'Ik speel vrijer dan ooit'
I
latenproject rond
O-jarig jubileum
an Cliff Richard
Ik ga muzikaal uit m'n bol, dit is een feestje'
Wibi Soeijadi speelt
weer beeldschoon
Erik Brey trefzeker en leuk
Cultuur Kunst
Publicatieverbod voor sleutelroman over Kluivert Voorjaarsontwaken
jDAG 20 MAART 1998
jpening Tsjechov Theaterstudio
riEfj. Cultuurwethouder Pechtold opent morgen de Tsjechov
ieater Studio aan de Van Duivenbodestraat in Leiden. Voor de
leningsdag staan tal van festiviteiten op het programma: een
olijk wagenspel, een monoloog van Pinter, 'Een vreselijk geluk'
Lars Noren, een café-chantant en een clowns-auditie. Vol-
s Marjolein Baars, een van de drijvende krachten achter de
11 eaterstudio, is de belangstelling voor dit nieuwe instituut erg
f pot. „Het fundament is gelegd, nu kan het alleen nog maar
f oeien. Voor alle cursussen is veel belangstelling."
't m
d an Gogh van 15 gulden op veiling
iu6] qningen Joop van den Enden Veilingen in Groningen biedt
(ïgënde week dinsdag een schilderij van Vincent van Gogh te
op aan dat vorig jaar voor vijftien gulden is gekocht op een
mmelmarkt in Hoogeveen. Het doek, dat dateert uit Van Gog-
Drentse periode, brengt naar verwachting 2,5 tot 3,5 ton op.
lede gelukkige rommelmarktkopers zijn, wil het veilighuis
et zeggen- Van den Enden is ervan overtuigd dat het schilderij
nechteVanGoghis.
rtl itbreiding museum Boymans te zien
Jen; >ttfrdam Een maquette van de uitbreiding van museum Boy-
figu: ms Van Beuningen in Rotterdam is vanaf vandaag te zien in
[Nederlands Architectuurinstuut (NAi), aan de overkant van
eet )ymans aan het Museumpark. De tentoonstelling duurt tot en
u e'[ 17 mei. De uitbreiding moet halverwege het jaar 2000 klaar
n. Het plan van 28 miljoen gulden is ontworpen door de ar
en jtecten Paul Robbrecht en Hilde Daem. De uitbreiding voor-
:iin een zeventig meter lange galerij van glazen panelen. De
euwbouw van drie tot vier etages hoog is bedoeld als exposi-
-en kantoorruimte en komt aan de voorkant van het museum
et b nhet Museumpark.
Iptreden 'virtuele' Elvis Presley
wyork Meer dan 25 jaar na zijn laatste concert in New York
erde Elvis Presley gisteravond in de stad terug voor een 'virtu-
lelil I'optreden waarbij hij op een zes meter hoog videoscherm te
in was, omringd door echte musici en zangers. Naast het
l0J herm met Elvis weerden op andere schermen bewegende
K elden getoond van de vroegere optredens waaruit de makers
nde show hebben geput. Geluidstechnici hebben de stem van
n L ris uit de oude opnames geïsoleerd en het geheel is zo kunstig
^elkaar gezet dat het net lijkt of de virtuele Elvis met de levende
ïsici communiceert. Na de Amerikaanse concerten willen de
ganisatoren Elvis' ook in Europa laten optreden.
hits scoorde de Britse
ger in ons land, waarvan er
t24 de toptien binnendron-
De laatste twaalf jaar was
echter angstvallig stil rond
[Richard. Alle reden om het
tigjarig
Jeum van
iu 58-jari-
Sir aan te
voor
ambi-
platen-
Jntde Ne-
andse tak
Iplatenla-
|EMI. '40
is Of Hits
Bolland' is
■titel van
1 exclusief
de Ne-
mdse
8e"
'ij' akt com-
OÉcftiealbum
april
'chjomt. Alle
toptien-
i staan er
geremasterd en wel. Dat is
onder omdat Cliffs laatste
jjj ,j te hit in Nederland, de versie
elf, 'Living Doll' die hij in 1986
rcj c 1 The Young Ones opnam,
Y3J! geen van zijn albums voor-
jslf it. De oorspronkelijke versie,
The Drifters, luidde in 1959
Richards doorbraak in.
«uitlopend op het album
ngt EMI op 30 maart 'Living
Tvoor de derde keer uit. Be
te de 2-track-cd verschijnt er
Cliff Richard in de jaren zestig.
foto'archief
chef jan rijsdam, 071 -5356444. plv. chef ad van kaam 071-535642
amsterdam «anp
„Dit is absoluut geen 1-aprilgrap, het is
bloedserieus", verzekert het schrijversduo
Hans Münstermann en Jacques Hendriks,
dat schuilgaat achter het pseudoniem Jan
Tetteroo. Hun nieuwe roman is getroffen
door een publicatieverbod. Uitgeverij Veen
mag het werkje niet uitgeven omdat moe
derbedrijf Wolters Kluwer schadeclaims
vreest. 'De fantastische Boris Engel', Tette-
roos vijfde roman die medio volgende
maand zou uitkomen, is een sleutelroman
over de wereld van de voetballerij. Een jour
naliste krijgt opdracht een seizoen lang co
lumns over de voetbalsport te schrijven en
stemt daar na enige aarzeling in toe. In haar
stukjes brengt ze onder meer de affaire-
Kluivert (Boris Engel) ter sprake. Volgens
auteur Jacques Hendriks is uitgeverij Wol
ters bang voor claims van lieden die zich
menen te herkennen in bepaalde persona
ges in het boek. Behalve Kluivert zouden
ook spelers als Winston Bogarde en Claren
ce Seedorf wel eens aanleiding kunnen zien
om naar de rechter te stappen. „In onze
ogen is die vrees ongegrond", zegt Hen
driks. „Er wordt wel flink over de affaire-
Kluivert verteld en we hebben daarbij ook
rijkelijk geput uit wat er allemaal in de
kranten heeft gestaan. Toch is het puur fic
tie wat er in het boek staat. Wat ons nu
overkomt is verschrikkelijk. We hebben
twee jaar aan deze roman gewerkt en alles
is klaar. Wij beschouwen dit publicatiever
bod als een moordaanslag op de schrijver
Jan Tetteroo." De schrijvers zijn nog niet
met andere uitgevers in de slag. „Wij vin
den dat het boek gewoon bij Veen moet uit
komen. We hopen maar dat de publiciteit
de uitgeverij op andere gedachten brengt."
De laatste roman van Tetteroo, Protocol
Overspel (1997), staat op de longlist voor de
Libris Literatuurprijs en was ook genomi
neerd voor een Gouden Uil.
ook een maxisingle met daarop
alledrie de studioversies van Li
ving Doll, een live-uitvoering en
gesproken boodschapje van
Cliff voor zijn Nederlandse fans.
De echte freaks kunnen boven
dien een Gold Disc tegemoet
zien, die een beperkte oplage
van 5000
exemplaren
krijgt.
Volgens EMI
is de zanger
erg te spreken
over het Ne
derlandse
project, te
meer omdat
er in zijn ge
boorteland
weinig aan
dacht aan zijn
jubileum
wordt be
steed. Cliff be
moeide zich
persoonlijk
met de vorm
geving van het
album,
schreef een -
in het Neder
lands vertaald
- voorwoord in het tekstboekje
en selecteerde een jaren-zestig-
foto voor op de hoes.
Ook vliegt de zanger begin
april over om de platen promo
tioneel te ondersteunen. Hij
geeft dan geen concerten, maar
zingt wel live in het programma
van Paul de Leeuw (5 april),
houdt een signeersessie bij de
Bijenkorf en onthult een beeldje
van zichzelf.
Mal Waldron: „Ik ben altijd op zoek naar iets nieuws en laat me door allerlei muziek inspireren. foto p
Jazzpianist Mal Waldron morgenavond in De Burcht
Mal Waldron zit opmerkelijk goed in zijn vel. Nog voor
dat het gesprek in zijn huidige woonplaats Brussel op
gang is gekomen, komt hij met een kwinkslag waar hij
zelf allersmakelijkst om kan lachen. Waldron heeft meer
dan honderd albums op zijn naam staan. Eén van die
platen, 'A Little Bit of Miles', nam hij in 1972 in Leiden
op. Morgenavond treedt hij met bassist Egon Kracht en
drummer Pierre Courbois opnieuw in deze stad op. Hij
heeft er overduidelijk zin in.
Zo is het nooit tot een persoon
lijke relatie gekomen. Pas later
heb ik via via gehoord dat hij
mijn muziek wel kon waarde-
brussel ken vos
Mal Waldron (1925) speelde
zo'n beetje met alle groten van
de Amerikaanse jazz: Coleman
Hawkins, Charlie Parker, Billie
Holiday, Dizzy Gillespie, John
Coltrane, Max Roach, Charles
Mingus, allemaal leden van het
grote droomorkest in de hemel.
Het spreekt voor zich dat de
mem een bron van anecdotes is,
maar erg scheutig is hij er niet
mee. Zijn beminnelijke aard
maakt het hem moeilijk om de
negatieve kanten van de oude
meesters eruit te lichten. De
pianist is de bescheidenheid
zelve gebleven en beschouwde
zich als leerling die tegen de
meesters opkeek. Dat leren is
volgens Waldron nooit opge
houden; nu nog ontdekt hij
nieuwe dingen om in zijn mu
ziek te verwerken.
Wat dat betreft is zijn verhou
ding tot Thelonious Monk, met
Duke Ellington en Bud Powell
zijn grote pianistische voor
beeld, typerend. „Hij was in
zichzelf gekeerd en ik was te
verlegen om hem iets te vragen.
Uiteraard kan zijn bijzondere
muzikale relatie met Billie Holi
day niet onvermeld blijven. Ook
hier geen slecht woord over de
wispelturige zangeres. „Ik leer
de van haar hoe te fraseren en
te timen." En wat haar eigen
zinnige gedrag betreft: „Het was
niet ongebruikelijk dat musici
zich in die dagen excentriek ge
droegen. Het vergrootte hun be
kendheid alleen maar." Ook
over de opvliegende Mingus die
wel eens op het podium een or
kestlid uitschold, niets dan
goeds. „Ik had er nooit proble
men mee, ik probeerde iets van
zijn muziek op te steken. Alleen
muzikanten met een groot ego
die dachten het beter te weten,
pakte hij stevig aan."
Het ogenschijnlijk comforta
bele leven dat hij met zijn Ja
panse vrouw, vijf kinderen en
twee honden leidt in de Brussel
se middenklassewijk heeft hem
op zijn oude dag nauwelijks
minder creatief gemaakt. Er is
pas weer een cd uitgekomen,
waarop hij onder meer met te
norsaxofonist Joe Henderson en
zangeres Abbey Lincoln nieuwe
paden bewandelt. Het album
heet Soul Eyes, naar één van
zijn composities die inmiddels
jazz-standards zijn geworden.
Mal Waldron: „Ik ben altijd op
zoek naar iets nieuws en laat
me door allerlei muziek inspire
ren. Nu speel ik vrijer dan ooit."
Het lijkt bijna of Mal Waldron
aan een tweede jeugd begint,
maar behoudens een door
drugs veroorzaakte inzinking in
de jaren zestig - tegenwoordig
rookt de nog jeugdig ogende
pianist alleen nog maar sigaret
ten en drinkt hij niet - is hij ei
genlijk nooit weggeweest.
Sinds hij zich 30 jaar geleden
definitief in Europa vestigde,
trok hij van stad naar stad. Het
langst bleef hij hangen in Mün-
chen. Sinds de val van de muur
voelde hij zich daar niet meer
op zijn gemak, vooral vanwege
zijn kinderen. „Als je daar nu
geen blond haar en blauwe
ogen hebt, kan dat problemen
geven." Waarna hij koos voor
Brussel, de meer tolerante en
ontspannen Belgische hoofd
stad. Reizen doet de pianist
overigens nog altijd graag. Een
aantal keren per jaar verzorgt
hij kortere of langere reeksen
optredens in het buitenland. In
België zelf treedt hij nauwelijks
op. „In het land waar je woont,
moet je niet te veel concerten
Vroeger speelden de seizoenen
een belangrijke rol in de kunst.
Maar in de tiuintigste eeuw is
het een nogal verwaarloosd the
ma. Sinds de 'Mei' van Gorter
wil mij bij
voorbeeld geen
spraakmakend
werkstuk over
de lente te bin
nen schieten.
Behalve We-
dekinds 'Frii-
lingserwachen',
maar daar zit
het voorjaar
alleen in de ti
tel. En zo gek is
dat niet, want
als je niet op de
kalender kijkt,
kun je uit de
aangeboden
waar bij de
groenteboer in
derdaad niet
opmaken in
welk jaargetij
de je rond
loopt.
Soms heb ik
het gevoel dat
ik de enige ben
die in de gaten
heeft dat de dagen langer wor
den. Maar dat komt misschien
omdat in mijn achtertuintje het
vroege voorjaar heeft toegesla
gen. De mereltjes die vorig jaar
tot driemaal toe een nest jongen
hebben verwekt en vetgemest,
zijn daar weer bezig hun baby
kamer in te richten. Ik ontwaar
de eind januari reeds het eerste
bosje hyacinten in de singelrand
bij het kruithuisje. Voorwaar
een groot genoegen, dacht ik, de
winter is voorbij... Niets was
minder waar. Sindsdien heb ik
nog heel wat kou geleden.
Omdat ik geen rijbewijs bezit,
verplaats ik mij voornamelijk
per trein. Gerieflijk gezeten reis
ik dan, zo rond het middaguur,
door het land naar de voorstel
ling van die avond. Meestal heb
ik een lunchpakket bij mij, be
staande uit een salade, paté,
Franse kaas, fruit en een klein
flesje wijn. Medereizigers kijken
wat mistroostig naar hun eigen
boterham met pindakaas en ik
zie dat ze zich voornemen om
mijn voorbeeld te volgen. Toch
UXFNTGOU)
heb ik, tot op heden, nog nie
mand gezien met zo'n lunch
pakket als ik, voornemens blij
ven immers vaak voornemens.
Het mooie van zón lunch i
dat je de hei
tijd naar bui
ten kunt kij
ken. Sommig
mensen kun
nen niet zon
der eetlezer
maar ik ka\
nu al bijn
niet mee
zonder kijke
ten. Het voor
bij flitsend
vergezicht ii
de trein is dai
ook vaak zee
verrassend. Ii
februari za\
ik een ooie
vaarspaar ii
een weilaru
bij Warmona
De laatste tiji
zie ik veel bo
men volop ii
de bloesen
staan.
In de buur
van Nunspee
waren de forsythias al bezig hui
bloemenpracht af te gooien ei
sommige boeren laten de lam
metjes al in de wei staan. Alle
maal zaken die je pas later ii
het jaar verwacht. Volgens di
overlevering begint het voorjaa,
op 21 maart. Maar de dieren er
planten blijken daar dus zo hur
eigen ideetjes over te hebben.
dat de moderne mens zich in
stinctief nog niet helemaal aar
het ritme van de jaargetijder
heeft kunnen onttrekken. Men
sen lijken meer op planten dar
ze zelf beseffen. Het wintersport
bruin is nep. Maar er zit iets an
ders in de knop. Straks zullen de
straten weer bevolkt worden
door een horde stralende, frisse
meisjes... Misschien hebben zij
daarvoor hun best gedaan, mis
schien gebeurt het als vanzelf
Misschien is dat onbewust, mis
schien bewust. En dat is dan ooi
het thema van Wedekinds to
neelstuk. De titel ervan is dus zc
gek nog niet.
geven. Dat is niet goed voor je
marktwaarde."
De populairste bestemmin
gen zijn Frankrijk en Japan. In
dat laatste land heeft hij de sta
tus van een sportheld; hij kan
daar niet op straat lopen zonder
aangesproken te worden. Ook
worden daar verreweg de mees
te van zijn albums verkocht.
„Dat is de reden waarom ik er,
hoe graag ik er ook ben, niet
zou willen wonen."
Een bijzondere relatie heeft
Waldron met de ook al lange
tijd in Europa verblijvende
Amerikaanse sopraansaxofonist
Steve Lacy. Ondanks de talloze
concerten en plaatopnamen
zijn ze nog lang niet op elkaar
uitgekeken. Het bedachtzame
improviseren van beide heren
doet het voorkomen alsof ze
voor elkaar zijn geschapen.
Toch zegt Mal Waldron: „Als ik
met hem speel, weet ik nooit
wat hij het volgende moment
gaat doen."
Die spanning is ook precies
wat de jazz van andere muziek
soorten onderscheidt. Ook met
Pierre Courbois heeft hij eerder
gespeeld, namelijk onder meer
op die Leidse opname van 1972.
Alleen kan Mal Waldron zich
daar niets meer van herinneren.
Mogelijk dat op het podium van
De Burcht morgen zijn geheu
gen wat wordt opgefrist.
Concert Mal Waldron, De
Burcht, morgen 21.30 uur.
recensie li dy van der spek
Concert: Wibi Soerjadi, piano Gehoord
19/3. Stadsgehoorzaal, Leiden
In een vraaggesprek voor de te
levisie vertelde Soerjadi eens
hoe hij kon genieten van een
noot die nog komen moet, een
noot waar je al maten lang op
zit te wachten, en dan mag je
hem aanslaan. In alle voorbeel
den die hij gaf lag die noot er
gens in de diepte, in de linker
hand. Je zou die hand bij elk
willekeurig persoon kunnen
transplanteren en binnen drie
maten herken je Soerjadis
authentieke aanslag. En als je
dan nog niet weet wie daar
speelt, kijk je maar op het pro
gramma: Chopin, Liszt. Ja hoor,
Wibi.
De variaties op 'Altijd is Kort
jakje ziek' van Mozart zijn even
een kleine zijsprong, vermake
lijk, leuk om mee te beginnen,
maar kraakhelder, strak in tem
po zijn ze niet. Ook hier kan
Soerjadi het niet laten om Mo-
zarts grappige gekte te verro-
mantiseren.
Chopin geeft ruimte om te
mijmeren op een toon, een fra
se, een harmonie en dat doet
Soerjadi rijkelijk en fantastisch.
Met elegante wellust kiest hij
(net als vorig jaar overigens) de
Nocturne nr 2 in Des die de lief
desnacht bezingt. Dat Soerjadi
van Liszt houdt is bekend. Dat
gaat zelfs zö ver dat hij bij Cho
pin kiest voor Etude opus 10,
die is opgedragen aan Liszt, en
voor Etude opus 20 die hij
schreef voor Liszts vrouw, Gra
vin d'Agoult. Het bloed kruipt
waar het niet gaan kan.
Soerjadi speelt beeldschoon.
Chopin vond de melodie van
opus 10 de mooiste die hij ooit
geschreven heeft. De lieflijkheid
van de veredelde volkswijs in
deel 1 en de demonie van het
middendeel laat Soerjadi door
zijn geraffineerde toucher en
z'n bijna decadente timing als
geen ander uitkomen.
En dan krijg je onvermijdelijk
Liszt zelf, de Sonate in b (1853)
met de 'helse lengte' van liefst 9
delen, kolfje naar Wibis hand.
Soepele octavensprongen, ve
nijnige marcato noten in het
helse eerste gedeelte, een ko
raalachtig Grandioso dat over
loopt in een zeer expressief zin
gend middendeel, uitlopend in
een verheerlijkt slot. Niemand
laat deze meeslepende melo
dieën verglijden als Soerjadi.
et Uit Het Raam dinsdag in Leidse Schouwburg
jü'jan pieterse
Niet Uit Het
1 m (NUHR) bestaat uit Joep
1 Deudekom, Peter Heer-
cp en Viggo Waas. Tenmin-
als zij hun reguliere theater-
tammas spelen, want daar-
t hebben zij ook liedjespro-
nmas. Daarin werden zij in
'te instantie bijgestaan door
tist Arie van der Wulp en
list Joop van Dijk. Maar
r 'Alle dertien NUHR' heb-
echt mooi zingen. Maar ik ben
geen zanger, ik ben een... ja wat
ben ik eigenlijk? Ik ben bang dat
ik de enige echte cabaretier van
het gezelschap ben, iemand van
teksten en scenes. Ik geniet er
van hoe de jongens met elkaar
spelen en vind het verschrikke
lijk leuk om daar tussendoor te
huppen. Bovendien zing ik een
paar liedjes en dat zijn absolute
hoogtepuntjes. Voor mijl
Viggo Waas: „Het is leuk om
soms het gevoel te hebben in
een popbandje te zingen, maar
het theatrale blijft toch het be
langrijkste. Dat komt door wat
wij als NUHR samen hebben.
Wat dat nou precies is, weet ik
niet. In april komt NUHR met
een aantal televisieprogrammas
en ik ga zelf nog in een film
meespelen. Dat is een jeugd
droom."
Alle dertien NUHR. M.m.v.
Joep van Deudekom, Peter
Heerschop, Viggo Waas, Arie
van der Wulp, Joop van Dijk,
Eddy B. Wahr en Andre van
der Hoff. Regie: Genio de
Groot. Te zien: 24/3, Leidse
Schouwburg.
Leuk om soms in een popbandje te zingen, maar het theatrale blijft toch het belangrijkste voor Niet Uit Het
Raam. foto jaap vrenegoor
Muziek, dat kun je uitrekenen
recensie susanne lammers
Voorstelling: Erik Brey. Gezien: 19/3,
Leidse Schouwburg.
Een piano/zangrecital waarbij
ik nogal veel praat, oppert Erik
Brey zelf. Maar dat is het toch
ook weer niet helemaal. Na
zestien jaar Purper komt Brey
helemaal alleen met zijn eigen
programma en de meest ade
quate omschrijving is gewoon:
leuk. De muziek praat hij aan
elkaar en de rode draad van
zijn programma is zijn beta-
benadering: muziek, dat kun je
uitrekenen.
Sporen van zijn cabaret-ver
leden zitten in een aantal van
die heel mooie luisterliedjes en
in hilarische krakers, zijn imi
tatietalent komt boven in een
stel buitenlandse evergreens,
van Franse chansons tot Cole
Porter en zijn gave om de kern
van de zaak snel te raken de
monstreert hij met een prach
tig uittreksel van de opera
'Carmen'. Alleen die medley
van Vivaldi, Chopin, Beetho
ven en nog vele anderen had
beter niet gekund. Brey is geen
groot klassiek pianist, en wat
hij met een paar maatjes dit en
een fragmentje zo wilde, wordt
niet helder.
Daar begon hij mee, gevolgd
door een nogal oubollige en
gemakzuchtige klacht van een
parkeerplaatszoeker op een
aria van Puccini. Grote opluch
ting dus, als hij vervolgens ge
woon een mooi liedje speelt en
zingt over de weigering om te
aanvaarden dat dood dóód is.
Dan speelt Brey zijn troef uit
en haalt een piepklein rood
boekje uit zijn binnenzak.
Daarin staan ontelbare liedjes
voor feesten en partijen, inge
deeld in verschillende catego-
riën: Engels algemeen, Frans,
Duits voor de oorlog - en hij
speelt. In drieëneenhalve noot
staat daar Charles Aznavour,
Eartha Kitt, Nat King Cole. 'Al
leen maar' imitaties, maar zo
knap en zo goed gekozen dat je
hoopt dat hij nog heel lang
doorgaat. 'De zeven plichten
van de vrouw' van Koos Speen-
hoff en diens 'Hallo, hier Ban
doeng' als contrast met een
zwoel Duits gevalletje, waar
door je ineens weer snapt
waarom het zo lang geduurd
heeft voordat een groot deel
van Nederland zich na de oor
log van de Duits- tot de En
gelstalige muziek bekeerde.
Fraai is ook 'As time goes by'
met een meesterlijke impressie
van de laatste scène van Bogart
eri Bergman uit Casablanca er
doorheen.
Breys liefde voor de opera,
die hij vrijuit belijdt, werkt het
aanstekelijkst in zijn versie van
'Carmen', de opera die eigen
lijk 'José' had moeten heten,
zoals hij met goede argumen
ten stelt. De teksten van deze
'Carmen' op zakformaat zijn
spits, de commentaren zijn do
delijk en zijn uitbeelding van
de personages is lekker over
dreven en vals, maar raak. Als
trefzekerheid zijn oorsprong
vindt in een beta-aanpak, dan
moet je daar inderdaad glad
vóór zijn.
