Een boom is
een boom is...
Tuinieren
Tuin op kleur met eenjarigen
liet alsE
bleeml
zijn, dl
ngelie F
ger zoi|
inse ke[
ichten f
luiste!
ten. Als
e strevl
JERDAG 4 APRIL 1998
Zaai de door u gekozen eenjarigen die
over enkele maanden zoveel kleur aan de
tuin geven in bakjes, die u binnen zet
op een zo licht mogelijke plaats, leg er een
krant over, tegen de zon. Laat de opko
mende plantjes vooral niet te warm op
groeien, want dat geeft teleurstelling, 't
Worden dan krakkemikkige gewasjes die
zich met knikkende knieën staande hou
den. Bedenk dat ze pas na midden mei
buiten mogen worden uitgeplant.
Wie het zelf kweken overlaat aan de
groenvingerigen stapt straks het tuincen
trum binnen waar hij wordt verwelkomd
door allerlei bloeiend spul. Vorig jaar
nieuw en dit seizoen zeker beschikbaar is
Laurentia of Solenopsis, veelal in de be
kende hanging baskets.
Eind van de maand kunt u buiten wel de
zaden van lathyrus leggen. Dat moet op
een andere plek dan vorig jaar, tenzij de
grond geheel door nieuwe vervangen is.
Er zijn aardig wat bollen die in de zomer
bloeien, waaronder enkele met sterk geu
rende bloemen. Een aantal verschillende,
in potten en kuipen geplant, kunnen de
tuin 's zomers een exotisch tintje geven.
De witte klokjes van de Kaapse hyacint,
zuidewindlelies en gewone, met forse
bloemen: de ananasplant (Eucomis), de
Afrikaanse lelie (Agapanthus) met blauwe
of witte bloemen en het Indisch bloemriet
(Canna), om er enkele te noemen. Vele la
ten zich gemakkelijk combineren met vas
te planten als tuingeraniums of lavatera's
en riddersporen. Er zijn dahlia's die spe
ciaal voor bloei in de pot zijn gekweekt en
wie in plaats van de stijve gladiool een fri
voler bloemetje wil die kiest voor de bolle
tjes van de kleine Abessijnse gladiool of de
Acidenthera, de haaklelie (Crinum), voorts
Crocosmia of Montbretia, en de nacht-
schone of Mirabilis.
De Kaapse waterlelie (Aponogeton) kan
nu al bloeien, in de vijver. De witte bloe
metjes geuren naar vanille. Voor de kleine
vijvertuin zijn er 'op maat' gekweekte wa
terranonkel, watergentiaan en dwerg-
plomp.
Deze maand kan nog van alles worden ge
plant, zoals coniferen en groenblijvende
heesters. Rozen in pot gekweekt kunnen
heel de zomer vaak met bloem in de
tuin worden gezet.
Mesten kan ook nog steeds. Schoffel zo
vaak mogelijk het on(gewenste)kruid weg,
daarmee blijft de grond rul en vochtig.
:r.Ya"lJrude Stein die, anders dan
maam doet vermoeden, in
ren werd geboren en als
cerr \tenares werkte in Parijs
j" ei eens het gedicht gemaakt
"^Wereldberoemd is en in een
JS>1 wordt geschreven. Het
l sam(. een r0QS js een r0QS js een
Ikzelf zou de voorkeur ge-
nstra, een soortgelijk gedicht,
>slf 'r dan met de boom in de
Td>oL
ïf mij maai- de boom. Naar
u"'n j mening zijn bomen on-
n-jie iaar, ook in kleinere tuinen,
uj n^om hier eerst een paar be-
Vftijke hoedanigheden van de
tt Ai in het algemeen. Bomen
/an het allergrootste belang
ert V(^het welbevinden van de
lens oig -s zomers zorgen ze ook
ers er r.{te VQor een aangename
e£aan)eratuur, zeker tussen de
voorgin. Immers bomen ver-
fugnuipen vele honderden liters
f. r op warme zomerdagen,
sis var,an 0piopen tot goo liter
jMtmaal. Op die manier zor-
an th :e voor verkoeling en hou-
iisbas% °P droge dagen de lucht
soms |en breken de kracht van de
istigt v zocjat bet aangenamer
gesjöjt buiten te zijn. Ook hou-
eente )omen bet zwevende vuil
orlf waarmee vooral de stads-
ot Pr°fjs beladen vast. Tijdens re-
een rkkl laten ze het afdruipen in
.Ürde, zodat het niet in onze
|f.n" ?!J»n komt. Bomen halen met
Wortels kostbare mineralen
grond. Deze mineralen
?n nen;n jn berfst in de vorm
fgevallen blad tot onze be-
kerkenj^ng £)aarom js bet zo be-
taaijk om alle blad op de
lepingr
ze trouwens in hun vrije dagen
zo vaak de natuur intrekken?
Ten slotte maken bomen de
tuin groter, al lijkt dat vreemd.
Met hun hoog opgroeiend
groen verlengen ze de tuin in de
hoogte.
Kortom, een boom in de tuin is
een verrijking. Maar de aan
schaf van een boom vraagt wel
enig overleg voor bezitters van
kleine tuinen. Ga daarom vóór
de aanschaf naar de gemeente
om te vragen hoe groot de af
stand van de stam tot de buur-
tuin moet zijn en hoe hoog de
boom mag worden. Overleg ook
met de buren.
De juiste keuze voor een boom
in een kleine tuin is per definitie
een klein blijvende boom. Laat
je vooral niets wijsmaken door
vreemdsoortige lijsten in kran
ten en slechte informatie bij
tuincentra. Ga naar een deskun
dige kweker of neem anders een
deskundige in de arm. De
meeste bomen worden name
lijk te groot. Een uitzondering
hierop vormen de Catalpa big-
nonioides (de bolcatalpa), de
meeste sierappels, sierpruimen
en sierperen. Ook is er nog de
knotwilg die om de paar jaar ge
knot moet worden en dan zijn
er de zeer smal groeiende bo
men, ruim honderd jaar gele
den bij toeval ontdekt dankzij
een smalle beuk in Schotland.
Maar er zijn niet alleen smalle
beukenen in de handel, maar
ook smalle haagbeuken, es
doorns en zelfs hulstsoorten.
Kortom, keuze te over voor klei
ne tuinen.
compost te doen of als een laag
mulch tussen de planten te la
ten liggen. Daar verteert het
blad goeddeels in de loop van
de winter.
Bomen kunnen met hun vele
groene blad assimileren, dat wil
zeggen dat ze zeer veel zuurstof
afstaan en het schadelijke C02
opnemen. Van dat koolzuur
maken ze dan blad en hout. Bo
men bieden onderdak aan tal
loos veel dieren, waaronder vo
gels die voor gezang en getjielp
zorgen in onze tuin. Bomen
zorgen verder met hun vele
groen voor een aangenaam leef
klimaat. Veel onderzoek in al
lerlei landen toont telkens weer
aan dat mensen zich beter voe
len in een omgeving met veel
levend groen. Waarom zouden
9
HEINZ
TOMPOES
Heer Bommel en de wilden wagen
Tom Poes had zich naar Bommel-
stein gehaast om te zien, hoe daar de
toestand was. Op het moment dat hij
binnentrad, wsa heer Ollie juist bezig
om zich naar boven te begeven voor
zijn bad. „Want dat is het eerste wat
mij te doen staat", sprak hij. „De
herinneringen aan de riolen van Me-
rus, de Witte Stad, hangen zwaar om
mij heen. Ik moet ze afschudden, dat
voel ik." „Ik ook, met uw welne
men", gaf Joost toe. „Uw... uw herin
neringen werken erg beklemmend,
als ik mij zo mag uitdrukken. En wat
moet ik met deze ijzeren kogel aan
vangen?" „Geef hem aan de vodde-
man", zei heer Bommel. „Het is een
afgeschud souvenir; ik wil het niet
meer zien. En kijk, daar is de jonge
vriend ook. Waarom ben je weggelo
pen? Werd het je teveel?" „Nee, dat
niet", zei Tom Poes. „Ik ben naar het
reisbureau gegaan en daar was de
oude Pas bezig met een kristallen
bol..." „Een kristallen bol?" herhaal
de heer Ollie. „Wat eigenaardig voor
een reisleider! Voorspelde hij de toe
komst?" „Zoiets", hernam Tom Poes.
„Met dat ding heeft hij gezorgd, dat u
een uur eerder thuiskwam, dan u
deed. En als ik die bol niet had stuk-
zou u door u zelf naar bui
ten zijn gegooid. Dan zou u voor al
tijd een zwerver geweest zijn." Nu
barstte heer Bommel in een smake
lijk gelach uit. „Ha ha, die jonge
vriend!" riep hij. „Het was aardig van
je om zoveel moeite te doen hoor.
Maar wat je daar zegt, is onzin. Ik
zou mezelf altijd binnengelaten heb
ben. Een heer laat zichzelf niet in de
kou staan. Ook in de zwerver herkent
hij zichzelf en daar draaide het
om, begrijp je?" Tom Poes gaf geen
antwoord. Hij mompelde een groet
en begaf zich door het maanlicht
peinzend naar huis.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Droog en geregeld zon In
het zuidoosten meer be
wolking en af en toe
sneeuw, aan zee mogelijk
ook regen. In het zuiden
ook veel wind Middag-
temperatuur op de meeste
plaatsen enkele graden
boven nul, aan de zuid
westkust lokaal 8 graden.
Zweden:
In het zuiden zaterdag
veel wind en sneeuw, in
het uiterste zuiden ook re
gen. Zondag droger en rus
tiger In het midden en
noorden op beide dagen
rustig en droog weer met
geregeld zon. Maxima
rond het vriespunt, zon
dagmiddag in het zuiden
temperatuur rond +4 gra-
Denemarken:
Bewolkt en langdurig regen, eerst ook
sneeuw. Afnemende wind. Middagtem-
peratuur oplopend naar ongeveer 7 gra-
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Overwegend bewolkt en van tijd tot tijd
regen. Geleidelijk wat minder wind.
Maxima tussen 10 en 15 graden.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden en enkele buien, ook af
en toe wat zon. Zaterdag tamelijk winde
rig. Middagtemperatuur ongeveer 13
graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Sterk wisselvallig weer met zonnige mo
menten maar ook van tijd tot tijd buien,
mogelijk met onweer en windstoten
Middagtemperatuur ongeveer 15 gra-
Portugal:
Overwegend veel bewolking en nu en
dan regen In het zuiden op de meeste
plaatsen droog en geregeld zon. Maxima
van 15 graden in het noorden tot tegen
de 20 in de Algarve.
Madeira:
Afwisselend zon en wolken, waarschijn
lijk droog. Maxima net onder de 20 gra-
Spanje:
Wisselvallig met vooral in het noorden
en westen nu en dan regen en eerst nog
tamelijk veel wind. In het oosten en zui
den vrijwel overal droog en vooral aan
zee flink wat zon Maxima uiteenlopend
van een graad of 15 in het noordwesten
tot ongeveer 23 in het zuidoosten.
Canarische Eilanden:
Veel zon, aan de noordkant van de eilan
den vooral zaterdag ook wolkenvelden,
maar droog. Middagtemperatuur tussen
22 en 27 graden.
Marokko:
Westkust: zaterdag vooral in het noor
den wolkenvelden en mogelijk een lichte
bui. Zondag droog en meer zon Maxima
aan zee van 17 graden bij Tanger tot 24
bij Agadir.
Tunesie:
Flink wat zon en een kleine kans op een
lokale bui. Middagtemperatuur van een
graad of 23 aan zee tot iets boven de 30
plaatselijk in het binnenland.
Zuid-Frankrijk:
Wisselvallig met soms zon, maar ook van
tijd tot tijd buien, mogelijk met onweer
en windstoten Met name in de Franse
Alpen plaatselijk veel neerslag. Maxima
tussen 16 en 21 graden.
Mallorca en Ibiza:
Afwisselend zon en wolken en waar
schijnlijk droog. Middagtemperatuur
omstreeks 22 graden, zondag iets fris
ser
Italië:
In het noorden tamelijk veel wolken en
nu en dan regen. Zondag ook in het mid
den toenemende bewolking en kans op
enkele buien, mogelijk met onweer. In
het zuiden droog en zonnige perioden
Maxima meest tussen 20 en 25 graden,
in het noorden iets minder warm.
Corsica en Sardinië:
Zonnige perioden en droog, maar in de
loop van zondag toenemende kans op
een enkele regen- of onweersbui Mid
dagtemperatuur tussen 20 en 24 gra
den.
Malta:
Droog en veel zon Middagtemperatuur
ongeveer 22 graden.
Griekenlanden Kreta:
Droog en veel zon. Middagtemperatuur
tussen 18 en 23 graden, op het Griekse
vasteland lokaal 26 graden.
Turkije en Cyprus:
Droog en veel zon. Maxima oplopend
naar ongeveer 22 graden
Duitsland:
Nu en dan zon, ook van tijd tot tijd bui
en, mogelijk met onweer en windstoten.
Middagtemperatuur meest tussen 13 en
17 graden.
Zwitserland:
Bewolkt en langdurig regen, boven circa
1700 meter sneeuw. Verder kans op on
weer en in de bergen veel wind. Maxima
in de dalen tussen 9 en 13 graden.
Oostenrijk:
Veel bewolking en van tijd tot tijd regen,
mogelijk ook onweer. In de bergen veel
wind. In het oosten droger en af en toe
zon. Middagtemperatuur uiteenlopend
van 10 graden in het westen tot dicht bij
de 20 in de omgeving van Wenen.
Polen:
Zaterdag in het noorden perioden met
regen. Verder af en toe zon en kans op
een bui. Zaterdagmiddag temperatuur
uiteenlopend van 8 graden langs de kust
tot iets boven de 20 lokaal m het zuid
oosten. Zondag maxima rond 15 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Zaterdag in Tsjechie nogal bewolkt en af
en toe regen. Verder af en toe zon en op
de meeste plaatsen droog, maar zondag
avond toenemende kans op flink wat re
gen, mogelijk ook onweer Zaterdag
maxima van 14 graden in West-Tsiechie
tot iets boven de 20 in Slowakije Zon
dag in Slowakije minder warm.
Hongarije:
Zonniger perioden en vrijwel overal
droog Warm met een middagtempera
tuur van 21 tot 25 graden.
MAANDAG 6 APRIL 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 07.04 Zon onder 20 20
Maan op 14.46 Maan onder04.58
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 00.14» 13.00 23 47 12.33
Laag 07.50. 21.06 07.31 20.4 7
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Boedapest
Bordeaux
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenturt
Kopenhagen
Las Palmas
DOOR JAN VISSER
Er zijn twee dagen in het jaar waarop dag en nacht overal op
aarde even lang duren. Dat is 20 maart, het begin van de len
te, en cfp 23 september wanneer de herfst een aanvang
neemt. Lezer Rietbergen uit Haarlem vraagt zich echter af
hoe het komt dat op 20 maart de zon opging om 6.41 uur en
onderging om 18.52 uur. Dat betekent een daglengte van 12
uur en 11 minuten.
De oorzaak daarvan is tweeledig. De tijden voor zonsopkomst
en zonsondergang zijn namelijk gebaseerd op het moment dat
de bovenrand van de zon boven de horizon verschijnt of daar
achter verdwijnt. Het middelpunt van de zonneschijf zit dan
nog net onder de kim. Hierdoor is een stukje van de zon een
halve graad langer te zien en dat scheelt enkele minuten.
Van meer belang is evenwel de atmosferische straalbreking.
Door de afbuiging van het zonlicht door de aardse atmosfeer
wordt de zon als het ware iets opgetild ten opzichte van zijn
ware positie. Hierdoor zien we de zon langer boven de horizon
staan dan in het geval er geen atmosfeer zou bestaan.
Wat het actuele weerbeeld betreft zal er dit weekeinde weinig
zon te zien zijn. Een diepe depressie boven de Britse eilanden
drukt namelijk een stempel op het weerbeeld. Rond het lage
drukgebied circuleren onstabiele luchtmassa's waarin vooral
vandaag buien met onweer tot ontwikkeling komen. Flinke
windstoten zijn evenmin uitgesloten.
De temperaturen lopen op tot 11-12 graden en de zuid tot
zuidwestenwind is aan de kust krachtig tot hard. Morgen ne
men de drukverschillen wat af en dat betekent minder wind.
Buien vallen er nog wel ofschoon de kustgebieden daar waar
schijnlijk van verschoond blijven. De temperaturen bereiken
waarden omstreeks 12 graden. Na het weekeinde wordt het
kouder. Midden volgende week wordt namelijk een naar noord
draaiende wind verwacht.
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
-bauxiet-
raimi-adam
esp-u-eli
n-ukkel-s
solo-leus
-o-moe-r-
ogam-vuns
o-kabel-t
ruk - ij - aga
diep-mail
-trawant-
p elke regel de letters
het woord vor-
overeenkomt met de
De resterende
van boven naar
en en van links naar
PD
deken: 2.onderwijsinstel-
B.zuigbuisje; 4. roodle-
dit schicht; 5.voetwarmer; 6.
lacht. Nofiets; 7. brugschuit; 8.
?norme wapen; 10. dunill.lang-
rk te v |2. nagel;13. stamsym-
?le zaa^.vloerbedekking.
en... Ik
