AZU: Onderzoek was zorgvuldig
Dikke buik risico
voor gezondheid
Luchtmacht blijft nog waken over Bosnië
- /ier jaar cel geëist voor
mrgen bejaarde moeder
Binnenland
Een biefstukje als pleister op de wonde
Kindermoordenaar opnieuw verdacht
Inspectie: Inkomen ouders
bepaalt kwaliteit school
^warden Proeven doe je niet alleen met de mond. De kleur,
egeur en ook de structuur van het voedsel bepalen wat men-
l^jen lekker vinden en wat niet. Om deze boodschap helder over
93J 'brengen op alle studenten, organiseerde de opleiding Horeca
iVoeding van het Friesland College in Leeuwarden gisteren
ndag met proefjes van smaken. De cursisten kregen de nodi-
e verrassingen op hun bordje zoals bonbons met kaas. En als
[sluiting kregen ze een maaltje van meelwormen en gebakken
.prinkhanen voorgeschoteld. Sommige cursisten namen de be-
len, een enkeling werkte zonder twijfel een handje naar binnen
iaar de meesten moesten eerst wel even slikken voordat ze een
■j apje namen. ,,Het smaakt naar pinda's", constateerde Marjan
.nik (links) na een hapje wormen. „Het is niet vies, maar ik hoef
savonds geen bak wormen in plaats van chips." Yvonne Peen-
ljj| (ra, tweede van rechts, vond de sprinkhanen best te pruimen.
Hl zijn wel krokant. Alleen de pootjes zijn taai." foto cpd siep
vanungen
Ichiedam maakt honden zindelijk
iiedam De gemeente Schiedam gaat meebetalen aan een
en piascursus voor honden. Burgers die met hun hond
en dergelijke zindelijkheidstraining volgen, krijgen een deel van
Ie kosten terug. Op de cursus, gegeven door kinologische ver-
nigingen, leren de honden om hun ontlasting op te houden tot-
at de baas zegt dat het mag. Overigens pakt Schiedam het pro-
leem van de hondenpoep ook op andere fronten aan. Zo ko
nen er extra hondentoiletten, speciale losloopgebieden, een
ondenpoepzuiger en een hondenwachter die overtreders van
uitlaatregels voor honden harder en sneller moet aanpakken.
Ziekenhuis 'hengelt' nier uit donor
otterdam In het Academisch Ziekenhuis Rotterdam (AZR) is
ierkeer een donornier met succes verwijderd via een kijkopera-
ie. De operatie is bijna pijnloos en de patiënten houden er geen
I rote en pijnlijke wond aan over. Ook kunnen zij veel eerder
eer naar huis dan bij de traditionele methode. Bij de donor
'orden nu slechts vijf minieme sneetjes van vijf tot tien milli-
ïeter gemaakt. Via deze sneetjes gaat een cameraatje en een
I tevige 'hengel' met schaartjes en tangetjes naar binnen. Uitein-
'ijkgaat ook een kunststoffen zakje de buikholte in. De chi-
g vouwt het als een schepnetje om de-nier en het orgaan
rdt er via het inmiddels groter gemaakte gat uitgehaald. De
ler donoren hebben allen hun nier afgestaan aan een familielid.
)e verwachting is dat door deze nieuwe techniek meer mensen
tereid zijn een nier af te staan.
ïlisbruikte bowlertjes opgespoord
1lystadDe Nederlandse Bowling Federatie (NBF) gaat een
;ertrouwenspersoon inschakelen in een poging te achterhalen
ifmeer jongens het slachtoffer zijn geworden van seksueel mis-
iiuik door een 56-jarige bowlingcoach uit Lelystad. De man
verd onlangs aangehouden en heeft bekend dat hij gedurende
en groot aantal jaren jongens uit zijn bowlingteam misbruikte.
)ejeugdige bowlers varieerden in de leeftijd van 12 tot 16 jaar.
Irzijn tot nu toe elf klachten binnengekomen bij de politie.
erkiezingsmarkt in parlement
kh haag De Tweede Kamer houdt op 28 maart een verkie-
ingsmarkt. Het gebouw is dan vrij toegankelijk voor publiek,
'artijen die op dit moment jn de Kamer vertegenwoordigd zijn,
unnen zich van tien uur 's morgens tot vier uur 's middags pre-
enteren in de vergaderzalen en de Statenpassage van het Ka-
:gebouw. Daarnaast geeft bureau Inter/View informatie over
ingen en houdt een steekproef onder bezoekers. Met behulp
an een stemwijzer kunnen bezoekers uitzoeken welke partij het
«stbij hun politieke mening past. Ook het perscentrum
lieuwspoort is tijdens de open dag toegankelijk voor het pu-
liek.
- Drie jaar en tbs geëist voor misbruik
warden Officier van justitie Severs eiste gisteren voor de
ijj echtbank in Leeuwarden drie jaar gevangenisstraf en tbs tegen
en 36-jarige man uit Drachten, die tien jaar lang drie nichtjes
ntwee neefjes seksueel heeft misbruikt. De zwakbegaafde man
nisbruikte de kinderen wanneer hij oppaste. Zelf verklaarde hij
ijdens de zitting dat de seksuele contacten met de nog jonge
l Ünderen weing voorstelden. Tot woede van de officier van justi-
j tie. „Ik word kotsmisselijk als ik deze man hoor praten. De ver-
dachte heeft de slachtoffertjes niet alleen hun jeugd ontnomen,
naar hen voor hun hele leven de vernieling ingejaagd." Uit een
- psychiatrische rapportage blijkt dat de man weliswaar zwakbe-
J gaafd is, maar wel degelijk wist waar hij mee bezig was. Uit-
ipraak 2 april.
(jjCompu ter prof. Herschberg overleden
ÉLEU In zijn woonplaats Delft is gisterenmiddag prof. dr. f.S.
ferschberg overleden. Hij was tot voor kort hoogleraar informa-
ica aan de TU Delft. Hij werd getroffen door een herseninfarct,
lerschberg is 70 jaar geworden. Herschberg genoot vooral be-
endheid als deskundige op het gebied van de beveiliging van
omputersystemen en de bestrijding van het kraken ervan. In
inauguratierede als hoogleraar in 1978 stelde Herschberg
dat informaticasystemen in feite niet te beveiligen zijn.
stikkende relatie. Ik bezocht
haar elke dag, uit bezorgdheid."
Hij kon niet met haar, maar
ook niet zonder haar leven. Zo
concludeerden ook de deskun
digen uit het Pieter Baan Cen
trum in Utrecht. Officier van
justitie Van Vuuren nam de
conclusie van het Centrum over
dat de man sterk verminderd
toerekeningsvatbaar was.
De advocaat van de Kampe
naar weet de woedeaanval deels
aan het gebruik van anti-de-
pressiva door de man. „Met het
doden van zijn moeder, doodde
hij een deel van zichzelf." Vol
gens de advocaat realiseert de
man zich de gevolgen van zijn
daad nog niet geheel. De man
zelf zegt spijt te hebben en zijn
moeder nog elke dag te missen.
Uitspraak op 2 april.
bilthoven anp
Een centimeter om een dikke
buik leggen, kan een eenvoudi
ge methode zijn om te bepalen
of iemand te dik is en een ver
hoogd risico heeft op het krij
gen van ziektes. Onderzoekers
van het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieu (RI
VM) schrijven in een artikel in
het wetenschappelijke tijd
schrift The Lancet dat het con
stateren van een verhoogd ge
zondheidsrisico geen simpele
zaak is.
Een officiële richtlijn, de zo
genoemde Quetelet Index,
maakt het mogelijk om overge
wicht vast te stellen, maar daar
voor moet wel een berekening
worden gemaakt. De onderzoe
kers van het RIVM hebben de
centimeter uit de kast gepakt en
vastgesteld dat een te grote bui-
komvang bij mannen ligt op
102 centimeter of meer en bij
vrouwen 88 centimeter of meer.
„Deze mensen hebben een er-
stig verhoogd risico op het krij
gen van hart-en vaatziekten",
zegt onderzoeker Seidell.
ANP Algemeen Nederlands Persbuic
Dierenbeschermers eisen smartengeld voor hond
groningen gpd
Een biefstuk, een speeltje en
een lekkere zachte mand. Dat
is het wel het minste waar vol
gens de Dierenbescherming de
zwaar mishandelde hond van
een Groningse vrouw recht op
heeft. Het dier werd vorige zo
mer zwervend op straat aange
troffen met op de neus een
wond tot op het bot, een snij-
wond om de snuit, een aantal
zeer diepe wonden in de nek
en elders op het lichaam.
De vrouw gaf toe gisteren voor
de Gronings rechtbank toe dat
zij de wonden had toegebracht.
Bovendien bekende ze dat ze
met een stanleymes de tatoea
ge uit de oren van de hond ver
wijderd had om te voorkomen
dat zij opgespoord zou worden.
Ze verklaarde, toen ze na publi
catie van foto's in de lokale
pers en navraag bij fokkers
toch werd opgepakt, uit on
macht te hebben gehandeld.
„Het was een lieve hond, maar
ze vernielde alles. Ek heb haar
tikken gegeven maar dat hielp
niet." Volgens de vrouw heeft
ze de hond tenslotte op straat
gezet omdat ze geen geld had
hem bij een asiel af te staan.
„En ik ben al 23 jaar vegetariër
juist omdat ik zoveel van die
ren houd".
De rechter veroordeele de
vrouw gisteren tot een werk
straf van dertig uur en een
week voorwaardelijk. Die straf
is voor de Groningse afdeling
van de Nederlandse Vereniging
tot Bescherming van Dieren
echter niet genoeg. De vereni
ging spant een proces tegen de
vrouw aan om alle kosten voor
de hond vergoed te krijgen. Dat
gaat om een bedrag van enige
duizenden guldens aan dieren
arts- en opvangkosten. Daar
naast eist de vereniging een
symbolisch bedrag van 75 gul
den aan smartengeld voor de
biefstuk, het speeltje en de
mand.
Borst neemt het op voor Academische Ziekenhuis Utrecht
Minister Borst van volksgezondheid vindt dat het me
disch onderzoek naar bloedverdunners waarbij twee jaar
gelden zeventien mensen om het leven kwamen, aan alle
zorgvuldigheidseisen heeft voldaan. „Het is heel triest
voor betrokkenen", zegt Borst, „maar risico bij dit soort
onderzoek kan nooit voor honderd procent worden uit
gesloten." Het betrokken ziekenhuis, het AZU, zegt vol
komen verantwoord te hebben gehandeld en verwacht
ook geen schadeclaims.
het onderzoek stilgelegd. Het
experiment was goedgekeurd
door de Ziekenfondsraad en de
betrokken medisch-ethische
commissies.
Onlangs heeft de Eerste Ka
mer een nieuwe wet op medi
sche experimenten aangeno
men, waarbij de zorgvuldig
heidseisen voor proeven op
den haag gpd
Bij medisch onderzoek naar het
voorkomen van herseninfarcten
en beroertes kregen diverse pa
tiënten in 1996 bij wijze van ex
periment een hoge dosis bloed-
verdunner toegediend. Toen
bleek dat binnen korte tijd ze
ventien mensen stierven, werd
mensen nog verder zijn aange
scherpt. De woordvoerders
volksgezondheid van de ver
schillende politiek partijen zien
daarom geen aanleiding deze
eisen opnieuw onder de Toep te
nemen. Wel wil PvdA'er Oud-
kerk dat nog eens goed wordt
gekeken naar wat er precies mis
is gegaan bij het experiment in
1996. „Die zeventien mensen
zijn vast niet allemaal tegelijk
gestorven. Misschien is het ex
periment te lang doorgezet".
Deelnemers aan medische
onderzoeken krijgen ruime
voorlichting over de risico's die
zij daarbij lopen. Artsen en on
derzoekers zijn volgens de Eu
ropese richtlijnen daartoe ver
plicht, ook al lopen proefperso
nen het risico te overlijden. Vol
gens woordvoerder Paanakker
van het medisch onderzoeks
centrum U-Gene in Utrecht,
moeten de proefpersonen goed
op de hoogte zijn geweest van
de mogelijke complicaties. U-
Gene test jaarlijks vele medicij
nen en behandelmethoden op
zowel gezonde als zieke proef
personen. „Onderzoekers zijn
verplicht de mensen in normaal
Nederlands uit te leggen wat er
gebeurt en welke risico's aan de
proef kleven. Ze krijgen zowel
mondeling als schriftelijk infor
matie en ze mogen er goed over
nadenken. De deelnemers moe
ten verder een document on
dertekenen waarin zij verklaren
alles te hebben begrepen."
Bij het Utrechtse onderzoek
wierven de deelnemende zie
kenhuizen onder mensen die
zich met klachten over zoge
noemde waarschuwingsinfarc
ten bij hun huisarts meldden.
Ze hebben dan korte of langere
tijd verlammingsverschijnselen
gehad of een hartinfarct. De fei
telijke deelname gebeurde pas
na enkele medische tests en
verschillende gesprekken door
onafhankelijke artsen.
De ziekenhuizen hanteren
ook een statistische formule om
uit te rekenen hoeveel compli
caties en sterfgevallen onder de
deelnemers mogen optreden.
Daarbij gaan onderzoekers uit
van de kans te overlijden of een
ernstige functieuitval op te lo
pen als er geen behandeling
plaatsvindt. Als de grens wordt
overschreden, wordt het onder
zoek gestaakt.
Volgens onderzoeker Algra is;
het AZU „onmiddellijk gestopt
met het onderzoek toen bleek
dat van de groep die anti-stol-
lingsmiddel kreeg, duidelijk veef
meer mensen bloedingen kre
gen dan in de groep die aspirine
kreeg toegediend. Overigens de
den zich ook in de aspirine-
groep complicaties voor en
overleden er deelnemers. Dat is
het gewone verloop van de ziek
te."
Volgens Algra is het onder-;
zoek met zoveel waarborgen'
omgeven, dat het AZU en de
deelnemende ziekenhuizen
niets te verwijten valt. Claims
zijn volgens het Utrechtse hos
pitaal daarom niet te venvach
ten.
'F-16 heeft 'slimme bom' nodig'
villafranca gpd-anp
De ramen van een F-16 worden nog even opgelapt voordat minister Voorhoeve Villafranca arriveert.
foto anp koen suyk
Do luchtmacht zal zeker nog twee
jaar op de Italiaanse luchtmachtba
sis Villafranca blijven om van daar
uit met F-16's bet Bosnische lucht
ruim te controleren. Bij een bezoek
gisteren aan het Nederlandse lucht
machtbataljon wilde Voorhoeve
geen exacte termijn noemen. „We
denken niet in jaren maar in eind
doelen. Ons einddoel is dat het risi
co van een nieuwe burgeroorlog in
Bosnië zo klein mogelijk wordt".
De luchtmacht zit nu vijf jaar in
Italië. Reden voor Voorhoeve om
met de luchtmachttop naar Vil
lafranca af te reizen en een officiële
plechtigheid bij te wonen. Voor de
luchtmacht is Villafranca, nabij het
Noord-Italiaanse Verona, de vierde
F16-basis van Nederland geworden.
De deelname aan de NAVO-mis-
sie boven Bosnië heeft de lucht
macht de afgelopen vijf jaar een
flinke hap geld gekost. Als de poli
tiek wil blijven bezuinigen op de
krijgsmacht dan is niet langer de
doelstelling haalbaar om aan drie
vredesoperaties tegelijk mee te
doen, waarschuwde commodore
Bakker. PvdA en D66 willen in de
komende vier jaar verder bezuini
gen op Defensie. D66 ziet wel wat in
uitstel van de geldverslindende mo
dernisering van de F-16.
De langdurige inzet van de squa
drons uit Volkel, Twenthe en
Leeuwarden - die elkaar in Villafran
ca steeds aflossen - heeft wat Bakker
betreft geleerd dat de bewapening
van de F-16's in de toekomst voor
minimaal de helft uit 'slimme bom
men' moet bestaan. Die kunnen zelf
met behulp van bijvoorbeeld radar
of infrarood hun weg naar het doel
vinden.
Voorhoeve mag
langharige kok
niet zien
villafranca» gpd
Omdat een hulpkok te
lang haar had, mocht
hij gisteren niet bij de
ontvangst van minister
Voorhoeve en de lucht
machttop in het Itali
aanse Villafranca aan
wezig zijn. Vlak voordat
het hoge gezelschap bij
de ontvangstruimte ar
riveerde, stelde het ka
der verschrikt vast dat
het haar van soldaat
Wubbels tot over zijn
oren hing. Hij werd
daarop naar een ander
gedeelte van het vlieg
veld gestuurd.
Vorig jaar veroor
zaakte luchtmachtbe
velhebber Droste com
motie met zijn opmer
kingen dat lang haar en
oorringetjes bij militair
personeel niet langer
geaccepteerd zouden
worden, omdat dit een
slechte indruk zou ma
ken bij missies in het
buitenland. Ook het
dragen van korte broe
ken werd niet meer toe
gestaan. Achteraf bleek
de soep niet zo heet te
worden gegeten als ze
werd opgediend. Wub
bels maakt zelf geen
punt van de weg
stuuractie. Over een
jaar verhuist hij voor
goed naar Italië en laat
hij de luchtmacht ach
ter zich.
Belgische Justitie wil vrachtwagenchauffeur onder\>ragen
leuven gpd
Een 56-jarige Belg in de Scheveningse ge
vangenis heeft tegen een medegevangene
gezegd dat hij een vermist Belgisch meisje
heeft ontvoerd. Het parket van Leuven gaat,
na toestemming van de Nederlandse justi
tie, de Belg ondervragen. De man zit in
Scheveningen een straf uit van twintig jaar
voor moord op het Nederlandse meisje Jes
sica Laven (11) en twee Duitse jongens van
12 en 10 jaar.
De justitie in Leuven wil de man zo snel
mogelijk ondervragen. Zeven jaar na de
raadselachtige ontvoering van het toen 10-
jarige Belgische meisje Nathalie Geijsbregts
hoopt het gerecht in Leuven op een door
braak.
De man is al eerder ondervraagd in ver
band met de verdwijning van Nathalie. Als
internationaal vrachtrijder kon hij aan de
hand van een tachograafschijf en stempels
op vervoerdocumenten aantonen dat hij op
de dag van Nathalie's ontvoering in het
Franse Metz verbleef. Maar daarover is nu
twijfel ontstaan. De politie houdt er reke
ning mee dat die bewuste dag niet de ver
dachte, maar een collega achter het stuur
heeft gezeten.
Nathalie Gijsbregts was tien jaar oud toen
ze op 26 februari 1991 verdween in haar
woonplaats Leefdaal. Vlakbij haar' woning
stond ze rond half acht 's morgens op de
bus te wachten die haar naar school zou
brengen. Sindsdien ontbreekt elk spoor van
het meisje.
Het alibi dat de verdachte opgaf om te
ontkomen aan de Belgische politie, lijkt op
vallend op de alibi's van de man in de dos
siers van de drie opgeloste moordzaken.
Een Nederlandse rechercheur: „We hadden
al eerder gemerkt dat alles wat met vracht
wagens te maken had, de man erg aan
sprak. We hebben toen besloten hem met
een tachograafonderzoek te confronteren.
Hij kreeg de kaart onder z'n neus geduwd
zodat zichtbaar werd wat we hadden ge
daan. Hij begreep dat zoiets niet kon liegen.
Maar *nog probeerde hij zijn hachje te red
den. Achterelf bleek dat hij erin was ge
slaagd bepaalde documenten, inclusief de
tachograafschijven, te vervalsen.
Tijdens het onderzoek naai- de kinder
moorden bleek dat de man ook met zijn
agenda's had geknoeid. Een Nederlands re
chercheteam beet zich vijf maanden vast in
de zaak. De Belg was lang blijven ontken
nen, maar kon uiteindelijk geen aanneme
lijke uitleg geven van enkele tegenstrijdig
heden in zijn beweringen.
Tot dusver zou de verdachte alleen de
ontvoering van Nathalie Gijsbregts aan een
medegevangene hebben bekend. Wat hij
met de ■tiener zou gedaan hebben, is niet
bekend. „Hij beantwoordt in elk geval voor
honderd procent aan het profiel van de da
der", zegt men in gerechtelijke kringen in
Leuven.
De Belg bekende in oktober '91 de 11-ja-
rige Jessica Laven uit een zwembad bij
Hoorn te hebben ontvoerd en het kind, na
seksueel misbruik in zijn flat, te hebben ge
wurgd. De trucker dumpte het stoffelijk
overschot van het meisje bij Nieuweschans.
De vrachtrijder gaf ook toe dat hij in 1989
en in 1990 de Duitse jongens Marco Weis-
ser en Salim Thattil had misbruikt en ge
dood. De man werkte hun lijken weg bij Pa-
derhorn en Lelystad.
De Nederlandse Justitie houdt er reke
ning mee dat de Belg meer kindermoorden
op zijn geweten heeft. Zo staat vast dat de
trucker als kinderlokker actief was in IJmui-
den. Op 5 augustus 1986 verdween daar de
toen 7-jarige Cheryl Morrien. De verdachte
was in die periode niet teruggekeerd van
een proefverlof uit de Groningse Van Mes
dagkliniek.
utrecht anp
wij naar een maat om scholen'
op een eerlijke manier te verge
lijken. Het gemiddelde inkomen
van ouders is één van die ma-"
ten. De veronderstelling is na-,
melijk dat leerlingen van ouders
met een hoog inkomen meer'
bagage hebben dan leerlingen'
uit een achterstandswijk van
ouders met weinig inkomen.
Volgens Rohde is het inko
men van ouders één van de;
weinig manieren om iets te
kunnen zeggen over de prestai
ties van leerlingen op een
school. Andere middelen zoals'
de Cito-toets en het aantal al-
lochtone kinderen zijn geen be
trouwbare kwaliteitsmaten;
meent de inspectie.
„De Cito-toets wordt niet:
door alle scholen afgenomen."
En over het aantal allochtone
leerlingen kunnen we moeilijk,
iets zeggen. Scholen kunnert
namelijk extra faciliteiten aan
vragen als ze les geven aan kin
deren van buitenlandse af
komst, maar ze zijn daartoe niet
verplicht. Niet alle scholen doen
dat, dus dan kun je nog njets
zeggen."
De Onderwijsinspectie wil mid
delbare scholen indelen naar
het inkomen van ouders. Ook
moeten de gegevens over de
leerlingen die de school afma
ken en het aantal voortijdige
schoolverlaters worden gebruikt
bij een oordeel over de kwaliteit
van scholen.
De gegevens worden dit na
jaar door de inspectie verwerkt
en gepubliceerd in een kwali-
teitskaart voor elke school. De
kaart kan ouders helpen bij de
schoolkeuze voor hun kinderen.
Het is de bedoeling dat met de
kaart een indeling wordt ge
maakt naar categorieën scho
len, variërend van gewone tot
probleemscholen.
Staatssecretaris Netelenbos
reageert met dit plan op een
onderzoek van dagblad Trouw,
waarin alle scholen in het voort
gezet onderwijs een rapportcij
fer kregen. Netelenbos vond die
ranglijst te globaal.
Woordvoerder Rohde van de
Onderwijsinspectie: „In de sa
menstelling van de kaart zoeken
