Meer geweld maar minder diefstallen Hoogleraar esperanto vecht tegen Engelse taal Binnenland Jaar cel geëist tegen agressieve stalker "oniputerachterstand >0'oor vervroegd pensioen *il met hormonen en koffie egen vergeetachtigheid Grappenmakers slaan steeds eerder toe Doorbraak bij behandeling van aantal soorten lymfeklierkanker Leeuw terug op Dam v-J'-C DONDERDAG 2 APRIL 1998 Werkstraf voor doodrijden fietsendief den bosch Voor het doodrijden van een 30-jarige fietsendief heeft de rechtbank in Den Bosch gisteren een 45-jarige Helmon der veroordeeld tot 240 uur werkstraf. De man kreeg ook een voorwaardelijke rijontzegging tijdens de weekeinden van een half jaar. De straf is conform de eis. De Helmonder had het slachtoffer op heterdaad betrapt toen hij een fiets uit zijn garage meenam. Hij achtervolgde de fietser en slipte toen hij remde. Zijn auto kwam op het slachtoffer in een greppel terecht. De ver oordeelde zei op de zitting dat hij geen eigen rechter heeft willen spelen, maar alleen zijn fiets terug wilde. Kraanwagen verhuist mierennesten wierden Een kraan wagen verplaatst vandaag in park in Wierden tien mierennesten. De rode en butskopmieren moeten wijken voor de aanleg van een fietspad. Omdat de buts- kopmier in ons land een bijzondere verschijning is heeft de Re gio Twente, die het park beheert, besloten de beestjes te verhui zen. Volgens H. Olde Loohuis van het recreatiepark staat de butskopmier op de lijst van bedreigde diersoorten. „Deze soort bouwt nestkoepels van dode grassprieten. Wij zullen de nesten uiterst zorgvuldig uitgraven en verderop in het recreatiepark weer neerzetten." Omdat de nesten na de verhuizing extra kwetsbaar zijn, worden zij tijdelijk afgeschermd door een kooi, die miereneters als spechten en fazanten op een afstand moet houden. Onderzoek naar kwaliteit kraamzorg den haag De Inspectie voor de Gezondheidszorg stelt een on derzoek in naar de kwaliteit van de kraamzorg. Er zijn signalen binnengekomen dat er problemen zijn. Dat zei minister Borst (volksgezondheid) gisteren in de Tweede Kamer. Zowel de lan delijke vereniging thuiszorg als de inspectie heeft gemeld dat de zorgverzekeraars meer op de prijs dan op de kwaliteit van de kraamzorg letten. Reden voor Borst om de inspectie om een on derzoek te vragen. Overigens letten volgens Zorgverzekeraars Nederland (ZN) de verzekeraars wel degelijk op de kwaliteit van de aanbieders van kraamzorg. Oplichter van toeristen voor rechter Maastricht» De politie van Maastricht heeft een 68-jarige man aangehouden die wordt verdacht van oplichting van meer dan honderd Duitse, Belgische en Nederlandse toeristen. Samen met zijn echtgenote opereerde de man langs snelwegen in Frankrijk en Spanje. De oplichter heeft zich vorige week vrijdag vrijwillig gemeld. De man en zijn 58-jarige echtgenote hingen zielige ver halen tegen toeristen op. Door te zeggen dat ze zonder geld za ten, slaagden zij er bijna altijd in honderden guldens van de toe risten af te troggelen. Eén keer gebeurde dat na de afgifte van zijn paspoort als onderpand. De verdachte wordt vandaag voor geleid aan de Maastrichtse officier van justitie. jaar rrJ égen een 51-jarige rr laarssen is gisteren v ?chtbank in Utrecht e> el geëist waarvan drie en voorwaardelijk wegens be- reiging, intimidatie en mis- andeling van zijn ex-echtgeno- Volgens officier van justitie td Eigeman is een gevangenis draf op zijn plaats omdat de erdachte zich niet houdt aan - antactverboden en geen enkel £44izicht heeft ^et 'eed dat hij eroorzaakt. Twee maal eerder 00 uurïgde de rechtbank de Maarsse- aar een straatverbod op, maar e man hield zich niet aan de Dorwaarden. De verdachte reed verschei- ene malen met de auto in op pn voormalige vrouw, toen zij laar haar werk fietste. Ook bel- |0Me hij haar talloze malen op werk met bedreiginge heldkanonnades. Eén maal vam het tot daadwerkelijke mishandeling. Getuigen die tijdens eerdere zittingen verklaringen tegen de man hadden afgelegd, werden ook telefonisch bedreigd. De stalker, die sinds december in voorlopige hechtenis zit, begon met zijn praktijken nadat zijn huwelijk na bijna vijfentwintig jaar ter ziele ging. Volgens de aanklager zijn de bedreigingen bijzonder moeilijk te bewijzen, omdat de verdach te zeer sluw te werk ging. Slechts op momenten dat de vrouw alleen was, sloeg hij zijn slag. Daarom zijn weinig onder steunende getuigenissen voor handen. De man ontkent bo vendien elke aantijging. Volgens hem zijn alle afgelegde verkla ringen vals en heeft zijn ex- echtgenote een complot tegen hém opgezet. Raadsman Ruyven vroeg vrij spraak wegens gebrek aan be wijs. Uitspraak 15 april. uderen lopen achter in het ge- ruik van elektronische appara- lur. Dit komt deels doordat ;el ouderen vervroegd de ar- £idsmarkt verlaten en dan niet £A\/eer in aanraking komen met ieuwe technologieën. Boven- K Haarl^en vinden veel ouderen de ieuwe snufjes helemaal niet iteressant omdat ze ook nog d de oude manier zaken kun- en doen. Dit stelt het Rathenau Insti- lut, dat onderzoek deed naar g|||||j|p invloed van nieuwe elektro- ™^nca op de maatschappelijke Dsitie van 55-plussers. Het in- ituut concludeert dat ouderen og niet buiten de informatie- an laatschappij staan. Dat komt tgrijke^dat de traditionele altema- B ïven nog bestaan. Zo kan be- stingaangifte via Internet wor- ïn gedaan, maar ook nog via aastricht anpgang van het geheugen toe. Met de extra koppen koffie le verden de veertigers en vijftigers betere prestaties bij een geheu gentest. Hetzelfde gold voor ou dere vrouwen nadat zij zes maanden een hormonenpil hadden gebruikt. Ook voelden die vrouwen zich beter dan vrouwen zonder deze pil. Hogervorst stelt vast dat er tot op heden weinig effectieve mid delen op de markt zijn om de verslechtering van het geheu gen te bestrijden. Onderzoek naar de effecten van medicijnen wordt bemoeilijkt door de grote verschillen die er bij ouderen zijn in het functioneren van het geheugen. et geheugen van mensen van iddelbare leeftijd werkt beter i drie koppen koffie. Bij jonge- l - n en ouderen heeft koffie len effect. Vrouwen na de ■offermgfe,-gang kunnen hun geheu- 's' tn scherpen door een pil met ouwelijke hormomen te ne- E. Hogervorst, die indaag promoveert aan de niversiteit van Maastricht, lat het geheugen van mensen middelbare leeftijd - tussen 46 en 54 jaar - al minder led functioneren. Door de toe- ime van het aantal ouderen iemt daarbij de vraag naar ge- lesmiddelen tegen achteruit- Uunniles voor Noord-Brabantse agenten grootste instinker Voor grappenmaken hebben ze op 1 april in het Zuid-Hollandse Den Briel geen tijd. Daar werd gisteren de inname van de stad door de watergeu zen gevierd. Zij namen op 1 april 1572 de stad in 'In naam van de prins van Oranje'. De verovering van Den Briel vormde het begin van de verdrij ving van de Spanjaarden. foto anp Raymond ruttin De bedenkers van 1-aprilgrap pen proberen steeds eerder toe te slaan. Om zo min mogelijk argwaan te wekken komen faxen en persberichten al dagen van te voren binnen bij beoog de slachtoffers als kranten, ra dio en televisie. Alleen de Eind- hovense politie is er dit jaar in geslaagd de media om de tuin te leiden. Omroep Brabant en het ANP brachten het 'nieuws' dat het korps het stuwmeer aan overuren wil wegwerken met behulp van uur-miles. Politiemensen krijgen eenma lig de kans om alle opgebouwde overuren in te ruilen voor zegel tjes. De agent kan die gebruiken om onder meer huishoudelijke artikelen en computers aan te schaffen, verklaarde een politie woordvoerder desgevraagd in alle ernst. Aan het eind van de middag moesten de omroep en het ANP erkennen erin te zijn gestonken. Verder bleek vooral de 'politieke' grap dit jaar populair. Hoogtepunt was gisteren de controverse tussen Greenpeace en WD. Gisterochtend ontvin gen alle media een fax met het logo van de WD-fractie in de Tweede Kamer. Hierin nam WD-leider Bolkestein stelling tegen gasboringen in de Wad denzee. Bolkestein zou hierover een gesprek hebben gehad met Gasunie-directeur G. Verberg. Woordvoerders van de WD noemden de grap aanvankelijk 'misplaatst'. Zij lieten weten dat de partij overwoog juridische stappen tegen Greenpeace te ondernemen, onder meer van wege het illegaal gebruik van het WD-logo. Ook de Gasunie dreigde met een juridische ac tie. Woordvoerder Martijn Lode- wijkx van Greenpeace: „Wij wil den met deze 1-aprilgrap de WD-fractie aansporen nu ein delijk eens stelling te nemen in de discussie over de boringen in de Waddenzee. Maar we heb ben ons inmiddels bij de partij verontschuldigd voor het even tuele ongemak". Later op de dag maakten de WD en de Gasunie echter be kend dat zij niets anders had den beoogd dan Greenpeace een 'koekje van eigen deeg te geven'. Een justitieel vervolg van de zaak zit er dan ook niet WD-Europarlementariër Wij senbeek deed gisterochtend het voorstel om Engelse en Ierse automobilisten voortaan links te laten rijden op het continent. Andersom zouden toeristen in Groot-Brittannië en Ierland rechts mogen houden. De W- D'er vertelde in een brief aan zijn collega's het plan te lance ren omdat de Engelsen en Ieren in toenemende mate ver keersongelukken op het Eu ropese vasteland zouden ver oorzaken. Wijsenbeek kreeg geen enkele reactie op zijn voorstel. „Zeer teleurstellend. Waarschijnlijk was het iets te doorzichtig. En dat terwijl ik ook nog wilde voorstellen dub beldekkers in het midden te la ten rijden." Een Engelse collega van Wij senbeek trok eveneens de stou te schoenen aan. De man deed een oproep tot een internatio nale actie om het Britse Rolls Royce, dat wordt overgenomen door BMW, uit Duitse handen te houden. De miljonairs Bill Gates en Ronald McDonald zouden de reddingspoging moeten financieren. Europarle mentariërs dienden hun steun en medeleven te betuigen aan de Engelse koninklijke familie. De leden van het Europarle ment in Brussel werden voorts door een rondgedeelde mede deling opgeschrikt. Door gebrek aan ruimte in het nieuwe ge bouw moest het parlement te- rugverhuizen naar het oude ge bouw. De extra tolkencabines als gevolg van de uitbreiding van de Europese Unie zouden hier de oorzaak van zijn. „Het is een schande", riep één van de leden tijdens de ochtendverga dering. Toen de zaal in lachen de oude vertrouwde brief. Van de ouderen tussen de 57 en 63 jaar heeft een kwart dan wel een computer in huis, maar de meesten (79 procent) weten niet goed hoe ze met dat appa raat moeten omgaan. Tussen de 64 en 70 jaar ligt dit percentage nog iets hoger. Geld opnemen bij de elektro nische pinmachine blijkt voor ouderen minder moeilijk dan het kopen van een treinkaartje via de automaat of de omgang met de pc. Rond de vijftig pro cent van de 55-plussers neemt regelmatig geld op uit de auto maat. Van de mensen boven de 64 zegt 45 procent de handelin gen niet of slecht te beheersen. Voor eenderde van de mensen tot 64 geldt dat ook. De machi nes van de Nederlandse Spoor wegen zijn voor ongeveer tach tig procent abacadabra. Geen bestraling of chemothera pie meer met alle bijwerkingen van dien, maar een antistof die slechts vier keer poliklinisch wordt toegediend. De behande ling van bepaalde soorten lym feklierkanker staat aan de voor avond van een doorbraak. In ju ni komt het medicijn Rituximab op de Nederlandse markt, een geneesmiddel dat blijkt aan te slaan bij ongeveer de helft van de patiënten met het zogeheten laaggradige non-Hodgkin-lym- foom (NHL). „Het is een enorme winst voor een specifieke groep pa tiënten. Op deze manier kan ie mand met non-Hodgkin wor den behandeld zonder veel in te leveren van de kwaliteit van het leven", zegt internist-hermato- loog Baars van het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis in Am sterdam. De antistof Rituximab hoeft slechts vier maal per injectie te worden toegediend. De bijwer kingen zijn zeer beperkt. Alleen na de eerste injectie kunnen hooikoortsachtige verschijnse len, koorts en rillerigheid optre den. Rituximab vernietigt de kwaadaardige cellen en laat (in tegenstelling tot de gangbare methodes) de meeste gezonde soortgenoten met rust. Bij de behandeling verdwijnen tijdelijk ook bepaalde immuuncellen uit het bloed, maar dat heeft voor de patiënt geen aantoonbare negatieve gevolgen. Deze nieuwe vorm van im- munotherapie is in de Verenig de Staten ontwikkeld en getest. Experimenten toonden aan dat ongeveer vijftig procent van de patiënten met een laaggradig non-Hodgkin-lymfoom goed op het medicijn reageerde. Het ef fect hield gemiddeld bijna een jaar aan. Momenteel wordt ge keken welk resultaat een tweede opeenvolgende behandeling met Rituximab heeft. In Nederland wordt jaarlijks bij ongeveer tweeduizend men sen, vooral ouderen, NHL ge constateerd. In 1995 waren er in totaal ongeveer 7.500 mensen met NHL. De symptomen zijn langdurig opgezwollen klieren in hals, oksel of lies of andere delen van het lichaam. De pa tiënten kunnen last hebben van koorts, gewichtsverlies, sterke vermoeidheid en hevige trans piratie. Rapportage kabinet: Het aantal geregistreerde misdrijven is gedaald van 1,5 miljoen in 1994 naar 1,4 miljoen in 1996. Dit komt met name doordat het aantal vermogensdelicten, zoals dief stal zonder geweld, met veertien procent is gedaald. En dat tikt aan doordat deze delicten ruim tweederde van de totale criminaliteit uitmaken. De hoeveelheid misdrijven met geweld, roofovervallen en vernielingen zijn wel toe genomen. den haag anp uitbarstte, begreep de vrouw dat ze er was ingetuind. De ma ker van de grap was volgens in gewijden ook afkomstig uit de Britse gelederen. Andere grappen kwamen on der meer uit Flevoland. Het So ciaal Historisch Centrum voor Flevoland meldde eerst dat gra vers in het centrum van Almere een versteende nekwervel had den blootgelegd van vermoede lijk een vliegende dinosauriër. Later bleek de wervel niet de enige vondst te zijn. Een dag la ter vond een team een versteen de schedel van een tot nu toe onbekende prehistorische vo gel. Wervel en schedel horen bij elkaar en zijn van een enorme vliegende carnivoor van onge veer 130 miljoen jaar oud, luid de het persbericht. Het is onbe kend hoeveel harten harder zijn gaan kloppen door deze ver meende unieke historische vondst. De nationale trots Rembrandt moest er eveneens aan geloven. Enkele media kregen het be richt dat een beeld van zijn hand was opgediept tijdens de restauratie van het Rembrandt- huis. De niet bestaande Vereni ging Beelden Rembrandt eiste deze vermeende primeur op. Maar iedere kenner weet dat Rembrandt nooit een beeld heeft gehouwen. Onderwijsinspectie: Schoolbestuur houdt geld achter Het bestuur van de asielzoe- kersschool (250 leerlingen) in Havelterberg heeft de afgelopen jaren honderdduizenden gul dens overheidsgeld achterge houden. Dit blijkt volgens het PvdA-Kamerlid B. Middel uit een rapport van de onderwijsin spectie in Groningen. Hij vermoedt dat het bestuur het geld wil gebruiken om een nieuwe christelijke basisschool in Havelte op te zetten. Gisteren heeft het Kamerlid de regering om een onderzoek gevraagd. De christelijke basisschool stond in 1991 op het punt te worden gesloten. De komst van de asielzoekerskinderen redde de school van de ondergang. Dat blijkt uit gegevens die zijn verzameld voor de Integrale Veiligheidsrapportage 1998. Daarin geeft het kabinet de stand van zaken van de veilig heid in Nederland weer. De rap portage is vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd. Uit de gegevens blijkt dat het aantal geweldsmisdrijven, waar onder mishandeling en bedrei ging, met vijf procent is geste gen. Ook het aantal roofoverval len is, na een daling in voor gaande jaren, weer gestegen met ruim dertien procent tot een aantal van 2.305. Vernieling en openbare ordemisdrijven stegen met dertien procent en verkeersmisdrijven met twaalf procent. De vier grote steden Amster dam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht springen er gunstig uit. Niet alleen nam hier de totale misdaad af. de daling betrof ook de geweldsmisdrijven. De vier steden kregen samen te maken met 251.000 misdrijven, 70.000 minder dan in 1994. Staatsse cretaris Kohnstamm van bin nenlandse zaken wijst erop dat het vooral de grote steden zijn geweest - overigens samen nog steeds goed voor rond de twin tig procent van de totale mis daad in Nederland - die met ex tra middelen van het kabinet de onveiligheid systematisch heb ben aangepakt. „Een veiliger sa menleving is dus maakbaar", aldus de staatssecretaris. Minder gunstig zijn de ont wikkelingen in gemeenten met 20.000 tot 50.000 inwoners. Hier nam de criminaliteit licht toe, met minder dan één procent tot in totaal 266.500 misdrijven. Vooral mishandelingen, bedrei gingen en verkeersmisdrijven stegen. Kohnstamm meldt verder dat drugsoverlast in zes probleem buurten in even zoveel steden is afgenomen. Ook dat schrijft hij op conto van het door het kabi net gestimuleerde beleid om de drugsoverlast op lokaal nivau te bestrijden. Amsterdam Nog geblinddoekt wordt één van de Nederlandse leeu wen teruggeplaatst bij het Nationaal Monument op de Dam in Am sterdam. Het monument is voor ruim 4 miljoen gulden volledig ge restaureerd. Eind 1995 vielen enkele brokstukken naar beneden. De kalksteen travertin, waar het monument van is gemaakt, bleek po reus en aangetast door regen en vorst. De situatie was dermate dra matisch, dat besloten werd tot een rigoreuze opknapbeurt. Een Duits bedrijf heeft de klus geklaard en de beelden geïmpregneerd met een soort kunsthars, waardoor de beelden naar wordt beweerd tientallen jaren gevrijwaard zullen zijn van problemen bij met name vorst. De klus heeft al met al een klein jaar geduurd. Het is de bedoeling dat de steigers op 4 mei, Dodenherdenking, zijn verdwenen. marco krunsen Hij was 12 jaar toen hij in de plaatselij ke bibliotheek een boekje over espe ranto uit de schappen trok. Het was liefde op het eerste gezicht. Volgende week wordt Marc van Oostendorp (30) de eerste hoogleraar esperanto in Ne derland. Hij gaat college geven aan de Universiteit van Amsterdam. „Een rare taal", noemt hij het zelf. Een overbodi ge leerstoel dus? „Nee, het bestuderen van esperanto dient een wetenschap pelijk belang." Van Oostendorp ziet zich als de bio loog die niet op safari naar Afrika gaat, maar de mossen bestudeert tussen de tegels van een Hollandse binnenstad, „esperanto is eigenlijk ook een soort mos. Het heeft alles tegen gehad wat het tegen kon hebben. Het is blijven bestaan tegen de verdrukking in. Dat vind ik taalkundig interessant. Als we tenschapper ben je geïnteresseerd in het bijzondere. Dat helpt namelijk ver klaren wat gewoon is." Sinds zijn 12de is Van Oostendorp in de ban van esperanto. Hij leerde de taal, wijdde er een doctoraalscriptie aan en promoveerde in 1995 op het onderwerp aan de Katholieke Univer siteit Brabant. Eigenlijk is de stap naar het hoogleraarschap (overigens slechts voor één dag in de week) niet meer dan logisch. „Idealisme speelt een be langrijke rol", voert Van Oostendorp als verklaring aan. ,«,Ik wil een beetje tegenwicht bieden aan het gevoel dat esperanto nu eenmaal geen wereldtaal zal worden." Idealisme lag ook aan de basis van het esperanto. De Poolse arts en taalkun dige Zamenhof bedacht de kunsttaal in 1887, in de hoop een einde te ma ken aan alle communicatieproblemen, esperanto, afgeleid van het latijnse woord voor 'hopen', moest de nieuwe wereldtaal worden. Moeilijke gramma ticale regels ontbreken. Zelfstandige naamwoorden eindigen allemaal op een o, bijvoeglijke naamwoorden op een a en werkwoorden op een i. Sim pel en dus snel te leren. De droom van Zamenhof is nooit uit gekomen. Engels is de internationale voertaal geworden, esperanto wordt nog door vijftien miljoen mensen ge sproken, maar speelt in de wereld een marginale rol. Jammer, vindt Van Oos tendorp, want hij heeft sympathie voor de taal. „Iedereen spreekt Engels en ie dereen denkt dat we ons daar maar bij moeten neerleggen. Ik verzet me daar tegen. Engels is voor veel mensen niet makkelijk. Wie uit een Engelstalig land komt, heeft automatisch een voor sprong. Dat zie ik als een probleem." De nieuwe hoogleraar moet zich vaak verantwoorden voor zijn vakgebied. „Daar heb ik eigenlijk niet zoveel zin in. Nooit vraagt iemand wat het nut van Nederlands is. Is misschien ook wel logisch omdat er geen noodzaak is om esperanto te leren. Je hebt immers altijd je moedertaal nog. Aan de ande re kant: wie zegt mij dat Nederlands geen kunsttaal is? Het zou best kunnen dat er in de twaalfde eeuw iemand was die opeens besloot om het latijn om te zetten in een zelfbedachte taal." De ontwikkeling van een jonge taal, een taal zonder geschiedenis, intri geert de jonge hoogleraar. „Ik heb eens onderzocht hoe er in een Nederlands gezin esperanto werd gesproken. Va der was een Nederlander, moeder was een Poolse. Voor hun 17-jarige dochter was esperanto de eerste taal. Toen bleek dat esperanto zich hier als een heel natuurlijke taal had ontwikkeld. Mét de grammaticaregels, die Zamen hof eigenlijk juist nooit heeft gewild. Dat zijn interessante dingen die vragen om nader wetenschappelijk onder zoek." Behalve het plegen van onderzoek zal Van Oostendorp straks wekelijks colle ge geven aan zijn studenten in Amster dam. Voor de hoogleraar is esperanto in elk geval geen onbenullig taaltje in de marge, maar een leerzaam studie object. „Je kunt er veel van leren. Je ontdekt bijvoorbeeld hoe woorden worden gemaakt en zich ontwikkelen. Distanza (afstandelijk) is dista gewor den, fotograf! (fotograferen) is nu foti. Je hoopt als taalkundige dat je op die manier iets meer te weten komt over de menselijke geest „Ach, er zullen altijd mensen zijn die zo'n leerstoel als weggegooid geld be schouwen. Maar dan zeg ik: er worden honderden miljoen guldens uitgege ven voor de vertalingen van alles wat j binnen hel Europees Parlement wordt gezegd. Daarbij valt de vergoeding I voor mijn hoogleraarschap in het

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1998 | | pagina 5