1
Huishouden niet lichter, maar anders
Consument
Gedurfde
gasaanstekers
Droge voeten
op het balkon
DINSDAG 31 MAART 1998
REDACTIE SASKIA STOELINCA 023-5M
Vrije tijd krijg je door taken uit te besteden
De muis (links) en de z
FOTO CPD
Het gedurfde design heeft nu
ook de gasaansteker bereikt. Zie
de 'zwaan' en de 'muis' van
Brabantia. De zwaan is ergono
misch vormgegeven, werkt op
een penlight batterij en levert
bij een lichte druk op de knop
meteen een reeks krachtige
vonken. Het muismodel is voor
zien van een piezo-vonkontste-
king die (zonder batterij) even
eens flinke vonken afgeeft. Door
de slanke vormgeving zijn de
aanstekers geschikt voor alle ty
pen gaskookplaten en -fornui
zen. Ze zijn voorzien van een
ophangoog. Beide modellen
zijn verkrijgbaar in trendy kleu
rencombinaties (pistache,
blauw of geel met zwart) en in
een geheel zwarte uitvoering.
Voor de zwaan betaalt men 26
gulden, voor de muis 16.
Kunststof roostervloeren zijn al
jaren in gebruik bij industriële
bedrijven, zwembaden en sau
na's, en leken tot nog toe niet
erg geschikt voor particulieren.
In een waterrijke omgeving zor
gen de roosters voor een droog
loopvlak. Dat zou, bedacht het
bedrijf Horsemat, ook iets zijn
voor balkons. Het product
Maroflex Royaal bestaat uit
kunststof tegels van 33 bij 33
centimeter die, aan elkaar ge
klikt, vloerbedekking vormen
voor balkons waarop water kan
blijven staan.
Elke tegel steunt op 256 voetjes
en een ietwat ongelijke onder-
vloer is daarom geen al te groot
probleem bij het leggen van de
tegels. Dank zij de kleine verho
ging en roosters kan regenwater
wegstromen, verdampt het wa
ter op de ondervloer en blijven
de voetjes droog. Eenmaal tegel
voor tegel geplaatst, is de mat in
zijn geheel op te rollen. De te
gels zijn er in acht kleuren. Één
tegel kost negen gulden.
'Schoon genoeg' is een boek
over het huishouden, waarin
het vooral gaat over de relatie
tussen technologische vernieu
wingen, ideologische opvattin
gen en veranderende arbeids
verhoudingen binnen het huis
houden.
Het boek en de tentoonstelling
'Beroep Huisvrouw 1898-1998,
100 jaar huisvrouwenleven in
de grote stad' (nog tot 16 augus
tus te zien in het Amsterdams
Historisch Museum) zijn twee
van de activiteiten die dit jaar
zijn opgezet om te herdenken
dat het honderd jaar geleden is
dat in Den Haag de Nationale
Tentoonstelling van Vrouwen
arbeid werd gehouden. Een
evenement dat geldt als het be
gin van de vrouwenbeweging in
Nederland.
In elke straat, langs elke weg, op
elke dijk staan ze: de kleine on
derneminkjes, bestaande uit,
zeg, vier personen én een keur
aan apparatuur: het Nederland
se huisgezin. De wasmachine
draait zacht ruisend, de droog-
machine doet zijn werk, de
magnetron staat klaar om de in
wendige mens te versterken,
boven gromt zachtjes de stof-
zuiger, en tussen dit alles door
wordt de boormachine ge
bruikt, tv gekeken en de video
recorder geprogrammeerd.
Piekuur in de BV 'Het Gezin'.
Oude tijden zijn voorbij. Het is
al geruime tijd afgelopen met
de strakke discipline in het 'ou
derwetse' gezin. Weg met de
vastomlijnde tijdsindeling van
moeder de vrouw, die maandag
haar wasdag had, de rest van de
week die activiteit afrondde,
tussendoor de verdere pro
grammapunten afwerkte, als
het schuieren van het kleed,
kloppen van de matjes, boenen
van de vloeren, zwabberen van
het zeil, poetsen van het koper
en het koken van de maaltijd.
Het is verleden tijd dat moeder
zestig tot zeventig uur per week
bezig was met enkel het huis
houden, en vader keurig naar
het werk was en je er de klok ge
lijk op kon zetten wanneer hij
naar huis kwam, zijn gevulde
etensbord voor zich wilde zien,
de pantoffels aantrok en het
pijpje opstak.
Het 'moderne' gezin is er voor
in de plaatst gekomen, waarin
de rollen van man en vrouw to
taal zijn veranderd. En verdwe
nen zijn de kinderen, die in de
regel gewoon deden wat je zei.
'Schoon genoeg', een ge
schiedschrijving van huisvrou
wen en huishoudtechnologie,
drukt ons met de neus op die
feiten. Dit boek, en de momen
teel lopende tentoonstelling
over honderd jaar Nederlandse
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
nori/onmai1. Ketting zonder
einde: 5. verlichtingsmiddel: 9.
roem; 10. wreed: 12. zeepwater;
13. persoonlijk vnw.; 14. in zijn
woning; 15. voorzetsel; 17. hint;
19. evenzo; 22. foefje; 24. vrou
welijke godheid; 26. muziek
stuk; 27. scheepstouw, 28. klei
ne metalen staaf; 29. beryllium;
30. oude Franse munt; 3i. rund;
33. vochtig; 35. opstootje; 38.
knuppel; 40. plaats in Duits
land: 42. struisvogel; 44. wilde
beest; 45. afgelegen; 47. buis
verlichting; 49. insect; 50.
briefaanhef; 51. gelofte; 53. vor
dering; 54. vrouwelijk dier; 55.
boekverhaal; 56. houten vat.
Vcrticaat1. Nachtkleding; 2.
vreemde munt; 3. muzieknoot;
4. getal; 5. tobbe; 6. spil; 7. be-
OPLOSSING
huisvrouw (te zien in het Am
sterdams Historisch Museum)
toont ons de revolutie die zich
in een eeuw voltrok in het huis
houden.
De mechanisering van dat huis
houden heeft niet alleen geleid
tot lastenverlichting van de
huisvrouw. Er zijn ook duidelij
ke ideologische veranderingen
aan te wijzen.
De grote schoonmaak, in het
voorjaar, bestaat niet meer, en
daar zal niet alleen de huis
vrouw blij over zijn. Die
schoonmaakwoede is gezakt.
We stellen onze eisen niet meer
zo hoog, er is allerlei apparatuur
en een keur aan schoonmaak
middelen, en het interieur is
een stuk makkelijker schoon te
houden. De 'huishoudrevolutie'
begon eigenlijk met de komst
van de stofzuiger dat in we
zen simpele apparaat, dat een
van de meest succesvolle elek
trische huishoudelijke attribu
ten is geworden. De Nederland
se Vereniging van Huisvrouwen
(NWH) legde zich vanaf haar
oprichting in 1912 toe op de
nieuwe rol van de vrouwen uit
de middenklasse. Een nood
zaak, want de tijden waren
voorbij dat er gemakkelijk per
soneel aangetrokken kon wor
den. Er werd gepleit voor het
gebruik van elektrische appara
ten in het huishouden en in die
beginjaren was dat allereerst de
stofzuiger.
In rap tempo kwamen meer ap
paraten op de markt, die het
huishoudelijke werk er een stuk
aangenamer op maakten. De
gasoven deed zijn intrede, het
elektrisch koken kwam om de
hoek kijken, de wasmachine
evolueerde tot de volautomati
sche computers, die momenteel
bijna dagelijks zijn trouwe taak
volbrengt, en wat te denken van
de sapcentrifuges, de magne
trons, vrieskisten, koelkasten,
droogmachines, föhns enzo
voort, enzovoort...
Maar werd het leven er ook een
stuk gemakkelijker door? Nou,
dat valt wat tegen, zo is in
'Schoon genoeg' te lezen. De
vrouw vond nieuwe bezigheden
buitenshuis, sport en andere
hobby's slokken veel tijd op, het
la carte' eten heeft de geza
menlijke warme maaltijd gro
tendeels verdrongen, de opvoe
ding vraagt veel meer tijd, er
dienen taken vervuld te worden
op school, bij de vereniging, het
afval moet gescheiden worden
aangeleverd, de boodschappen
moeten allemaal zelf worden
gedaan, want aan de deur wordt
weinig meer geleverd.
Het is niet lichter, maar alle
maal anders geworden.
De rol van de vrouw is inder
daad veranderd, maar de duide
lijke rolverdeling in het huis
houden bestaat nog altijd. Nog
steeds besteden moeders bijna
vier keer zoveel tijd aan huis
houdelijke taken. De mannen
doen wat meer in huis - koken
is populair - maar het schoon
maken en wassen wordt toch
nog altijd in negentig procent
van de gevallen gedaan door de
vrouw.
Vader slooft zich meer uit op
andere vlakken. Zoals klussen in
en om de woning. Ook daaraan
besteedt 'Schoon genoeg' de
nodige aandacht, en dan is het
leuk te lezen dat wij, de man
nen, dat allemaal doen om
compensatie te vinden voor het
veelal verdwenen typisch man
nelijke, zware handwerk. We
werken veel meer met het hoofd
dan met de handen en je wilt
natuurlijk de oerkrachten af en
toe nog wel even etaleren. Hon
derdduizenden mannen nemen
de taken over die voorheen ge
daan werden door echte vaklie
den.
Dat deden overigens de huis
vrouwen in de jaren vijftig al. Ze
gingen zelf naaien, poetsen, en
koken. De tijd van de hulp in de
huishouding en de naaister zat
er schijnbaar op. Maar ook dat
is inmiddels veranderd. Anno
1998 is er weer een trend om
zaken uit te besteden aan vak
mensen, aan de oppas, de crè
cheleidster, de traiteur, werkster
en tuinman.
En dat past weer precies bij het
geen al bij de intrede van de
elektrische apparaten duidelijk
werd: het echte verlichten van
de arbeid, het krijgen van daad
werkelijk meer vrije tijd kan al
leen door werkzaamheden uit
te besteden. 'Nog steeds levert
menselijke assistentie de mees
te arbeidsbesparing in het huis
houden op', zo is in 'Schoon ge
noeg' te lezen. En dat kan ook
de moderne man zich aantrek
ken.
'Schoon genoeg, huisvrouwen en
huishoudtechnologie in Nederland
1898-1998' werd samengesteld door
Ruth Oldenziel en Carouen Bouw en
uitgegeven door Uitgeverij Sun. Prijs
34,50 gulden.
dorven; 8. kledingstuk; 11.
meetkundige figuur; 16. samen
zweerder; 18. hoepelrok; 20.
muzieknoot; 21. Chinese deeg
waar; 22. scheepstouw; 23.
grondtoon; 25. niemendal; 26.
sprint; 32. go-cart; 34. onheils
godin; 36. ernstig; 37. druk; 39.
maanstand; 41. en omstreken;
43. bijb. figuur; 45. grondsoort;
46. overblijfsel; 48. pausen-
naam; 50. boogbal, 52. af
standsmaat; 54. rivier in Siberie.
WOORDZOEKER
De overgebleven letters vormen
tezamen het woord:PAARDEN
VLIEG
T
s
TOMPOES
Heer Bommel en de wilden wagen
Hij werd uit zijn sombere gepeins
opgeschrikt door de kreet van een
vogel. Het dier kwam door het maan
licht nadervliegen en bewoog zich in
de richting van de reiswagen, die
voor Bommelstein stond te wachten.
,,De Horrekop!" prevelde heer Bom
mel. ,,De koets gaat weer vertrekken.
Wat moet ik doen? Hier blijven heeft
geen zin, want ik ben door mezelf
naar buiten gegooid. Er blijft mij
niets anders over dan maar weer in
te stappen..." Op dat moment werd
het venster achter hem geopend en
zijn evenbeeld boog zich naar bui
ten. „U komt me toch bekend voor",
sprak het. „Misschien bent u wel een
familielid aan lager wal.Heer Ollie
keek verrast op. Voordat hij echter
iets kon zeggen, nam de Horrekop
plaats op de wilde wagen en stiet een
klaaglijke roep uit die schuldgevoe
lens opwekte. „Het geeft me geen
rust", hernam de ander peinzend uit
de raamopening. „Men moet goed
voor zijn naaste zijn. Goedheid, goe
de manieren en reinheid maken een
heer. Dat hebben mijn reisherinne
ringen mij geleerd. Kom binnen; ik
zal Joost roepen en hem een bad la
ten klaarmaken." Na deze woorden
sloot hij het venster en heer Bommel
nam zijn ijzeren kogel op om zich
naar de voordeur te begeven. Het
was hem licht te moede en hij keek
nauwelijks naar de koets, die zich
knarsend en bonkend in de verte ver
wijderde. Zijn blik was gericht op de
souvenirs die hij meevoerde. „Ja, ja",
zo prevelde hij. „Goedheid, goede
manieren en reinheid maken een
heer. Ja, ja."
DOOR JAN VISSER
In Noordwijkerhout is vandaag een driedaags klimaatcongres begoi
nen. Meer dan honderd wetenschappers brainstormen daar over so
Ie klimaatveranderingen. Centraal staat de vraag hoe waarschijnlijk
het of we binnen enkele decennia te maken krijgen met drastische
klimaatveranderingen als gevolg van menselijke activiteiten. Het isl
hopen dat de klimaatbobo's ook de huidige temperatuursprong, die
zich na 1987 heeft voltrokken, onder de loep nemen.
Volgens klimaatanalist Van Mourik geeft deze sprong de mogelijkhe
het een en ander te zeggen over echte, niet slechts door computers
gesimuleerde, veranderingen in klimaten op vrij grote schaal. De te
peratuursprong is momenteel extra actueel. Mede als gevolg van El
Nino is het eerste kwartaal namelijk het opeen na zachtste uit dei
strumentele meetreeks vanaf 1706. De gemiddelde temperatuur
komt in De Bilt waarschijnlijk uit op 6,3 graad tegen normaal 3,2.
Zachter was het alleen in 1990 met gemiddeld 7,3 graad.
De temperaturen die gisteren werden gemeten lagen een fractie bc
ven die van zondag. Schiphol kwam uit op maximaal 19,0 graad. Ai
zee werd het echter wat minder zacht. Bloemendaal rapporteerde
16,3 graad en toen 's middags de wind naar het zuidwesten tot wes
ten ruimde gingen de thermometers graden achteruit. Om 20 uurw
het slechts 9,3 graad.
April opent morgen met een wat grotere regenkans. Het is met 15-
graden wel een milde start van de grasmaand. De wind is in het alg<
meen zwak en veranderlijk. Ook op donderdag kan er enige regen of
een bui vallen. Nederland bevindt zich dan in het overgangsgebied
tussen zeer koude lucht boven Scandinavië en zachte lucht boven
West Europa. De zachte lucht houdt het bij ons overigens voor het
zeggen maar het blijft wisselvallig. Een diepe oceaandepressie be
weegt zich namelijk naar de Britse eilanden.
15 gra~;
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
Noorwegen:
Veranderlijke bewolking
en vooral aan de zuidelijke
kusten af en toe regen en
sneeuw. Middagtmepera-
tuur van -4 in het uiterste
noorden tot plus 9 aan de
zuidwestkust.
Zweden:
Af en toe zon en een enkel
regen- of sneeuwbuitje.
Middagtemperatuur van -
8 graden in het noorden
tot plus 7 in het zuiden.
Denemarken:
Wolkenvelden, donderdag
ook wat zon. Veelal droog.
Maxima donderdag tussen
de 5 en 10 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Vandaag in Ierland regen,
elders goede kans. op wat
zon. Morgen overal be
wolkt en regenachtig. Mid
dagtemperatuur tüssen 10
België en Luxemburg:
Flink wat wolkenvelden en op beide da
gen kans op regen. Middagtemperatuur
vandaag ongeveer 17 graden, morgen
iets lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zowel wolkenvelden als zon. In het oos
ten nog geruime tijd droog, in de andere
streken kans op regen. Middagtempera
tuur meest tussen 16 en 20 graden.
Portugal:
Vooral in de noordelijke helft van tijd tot
tijd regen. Naar het zuiden toe soms ook
zon. Middagtemperatuur van 17 graden
rond Porto tot misschien 20 graden in
de Algarve.
Madeira:
Wolkenvelden en waarschijnlijk droog.
Maxima iets boven de 20 graden.
Kans op regen, behalve in het zuidoos
ten. Verder vooral bewolkt, maar soms
ook zon. Maxima meest van 18 tot 21
graden; het zuidoosten komt iets hoger
uit.
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en droog. Middagtem
peratuur van 22 tot 27 graden.
Marokko:
Westkust: soms zon, soms wolkenvel
den. In het noorden misschien wat re
gen. Wat minder warm, met op morgen
maxima tusen 17 en 22 graden.
Tunesië:
Flink wat wolken en wellicht enkele bui
en. Maxima 20 graden of iets hoger.
Zuid-Frankrijk:
Zowel wolkenvelden als zon en vooral
morgen vrij grote kans op regen. Mid
dagtemperatuur vandaag op veel plaat
sen iets boven de 20 graden, morgen
iets eronder.
Mallorca en Ibiza:
Droog maar wel flink wat wolkenvelden.
Middagtemperatuur ongeveer 18 gra
den.
Italië:
Perioden met zon, hier en daar ook sta
pelwolken. Op de meestè plaatsen
droog. Middagtemperatuur rond 18 gra-
Corsica en Sardinië:
Wolkenvelden en vooral op Sardinië
kans op een bui. Middagtemperatuur
ongeveer 18 graden.
Malta:
Wisselend bewolkt en misschien een
bui. Middagtemperatuur ongeveer 18
Griekenland en Kreta:
Geregeld zon en op de meeste plaatsen
droog. Middagtemperatuur ongeveer 15
graden.
Turkije en Cyprus:
Flink wat zon, maar met name rond Cy
prus ook kans op een bui. Maxima uit
eenlopend van 14 graden op de Dar-
danellen tot 17 op Cyprus.
Duitsland:
In het westen en noorden kans op be
wolking en misschien wat regen. Vooral
in Beieren flink wat zon. Middagtempe
ratuur vandaag rond 18 graden, morgen
in de noordelijke helft lager
Zwitserland:
Vandaag goede kans op zon, morgen
vooral in het zuiden en westen wellicht
regen. Middagtemperatuur van 16 tot
21 graden.
Oostenrijk:
Droog en flinke perioden met zon. Maxi
ma tussen 15 en 20 graden.
Polen:
Naast zon geleidelijk meer bewolking.
Vandaag bijna overal droog, morgen
vooral in het noorden kans op regen.
Middagtemperatuur tussen 13 en 19
graden.
Tsjechië en Slowakije:
Zowel zon als wolkenvelden en op dè
meeste plaatsen droog. Middagtempera
tuur. vandaag rond 15 graden, morj
iets hoger.
Hongarije:
Droog en flinke perioden met
dagtemperatuur 15 graden of iets hoj
WOENSDAG 1 APRIL 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 07.15 Zon onder
Maan op 10.07 Maan onder
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.27 19.52 07.00
Laag 03.06 15.34 02.47
Weerrapporten 31 maart 08 uur:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt-
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
ar bew. wzw4 19 10
half bew r
onbew. v
mistbanken v
Warschau licht bew
V/enen onbew
Zurich grondmis
Bangkok licht bew
Buenos Aires onbew.
Casablanca licht bew
Johannesburg zwaar be'
Los Angeles licht bew
New Orleans zwaar be'
New York onbew.
Tel Aviv zwaarbe'
Tokyo onbew
