V
Merk indicatie voor kwaliteit van rijst
Albert Heijn op de biologische toer
Smaak
VRIJDAG 20 MAART 1998
Tussen bomba en basmati zit een wereld van verschil
Met de groeiende belangstelling
voor de buitenlandse keuken is
de consumptie van rijst sterk
toegenomen. Rijst speelt niet al
leen een belangrijke rol in de
oosterse eetcultuur, maar ook
in Zuid-Europa, Noord-Afrika,
het Midden-Oosten en Amerika.
In eigen land blijft de kennis
van rijst tot dusverre beperkt tot
de bereidingswijze en het ver
schil tussen witte rijst en zilver
vliesrijst. Dat rijst in verschillen
de delen van de wereld groeit
en dat de bodem, het klimaat
en het type rijst bepalend zijn
voor de smaak en de geur is bij
weinig mensen bekend. Aan de
hand van verschillende uiterlij
ke kenmerken kan superieure
en slechte rijst worden herkend,
maar 'het merk' blijkt voor veel
mensen de enige indicatie voor
kwaliteit te zijn.
Hoewel rijst aardig is ingebur
gerd en in sommige huishou
dens de aardappelen van het
menu heeft verdrongen, bestaat
er nog veel onwennigheid. Als
gevolg hiervan wordt in veel
huishoudens weinig fantasievol
met rijstgerechten omgespron
gen. Bij veel thuiskoks over
heerst de angst dat de korrels na
het koken kleverig worden (al
behóórt dit juist bij sommige
rijstsoorten...).
Er zijn ongeveer zes manieren
om rijst te koken, variërend van
de absorptiemethode waarbij
de rijst met kokende vloeistof
wordt bedekt en met een deksel
erop wordt gaar gestoomd tot
koken in de oven, hetgeen een
goede, maar tamelijk langzame
methode is. Misschien wel het
beroemdste gerecht is de tradi
tionele Engelse rijstpudding
waarbij rijst, suiker, eieren en
melk ongeveer 50 minuten in
een matig-warme oven worden
bereid.
Rijst vormt het basisvoedsel voor
ongeveer de helft van de wereld
bevolking. Op jaarbasis wordt
meer dan 500 miljoen ton rijst
geproduceerd, waarvan Azië
zo'n 90 procent voor haar reke
ning neemt. Thailand is met een
aandeel van 34 procent de
grootste exporteur en dat ter
wijl de Thai ook de grootste rijs-
teters is! Toch komt nog geen
drie procent in de internationale
handel. Dat komt doordat rijst
voor het overgrote deel wordt
gegeten waar rijst wordt ver
bouwd.
Voordat een korrel kan worden
gegeten heeft hij een bewerkelijk
proces ondergaan. Met de hand
worden de jonge planten ge
zaaid en uitgezet en pas na en
kele maanden goed te zijn ver
zorgd kan de rijst worden ge
oogst. Hierna moet de rijst wor
den gedorst, gedroogd en be
werkt. Net als wijn moet rijst zes
maanden rijpen. Dan pas vindt
de bewerking plaats zoals het
pellen en polijsten voordat de
korrels geschikt zijn voor con
sumptie.
Wereldwijd zijn er meer dan
14.000 variëteiten (en dan heb
ben we het niet over wilde rijst,
want dat is eigenlijk een gras
soort!). De kortste rijstsoort is de
rondkorrelige Spaanse bomba
waarmee de beroemde paella
wordt gemaakt, de langste is
basmati, afkomstig uit de noor
delijke gebieden van India en
Pakistan. In het zuiden van Eu
ropa is men van oudsher bekend
met de kortkorrelige japonica.
Het klapstuk: basmati-rijst, gekookt in kalfsfond, met daarop gestoofde kalfswang.
Noord-Europeanen geven de
voorkeur aan de indica-soorten
die een langere, hardere en dro
gere korrel hebben. Deze soor
ten groeien van oorsprong niet
in Europa.
Verschillen in rijstsoorten wor
den niet alleen bepaald door
genetische kwaliteiten, maar
ook door de bodemgesteldheid
en de weersomstandigheden op
de plek waar de rijst wordt ver
bouwd. De geurige basmati is
volgens velen de lekkerste rijst
soort ter wereld. Jaarlijks wordt
hiervan (slechts) 1 miljoen ton
geproduceerd. Basmati, beho
rend tot de indica-rijstsooiten,
groeit in de heuvels aan de voet
van de Himalaya en Uttar Pra
desh. De rijst wordt vooral ge
bruikt in feestgerechten omdat
hij duurder is. Jaren oude bas
mati-rijst wordt hoog gewaar
deerd. Sommige gourmands
'leggen hun rijst op' zoals con-
naisseurs hun wijnen opleggen.
Kenmerkend voor basmati-rijst
is de uitzonderlijk lange droge
korrel met een natuurlijk aroma
die meer water dan andere
soorten absorbeert en bij het
koken wel langer wordt, maar
niet breder. Een culinaire tegen
hanger is Thaise rijst, in Neder
land bekend onder de naam
pandan. Deze kleverige, geurige
rijst vormt een goede begeleider
van pittige oosterse gerechten.
In het Rotterdamse restaurant
De Engel is de Nederlandse pro
motiecampagne gestart van het
Engelse rijstmerk Tilda. Tijdens
een presentatie voor de culinai
re pers kreeg de keukenbrigade
de vrije hand in het werken met
verschillende soorten rijst.
Tilda, wereldleider in de ver
koop van basmati-rijst, is actief
in 45 landen. Zelfs in IJsland,
waar aardappelen het menu do
mineren, is de verkoop van rijst
met veertig procent gestegen en
Frankrijk is na het moederland
de grootste markt geworden. In
Nederland wil Tilda met z'n
Basmati en Thaise Yasmin
(pandan-rijst) in de schappen
liggen naast merken als Lassie
(van de toverrijst) en Uncle
Ben's.
Minder goed verkrijgbaar in ons
land, maar niet minder bijzon
der is de rode rijst uit de Ca-
margue in het zuiden van
Frankrijk; deze wordt uitvoerig
beschreven in 'Internationale
verrassingen met rijst'. Volgens
de Britse auteur Clare Ferguson
gaat het om een unieke soort
met een roodbruine kleur en
een hele korrel die alles in zich
heeft om een nieuw en modieus
ingrediënt te worden.
De culinaire mogelijkheden van
deze en nog veel meer soor
ten rijst komen in haar pas
verschenen kookboek goed tot
hun recht. Hiervoor heeft Fer
guson, wier culinaire werkter
rein zich uitstrekt van haar ge
boorteland Engeland tot Ameri
ka, Griekenland, het Verre Oos
ten en Australië, recepten ver
zameld uit heel de wereld; van
soepen tot hoofdgerechten, van
tussendoortjes tot zoete scho
tels. Rijst kun je volgens haar
koken, stomen en bakken, je
kunt er risotto, couscous en
sushi mee maken, maar ook ijs
of rijsttaart.
Het heeft even geduurd maar
Albert Heijn gaat ruim baan
maken voor biologische pro
ducten. Als eerste supermarkt
keten introduceert AH in Ne
derland een breed assortiment
biologische produkten onder ei
gen merk. Het groen-blauwe
beeldmerk van AH Biologisch
prijkt op dit moment op enkele
tientallen biologische produc
ten zoals brood, vruchtensap
pen, eieren, koffie, thee, azijn,
wijn en verschillende groenten.
Deze producten liggen in het
schap naast A-merken en het
huismerk. Dit biologische assor
timent wordt in de loop van het
jaar verder uitgebreid. De
marktleider zegt hiermee tege
moet te komen aan de groeien
de vraag van consumenten naar
gezonde, lekkere en milieu
vriendelijke voedingsmiddelen.
Het assortiment AH Biolo
gisch is op biologische wijze ge
produceerd. Dat wil zeggen:
milieuvriendelijk en in goed sa
menspel met de natuur. Chemi
sche bestrijdingsmiddelen ko-
mem er niet aan te pas. Er
wordt alleen natuurlijke mest
gebruikt van dieren die in een
diervriendelijke omgeving leven
en die biologische voeding heb
ben gekregen, aldus Albert
Heijn. Pas als de gehele produc
tieketen biologisch is, krijgt een
product het predikaat 'biolo
gisch".
De normen voor biologische
producten zijn vastgelegd in
een Europese verordening. Het
ministerie van landbouw, na
tuur en visserij heeft een onaf
hankelijke stichting aangewe
zen om de naleving van deze
verordening te controleren:
Stichting Skal. Skal controleert
alle schakels binnen het pro
ductieproces: van zaadje tot en
met eindproduct. Als het pro
duct voldoet aan alle normen,
wordt het EKO-keurmerk ver
strekt. Albert Heijn doet voor de
controle op het AH Biologisch
assortiment een beroep op Skal.
Het EKO-keurmerk staat altijd
op de verpakkingen van de AH
Biologisch-producten. Het is
voor de consument de garantie
dat het AH Biologisch-assorti-
ment volgens de biologische
richtlijnen is geproduceerd.
Albert Heijn heeft naar eigen
zeggen de smaak van haar
'groene producten' niet uit het
oog verloren. De grootgrutter
vindt het belangrijk dat in het
AH Biologisch-assortiment bio
logische productiewijzen wor
den gecombineerd met een uit
stekende smaak. Daarom is ge
zocht naar bestanddelen die de
bekende smaak benaderen. Zo
wordt AH Biologisch-jam ge
zoet met biologisch geteelde
rietsuiker in plaats van appel-
concentraat. Daardoor is AH
Biologisch-jam even lekker als
gewone jam.
Om van een succesvolle in
troductie van AH Biologisch
verzekerd te zijn laat de super
marktketen niets aan het toeval
over. De klant wordt uitvoerig
geïnformeerd. Op de winkel
vloer verwijzen duidelijke
schapkaarten naar producten
uit het AH Biologisch-assorti
ment. Ook in AllerHande num
mer 3 wordt uitgebreid aan
dacht besteed aan de AH Biolo
gisch. Bovendien is de consu
mentenfolder 'Er komt bij ons
iets moois van de grond' be
schikbaar. De folder belicht de
achtergronden van het biolo
gisch produceren.
De consument zal voor de
milieuvriendelijke voeding wel
wat meer over moeten hebben.
Een greep uit het biologische assortiment onder eigen merk van Albert
Heijn.
Er zijn veel factoren die de prijs en. Omdat er geen chemische
van biologische productiewij- bestrijdingsmiddelen worden
zen hoger maken. Het kost bij- gebruikt zijn de opbrengsten
voorbeeld meer tijd om produc- pet hectare minder. Bovendien
ten op natuurlijke wijze zon- gebeurt veel handmatig en dat
der kunstmest te laten groei- maakt de productie intensiever.
PUZZEL
123456789
10
11
OPGAVE
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1. Guitig; 2.
wreedaard, slim; 3. dochter van
Cadmus, windvlaag; 4.armoedi-
ge woning; 5. schijngestalte v.d.
maan. rivier in Spanje; 6. niet-
getroffen; 7. toespraak, gedorste
halmen; 8. soort raskonijn; 9,
Turksetitel, bijbelse naam; 10.
schandpaal, melkklier; 11. voor
malig Russischheerseres.
Verticaal: 1. Jong en slank meis
je, getroffen; 2. vreemde munt,
Engels bier, opening;3. veldrit,
mal; 4. stopteken, aanstonds,
bazige vrouw; 5. thans,voorzet
sel, 6. laatstleden, rivier in Bel
gië, bolgewas; 7. legerafdeling-
vervoermiddel; 8. Franse stui
ver, prul, bijbelse vrouw; 9.
roofmeeuw,goudland.
SLEUTELWOORD
De woorden op de eerste en
derde verticale kolom zijn:
CLUBBLAD en NOTERING
Het sleutelwoord luidt: GASLU-
CIFER
HEINZ
TOMPOES
Heer Bommel en de wilden wagen
Toen heer Ollie voor de keuze tussen
een vuilniswagen en de reiswagen
stond, vond hij plotseling zijn levens
krachten terug en holde achter Tom
Poes door de avondschemer. Het
voertuigje van de reinigingsdienst
volgde hem op de hielen en de grij
per die op het dak gemonteerd was,
bewoog zich met open kaken in zijn
richting. Maar de afkeer gaf hem
krachten en geleid door de lok
roep van de Horrekop holde hij het
plein op, waar de koets stond te
wachten. Met een wanhopige sprong
stortte hij zich in het inwendige, pre
cies op het moment dat de grijper
toehapte. ,,Mis", zei Tom Poes tevre
den, toen de deur dichtviel en de wil
de wagen zich in beweging zette.
,,Net op tijd! Dat hebben we er netjes
afgebracht." „Netjes?" hijgde heer
Ollie. Hij wierp een blik vol walging
op zijn morsige gestalte en huiverde,
zodat zijn kettig knarste en het zilve
ren eetgerei rinkelde. Toen begon hij
zijn voorhoofd te betten. „Wat nu
nog?" prevelde hij. „Erger kan het
niet worden. Het kan me eigenlijk
niets meer schelen. Maar waar gaan
we nu heen, jonge vriend?" „Hm",
zei Tom Poes. Hij snoof eens en ging
zo ver mogelijk van zijn vervallen
reisgenoot zitten, terwijl hij de reis-
folder opende. „Na het bezoek aan
de zuiverende fontein van Merus",
las hij, „is het einddoel in zicht. Dit is
het hoogtepunt van deze aan herin
neringen zo rijke reis. Nu zullen alle
opgedane ervaringen tegen elkaar
worden afgewogen. Zal de weeg
schaal naar de goede zijde door
slaan? Wij weten het niet. Maar zeker
is, dat een leerzame verrassing de
toerist nog te wachten staat. Pas-rei
zen zijn opvoedende reizen; men
neemt er iets van mee."
W
DOOR JAN VISSER
De luchtdruk is gisteren in onze regio gestegen tot
1041/1042 hPa. Om 13 en 14 uur stond het weer_
op Valkenburg bij Katwijk op 1041,6 hPa. Op barons
ters met een ouderwetse schaalverdeling komen deze
waarden overeen met 781 millimeter kwikdruk. Zulke
hoge barometerstanden komen in Nederland in maait
zelden voor. Voor het laatst steeg de luchtdruk tot
1040 hPa op 3 maart 1990. De hoogste luchtdruk^
ooit in maart is gemeten (meetpunt Utrecht/De Bilt)
bedraagt 1047 hPa op 6 maart 1852.
Ook in april en mei liggen de uitersten iets boven de
1040 hPa. In de zomer komt het weerglas nooit bovei
1040 hPa, in de hoogzomer (juli/augustus) zijn stan
den boven de 1035 hPa nimmer gemeten. Dat komt
omdat warme lucht lichter is dan koude waardoor de
'luchtdrukking' die op het aardoppervlak wordt uitge
oefend minder groot is.
De barometers blijven tijdens het weekeinde in vorm,
Bovendien breidt het luchtdrukmaximum zich naar
Scandinavië uit. Dat is goed nieuws want de wind zoel
daardoor de noordoosthoek op. Daarmee wordt welis
waar wat koudere maar ook drogere lucht aangevoerd.
Morgen is het aanvankelijk nog bewolkt met in de vree
ge ochtend kans op wat motregen. Zaterdagmiddag
wint de zon het bij temperaturen rond 9 graden. In de
nacht van zaterdag op zondag zakt de temperatuur ta
rond het vriespunt. Kraakhelder wordt het zwerk oven
gens niet. Vooral de sluierbewolking kan weer tamelijk
dik worden.
Na het weekeinde blijft het Scandinavische hogedruk-
gebied het belangrijkste weersysteem. Een IJslandse
depressie drukt weliswaar een uitloper naar het zuid
oosten maar deze wordt gepareerd door het krachtige
luchtdrukmaximum. Dat betekent dat de laatste wee)
van maart droog zal verlopen met geregeld zon. Over
dag wordt het een graad of 10, 's nachts schommelt
het kwik rond het vriespunt.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Vooral in het binnenland
en in de bergen flink zon
nige perioden Langs de
westkust met name mor
gen bewolkt en enige re
gen. Middagtemperatuur
6 graden langs de kust en
2 graden in het binnen
land.
Vandaag misschien nog
een lokale bui, maar ook
al geregeld zon. Morgen
zonnige perioden en
droog. Middagtempera
tuur rond 5 graden in het
zuiden en rond het vries
punt in het noorden.
Denemarken:
Zonnige perioden, maar
vooral vandaag ook enkele
buien. Middagtempera
tuur ongeveer 6 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Flink wat zon, maar in de ochtend kans
op mist. Vandaag langs de Noordzeekust
eerst nog wolkenvelden en kans op wat
motregen. Maxima uiteenlopend van 11
graden langs de Engelse oostkust tot 17
graden plaatselijk in Ierland.
België en Luxemburg:
Vandaag bewolkt en kans op een bui.
Morgen zonnige perioden en droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer 10 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag enkele wolkenvelden en in het
noordoosten mogelijk wat motregen. In
het westen blijft de zon schijnen. Mor
gen overal perioden met zon. Op beide
dagen kans op mist. Middagtempera
tuur tussen de 10 en 15 graden.
Portugal:
Vrij zonnig, maar ook een paar wolken
velden. Middagtemperatuur ongeveer
23 graden.
Madeira:
Flinke zonnige perioden en droog. Maxi
ma ongeveer 22 graden.
Spanje:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera
tuur uiteenlopend van 22 graden in het
noorden tot rond 27 in Andalusie.
Canarische Eilanden:
Vrij zonnig en waarschijnlijk droog. Mid
dagtemperatuur tussen 24 en 29 gra-
Marokko:
Westkust: flink wat zon. Middagtempe
ratuur van 23 graden in het noorden tot
circa 29 in het zuiden.
Tunesië:
Flink wat zon, maar ook enkele stapel
wolken. Droog. Middagtemperatuur rond
20 graden.
Zuid-Frankrijk:
Perioden met zon en droog. De Mistral
blijft waaien. Kleine kans op mist. Mid
dagtemperatuur tussen 15 en 20 gra-
Mallorca enlbiza:
Vrij zonnig. Middagtemperatuur 19 gra
den. Vandaag misschien wat stapelwol-
Italië:
Zonnige perioden, maar met name mor
gen ook enkele buien. Middagtempera
tuur tussen de 12 en 16 graden.
Corsica en Sardinië:
Flinke zonnige perioden, maar ook een
kleine kans op een bui. Middagtempera
tuur ongeveer 17 graden.
Malta:
Perioden met zon, maar ook kans op een
bui. Maxima rond 16 graden.
Griekenland en Kreta:
Wolkenvelden, ook wat zon en vandaag
een enkele bui. Morgen meer wind en
meer buien. In de bergen sneeuw. Mid
dagtemperatuur 8 tot 15 graden.
Turkije en Cyprus:
Vandaag eerst flink wat zon, later op de
dag in het westen opnieuw buien. Mor
gen meer bewolking en regen- en on
weersbuien. Middagtemperatuur 8 tot
14 graden, in het binnenland van Tur
kije 2 graden.
Duitsland:
Vandaag wolkenvelden, maar in het
noorden en oosten ook af en toe zon.
Overal kans op een bui. Morgen van tijd
tot tijd zon en alleen in het zuiden nog
kans op een bui. Middagtemperatuur 8
graden in het noorden en 12 in het zui-
Zwitserland:
Aan de noordzijde wolkenvelden en van
daag later op de dag en morgen enige
tijd regen, boven 900 meter sneeuw.
Aan de zuidzijde vooral zonnige perio
den. Maxima 9 graden in het noorden,
en 18 in het zuiden.
Oostenrijk:
Donderdag nog wolkenvelden en wat re
gen of sneeuw. Vandaag behalve wol
kenvelden en wat regen, ook af en toe
zon. Morgen opnieuw grijs en regenach
tig, met vanaf 800 meter sneeuw. Mid
dagtemperatuur rond 7 graden in We
nen en rond 12 graden in Karinthie.
Zowel vandaag als morgen td
ook stapelwolken en
buien MiddagtemperatuurL
5 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Afwisselend zon en wolken,
regen- en sneeuwbuien. Mil:
ratuu r omstreeks 7 graden.
Hongarije:
Wolkenvelden, met vooral n
zon. Op beide dagen enter- 10
buien. Middagtemperatuurci fi
ZATERDAG 21 MAART 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 06.41 I
Maan op 02.15 Maandf»
Waterstand
IJmuiden Kal»)
Hoog 08.29 21.05 08C?
Laag 04.20 17.06 040,'
Weerrapporten 20 maart 07
station weer wind
Amsterdam regen nw3
De Bilt zwaar bew. wnw2
Deelen licht bew w2
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Berliin
Boedapest
Bordeaux
Dublin
Frankfurt
Genêve
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
licht bew
half bew
half bew
licht bew.
licht bew
Split
Stockholm
Warschau zwaar bet
Wenen half bew
Zürich half bew
Bangkok licht bew
Buenos Aires onbew
Casablanca onbew.
Johannesburg onbew
Los Angeles onbew
New Orleans onbew.
TelAviv half bew
Tokyo regenbui
Toronto zwaar be\
