Belastingaangifte
brengt
nieuwtjes
met zich
mee
E
Wanneer je elk dubbeltje
twee keer moet omkeren
Huishouden
'Minimaal
inkomen houdt
huishoudboekje
eenvoudig'
TifnV
Wijzer met geld
Beheren van het huishouden is meer dan de boel aan
kant maken en de zorg voor de kinderen. Het huishouden
is een economie in het klein.
Naarmate de inkomsten lager zijn wordt het moeilijker
om rond te komen. Budgeteren voor vakantie, grote(re)
uitgaven en onvoorziene kosten. En op de koop toe nog
belastingaangifte doen ook.
Het invullen van het beruchte blau
we dit jaar rose formulier is
anders dan voorgaande jaren en
daardoor niet makkelijker gewor
den. Hoefden belastingplichtigen
zonder een eigen huis of bijzondere
aftrekposten voor 1996 tien minu
ten uit te trekken, dit jaar doemen
nieuwe klippen op. Vrijwel letterlijk
de gegevens van vorig jaar over
schrijven is er met de aangifte over
1997 niet bij.
Bij steeds minder mensen valt de blauwe
envelop in de bus. Wie jaar najaar een
definitieve aanslag krijgt van 0 gulden,
moet niet raar opkijken als hij na ver
loop van tijd gewoon uit het bestand
valt. Wie dit jaar (nog) wel tot de geluk
kigen behoort, heeft steeds meer redenen
om zich een van de bekende belastingal
manakken aan te schaffen. De drie be
langrijkste zijn die van Elsevier, Kluwer
en de Nederlandse Vereniging van Be
lastingbetalers, al of niet met belasting
aangifte via diskette. Zo biedt Elsevier
ook een almanak opcd-rom. inclusief de
aangifte 1997.
De belangrijke nieuwtjes staan bij de
drie overzichtelijk op een rij. Eruit
springt onder meer de beperkte aftrek
van 'consumptieve' rente tot 10.000
per persoon, dit jaar verder verlaagd tot
7500. Wie zijn hypotheek heeft ver
hoogd en het geld lekker heeft uitgege
ven kan in deze valkuil stappen. De be
lastingdienst heeft ook gewaarschuwd
scherp te letten op de aangifte rond de ei
gen woning. Bij twijfel moet de consu-
Een minimuminkomen biedt geen vrolijke
kijk op de ruimte van de huishoudporte
monnee. Toch zit er ook een positieve kant
aan, stelt voorlichtster Brenda van Dam
van het Nibud.
„Het klinkt gek, maar rondkomen van
een minimum is overzichtelijk. Je kunt
niet meer geld uitgeven dan je hebt. Het
minimuminkomen is een basisbedrag dat
uitgaat van standaard bedragen die je mi
nimaal per dag nodig hebt om in leven te
blijven en om een huishouden te voeren.
De vrijheid om iets aan het bestedingspa
troon te veranderen is beperkt. Je kunt
niet alsmaar minder gaan eten om geld
aan andere zaken te besteden. Je kunt wel
kijken naar watje eet en wat dat kost."
Woonlasten, energierekening, voeding,
vakantie en vervoermiddel laten zich met
wat goede wil gemakkelijk in guldens per
jaar, maand of dag berekenen. Maar er is
geen standaardbegroting of standaard
norm voor het verdelen van een minimaal
inkomen.
Van Dam: „Iedereen moet afwegingen
maken. Dc een wil lang en ver op vakan
tie, de ander steekt meer geld in de wo
ning. De een verkiest een dure auto boven
de fiets, de ander heeft een treinabonne
ment. Elk huishouden is uniek."
<]Voor dc 3i
komstenhela,
ken steeds m;
sen gebruikt
lastingalman
computer.
ment zijn gelijk kunnen bewijzen. Overi
gens niet als de fiscus de lening over 1995
of eerder had geaccepteerd.
Onder deze beperking valt niet de rente
op leningen (ook als het geen hypotheek
is) voor aanschaf, verbouwing, onder
houd of verbetering van het eigen huis.
Andere uitzonderingen zijn onder meer
schulden op grond van de Wet studiefi
nanciering, schulden voor studie of op
leiding, ziekte en invaliditeit en voor de
woonboot als hoofdverblijf.
Dit jaar eisen Vermeends ambtenaren
dat de huurwaarde van de eigen woning
in de aangifte overeenkomt met de ge
meentelijke taxatie voor de onroerend-
zaakbelasting. In gemeenten waar de
WOZ-taxatie nog niet rond is, moeten
oudere peildata worden opgegeven, ver
hoogd met een voorgeschreven percen
tage. Alleen degenen van wie het be
zwaar tegen de taxatie nog niet definitief
is afgerond, kunnen onder overleg
ging van bewijzen in de slag met de fis
cus.
De rente op leningen voor beleggingen
blijft nog maar deels buiten schot. Met
geleend geld opties en dergelijke kopen is
volgens de inspectie wel een consumptie
ve uitgave. Als de investering onbelaste
en /of risicovrije vermogensgroei tot ge
volg heeft, zal de fiscus er kritisch naar
kijken. De redactie van Elseviers Belas
ting Almanak vindt de regeling op dit
punt aanvechtbaar.
Mazen
De route die het aangifteformulier volgt
begint met het brutosalaris. Na bijtelling
van andersoortige inkomsten (de auto
van de zaak) en eventuele uitkeringen en
aftrek van reis- en beroepskosten komt
daar het 'persoonlijk inkomen' uit.
De volgende halte staat bij de eigen wo
ning, rente- en dividendinkomsten en ef
fecten. Enig plussen en minnen geeft het
'onzuiver inkomen'. Op dat bedrag zijn
onder meer de (niet-aftrekbare) drem
pels voor verschillende aftrekposten ge
baseerd. Wie het onzuiver inkomen weet
te drukken verlaagt zijn belastingdruk.
Een P-biljet vermeldt meer aftrekposten
dan het (verkorte) E-biljet.
Het formulier leidt dan naar aftrek van
lijfrentepremies, betaalde rente, alimen
tatie. giften en buitengewone lasten.
Eventueel te veel betaalde rente of ont
vangen dividend wordt verrekend, wat
leidt tot 'het inkomen' volgens de fiscus.
Is sprake van een negatief inkomen in
een voorgaand jaar dan kan dat worden
afgetrokken en ontstaat het 'belastbaar
inkomen'. De belastingvrije som, die va
rieert met leeftijd, gezinssituatie en der
gelijke, gaat eraf en de uitkomst is de be
lastbare som.
Nieuw is de hogere arbeidskostenforfait,
ofwel aftrek van beroepskosten. Het
percentage ging van 8 naar 10 procent
met een maximum van 2598. Elseviers
Almanak, nooit te beroerd om burgers
op 'mazen' in de wet te wijzen, adviseert
belastingplichtigen om hoger in te zet
ten. Aangezien vooral mensen met wei
nig aftrekposten voordeel aan het forfait
hebben door het Leeuwardense ge
rechtshof op 1322 becijferd is dit
bedrag als 'oneigenlijke verhoging' op
de bewijsbare onkosten te tellen. Een
werknemer met een salaris van 40.000
en 2000 onkosten kan dus 3322 op
voeren, meer dan het maximum dus. De
zaak ligt momenteel bij de Hoge Raad.
Vakantiegeld
Over de vraag of de vakantietoeslag
voor 25 procent belastingvrij moet zijn,
net als vakantiebonnen in de bouw,
loopt ook een procedure. Bezwaar ma
ken tegen volledige heffing op het va
kantiegeld is niet nodig. Staatssecretaris
Vermeend heeft beloofd de uitspraak
van de Hoge Raad te volgen.
In alle drie geraadpleegde almanakken
staan tal van tips en en 'trucs'. Vooral
waar het de laatste aftrekbare posten be
treft. Zo valt er meer te halen uit de be
roepskosten wanneer deze het maximale
forfait van 2598 overtreffen, of de stu
diekosten.
Als de inspecteur per ongeluk vergeet ie
mand een formulier te sturen is er nog
geen reden om tevreden achterover te
leunen. De belastingplichtige wordt ge
acht zelf te bedenken of-ie het blauwe
biljet moet invullen. De belastingdienst
heeft soms bijvoorbeeld niet tijdig door
of men van een huur- naar een koopwo
ning verhuist.
Het is ook niet altijd zo dat met de in
houding door de werkgever alle belas
tingcenten piekfijn zijn geïnd. Door een
bijbaantje kan toch een 'verplichte aan
slag' (naheffing) mogelijk zijn. Als het
verschil tussen ingehouden en verschul
digde belasting en premies meer dan
405 bedraagt gebeurt dat. Voor wie
niks extra hoeft af te dragen en toch een
biljet krijgt: gewoon invullen, er volgt
vanzelf een aanslag 'nihil'.
RAYMOND PEIL
Het Nibud
hanteert
voorbeelden
voor stan
daardsitu
aties waar
aan mensen
hun eigen si
tuatie kun
nen afmeten
en begroten.
Alle hierge
noemde be
dragen zijn
netto en die
nen slechts
als hulp voor
het zelf op
stellen van
een begro
ting.
De trieste aanblik van
een schaars gevulde
portemonnee. Wie wei
nig geld te besteden
heeft, is vooral aange
wezen op gratis vertier.
Foto Hans van Weel
Uitkomen met je inkomen is een zaak van cen
ten tellen. Wie moeilijk kan rondkomen met zijn
geld, moet eens aan budgetteren denken. Maar
de drempel naar het zelf begroten van je uitga
ven is hoog. Je eigen gedrag spiegelen in een kas-
of huishoudboekje en de beperkingen van de ei
gen portemonnee onder ogen zien, dat durft niet
iedereen. En toch is juist dat inzicht een goede
stap naar betere tijden.
De vraag of er in Nederland armoede bestaat,
hoef je Diewertje Bogaards uit Alkmaar niet te
stellen. „Armoede is er, absoluut. En het gat tus
sen arm en rijk wordt alleen maar groter."
Bogaards is docente volwasseneneducatie. Zij
gaf eerder cursussen als creatief schrijven en
kennismaken met kunst. Maar als ervaringsdes
kundige op het gebied van rondkomen met wei
nig geld leert zij al enkele jaren mensen hoe ze
met hun geld uit kunnen komen. De cursus 'Elk
dubbeltje twee maal omdraaien' schreef Boog
aards samen met sociaal cultureel werkster José
Vlaar.
Hulpmiddelen voor de cursus komen van het
Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting
(Nibud) in Utrecht. Deze door de overheid,
banken en verzekeraars gesubsidieerde instel
ling biedt adviezen en hulpmiddelen voor parti
culieren en hun begeleiders of hulpverleners.
Dat aanbod varieert van voorbeeldbegrotingen
en brochures tot boekwerken en computerpro
gramma's over zaken als de kosten van opgroei
ende kinderen, alimentatie, woonlasten en huis-
houdfinanciën.
Wie niet rond kan komen van zijn geld heeft
soms baat bij informatie over de diensten van
gemeentelijke kredietbanken, de kansen op
huursubsidie, kwijtschelding van belastingen.
Bogaards belicht die hulpverlening ook in haar
cursus. Maar er is ook een persoonlijke invals
hoek.
„We zijn begonnen met een cursus voor oudere
alleenstaande vrouwen, een groeiende bevol
kingsgroep met veel kosten en weinig inkomen.
Onze doelgroep is nu algemener. We willen de
mensen helpen hun huishoudboekje op orde te
krijgen. Ze helpen aan inzicht over hun beste
dingspatroon, zodat ze weten waar ze hun geld
aan uitgeven. Maar we willen ze ook laten zien
datje met weinig geld toch een sociaal leven
kunt leiden. Je hoeft niet thuis te zitten kniezen.
Ik probeer bij de deelnemers dat slachtoffer-ge
voel weg te nemen en dat ze hun leven in eigen
hand kunnen nemen", zegt Bogaards.
Bij de cursus hoort het bewaren van kassabon
nen van alle uitgaven. Ook het berekenen van de
kosten van een normale dag. van tandenpoetsen
's ochtends tot lezen in bed 's avonds. De cursis
ten krijgen ook steevast de vraag voorgelegd
eens te onderzoeken wat er allemaal gratis of erg
goedkoop is. „Ga eens naar dat gratis lunchcon
cert, ga eens bladen lezen in de bibliotheek, kijk
eens in tweedehands winkels. Neem een sport-
paspoort, volg die gratis proeflessen. Er zijn ge
noeg creatieve manieren en alternatieve circuits
om ook met weinig geld een sociaal en cultureel
leven te leiden. Dat willen we ook laten zien.
Mensen hun financiële beperkingen laten inzien
is één ding. ze tegelijk iets bieden om creatief
met de problemen om te gaan is voor ons een
uitdaging."
Hulpverleners
De resultaten van de cursus lopen sterk uiteen.
Niet iedereen kan na de cursus ook meteen
'rondkomen'. Dat heeft ook te maken met de
achtergronden van waaruit mensen meedoen.
„Als wij zien dat iemand andere, grotere proble
men heeft dan zijn inkomen, verwijzen wij door
naar gespecialiseerde hulpverleners."
„Het is huilen en lachen tijdens onze bijeenkom
sten. Je krijgt veel leed te horen. Mensen die arm
zijn geworden door tegenslagen waar ze zelf
niets aan konden doen. Dat leed raakt je. Na een
cursusmiddag ben ik ook echt op. Sommige
mensen zijn echt kansloos, die komen nooit
meer uit de problemen en dat maakt me verdrie
tig en kwaad. Maar de kracht en creativiteit van
mensen die van hun financiële nood een deugd
maken, die maken de cursus ook voor mijzelf in
teressant. Van die mensen kan ik zelf nog wat le
ren. Sommige deelnemers g?-n het ook als sport
zien om 11 uit een tientje te halen."
KAREL BECKMANS
VOORBEELDBEGROTINGEN
'Bovenmodaal' stel, tweeverdieners zonder kinderen.
'Modaal' gezin met twee schoolgaande kinderen
(leeftijd 6 tot 12 en 13 tot 17 jaar),
particulier verzekerd en wonend in een eigen huis.
Alleenstaande ouder (werkloos) met kind tot zes jaar.
Bijstansinkomen inclusief vakantiegeld en kinderbijslag.
Nib
/pol
rde
ipe'
e be
heit
erki
TOTAAL UITGAVEN
3559 5212
huur/hypotheek
gas/brandstoffen
elektriciteit
water
heffingen
telefoon
verzekeringen1-1
school/studiekosten
contributies/abonnementen
vervoer
VASTE LASTEN
330
105
60
25
80
60
10
606
105
77
38
80
44
815
34
62
141
2002
1077
110
60
30
80
75
560
0
135
640
2767
kleding/schoeisel
inventaris
onderhoud huis en tuin
extra ziektekosten
hobby/uitgaan/vakantie
RESERVERINGEN
125
150
30
305
230
201
92
47
139
709
340
345
150
75
535
1445
voeding/versnaperingen
overige huishoudelijke uitgaven
HUISHOUDEN
OVERSCHOT
Alle bedragen zijn netto per maand.
Voor de posten met een is in dit voorbeeld in totaal 482 gulden per maand
beschikbaar. Naar eigen behoefte te verdelen over huishouden, telefoon, vervoer,]
lidmaatschappen, onderhoud aan huis (en tuin), hobby en vakantie.
Verzekeringen, ziektekosten (incl. tandarts), inboedel, WA en begrafenis.
Voor ouders die meer willen weten over
belastingaftrek van bijzondere opvoe-
dingskosten, extra kinderbijslag, dc kos
ten van kinderopvang en andere (onver
wachte kosten van kinderen heeft het Ni
bud drie GeldWijzers beschikbaar. De
GeldWijzer Kinderen behandelt de kos
ten voor kinderen tot en met twaalf jaar
(basisschool, bestelnummer PI7), de
GeldWijzer Scholieren (PI 8) voor kinde
ren in het voortgezet onderwijs. Ook is er
een GeldWijzer voor (ouders vanstuden
ten (P23). De boekjes zijn te bestellen bij
het Nibud (postbus 19250, 3501 DG
Utrecht). Ze kosten respectievelijk 16,
16,50 en 15,75.
ZATERDAG 7 MAART
