In Duckstad is meer blauw op straat niet nodig
'TT
VRAAG VAN DE WEEK (voor deelnemers van 13 t/m 15 jaar):
eastern
ZATERDAG 21 FEBRI
:UA
Donald Duck-hoofdredacteur Thom Roep ligt niet wakker van 'toenemend geweld' in Disneystrips
Een onthutsende kop stond
boven het bericht dat het
Amerikaanse persbu reau
Associated Press begin februari
verspreidde'Geweld in Duckstad
sinds 1952enorm toegenomen'.
Het artikel beschreef de
conclusies van de Zwitserse
professor Karl-Ludwig Kunz, die
de moeite had genomen 43
jaargangen van de Duitse versie
van het weekblad Donald Duck
na te pluizen. Even slikken voor
Disney-liefhebbers en bezorgde
ouders: hoezeer belast zelfs het
vrolijke weekblad de tere
kinderziel?
eeft zo'n man niets beters
H te doen?" is de eerste re-
actie van Thom Roep, de
hoofdredacteur van de Nederlandse Donald
Duck. Hij vermoedt dat een onderzoek naar
geweld in de Nederlandse uitgave eveneens
een toename van geweld zal aantonen,
maar meer 'blauw' in de Duckstadse straten
is wat hem betreft niet aan de orde: „De
toename hoeft niet ongezond te zijn. Wij la
ten altijd zien dat het goede het wint van
het kwade."
Strafrechthoogleraar Karl-Ludwig Kunz
had een leuke klus voor zichzelf bedacht: hij
werkte ruim twee jaar aan zijn onderzoek,
met de 43 jaargangen (1952-1995) van het
Duck- en Mouseblad in de ene en het Zwit
serse wetboek van strafrecht in de andere
hand. In de verhalen rond Donald Duck
constateerde hij een verzevenvoudiging van
het aantal strafbare feiten: van 121 in 1952
naar 804 in 1995. In de Mickey-Mousever-
halen steeg dat aantal van 61 naar 310.
Thom Roep geeft grif toe dat de Donald
Duck in de loop der jaren is veranderd. „We
zijn geen trendsetter, maar wel trendvolger.
Natuurlijk zijn we een afspiegeling van de
maatschappij, natuurlijk gaan we met de
tijd mee." Wie zich de DD's van vroeger
herinnert (en je zult degenen de kost moe
ten geven die in dozen op zolder hun oude
jaargangen bewaren), ziet ongetwijfeld nog
de logge koelkasten voor zich en platenspe
lers die een halve woonkamer in beslag na
men. Ze waren bijna een handelsmerk van
de legendarische Disney-tekenaar Carl
Barks. Thom Roep: „Tegenwoordig zie je
Kwik, Kwek en Kwak alleen nog met mecca
no spelen in een herdruk van een klassieker
van Barks, als we het oorspronkelijke ver
haal geen geweld aan willen doen. Maar an
ders spelen ze net zo lief met computers."
Spice girls
Disney is regelmatig bekritiseerd voor het
portretteren van een pure mannenwereld.
Een heldenrol was voor Katrien Duck en
Minnie Mouse zelden of nooit weggelegd,
Oma Duck sloofde zich af als ouderwetse
boerin die stelselmatig met moderne tech
nieken overhoop lag. Volgens Roep is ook
dat beeld in de loop der jaren veranderd.
„Katrien is al lang geen Doris-Day-tuthola-
type meer. Ze staat met Donald op gelijke
voet. Iemand wees ons er onlangs op dat
zelfs Oma Duck in één van haar avonturen
een verkoopleider in een supermarkt een
lesje geeft in modem management. En
Lizzy, Juultje en Babetje, de nichtjes van
Katrien en tegenhangers van Kwik, Kwek en
Kwak, spelen niet meer alleen met poppen
maar zijn een soort Spice Girls geworden.
Dat is een verandering die heel belangrijk is
voor de meisjes die ons blad lezen."
De Nederlandse Donald Duck heeft zich
in de loop der jaren voortdurend aan de
tijdgeest aangepast. Zo zegt de kleine Hia
watha, het indiaantje in de strip, sinds het
begin van de jaren 80 niet meer: 'Mij daar
geen zin in hebben', maar spreekt hij keurig
ABN. Zelfs 'patroonheilige' Carl Barks wordt
bij herdrukken van zijn klassiekers niet ont
zien: zijn negerkarikaturen uit de jaren
veertig zijn nu taboe.
De stripverhalen in de Nederlandse DD
(oplage 355.000) worden ook in ons land
geschreven en getekend. De redactie werkt
onder licentie van het Disney-concern in
Amerika, zoals dat ook in 38 andere landen
gebeurt. Het is een concern dat bij de invul
ling van de Nederlandse DD voortdurend
over de schouder van Roep en zijn redactie
meekijkt. „Big Brother is watching us", al
dus Roep, „dat is wel waar. We vallen onder
Disney-richtlijnen, zowel zakelijk als inhou
delijk. Dat is ook begrijpelijk. Bij het maken
van de Donald Duck valt dat mee, dat ver
trouwt men na 46 jaar wel, maar als we
nieuwe uitgaven op willen zetten wordt dat
wel degelijk gecontroleerd."
Spelregels
Niettemin bepaalt de Amsterdamse redac
tie de inhoud zelf. „Ik heb nog nooit meege
maakt dat we om een scenario teruggeflo
ten zijn", zegt Roep, die al enkele tientallen
jaren aan de Donald Duck werkt. „We heb
ben een redelijke vrijheid. Er zijn richtlijnen
voor de tekenaars, maar Donald mag bij
voorbeeld best een keer iets anders dragen
dan zijn matrozenpakje. Als het maar bin
nen het verhaal is en éénmalig. En we mo
gen nieuwe karakters bedenken in Duck
stad, zo lang we ons maar houden aan de
Disneyspelregels.
Het volgens Kunz zo gewelddadige Duck
stad is bedacht en ontworpen door Carl
Barks. Hij creëerde zijn eigen universum.
Hij bedacht figuren als Willie Wortel, oom
Dagobert en Guus Geluk en bevolkte de ty
pisch Amerikaanse stad verder met voorna
melijk honden en varkens. Barks kon in zijn
lange stripverhalen een dimensie toevoegen
aan de Donald-van-het-witte-doek: zijn
eend is weliswaar even opvliegend, maar
zijn beste verhalen zijn vaak een bittere sa
tire op de (Amerikaanse) consumptiemaat
schappij en prestatiedrang. Geweld, stripge-
weld, zat daarin van meet af aan ingebak
ken.
„Boeven horen erbij", vindt Roep. „Die
maken de avonturen spannend. Je kunt niet
alleen maar Heidi-verhalen maken. List en
bedrog en het klassieke stripgeweld, vecht
partijen met stofwolken en sterretjes, heb
ben altijd bestaan. En een ontwikkeling
zoals die Zwitserse professor constateert,
zie je overal. In het eerste deeltje van de Ka
meleon-boekenserie uiit de jaren zestig gin
gen de jongens alleen maar met een bootje
uit varen. Daarna werd er allerlei katten
kwaad uitgehaald."
Roep denkt dat er geen sprake is van een
voortdurend stijgende lijn in het aantal mis
drijven in de Duckstrips. „Ook dat is tijdge
bonden. In de jaren '70 was het allemaal
weer wat softer. Toen zag je een trend waar
bij geweld helemaal niet kon. Dat was een
tijd van gebroken geweertjes."
Onschuldig
Aan het eind van de jaren '90 zijn de bron
nen van het toenemende geweld in de sa
menleving een veelbesproken thema. Kunz
is in ieder geval de eerste die Duckstad on
der de loep neemt, maar alles wat uit de
Disneykoker komt, lijkt toch vrij onschuldig
- er zijn wel gewelddadiger strips voorhan
den. Roep maakt zichzelf geen verwijii
„In Nederland hebben we er de laatste j
jaren juist de nadruk op gelegd dat eei
het langst duurt. Wij gieten onze lezers i
de paplepel een moreel besef in."
De Zware Jongens mogen volgens Ki
dan heel wat actiever zijn dan vroeger,
blijven een stelletje sukkels. En Dage
waste in 1952 misschien wat minder v
wit, maar al in het zesde nummer oni
mijnde de 'rijke oom uit Amerika' de weti
van vraag en aanbod dusdanig dat de gej
le economie van het Midden-Westen op|
sloeg - een manipulatie waar recente beu
fraudes bij verbleken.
Mocht het onderzoek van Kunz ouds
niettemin doen twijfelen of de DD wel
schikt is voor hun kroost, dan is er nognj
nieuws onder de zon. Bij het verschijr
van de allereerste Donald Duck in 1952w
het stripverhaal een nieuw fenomeen en
het eerste nummer drukte de redactie de
zertjes op het hart: 'Vader en moeder zul
het zeker goed vinden dat je 'Donald Du
gaat lezen als ze weten dat overal ter wei
onderwijzers en andere paedagogen
mening zijn dat dit in elk opzicht lectuu
die men verantwoord in handen van kin
ren kan geven'. In het tweede nutni
werd bij de ouders ronduit geslijmd:
'Donald Duck' hopen wij U een handjt
mogen helpen bij het mooie, maar moei
ke werk dat op Uw schouders rust: de
voeding van Uw kinderen, die U bovenal
dierbaar zijn. Ernstig zullen wij ernaar
ven 'Donald Duck' in elk opzicht opvoe
kundig verantwoord samen te stellen.
Vraag 4: HOE HEET HET BASISVOEDSEL VAN DE TIBETANEN? Vraag 3 van vorige week luidde: In welk gebergte is het vliegtuig van Tchang neergestort? Vraag 2: Noem 3 ontdekkingsreizigers die in Tibet
zijn geweest toen het nog verboden gebied was voor mensen uit het Westen? De vraag van de eerste week was: In welke steden en dorpen komen Kuifje en kapitein Haddock in het verhaal 'Kuifje in Tibet'? Stuur de antwoor
den op de vier vragen naar: Rijksmuseum voor Volkenkunde, ter attentie van de afdeling PR, postbus 212,23 00 AE Leiden o.v.v 'Prijsvraag Kuifje'. Het museum verloot onder de inzenders een artikel uit de Kuifje-winkel.
De tentoonstelling 'naar Tibet met Kuifje' is nog t/m 2 augustus in het Rijksmuseum voor Volkenkunde te zien. Het museum is gevestigd aan de Steenstraat 1, Leiden, telefoon 071-516 88 00. De openingstij
den van het museum zijn: dinsdag tot en met vrijdag en zondag 10.00-17.00 uur. Zaterdag en feestdagen 12.00-17.00 uur. Toegangsprijzen: Volwassenen 10 gulden. Jeugd van 4-18/CJP/65+ 7,50 gulden.
Groepen (min. 10 personen) 7,50 gulden. Museumjaarkaart toeslag 3 gulden. Kosten van de activiteiten zijn inbegrepen in de museumentree, tenzij anders vermeld.
Hij laten zeggen: alles klaar.
Ik drager, sahib.
Je vraagt je zeker af wat er aan de hand
is?Welomdat jij met alle geweld wilt
vertrekken, heb ik van Thar key gedaan
gekregen wat hij jou laatst weigerde: hij
gaat mee naarboven.
Wat?Jij bent die vent die me
op elke straathoek omver loopt!
Wat kom je hier doen, duizend
bommen!?
Nou, dat belooft wat!
Goed, zeg tegen Thar key dat
we eraan komen.
Sherpa Thar key 'mij
sturen, sahib.
Kapitein, u bent
de bovenste
Hoe dan ook, Thar key heeft de
hele expeditie verzorgduit
rustingen, mondvoorraadgereed
schap, dragers... Maar, tien
duizend bommen en granaten!
dat moet mij weer overkomen dat
ik iemand tref die constant tegen
me opbotst!Nou ja,
we zien wel!
Rustig, rustig!Hij brengt ons
alleen naar het wrak van het
vliegtuig, met verder!Maar daar
zul j/j eindelijk beseffen dat er
geen sprankje hoop is dat we nog
overlevenden vinden.
Als ik bedenk dat ik hier voor
gek loop op de wegen van
Nepal, terwijl ik rustig op
Molensloot had kunnen zitten j
nippen van een goed glas
whisky on the rocks!
verdorie! Ik
fles of wat n
ij reizen om te leren J
leren J> U om te reizen.
