Griekenland
wil vaste
wisselkoers
Familie eist gerechtigheid bij begin Italiaans 'gifproces'
Een volle maag gaat voor mensenrechten
Buitenland
EU maant Kosovo tot gesprek
Waterballet Zjirinovski
krijgt juridisch staartje
Bekentenis
van Bosniër
van de baan
iissel legt lawaaiige
egtuigen aan banden
DAG 14 MAART 1998
aanslag en oproer in Israël
0A. Bij een bomontploffing in Jeruzalem zijn gisteren vijf
VPMjnen lichtgewond geraakt. De explosie vond plaats bij de
jscuspoort in het oude stadsdeel. Volgens de Israëlische
:Mi [was het een kleine bom, die waarschijnlijk te vroeg is af-
h. Onduidelijk is onder welke bevolkingsgroep de daders
[offers wilden maken. Palestijnse oproerpolitie heeft giste-
Hebron demonstranten met traangas bestookt. Die wil-
achtfet Israëlische leger te lijf. De Palestijnse agenten waren op
o Jchaal uhgerukt om ongeregeldheden, met name na het
onj>gebed. te bezweren. Later raakten groepen Palestijnen
ialt'j<faags met Israëlische soldaten. Die vuurden rubberkogels
oor hjvaarbij zeker tien gewonden vielen.
)onlij.
fonijgende evangelist valt uit de hemel
er"kL. Een Britse lekenprediker heeft een poging tot evangeli-
[anuit de lucht met een boete moeten bekopen. Gewapend
fen megafoon scheerde hij met zijn gemotoriseerde delta-
rakelings over bomen, hekken en vogelhuisjes in een
Lijk van het Zuid-Engelse Salisbury. Uiteindelijk belandde
jngelist, die pas twee lessen met zijn deltavlieger had ge
il een veldje. De politierechter veroordeelde hem tot een
Ivan omgerekend 3.570 gulden wegens te laag vliegen. Ook
lij 850 gulden betalen als vergoeding voor de aangerichte
Overigens wil hij wel doorgaan met zijn wijze van predi-
Hij gaat alleen wel eerst zijn vliegbrevet halen. Bovendien
hij dan minstens op 150 meter hoogte blijven.
laspkroof met gijzeling verzonnen'
kh» De bankroof in het Duitse Emmerich, waarbij de
pér een kleuter in gijzeling zou hebben genomen, is vol
le politie verzonnen. De kassier van het bankfiliaal heeft
[d dat hij het verhaal over de roof van 250.000 mark uit zijn
heeft gezogen. De bankmedewerker wilde zo verhullen dat
[geld had verloren bij een transactie met twee tot dusver
jhterhaalde Nederlandse oplichters. De Nederlanders had-
Im een beloning van 10.000 mark in het vooruitzicht ge-
__als hij bereid zou zijn een bedrag van 250.000 mark in bil-
van honderd mark om te ruilen voor eenzelfde som in
■■es van duizend mark. Toen de mannen waren vertrokken
a Niin 250 briefjes van duizend, ontdekte de kassier dat hij
ii/iwiven z'tten met 10.000 mark en een stapel waardeloos pa-
ggeaanse verkeerszondaars vrijuit
Zuid-Koreaanse mensenrechtengroepen hebben teleur-
gereageerd op de massa-amnestie die president Kim
ig gisteren heeft afgekondigd. Onder de 5,5 miljoen men-
van de maatregelen profiteren zijn er maar 74 die om
fke redenen vastzaten. Het overgrote deel zijn verkeers-
snpifders en kleine misdadigers. „Betreurenswaardig", noem-
en :retaris-generaal Oh Wan-ho van de Zuid-Koreaanse afde-
In Amnesty International de maatregel. „De regering heeft
aaa 'en deel van de langdurig gestrafte gewetensgevangenen
QoO aten uit angst voor de conservatieve groepen in het land."
DRA Deutsche Presse Agentur CPD Gea
rome eelco van der linden
correspondent
Met het plechtig oplezen van de na
men van 149 aan kanker overleden
chemie-arbeiders is gisteren in Venetië
het zogenaamde 'gifproces' begonnen.
In de beklaagdenbank zitten topmana
gers van Italiaanse (staats)chemiecon-
cerns en politici, in totaal 31 personen.
Ze worden verantwoordelijk gehouden
voor de dood van de arbeiders omdat
ze hebben toegestaan dat fabrieken in
de vlakbij Venetië gelegen haven Porto
Marghera chemische stoffen zijn blij
ven gebruiken ondanks de aangetoon
de giftigheid.
Onderzoeksrechter Felice Casson heeft
op verzoek van de familieleden van
enkele overleden arbeiders onderzoek
gedaan naar zevenduizend verdachte
sterfgevallen die de afgelopen dertig
jaar in Porto Marghera zijn geregi
streerd. Uiteindelijk heeft hij een se
lectie gemaakt van 1.500 gevallen die
zijns inziens de 'precieze verantwoor
delijkheid' aantonen van industrie en
overheid.
Centraal in het proces staat de stof vi-
nylchloriet die gebruikt wordt voor de
fabricage van onder andere plastic
flessen en kinderspeelgoed. „Hoewel
in 1969 en 1972 in de Verenigde Staten
en in 1975 ook in Italië was aange
toond dat de stof kankerverwekkend
is, zijn door het staatsbedrijf Enichem
en het particuliere Montedison nooit
beschermende maatregelen getrof
fen", aldus Casson.
De magistraat hekelt het cynisme van
de twee bedrijven en het 'chemiebe-
leid' in het algemeen dat in Italië tot
dusver gevoerd is. riet is illustratief te
noemen dat de twee aangeklaagde be
drijven in de jaren tachtig een joint
venture vormden die uiteindelijk mis
lukte, maar wel Italië's grootste smeer
geldschandaal tot nu toe zou genere
ren.
Casson hoopt tijdens het proces ook
de verantwoordelijkheid vast te stellen
voor de enorme vervuiling waarvan
sprake is in het gebied rond Venetië.
Hij heeft uitgerekend dat de afgelopen
dertig jaar 1.6 miljoen ton aan gif de
lucht is ingegaan en een half miljoen
ton is verdwenen in de wateren van
kwetsbare lagune. In de Adriatische
Zee is tachtig miljoen kubieke meter
industrieel afval geloosd, terwijl in de
grond rond Marghera nog vijf miljoen
kubieke meter aan giftig afval moet zit-
Drachme duikelt alvast naar beneden
Griekenland heeft de Europese partners gevraagd om de
drachme op te nemen in het Europees Monetair Stelsel
(EMS). Toetreding tot het EMS is een eerste stap om de
drachme straks ook te mogen inruilen voor de euro, de
nieuwe Europese munteenheid. Het verzoek van Grie
kenland is donderdag gedaan, zondag wordt uitsluitsel
verwacht.
Rio de janeiro» Een paleontoloog maakt de botten schoon van een
dinosauriër die waarschijnlijk zo'n 220 miljoen jaar geleden op aarde
rondliep. Daarmee behoort het tot de oudste dinosoort tot dusver be
kend. „De drie skeletten dateren uit de periode dat de dinosauriërs
nog maar net bestonden", aldus coördinator Martha Richter van het
laboratorium voor paleontologie van de universiteit Porte Alegre in het
zuiden van Brazilië. Volgens haar leefden ze miljoenen jaren voor de
reusachtige dino's als de tyrannosaurus rex en alamosaurus, die her
leefden in de film Jurassic Pare. De net ontdekte dino's waren maar
een halve meter hoog en anderhalve meter lang. Ze aten planten en
kleinere dieren.
De laatste dinosauriërs zijn ongeveer 65 miljoen jaar geleden uitge
storven, waarschijnlijk als gevolg van klimaatveranderingen na de in
slag van een asteroïde op aarde.
foto ep a zero hora-ricardo chaves
ATHENE «Rtr-ANP-AFP
De Griekse premier Costas Si-
mitis heeft het verzoek gedaan
tijdens de topconferentie die
donderdag in Londen met EU-
kandidaat-landen plaatsvond.
Zodra de berichten over het
verzoek uitlekten, duikelde de
koers van de volgens analisten
overgewaardeerde drachme
naar beneden. De verwachting
is dat de munt de komende da
gen 10 procent in waarde daalt
als gevolg van de EMS-toetre-
ding.
De drachme krijgt na toetre
ding tot het EMS een vrijwel
vaste wisselkoers die hoogst
waarschijnlijk lager is dan de
koers van de Griekse munt op
dit moment. Dreigt de munt
straks veel meer of minder
waard te worden dan de vante-
voren vastgestelde koers dan
zijn de centrale banken van de
bij het EMS aangesloten landen
Vrees voor nieuwe stroom asielzoekers
edinburgh paul koopman
correspondent
De politieke leiders van Kosovo
moeten op korte termijn onder
handelingen beginnen met de
Servische president Milosevic
over de status van de enclave.
Nu Milosevic onder grote inter
nationale druk weer een aan
bod heeft gedaan om maandag
morgen te komen onderhande
len, moet die uitnodiging ook
worden aangenomen. Met deze
boodschap heeft de Europese
Unie gisteren voor het eerst
sinds het uitbreken van de Kos-
ovo-crisis de Albanese minder
heid in Servië de wacht aange
zegd.
'Minister Hans van Mierlo van
buitenlandse zaken liet in Edin
burgh, waar hij met zijn Eu
ropese collega's vergaderde,
blijken dat het Europese geduld
met de Kosovö-Albanezen be
gint op te raken. „Wij zeggen te
gen hen: 'Hou op met het eisen
van onafhankelijkheid! Pak de
handschoen op en ga praten!",
aldus Van Mierlo.
De Europese Unie vreest dat
de radicalisering van de Koso-
vo-Albanezen zal leiden tot een
escalatie van het conflict en een
stroom nieuwe asielzoekers.
Volgens Van Mierlo is het over
duidelijk dat Servië de 'heilige
grond' van Kosovo nooit zonder
een bloedige oorlog zal afstaan.
Voor de zwaar onderdrukte Ko-
sovo-Albanezen zit volgens de
EU niet meer in het vat dat een
vorm van autonomie onder Ser
visch bestuur.
De zelfbenoemde 'president'
van de Kosovo-Albanezen Ibra
him Rugova sloeg eerder deze
week het Servisch aanbod voor
het voeren van een dialoog af.
Hij zei dat de Kosovo-Albane
zen niet langer genoegen ne
men met het herstel van de au
tonome status, maar volledige
soevereiniteit willen. Ook de
verkiezingen die de Albanezen
voor 22 maart hebben uitge
schreven, vallen bij de EU in
verkeerde aarde. „Ik ben daar
niet voor, omdat het uit de
hand kan lopen. Het is absolute
springstof', aldus Van Mierlo.
De Duitse minister van bui
tenlandse zaken Klaus Kinkel
riep Rugova eveneens op zelf
beheersing te tonen. Anderzijds
trachtte hij Milosevic met het
vooruitzicht van handelsvoor
delen en economische steun tot
meer inschikkelijkheid te bewe
gen. „Wij moeten hem het licht
aan het eind van de tunnel to
nen. Europa heeft Milosevic
veel te bieden."
De crisis in Kosovo was giste
ren het belangrijkste gespreks
onderwerp voor de Europese
ministers van buitenlandse za
ken die in Schotland twee da
gen informeel vergaderen. In
navolging van de internationale
contactgroep braken de be
windslieden zich het hoofd over
de vraag hoe het nieuwste etni
sche conflict in voormalig Joe
goslavië in de hand kan worden
gehouden. De EU kwam echter
niet veel verder dan het besluit
de groep Europese waarnemers
aan de grens met Albanië uit te
breiden en een eigen vertegen
woordiger naar het gebied te
sturen. Voor het militair bewa
ken van de grens tussen Kosovo
en Albanië, om zo wapensmok
kel naar de brandhaard tegen te
gaan, vindt de EU het te vroeg.
De Duitse minister Kinkel zag
daar een taak weggelegd voor
de West Europese Unie. Later
deze maand wordt in Parijs een
Kosovo-conferentie gehouden
met Rusland, de VS, Frankrijk,
Italië, Engeland, Duitsland,
Luxemburg, Oostenrijk, Bulga
rije, Roemenië, Griekenland en
Turkije.
moskou «GPD-Rtf-DPA-AFP
Het heeft er alle schijn van dat
de ultra-rechtsbuiten van het
Russische politieke spectrum.
Vladimir Zjirinovski, dit keer te
ver is gegaan. Dat hij deze week
glazen mineraalwater over par
lementsleden gooide, dreigt een
staartje te krijgen. Parlements
voorzitter Selezjnov deelde gis
teren mee dat video-opnames
van het incident naar de hoog
ste openbare aanklager zijn ge
stuurd, alsmede verzoeken van
afgevaardigden om een straf
rechtelijk onderzoek tegen Zji
rinovski.
Juridische stappen kunnen
overigens pas worden genomen
als de meerderheid van het par
lement besluit Zjirinovskis par
lementaire onschendbaarheid
op te heffen. Daar kwam het
gisteren niet van. Zjirinovski
deed gisteren nog tevergeefs
een poging het tij te keren. Hij
bood min of meer zijn excuses
aan. Hij voerde wel als verzach
tende omstandigheid aan dat
hij zich afgelopen woensdag ge
provoceerd had gevoeld door de
afgezant van president Jeltsin in
de Doema.
Zjirinovski wenste die dag
een debat over een besluit over
de toekomst van het land dat
Jeltsin op 1 april 1996 zou heb
ben genomen. Maar zo'n de
creet bestaat volgens insiders
helemaal niet. Het zou een 1-
aprilgrap zijn geweest van een
krant. Toen de Doema weigerde
in te gaan op Zjirinovskis wens,
bestormde hij met een paar
fractiegenoten het presidium.
Volkomen buiten zinnen brulde
hij 'Donder op, allemaal' en
'Smerige Amerikaanse spion
nen' om vervolgens glazen mi
neraalwater over de afgevaar
digden heen te gooien.
Overigens is de zieke Russi
sche president Boris Jeltsin nog
altijd van plan woensdag in
Moskou deel te nemen aan de
GOS-top (Gemeenschap van
Onafhankelijke Staten, de voor
malige Sovjetrepublieken). „De
plannen van de president voor
de komende week zijn niet ge
wijzigd. Natuurlijk hangt dit af
van zijn gezondheidstoestand
komende zaterdag en zondag",
zei hij. Boris Jeltsin heeft een
acute infectie aan de ademha
lingswegen opgelopen. Afgelo
pen december was Jeltsin ook
uitgeschakeld door een virusin
fectie aan de luchtwegen. In no
vember 1996 onderging hij een
hartoperatie.
verplicht in te grijpen.
riet verzoek van de Griekse
regering komt als een grote ver
rassing. Er waren geen aanwijzi-
gingen dat ze de drachme in het
EMS wilde laten opnemen. Dat
zou pas nodig zijn als het land
lid van de Europese muntunie
zou worden en dus meedoen
met de euro. Griekenland heeft
voorlopig geen plannen daar
toe. De overheidsfinanciën zijn
nog niet gezond genoeg om al
volgend jaar bij het begin van
de EMU mee te draaien.
Eind februari bleek wel dat
het de goede kant uitgaat met
de Griekse economie. Het be
grotingstekort zakte vorig jaar
van 7,5 naar 4 procent, terwijl
de EMU-norm op 3 procent ligt.
De staatsschuld daalde van
123,8 naar 121,6 procent, bij
een EMU-norm van 60 procent
of voldoende dalend in die rich
ting.
den haag gpd-anp
Dragoljub Kunarac, de Bosni
sche Serviër die maandag voor
het Joegoslavie-Tribunaal be
kende vrouwen te hebben ver
kracht, wordt vervolgd wegens
misdaden tegen de menselijk
heid. Zijn schuldigverklaring
van maandag wordt echter niet
meer beschouwd als echte be
kentenis.
Rechter Antonio Cassese
heeft dit gisteren bepaald na
moeizame gesprekken met on
der andere de verdachte, zijn
plaatsvervangend raadsheer en
de aanklagers. Daaruit bleek dat
Kunarac niet voldoende op de
hoogte was geweest van de pre
cieze beschuldigingen tegen
hem. En wat een misdaad tegen
de menselijkheid is, wist hij al
helemaal niet.
Een duidelijk geïrriteerde
rechter Cassese tikte de advoca
ten van Kunarac op de vingers
voor het slecht informeren van
hun cliënt. „Advocaten moeten
de verschillen tussen de be
schuldigingen goed uitleggen.
Als dat was gebeurd, zaten we
nu niet in deze ongemakkelijke
situatie."
Chinezen vol lof voor Nederland aan vooravond vergadering Mensenrechtencommissie
Italiaans kabinet
loost 'maffiose'
staatssecretaris
geneve bob kroon
correspondent
„Al is Nederland een klein land,
het heeft op economisch gebied
een geweldige betekenis, zeker
voor China." Opmerkelijke
woorden van de Chinese topdi
plomaat Wu Jianmin, de leider
van de Chinese delegatie bij de
VN-Mensenrechtencommissie
die maandag in Genève aan zijn
jaarvergadering begint.
Wu verwees ■Nederland vorig
jaar nog naar de strafbank om
dat minister Hans van Mierlo
namens de Europese Unie pro
beerde een resolutie vol kritiek
op de schendingen van de men
senrechten door China door te
drukken. Dat mislukte jammer
lijk, want de behendige Wu wist
een stemming hierover te blok
keren nadat Frankrijk Van Mier
lo had laten vallen. President
Chirac stond toen namelijk op
het punt om naar Peking af te
reizen om Airbussen aan de
man te brengen, (overigens
zonder succes). Om Nederland
een lesje te leren zorgde Wu er
voor dat de al geplande han
delsmissie onder leiding van
minister Wijers een jaar werd
uitgesteld. Is alles nu vergeven
en vergeten? „Daar gaat het niet
om", zegt Wu, ooit ambassa
deur in Den Haag. „Het is wel
zo, dat je met confrontatiepoli
tiek niets bereikt. Op*het Wereld
Economisch Forum in februari
heb ik hierover in Davos een
plezierig gesprek gehad met
premier Wim Kok. Dat is een
bekwame man."
Wie zaken wil doen met China,
moet dus niet zeuren over men
senrechten. Dat heeft men ook
in Brussel begrepen, want de
Europese Unie ziet dit jaar af
van een poging China in de
Mensenrechtencommissie op -
nieuw aan de kaak te stellen. Of
de Verenigde Staten ondanks
aandrang in het Congres nu het
voortouw zullen nemen, valt te
betwijfelen - al was het alleen
maar omdat president Clinton
voor juni een staatsbezoek aan
Peking heeft gepland.
Ambassadeur Wu ziet de ko
mende zitting van de Commis
sie dan ook met een gerust hart
tegemoet. Daar komt bij, dat
Peking hard bezig lijkt de wes
terse kritiek op China's men-
senrechtenbeleid ook daadwer
kelijk te ontzenuwen. Zo teken
de China vorige week de be
langrijke VN-Conventie over
Politieke en Burgerrechten en
steunde Wu steunde in Genève
een verklaring van een werk
groep voor de bescherming van
mensenrechtenactivisten.
„Daaraan is veertien jaar ge
werkt", zei Wu. „Die verklaring
is nu met algemene stemmen
aangenomen en kan aan de
Commissie voor de Mensen
rechten worden doorgestuurd.
Een aardig cadeau voor de vijf
tigste verjaardag van de Univer
sele Verklaring van de Rechten
van de Mens."
Op de jaarzitting van de Com
missie komt de bekendste Chi
nese dissident, Wei Jingshen
aan het woord. Gaat ambassa
deur Wu naar hem luisteren?
„Ach," verzucht Wu met een
vermoeid lachje. „Non-gouver
nementele organisaties komen
ieder jaar opdraven met zoge
naamde dissidenten. Ik weet nu
al wat Wei gaat zeggen. China
heeft 1,2 miljard inwoners en
van een paar dissidenten liggen
wij niet wakker."
Betekent dit, dat een land waar
een vijfde van de mensheid
woont, zijn eigen mensenrech
ten mag bepalen? „Ik mag u er
op wijzen, dat China op de We
reldconferentie over Mensen
rechten in Wenen in 1993 de
universaliteit van de rechten
van de mens heeft onderschre
ven", werpt Wu tegen. „Het is
nu eenmaal zo, dat verschillen
de landen verschillende opvat
tingen hebben over invulling
van individuele of collectieve
mensenrechten. Vrijheid van
meningsuiting is prachtig, maar
voor mensen met een lege
maag gelden andere prioritei
ten. We moeten ons richten op
wat ons verenigt, niet op wat
ons scheidt, net als in een goed
huwelijk. Als iedereen hetzelfde
was, zou het een saaie wereld
zijn."
Het Italiaanse kabinet heeft gis
teren unaniem gestemd voor
het ontslag van staatssecretaris
van binnenlandse zaken Angelo
Giorgianni, die in opspraak is
geraakt wegens banden met de
maffia. Giorganni weigerde de
ze week gehoor te geven aan
het verzoek van premier Prodi
op te stappen en zei gisteren te
zullen onderzoeken of het ont
slag niet in strijd is met de
grondwet.
De kwestie Giorgianni heeft
het centrum-linkse kabinet be
hoorlijk in verlegenheid ge
bracht. Giorganni, een ex-magi
straat die bekend staat als de 'Di
Pietro van Sicilië' zou diensten
hebben verleend aan zakenlie
den en maffiosi, en daarvoor
'betaald' zijn met
'stemmenpakketten'.
.MARC PEEPERKORN
dndent
nppiloten niet voor rechter Italië
iashington De bemanning van het Amerikaanse vlieg-
Dijk, it verantwoordelijk was voor de ramp met een Italiaanse
laan, verschijnt niet voor een Italiaanse rechter. Het Ame-
se ministerie van defensie heeft dat gisteren aan Rome la
ten. De Italiaanse autoriteiten hadden om de uitlevering
verantwoordelijken verzocht om hen in Italië te berech-
st Amerikaanse verkenningsvliegtuig raakte op 3 februari
el van een skicabine tijdens een vlucht door het Dolomie-
lergte. Daardoor stortte de cabine neer. Er vielen twintig
onder wie een Nederlandse vrouw.
nestie ANC-top staat ter discussie
k! De Zuid-Afrikaanse Waarheidscommissie heeft giste-
0É[ het Hoge Gerechtshof een verzoek ingediend om de am-
voor 37 hoge leden van het ANC nietig te verklaren. Vol-
iridische adviseurs van de commissie is een aantal perso-
nnestie verleend zonder dat ze opening van zaken hebben
»n over hun individuele acties en daden, zoals de speciale
or de commissie uitdrukkelijk voorschrijft. Een aantal
instaande ANC-leden heeft destijds bij hun amnestiever-
impelweg verwezen naar de algemene verklaringen van de
Dver de gewapende strijd, aanslagen en schendingen van
inrechten. Het verzoek heeft onder meer betrekking op de
itie die is verleend aan vice-president Thabo Mbeki en een
vooraanstaande kabinetsleden, onder wie minister van
lie Joe Modise.
jllandschap rond Michiganmeer
V
iay. Sterke wind en koude temperaturen eerder deze
ben de loopbrug naar een vuurtoren in het meer van
omgetoverd in een poollandschap. Lange ijspegels
n van de brug naar beneden. De extreme kou wordt toege
en aan El Nino die de weken ervoor juist voor heel hoge
aturen rond het meer had gezorgd, foto »apmike roemer
steeds teveel herrie maken.
Momenteel tellen de EU-lan-
den circa vijftig van deze opge
lapte kisten, maar in de Vere
nigde Staten zullen dat er (van
wege de strengere regels) bin
nen twee jaar duizend tot an-
derhalfduizend zijn. De Com
missie vreest dat die in toene
mende mate Europa aandoen,
en wil daarom nu maatregelen
nemen.
Zij stelt voor dat alleen de
toestellen-met-demper die voor
1 april volgend jaar officieel zijn
geregistreerd (in de EU of de
VS), na die datum nog op Eu
ropese vliegvelden mogen lan
den of opstijgen. Als gevolg van
slijtage daalt het aantal la
waaiige vliegtuigen op den duur
vanzelf. De Europese transport
ministers moeten het Commis
sievoorstel nog goedkeuren.
11 k 4|l|
tal vluchten van oudere
ie vliegtuigen moet aan
worden gelegd. De Eu-
-ommissie wil daarmee
ten dat deze toestellen
op en rond de vlieg-
blijven verzieken. De
ïstaat dat komende ja-
ids meer oude vliegtui-
^pa aan zullen doen.
•mmissie - het dagelijks
van de Europese Unie -
tar pijlen op de zoge-
opgekalefaterde herrie-
Dat zijn vliegtuigen die
de strengere geluids-
binnen enkele jaren
worden, en daarom
geluiddempers worden
1 Hoewel ze dan strikt
aan de regels voldoen,
'e Commissie dat ze nog
