Voorjaar gaat in het geel gekleed
°>k°
Tuinieren
jieeskracht
a bomen
Vraag en antwoord
ha«el
iboeken waarmee de
momenteel bijna letter-
irspoeld wordt zijn vooral
■leen. Verleidelijk mooie
rde plaatjes op hoogglans
.Allemaal van tuinen, bo-
ilanten en bloemen op de
lagen het gloriemoment
it-jural zonder enige aantas-
ior dier of microorganis-
fotografeerd. Prachtig om
kijken, maar ook uiterst
glijk. De harde praktijk
tuinier leert immers dat
alleen vier seizoenen zijn
planten er heel verschil-
aak weinig verleidelijk
l,maar dat er ook aantas-
door insecten ziekten of
imstandigheden voorko -
ie ervoor zorgen dat alle
eniet wordt gedaan. De
[telling van de alleen-
rkijkers is dan groot. Die
telling wordt ons be-
a als we ons beperken tot
[inboeken waarin veel
aarmee we ons voordeel
idoen. Een dergelijk
'De geneeskracht van
/Q| waarin veel wetens-
'ijieden te lezen zijn. De
i weten wel dat we de
met salicylzuur als ba-
anken hebben aan de
ilix en ook het gebruik
lebloesemthee is vrij al-
gi$ bekend. Maar in ge-
boek staan ook veel an-
7<oJ rdige recepten uit de
ineeskunst. Een aardige
van vlierbomen blad: 2
iels fijngesneden blad
iten met een kwart liter
iter, aan de kook bren-
fst dan meteen zeven. Anti-
;n goed voor de suiker-
oit luding. Vooral dat anti-
al menigeen aanspreken.
,Ef eeskracht van bomen,
urt Allgeier, uitgave de
aam, prijs 29,95 gulden.
Er ooit bij stilgestaan dat het
gros van de voorjaarsbloeiers in
de natuur heldergeel van kleur
zijn? Denk maar eens aan het
vroege klein hoefblad, de win-
terakoniet, speenkruid, paarde
bloem, brem. Allemaal planten
die van nature in ons land voor
komen en rond deze tijd al
bloeien of zelfs gebloeid heb
ben. Voeg er nog de vroege bo
terbloem, de wilde sleutelbloem
en de dotter aan toe, dan heb
ben we een heel rijtje geelbloei-
ers.
Kijken we in de tuin dan begint
het met de winterjasmijn, ge
volgd door allerlei primula's,
crocussen en narcissen en niet
te vergeten de Doronicum.
Kortom het voorjaar gaat in het
geel gekleed en heeft daar een
hele goede reden voor. De kleur
geel vereist veel minder energie
om ze te maken dan andere
kleuren. En energie is schaars in
het voorjaar als de dagen kort
zijn en de zon vaak schaars is.
Dus hebben in de loop van de
eeuwen de geelbloeiers meer
kans gehad. Immers de natuur
is zuinig en sorteert niet wat
niet aan de eisen voldoet.
Omdat we nu toch met geel be
zig zijn deze keer twee van mijn
favoriete gele onkruidplanten.
Om te beginnen het speen
kruid, Ficaria verna in het latijn,
familie van de boterbloem. Wie
eens een plantje meeneemt
naar huis en uitplant wordt elk
voorjaar verrast met een over
daad aan goudgeel glanzende
bloemen. Dit terwijl de zaden
vrijwel nooit tot rijpheid ko
men. Maar dit plantje maakt
piepkleine okselknolletjes die
op de een of andere geheimzin
nige manier overal en nergens
terecht komen. Deze plant heeft
zijn naam te danken aan het feit
dat het vroeger uitwendig tegen
aambeien (speen) gebruikt
werd. Ook nu nog kan men fijn
gehakt blad mengen met een
goede crème en dan voor dit
doel of ook wel voor huidaan
doeningen gebruiken. Nimmer
inwendig want de plant is licht
giftig. Overigens is speenkruid
nauwelijks als onkruid te be
schouwen want in juni is er
niets meer van te zien. Dan zit
ten alleen nog knolletjes in de
grond. Heel anders is het ge
steld met de paardebloem, de
Taraxacum officinale, familie
van sla en andijvie. Op de melk
sap houdende bloemstengel na,
geheel en al niet giftig en vaak
gebruikt in de keuken als volks
medicijn. Verzamel eens een
aantal wortels van de paarde
bloem, zet ze op een rijtje in
goede grond en dek af met oude
bloempotten. Na een tijdje kan
er echte molsla worden geoogst.
Een luxe groentesoort. Trou
wens de gewone blaadjes kun
nen ook in sla of soep worden
verwerkt. Ze smaken iets bitter
maar zijn rijk aan mineralen en
vitamines.
Met de wortels van de paarde
bloem kun je ook een uitste
kend drankje maken dat helpt
bij lever- en nierkwalen en geen
schadelijke bijwerkingen heeft
bij matig gebruik, al zijn som
mige kleine kinderen er aller
gisch voor. Was de wortels sa
men met de blaadjes, splijt de
wortels, laat drogen en gebruik
van dit gedroogde kruid ander
halve theelepel op een kwart li
ter koud water. Langzaam aan
de kook brengen, een minuut
koken en 10 minuten laten trek
ken. Dit in de loop van een dag
drinken, niet meer.
ILLUSTRATIE HAN VAN DER VEN
Hoe kan een muur aan de
Noordkant van een huis zo snel
mogelijk bedekt worden met le
vend groen? Zo ongeveer luidt
de vraag 'van mevrouw de
Groot Bos uit Haarlem. Er is
maar een klimmer die op een
muur op het Noorden snel
groeit en dat is klimop, Hedera
helix, maar dan de meest grove
soort met grote donkergroene
bladeren. De verschillend ge
kleurde en kleinbladige soorten
zijn niet van die harde groeiers,
sommige soorten zijn zelfs ma
tig winterhard. Er is evenwel
een probleem bij huizen die
voor de eerste wereldoorlog zijn
gebouwd. Toen werd een specie
gebruikt waarin de hechtwortels
van de klimop door konden
dringen 'en schade aanrichten.
Of ettelijke lagen witsel dat kun
nen voorkomen is mij niet be
kend. Informeer eventueel bij
de Groenraadsman, tel. 023-
5258181. Overigens kunnen
bruidssluier, (Polygonum au-
bertii) en een Clematis vitalba
ook snel een muur bedekken,
maar deze verliezen 's winters
blad en moeten geleid worden.
Voor alle planten geldt dat er
naast de muur veel slechte
grond vervangen moet worden
door een diepe laag zeer veel
goede grond.
Van J. Damen uit Sassenheim
ontving ik een waar loflied over
wormenmest. Alle planten doen
het wonderwel op wormen-
mest. Dat neem ik zonder meer
aan maar ik voeg er wel aan toe
dat goede, en vooral zelfge
maakte compost even goed
werkt. Alleen hoe komen flatbe
woners aan voldoende eigen
compost? Dus waarom dan
geen wormenmest? In elk geval
veel dank voor de mededeling
A.H. van Bokhoven uit Nieuw
Vennep heeft moeite met ze
venblad dat uit de buurtuin bin
nen komt woekeren. Wat te
doen? Schoffelen, wieden, af
knippen en het blad gebruiken
als salade, groente of er thee
van trekken. Een ideaal middel
tegen jicht en podagra waaraan
dit kruid Aegopodium, zijn
naam te danken heeft. Een
plant die geen groen kan vor
men, verdwijnt. Ik geef toe, ze
venblad is hardnekkig, ook in
mijn tuin. Zou een rond 40 cm
diep ingegraven afscheiding
langs de buurtuin wellicht uit-
nog een paar weken en leiderdorp heeft een schitterend
nieuw tuincentrum op de vertrouwde locatie.
bloemendaal bv.
hoogmadeseweg leiderdorp - rijksstraatweg wassenaar
komst bieden? Wel een heel
karwei maar dit kruid verplaatst
zich voornamelijk door onder
grondse uitlopers. Hoor ik nog
of er resultaat is geboekt?
Van Anneke Schippers uit
Santpoort krijg ik een schrijven
dat ze de klanten van haar
schoonheidssalon adviseert om
sap van Aloe Vera, waarover ik
enige tijd geleden schreef, te
drinken. Er staat niet bij hoeveel
sap en in hoeverre verdund. Te
veel ervan is slecht voor de nie
ren voor zover mij bekend is.
Voor eventueel geïnteresseer
den in inwendig gebruik kan ik
vermelden dat er een homeopa-
tische verdunning in de handel
is waarvan vooral D4 gebruikt
wordt, zowel inwendig bij verte-
ringsstoomissen als uitwendig
bij beschadigingen van de huid.
Lijkt me veiliger dan zelf avon
turieren met inwendig gebruik.
er:
AVE
1
M
O
D
R
E
A
A
L
2
B
W
L
A
O
E
N
M
3
B
H
A
A
O
R
D
O
4
S
I
P
N
T
H
E
L
5
T
E
A
B
E
A
K
F
6
T
C
L
M
O
W
E
N
7
K
R
N
A
T
1
E
R
8
K
G
N
E
O
O
V
P
9
E
P
A
L
R
IJ
S
D
10
R
O
S
B
L
B
E
R
11
P
A
O
G
L
1
G
S
12
F
E
I
N
W
A
A
L
13
K
A
O
B
A
A
N
L
14
N
S
P
E
1
T
S
N
OPLOSSING
13! op elke regel de letters
p 7 'e samen het woord vor-
•at overeenkomt met de
"hjving. De resterende
vormen van boven naar
>n en van links naar
een citaat.
lenleer; 2. fijnmeel; 3.
>ei; 4.uitgebrande steen-
"yj 'genotmiddel; 6.grappen-
7.vulkaanmond; 8.toe-
je strik; 9.hoofdstad van
IhlO. bridgeterm; 11.
riek; er>ngsakte; 12.volkomen;
erte errie; 14.scherpzinnig.
KRUISWOORDRAADSEL
-reprise-
lila-open
eta-k-ora
u-niger-a
kade-stam
-i-das-v-
arme-eter
k-arena-o
els-l-rat
rose-kras
-lanital-
WÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊmm
HEINZ
■Z-V-L.-l.-E-AJ VV-E E-E-tU E-O-V-B-
5-OVA-E" S-P-E-L-EN, AV-E-/-AJ-Z f
6-P-/S S-P-E-E-L J-'J <W-E-T J-E
V-B-/-E^AD E-A/ /_*- M-E-T M-U-A*
ff-P-O-E-P.
jr-
TOMPOES
Heer Bommel en de wilden wagen
De gids richtte zich op uit de stroom
en keek zenuwachtig om zich heen.
„Weg van hier", prevelde hij, terwijl
hij met hoge stappen voort begon te
plassen. Maar heer Bommel klampte
zich aan de wijde kleding van de ge
leider vast en struikelde soppend
achter hem aan. „W-wacht even",
riep hij uit. „U kunt me hier niet ach
terlaten, want direct komen de mor
sen, als u begrijpt wie ik bedoel... Wie
zijn dat?" „Laat los!" jammerde de
ander. „Houd me niet op! Ik hoor iets
onreins!" En ja hoor. Plotseling do
ken er van alle kanten glibberige,
kleine figuurtjes op, die een witachtig
licht afgaven zoals rottend hout wel
doet. Ze kwamen uit rioolbuizen ge
klommen, ze stroomden toe uit de
zijgangen en doken op uit het drab
dat de beide bezoekers omringde. En
voordat heer Ollie wist wat er ge
beurde, hadden ze zich op de gids
gestort, zodat de ongelukkige het
H
W
R
DOOR JAN VISSER
Op de meeste plaatsen is februari de droogste sprokkel
maand geweest sedert halverwege de jaren tachtig -
1985/1986 - toen er gemiddeld over het land respectie
velijk maar 7 en 2 mm werd opgevangen. In onze regio
viel de afgelopen maand gemiddeld 21 mm tegen nor
maal 48 mm. In 1991 was februari ook heel droog met
gemiddeld in onze streken 25 mm. Tijdens de afgelopen
maand viel er in Bloemendaal 17, op Valkenburg 18, in
Stompwijk 19, in Hazerswoude en op Schiphol 22 en in
Santpoort-Noord 26 mm.
Dit weekeinde staat in het teken van wolkenvelden,
waaruit het soms wat motregent, en relatief hoge tempe
raturen. Vanmiddag mogen we rekenen op temperaturen
tot omstreeks 10 graden (vlak aan zee wat lager) en een
matige noordwestenwind. De kans op motregen is het
grootst tijdens de middaguren. Dan namelijk trekt een
warmtefront over onze streken.
Morgen zijn er opnieuw wolkenvelden, maar de kans op
motregen is overdag niet zo groot. Het kwik kan nog uit
komen op maximaal 11 graden en de wind waait weer
uit het noordwesten. In de loop van maandag bereikt
een koufront ons land. Het gevolg is dat de kans op re
gen in de loop van de dag stijgt. Vanaf dinsdag trekt de
noordwestenwind aan en stroomt koude, uit de poolstre
ken afkomstige lucht onze omgeving binnen. Daarin
zakken de temperaturen naar een graad of 6 en er ko
men enkele maartse buien opdraven. De koude lucht
stroomt naar ons land tussen een hogedrukgebied boven
de Britse eilanden en een depressie boven zuidelijk
Scandinavië.
Gisteren was het overheersend bewolkt met enige (mot-
)regen, maar tijdens de middaguren kwam met name in
Zuid-Holland de zon er aan te pas. In de binnenstromen
de zachte lucht steeg de temperatuur op Schiphol tot
9,2 graden.
u
HMHHHHMM
R O P A
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Noorwegen:
Overwegend bewolkt en
van tijd tot tijd sneeuw. In
het zuidwesten overgaand
in regen. Met name zater
dag in het zuidoosten op
klaringen, Middagtempe-
ratuur oplopend tot 7
langs de zuidwestkust tot
enkele graden beneden
het vriespunt in het noor
den.
Zweden:
Zaterdag geregeld zon en
droog. Zondag van het
westen uit meer bewolking
en af en toe regen of
sneeuw. Maxima van en
kele graden boven nul in
het zuiden tot lichte of
matige vorst in het noor
den.
Denemarken:
Zaterdag eerst enkele op
klaringen en meest droog.
Daarna meer bewolking e
w». bewolkt
SL onweer
-W- warmtef
-regen
L lagedruk
H hogedru
1000 luchtdru
r-^K. opklannge
windnchtin
-- zonnig
19 temperatuu
hecto pa
evenwicht verloor en met een plons
in de modder terechtkwam. Onder
luid getier ontrukten ze hem nu de
bankbiljetten en begonnen erom te
vechten. „Hoera!" riepen ze. „Stin
kend geld!" „Heren toch", riep heer
Ollie met bevende lippen. „Dat zijn
eerlijke banknoten. Ik heb ze betaald
om uit deze ellende te raken! Laat die
stakker gaan, zodat hij zijn plicht kan
doen!" Maar de morsen waren door
het dolle heen en luisterden niet.
gen of motregen. Maxima rond 6 gra
den.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Zaterdag wolkenvelden en hier en daar
wat regen of motregen. Zondag enkele
opklaringen en meest droog Later op de
dag in het noorden van Schotland toene
mende bewolking gevolgd door regen.
Middagtemperatuurrond 12 graden.
België en Luxemburg:
Beide dagen tamelijk veel bewolking en
kans op soms lichte regen of motregen
Middagtemperatuur rond 9 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden en kans op regen of mot
regen. Zondag geregeld opklaringen met
af en toe zon. Middagtemperatuur tus
sen de 8 en 12 graden.
Portugal:
Flinke zonnige perioden. In het noorden
ook wolkenvelden en op de meeste
plaatsen droog. Maxima tussen 15 en
19 graden.
Madeira:
Wolkenvelden en af en toe zon. Waar-
schijnljk droog. Maxima ongeveer 19
graden.
Spanje:
Flinke perioden met zon. In de noorde
lijke helft ook wolkenvelden en vooral
langs de golf van Biskaje kans op regen.
Middagtemperatuur uiteenlopend van
12 graden in het noorden tot 19 in het
zuiden.
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden, veelvuldig afgewisseld
met zon Waarschijnlijk droog. Middag
temperatuur 19 tot 23 graden.
Marokko:
Westkust: flink wat zon, maar soms en
kele wolkenvelden Middagtemperatuur
uiteenlopend van 17 in Tanger tot 22 in
Agadir
Tunesië:
Wolkenvelden en kans op een enkele
bui. Middagtemperatuur tussen 17 en
20 graden
Zuid-Frankrijk:
Wolkenvelden en beide dagen een klei
ne kans op lichte regen of motregen. In
het zuidoosten droog en geregeld zon.
Zondag een aantrekkende Mistral. Mid
dagtemperatuur tussen 10 en 15 gra
den.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon. Ook enkele wolken
velden Droog. Middagtemperatuur on
geveer 14 graden.
Italië:
Wolkenvelden en kans op regen. Zater
dag in het noorden en zondag in het zui
den af en toe zon en overwegend droog.
Middagtemperatuur van 12 graden in
het noorden tot 17 in het zuiden.
Corsica en Sardinië:
Wisselend bewolkt en kans op een bui
Af en toe ook zon. Middagtemperatuur
ongeveer 15 graden.
Malta:
Wisselende bewolking met enkele bui
en. Maxima rond 17 graden.
Griekenland en Kreta:
Wolkenvelden en vooral in het zuiden
enkele buien. Maxima oplopend naar
ongeveer 14 graden in het noorden tot
20 graden op Kreta.
Turkije en Cyprus:
Overheersende wolkenvelden en vooral
aan de zuidkust van Turkije en op Cy
prus enkele buien. Middagtemperaturen
van 14 graden op de Dardanellen tot
ruim 20 op Cyprus.
Duitsland:
Meest bewolkt en af en toe regen. In het
noordoosten aanvankelijk en in de
Beierse Alpen beide dagen kans op (nat-
te)sneeuw Nu en dan ook enkele opkla
ringen. Middagtemperatuur tussen 4 en
9 graden.
Zwitserland:
In het zuiden geregeld zon. Overigens
veel bewolking en nu en dan regen of
sneeuw. Maxima in de dalen rond 5 gra
den, aan de zuidflank van de Alpen aan
zienlijk hoger
Oostenrijk:
Aan de zuidflank van de Alpen geregeld
zon, Elders meest bewolkt en af en toe
regen of sneeuw. Maxima in de dalen
rond 4 graden in het noorden tot 10 in
het zuiden.
Polen:
Zaterdag meest bewolkt, veel sneeuw
buien en een straffe noordenwind. Zon
dag iets rustiger, minder buiig en wat
meer zon Middagtemperatuur tussen 0
en plus 4 graden
Tsjechië en Slowakije:
Overwegend bewolkt en vooral zaterdag
nu en dan regen of sneeuw. Zaterdag
eerst veel wind uit het noorden. Middag
temperatuur ongeveer 4 graden
Hongarije:
Flinke wolkenvelden en vooral zaterdag
kans op regen, ook kans op sneeuw
Middagtemperatuur omstreeks 6 gra
den.
ZONDAG 15 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 06.55 Zon onder 18 42
Maanop 21.11 Maanonder07 57
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 05.15 17.26 04.48 16.59
Laag 00.45 13.04 00.26 12.45
MAANDAG 16 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 06 52 Zon onder 18 44
Maanop 22.13 Maan onder08.20
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 05.46 17.52 05.19 17.25
Laag 01 14 13.34 00.55 13.15
Weerrapporten 13 maart 19 u
station weer wind
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Locarno
Luxemburg
Stockholm
Warschau
Wenen
5 -1 0.5
18 10 00
10 7 0.8
8 -3 0.1
ol4 22 17 01
arbew. nw2 11 5 2.0
Züricl
half be
Buenos Aires zwaar bei
Casablanca half bew.
Johannesburg onbew.
Los Angeles zwajrbei
New Orleans onbew
New York
TelAviv
Tokyo
7 -1
6 0 2.0
35 24
16 13 0.0
17 15
26 22 17.0
17 15 0.0
Vancouver regen
1 7 0.2
16 10 3.0
12 10 3.0
