van de Federatie Nederlandse
Vakverenigingen. Dat vindt FNV-
woordvoerder Sprenger geen enkel
probleem. „De FNV heeft gezegd", legt
iiij uit, „dat SNS met deze producten
zoals dat Spaarplan en de autoverze
keringen en dergelijke onze leden
mag benaderen mits onze naam niet
wordt bezoedeld".
Sprenger heeft geen behoefte in te
gaan op de berekeningen van de Con
sumentenbond, waaruit blijkt dat
FNV Leden Verzekeringen zijn achter
ban op Spaarplannen wel erg veel
kosten in rekening brengt. „De pro
ducten zijn inderdaad niet goedkoop,
maar aan de andere kant; het gaat ge
woon om een commercieel product
en volgens ons een goed product. SNS
doet dit soort dingen voor ons, omdat
wij als FNV de bedrijfsrisico's van be
leggen te groot vinden. SNS loopt nu
eenmaal grote, zakelijke risico's.
Daarom moet er geld worden ver
diend".
Directeur R. Rijkse van Proteq Verze
keringen geeft toe dat rechtstreeks be
leggen bij beleggingsfondsen de FNV-
leden meer kan opleveren. „Maar wij
zijn met onze maandelijke inhoudin
gen op de inleg wel degelijk een van
de goedkoopste van de commerciële
verzekeraars. Daarnaast vinden wij de
kwaliteit van het beleggingsfonds be
langrijk. Met het fonds WEBEFO
(Werknemers Beleggings Fonds) heb
ben we dat veiliggesteld. De opbreng
sten zijn wellicht iets lager, maar het
Financiële risico is ook kleiner."
Leden lopen ten opzichte van zelf beleggen duizenden guldens mis
De FNV is gespecialiseerd in be
langenbehartiging. Onder de
vlag van de vakbeweging kan
daarom ook het appeltje voor
de dorst worden geregeld. Bij
een inleg van 150 gulden per
maand en een rendement van
twaalf procent keert het FNV
Spaarplan na vijftien jaar 58.000
gulden uit. Volgens een bereke
ning van de Consumentenbond
betaalt het betrokken FNV-lid
een wel erg groot deel van zijn
inleg aan kosten en loopt hij op
de einddatum daardoor zo'n
dertien mille aan opbrengst
mis. Rechtstreeks beleggen in
beleggingsfondsen levert bedui
dend meer op, zegt de Consu
mentenbond.
De handel in koopsommen,
leaseconstructies en beleggings-
of spaarplannen tiert de laatste
jaren welig. Verzekeringsmaat
schappijen en grote bankcon-
sortia hebben zich massaal ge
stort op de markt van de kleine
belegger, die graag wat meer
rendement wd dan de drie. vier
procent op zijn spaan'ekening.
Ook Proteq Verzekeringen uit
Alkmaar is actief op deze markt
en wel onder de vlag van FNV
Leden Verzekeringen.
Van de doorsnee commerciële
aanbieder is al geruime tijd be
kend, dat ze een belangrijk deel
van de maandelijkse inleg gedu
rende enige jaren inhouden als
'kosten'. Uit een onderzoek van
de Consumentenbond (Geld-
gids nov '96) bleek al dat som
mige verzekeraars de eerste drie
jaar ruim vijftig procent van de
inleg als kosten beschouwen.
Andere aanbieders roomden
gedurende de hele looptijd 25
procent van de inleg aan kosten
af. Effectief wordt dan slechts 75
procent belegd.
Maar om wat voor kosten gaat
het? De Consumentenbond
noemt provisie voor de verzeke
ringsadviseur, beheerskosten
van de beleggingsportefeuille,
administratiekosten en winst
opslag. Vaak zit er ook een pre
mie voor een overlijdensverze
kering in de kosten. Als een
Wat zou u doen met 58.000,-* belastingvrij?
ledereen droomt wel eens weg en denkt aan verre stranden, die mooie keuken of misschien
wel die wereldreis. Dit hoeft echter niet bij dromen te blijven.Want met het FNV Spaarplan
bouwt u een aantrekkelijk kapitaal op. Belastingvrij.
Het FNV Spaarplan.
Hoog rendement. Belastingvrij.
Al vanaf 50 - per maand kunt u meedoen aan het
FNV Spaarplan. Uw geld groeit dan snel. Het
rendement in 1997 was maar
liefst 19,9%.
Dit is weliswaar geen garantie
voor de tóekomst, maar het
zegt wel iets over de solide
wijze van beleggen. En omdat
de looptijd van het FNV
Spaarplan minimaal 15 jaar is,
ontvangt u het opgebouwde
kapitaal belastingvrij, in één keer.
Uit de jongste nieuwsbrief van FNV Leden Verzekeringen.
Vraag de gratis offerte aan voor het FNV
Spaarplan. U zult er geen spijt van krijgen.
Wilt u ook weten hoe groot uw belastingvrij
kapitaal is over 15 jaar? Vraag vandaag nog de
offerte aan voor het
FNV Spaarplan. Gebruik
hiervoor Aanvraagkaart 2.
En u ontvangt gratis een
pennenset.
deelnemer voortijdig sterft, dat
wil zeggen voor het einde van
de verplichte looptijd van vijf
tien of twintig jaar, krijgen de
nabestaanden de inleg plus bij
voorbeeld tien procent terug.
De Consumentenbond heeft in
dertijd vanwege al die kosten de
consument aangeraden zelf te
beleggen in een of meer beleg
gingsfondsen in plaats van an
deren (banken/verzekeraars) dit
te laten doen. „Bij fondsen kun
je er immers tussentijds uitstap
pen en daarnaast levert het zelf
doen doorgaans een hoger
eindkapitaal op", zegt hoofdre
dacteur F. van Alphen van de
Geldgids van de Consumenten
bond.
De nieuwsbrief van FNV Leden
Verzekeringen probeert FNV-le-
den 'exclusief zover te krijgen
dat ze maandelijks vijftig tot
tweehonderd gulden sparen via
het eigen Spaarplan of Beleg
gingsplan. Als voorbeeld voor
het Spaarplan neemt de
nieuwsbrief een constructie van
vijftien jaar bij de kop. Met een
maandelijkse inleg van 150 gul
den en een realistisch rende
ment van twaalf procent krijgt
het bondslid na aftrek van kos
ten 58.000 gulden belastingvrij
in handen voor 'verre stranden,
die mooie keuken of die wereld
reis' aldus de folder.
Wat er uiteraard niet bijstaat, is
dat wanneer je bij een willekeu
rig beleggingsfonds belegt, je
veel hoger uit komt. Maande
lijks 150 gulden beleggen in bij
voorbeeld en vrij willekeurig
ABN Amro Europe Fund, ING
Bank Global Fund of de Aande
len Beleggingspool betekent bij
eenzelfde rendement van twaalf
procent een opbrengst na vijf
tien jaar van bijna 71 mille
(70.678 gulden). Daar zijn alle
aan- en verkoopkosten van de
aandelen al van af.
Saillant detail is dat FNV Leden
Verzekeringen 'De FNV staat
er achter' in zijn jongste
Nieuwsbrief meldt dat het ren
dement van het eigen Spaar
plan in 1997 'maar liefst' 19,9
procent was. Genoemde beleg
gingsfondsen deden het echter
beduidend beter; respectievelijk
53,7,38,8 en 37,5 procent (Geld
gids Consumentenbond
maart/april 1998). Ook was hun
gemiddelde de laatste acht jaar
veel hoger dan de genoemde
twaalf procent van Spaarplan
en wel respectievelijk 16,5,14,7
en 17 procent.
Net als de uitkering van FNV
Spaarplan zijn ook deze rende
menten praktisch belastingvrij.
Praktisch, omdat er soms een
heel klein stukje dividend in zit.
Als het fonds al dividend uit
keert, dan gaat het volgens
hoofdredacteur Van Alphen van
de Geldgids overigens om niet
meer dan rond de twee procent
op jaarbasis. Bij een belasting
tarief van vijftig procent en een
dividendvrijstelling van duizend
gulden per persoon is het effect
daarvan volgens Van Alphen te
verwaarlozen.
FNV-leden, die geld willen ver-
Geen gezondheids
verklaring.
Hoge belastingvrije
uitkering.
Deelname al mogelijk
vanaf 50,- per
maand.
dienen en niet graag al te veel
risico willen lopen, kunnen in
de jongste Geldgids van de
Consumentenbond bekijken
welk fonds het beste bij hen
past. In de zogenoemde beleg-
gingswijzer zijn veertig fondsen
opgenomen met langjarige
(acht jaar) gemiddelden van
7,74 tot 26,37 procent op jaar
basis.
Van Alphen en de zijnen zijn in
dit verband resoluut in hun oor
deel over de FNV-spaarvormen.
„Het FNV Spaar- en Beleggings
plan is ongetwijfeld bij een ver
zekeraar ondergebracht", zegt
Van Alphen om met enige iro
nie te vervolgen: „Wij zeggen
dat je beter zelf kunt beleggen
in zo'n verzekeringsmaatschap
pij dan in hun spaar- en beleg
gingsproducten. Maar veel
mensen geven de verantwoor
delijkheid wat te doen met hun
geld wellicht liever uit handen
dan zelf te kiezen".
haarlem jan peter versteege
k in
Idple
pben
ind e
•ddui
ensd
je
Niemand weet waar Radovan Karadzic, 's wereH0^
meest gezochte oorlogsmisdadiger, zich bevindrkerl
één ding is zeker: de voormalig leider van de Bo
Serviërs woont niet meer in zijn zwaar bewaaktu^.
zijn bolwerk Pale, nabij Sarajevo. Sinds afgelopP*-1
dag, zo leert onderzoek ter plekke, staat zijn wityERSU
met twee verdiepingen er verlaten bij. De vier hj bej;
bewakingsposten zijn leeg en de slagboom aan^orr
gin van het weggetje dat leidt naar Karadzic' wc^ de
ligt in de berm. )rcie
Hierdoor is het mogelijk om voor het eerst in ja)
kijkje te nemen rondom het huis van de voormj.orn
der van de Bosnische Serviërs die door het Joegi
tribunaal in Den Haag als verdachte nummer éi
lijst van oorlogsmisdadigers is gezet omdat hij iJOF
woordelijk wordt gehouden voor het beleg van j
en de massamoord op duizenden moslims in sih^
ca. - lent
Jarenlang was de omgeving rondom zijn huis vi£mt
ieder een 'no-go zone' en werd bewaakt door ef e?r
tigtal zwaar bewapende lijfwachten die arrestatLm?
Karadzic moesten voorkomen door in Bosnië g(°*sl!
neerde troepen van de Navo-vredesmacht SFOl
De enige bewaker die tijdens het weekend aanw^f,
was, was een zwarte kat die bij de voordeur gen;
de eerste lente zonnestralen. Witte gordijnen h^.Rui
voor de ramen op de begane grond. Aanbellen iep C
pen op de deur blijkt zinloos, aangezien niemaijban
opendoet. In de tuin liggend bouwmateriaal dotforr
moeden dat er nog aan het huis gewerkt wordljd u
Het huis blijkt aan de zijkant een slechts met laiheli
bouwplastic dichtgemaakte deur te hebben. On
verbaasde blikken van buurtbewoners die vanu
tuinen toekijken hoe drie buitenlandse verslagere
zich door dé plastic afzetting wurmen, lukt het i
het huis te geraken.
6 iwei
inan
WOONKAMER ihei<
De deur geeft toegang tot een trapportaal dat le;
de eerste verdieping. Alle kamers zijn onbewoofe..
planken en stukken cement liggen op de vloer, r1'
tweede trap is het mogelijk om weer terug te ke
de begane grond. Deze gang komt uiteindelijk
woonkamer van Karadzic" familie, al zit de glazi
op slot." Wel is het mogelijk om te zien hoe een
kast tegen de muur staat; daarnaast hangen eeij
visch orthodox kruis en een klok met daarop h(
pische beeldmerk en de tekst: 'Sarajevo 1984'.
vlees in de bijkeuken doet vermoeden dat het
altijd bezocht wordt.
Bekend is dat Karadzic' zoon Sacha, een handi
gestolen auto's, nog in Pale woont. Evenals zijl
ter, Sonja, die een lokaal radio- en televisiestal
en de vrouw van Karadzic, Ljiljana. Zij staat a;
hoofd van het Servische Rode Kruis. Alle drie
regelmatig gesignaleerd in en rondom Pale.
Een van de buurtbewoners, een man van rondj
jaar oud, is na buitenkomst behulpzaam en vei
hij Karadzic voor het laatst heeft gezien op 19
ber, de dag waarop de Serviërs de heilige Sint
herdenken. „Daarna heb ik hem hier nooit met
zien", vertelt de man. Ook weet deze buurman;-'
den dat SFOR-helikopters zo'n tien keer vlak b(
huis van Karadzic hebben gecirkeld om video-i
men te maken. „De preciese datum weet ik ni<
die helikopters waren hier zo ergens tussen ju'
tember vorig jaar, want ik herinner me dat de aL.- j
pelen nog niet geoogst waren", aldus de man. ;s{
MINIROKJES Lf
Opgetogen over zijn eerste contact met buitenEIEI
in ruim 5 jaar, vraagt de man of we hem naar d* L
sche hoofdstad Sarajevo kunnen rijden, aangearie
daar voor de oorlog werkte. „De leiders van del0 g'
ka Srpska (Servisch Bosnië - HD) hebben geduie™
die jaren veel geld gestolen van het gewone volde 1
klaagt de Serviër in de auto op weg naar Sarajef ko
worden arm, geïsoleerd en dom gehouden dooi1"
eigen leiders", vervolgt hij, zijn ogen uitkijkend^ z;
Sarajevo bereiken waar de sfeer, in tegenstelling011
le, er een is van levendigheid, optimisme en we
bouw. Jv
Karadzic' jarenlange propaganda heeft deze mr
tijd doen geloven dat de in Sarajevo woonachtig,
Bosnische moslims moesten worden vernietigd vo
zij gevaarlijke fundamentalisten zijn die iederefcee
willen vermoorden. Karadzic politiek van etnisj vai
veringen creëerde gebieden in Bosnië waar slet^d;
plaats is voor één etnische groep. Maar na eenfceg,
rajevo honderden minirokjes zijn voorbij gejeri,
hij heeft vele handen geschud van oude vriend[m£
lacht Karadzic' buurman opgewekt en vraagt ojet
gelijk is om zijn oude baan in Sarajevo weer tei|e Sl
krijgen.
Twee uur later arriveren we opnieuw in Pale, w
geveer 3000 Serviërs wonen in armoede en ger£r!
door in en in corrupte lokale leiders. Als we de
zetten bij z'n huis, blijkt er een grote, zwarte MpE!
500 voor de woning van Karadzic te staan. Een£s
vakker, die een pistool onder z'n paarse ketelpP1
draagt, en een man in spijkerbroek identificeren^
als politiemannen terwijl ze de deur van het htfjbl
trekken. Ze zeggen dat het verboden is om ron|ler
ning van Karadzic rond te hangen. Ze weigeren
woorden op de vraag waar Karadzic zich bevinhg
stappen in de Mercedes.
Als we kort daarop willen vertrekken, worden \|len
gereden door twee mannen in een grote jeep. Sor
van de Servische geheime politie, springen uit! va
voertuig en beweren dat verscheidene buurtbelhe
hebben geklaagd over onze aanwezigheid. „Eetoii
huis betreden is in ieder land verboden, dus oqi
ons", roept een van hen, die een zonnebril draj.
niet ouder is dan 25 jaar. Vanzelfsprekend wil ll
antwoorden op de vraag waar Karadzic naar to
vlucht. Is-ie nog steeds in Pale, vragen we. „Mi
maybe yes", luidt zijn antwoord in vloeiend F
OEFENING
t
Waarom Karadzic niet meer in zijn huis in Pale
en waarom de bewaking zo plotseling is opgeg^
blijft onduidelijk. Woordvoerders van de SFOFf
in Sarajevo wilden geen verklaring geven, onda
feit dat 500 Italiaanse SFOR-troepen afgelopen),
dag, een dag voor het vertrek van de bodyguai
grote oefening hielden in Pale. Geruchten doei!
de dat Karadzic uit angst voor arrestatie door
vertrokken naar een andere plaats in de Repuff
Srpska of zelfs het land heeft verlaten en naartf
rige klein-Joegoslavië of zelfs naar Rusland is if
ken.
„Denk niet dat Karadzic zo maar opgepakt kaï
omdat er hier de bewakers zijn verdwenen",
lid van de Servische geheime politie, „Duizend*
gullen er vallen, aan de kant van de Serviërs enj.
kant van SFOR, als ze hem proberen te arrestej
hem mag je niet komen, want Karadzic is God'*
sarajevo harald doornbosx
correspondent