Denksport
w
ft
m
ilDGE
mil
TERDAG 21 FEBRUAR11998
Ad Oskam PUZZEL
het Yvedstrijdbridgen is het niet alleen
mgrijk om een spel goed uit te bieden,
is vaak nog van groter belang om het
den van de tegenpartij sterk te belem-
oü!t ,en ^at 'evert heel vaak veel punten op.
hebben preëmptieve openingen tot doel
de tegenpartij moeilijk te maken en ze
eder geval biedruimte af te nemen. Dat
(kt vaak goed, maar een enkele keer
pt het de tegenpartij eerder dan dat het
emmerend werkt,
grote betekenis bij het preëmptieve
den en bij de verdediging daartegen is
plaats, waar de opening plaats vindt (als
enaar of in de 2-de of 3-de hand) en de
>k ir, derlinge kwetsbaarheid. Vaak zijn punten
bezi I minder belangrijk dan de kaartverde-
Het eerste spel is daar zo'n voorbeeld
lexifc j.
idse t is een van mooie spellen uit het Open
"haa mpioenschap van Warmenhuizen. Oost
Jdeze kaart met een SA-verdeling en 16
on/j nten: sch A V 6 3; ha V 6 4; ru A B 3; kl H 5
1 was de gever en allen waren kwets-
Na tweemaal passen opende Noord
een zwakke 2 ha (zeskaart); Oost? In ie-
geval kan Oost het normale bod van 1
niet meer bieden. Oost moet nu kiezen
ssen 2 SA (eigenlijk 17-20 punten) en
ublet, waarvoor de goede verdeling ont-
eekt. Aan een van de tafels doubleerde
een optional doublet met een duide-
strafintentie, die West inliet,
iwas het spel:
9842
94 4> A V 63
r B 8 3 1 V 6 4
10 6 5 w A B 3
V 10 9 7 6 Z H 5 3
B875
f 95
ndi
tan, contract van 2 ha kon met geen moge-
le"j iieid down. Dat was meteen de nul voor
"'4 Maar iets anders bieden dan pas na 2
levert altijd een slechte score op voor
want zowel 2 SA als 3 kl gaan kwets-
ar tenminste twee down. Vooral het ont-
eken van middenkaarten in alle kleuren
aakt het bieden door Oost na 2 ha erg
eculatief ondanks de 16 punten. Zo'n
eëmptief bod maakt het bieden in ieder
ral onzeker.
ik in het volgende spel had de vierde
ind het moeilijk: Zuid had daar: sch 9; ha
4 3; ru V 6 2; kl H V 10 6 5.
ier was West de gever en niemand was
fetsbaar. West legde bij het bieden
eteen hoog in met 4 sch. Zowel Noord als
Dst pasten vlot. Nu moest Zuid. Is dit in
n parenwedstrijd nog een bod waard? Ge-
iddeld zal Noord nog 7-9 punten hebben
daarmee zou West down gespeeld kun-
in worden of zouden NZ misschien zelfs
in hoger contract kunnen maken, afhan-
ilijk van de kaart van Noord. In de praktijk
wbleerde Zuid, in principe een inforina-
edoublet, maar Noord mag natuurlijk ook
assen. Dat was precies wat Noord deed
et dit gevolg:
75
H8752
t AV43
V62
H V 10 6 5
't gedoubleerde contract, werd zonder
roblemen gemaakt voor 590 punten. Als
oord toch gaat bieden, bijvoorbeeld 5 ha,
rat dat NZ nog meer kosten, want na de
rtkomst met schoppen zal West klaveren
i spelen en zullen OW in totaal zes slagen
a* eten te verzamelen. Oost zal zeker dou-
9* eren en dan kost dat NZ 800 punten. Het
wblet op 4 sch bleek toch te wild, omdat
uid geen drie directe slagen had en Noord
m aarschijnlijk niet veel anders kon doen
inpassen.
lok in het derde spel had West direct hoog
iboden met 3 ha. Ditmaal waren OW al
en kwetsbaar. Na tweemaal pas had Zuid
idoubleerd, een informatiedoublet. Noord
sd deze kaarten: sch B 10 8 7 4; ha B 8 4;
kl A 9 4 3.
lat moet Noord bieden? Zuid is kort in
t! irten en heeft zeker een vierkaart schop-
en. Als NZ schoppenhonneurs missen,
in zullen die bij Oost op snit zitten. Daar
in jumpte Noord direct naar de manche
iet 4 sch, ondanks het feit, dat hij maar 6
unten had. Dat bod gaf Zuid aanleiding
m zonder verder vragen het slem 6 sch uit
f bieden. Dat deze taxatie juist was bleek
y jat het hele spel:
llein slem in schoppen werd zonder moeite
Smaakt. NZ hadden maar 23 punten sa-
ien en zonder bieden van West was het
km heel moeilijk te bereiken geweest. Hier
ad de preëmptieve opening de tegenpartij
"Heen maar geholpen. Maar Oost heeft het
ok niet goed gedaan! Oost kan zien, dat
2 zeker 4 sch kunnen maken. West geeft
wen slagen aan en Oost heeft er zelf een of
j toee. Oost had na pas van Noord zelf 4 ha
loeten bieden. Dat was waarschijnlijk ge-
>oeg barrière om het bieden van klein slem
Tverhinderen.
orgvuldig preëmptief bieden is altijd goed
Nummer8
Horizontaal
1. Autotype; 8. herkauwer; 9. groente; 10. ik
(Lat.); 12. houten schoeisel; 13. onwillekeu
rige spiersamentrekking; 15. strafwerktuig;
16. onheilsgodin; 18. dierenverhaal; 20.
muziekwerk; 21. bleek; 22. meisjesnaam;
24. vreemde munt; 26. bijwoord; 28. ver
voermiddel; 30. evenredig deel; 33. deel van
de bijbel; 34. Griekse zeegod; 35. ochtend-
hulde; 36. voorzetsel; 37. aardig; 39. steun;
40. bijwoord; 42. bedorven; 45. god van de
liefde; 48. adrem; 49. muziekteken; 51. ho
ger personeel; 53. voorzetsel; 54. pus; 55.
achteruit; 56. hoofddeksel; 57. bloem; 58.
kostuum; 60. grafvaas; 61. volkenkunde.
Verticaal:
1. Barak; 2. honingbij; 3. rund; 4. regenjas;
5. Leger des Heils (Eng. afk.); 6. bladader; 7.
effen; 8. tint; IJ. Spaans kaartspel; 12.
hoofd; 14. schrijfgerei; 15. kunststroming;
16. overal; 17. gast; 19. kwaadspreker; 23.
kleur; 25. deel van een auto; 27. watering;
28. moment; 29. Noorse godheid; 31. wilde
haver; 32. kloosteroverste; 33. lofdicht; 38.
roofdier; 39. onbeweeglijk; 41. mal; 43. al
om; 44. aaneenschakeling; 46. knaagdier;
47. reeks; 49. kubieke meter; 50. waterdoor-
latend; 52. kalmte; 54. foedraal; 58. nacht
spiegel; 59. boksterm.
Welke twee woorden worden gevormd in
door de letters in de volgende vakjes:
28 32 21 45 57 26 31 6 56 36
10 44 7 52 en
46 24 20 59 5 35 50 11 34
Oplossing nummer7
De twee woorden van de opgave van vorige
week waren:
POETSMIDDEL en SCHOONMAAKPLOEG.
Winnaars
De winnaars van een luxe dominospel zijn:
H.M. Brugman, Zuidhof 6, Rijpwetering
(kruiswoord).
Andrien Muijsers, Endegeesterstraatweg
13, Oegstgeest (cryptogram).
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, per briefkaart, dienen ui
terlijk woensdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54,2300 AB Leiden.
Cryptogram nummer 8
Horizontaal
4. Lievelingsvertrekken van rijkelui? (11); 7. Plaats waar
het vuurgevecht begint (11); 10. Zo is de bron niet ge
heim (9); 11. Men heeft weinig aan die zijtak (3); 12. Als
een beker met krullen (7); 13. Bereidt men hier zandge-
bakjes in? (7); 15. Hachelijke haal (4); 16. Opa is enorm
als opvoeder (10); 17. Die voordracht scheelt (6); 17.
Bloem in het haar? (9); 21. Uit de lucht schieten met
slopen (9).
Verticaal:
1. Jonge visjes in groepsverband? (11); 2. Achten (17); 3.
Pesterige voorhoede? (11); 5. Onder invloed van ver
warming (6); 6. Geweldige zin om bloed te vergieten
(9); 8. Een deel van een boom doven (8); 9. Doen vallen
bij het voetballen (7); 14. Schiet hij een plaatje van
adel? (9); 18. Hier tellen de jaren dubbel (6); 19. Hij gaat
er vandoor in een auto (5).
Oplossing
nummer7
Horizontaal
3. Boeman; 6. helderziende; 9.
rekkelijk; 10. paraaf; 12. boa; 13.
oplichting; 15. steekrib; 16. me
tier; 17. ongeregeldheden; 18.
bewijsvoering; 20. neonbuis.
Verticaal:
1. Boter kaas en eieren; 2. in
trek; 4. modelboerderijen; 5. ge
dachte; 7. draaiwinden; 8. ver
beten; 11. figuren; 14. libre; 16.
middels; 19. vuur.
DAMMEN
De halve finale NK laat ik nog
een week rusten omdat van
daag de slotronde wordt ge
speeld. Met de eindstand in de
hand kunnen we dan vooral de
partijen van de finalisten be
lichten. Tot die tijd mag u zich
vermaken met een zestal leuke
eindspellen (ziediagrammen).
Eerst echter de oplossingen van
de opgaven uit de rubriek van
vorige week. Het probleem van
Etienne Boissinot kende de vol
gende cijferstand: wit 26, 28, 32,
33, 35, 36, 38, 43, 44; zwart 10,
12, 16 t/m 20, 23 en 34. Wit wint
heel verrassend na 1. 33-29 34-
40 2. 28-22 17x37 3. 38-33 40x38
4. 33x31 23x34 5. 35-30 34x25 6.
26-21 16x27 7. 31x4 met winst.
De tweede opgave werd weer
gegeven door deze cijferstand:
witte dammen op 6, 38, 39;
zwart 45 en dam op 40. Een ty
pisch 'Blankenaartje': 1. 38-49
40-35 2. 39-34 35-2 3. 6-50 2-35
4. 34-43 35-2 5. 49-35 2-16 6. 43-
49!! Een prachtige zet: 16-7 7.
35-40 45x34 8. 50-39 34x43 9.
49x2. De nevenvarianten laat ik
voor uw rekening. Geïnspireerd
door deze opgave kunt u zich
nu met bijgaande serie bezig
houden. Voor alle standen
geldt: wit speelt en wint. De op
gaven hebben een gemiddelde
9
9
9
m
O
9
S
9
lil
III
111
9
11
III
III
III
I'll
j 1
1 1
1
i
9
1
Diagram 4
moeilijkheidsgraad en zijn dus
goed oplosbaar. Ter controle
'zijn de cijferstanden vermeld.
Diagram 1: wit 50, dammen op
7 en 23; zwart 45 en dam op 6.
Diagram 5
Diagram 2: wit 25, 46, dam op
4; zwart 7 en dam op 5.
Diagram 3: wit 6, dam op 16;
zwart 1, 8 en 37.
Diagram 4: witte dammer) op 1
Diagram 6
35, 40; zwart 33 en dai
Diagram 5: wil 13. 16
6 en 27.
Diagram 6: wil 20, 3i
36; zwart 10 en 42.
SCHAKEN
Paul Bierenbroodspot
Enige tijd geleden mishandelde
ik een studie van de eindspel
componist Alexis Troitski. Hoog
tijd dus om meer aandacht te
besteden aan deze grote mees
ter van de eindspelstudie. De
Rus leefde van 1866 tot 1942 en
heeft een groot gedeelte van
zijn leven besteed aan het com
poneren van eindspelen. De
Rus was bosbeheerder en men
kan zich voorstellen dat in de
koude winternachten het
schaakspel een dankbare aflei
ding vormde. Bij gebrek aan een
opponent lag het componeren
voor de hand.
Troitski heeft vele studies ge
maakt waar twee stukken ster
ker zijn dan een dame. Paard-
vorken spelen dan vaak een
hoofdrol. (Zie diagram 1)
De zwarte koning staat al op
een ongelukkig veld. Nu moet
de dame nog naar een slechter
veld geforceerd worden.
1.c7!
Er dreigt nu Ld7+ en c8D.
l...Da7+
l...Kh4 2.Ld7 Da7+ 3.Kg2 Dxc7
komt op verwisseling van zetten
neer.
2.Kg2! Dxc7 3.Ld7+ Kh4
Na 3...Dxd7 volgt de paardvork
4.Pe5+.
4.Pel
Dreigt mat met 5.Pf3 en dekt
veld c2.
4...Dxc7 5.Pf3+ Kg4 6.Pe5+
111
llil
111
ill!
A
In 11
i
ill!
i
111
A
■in
III!
A
Hit!
ill,
111
i
a
llni
111!
i
If
|P!
!A
En wit wint de dame.
In het tweede diagram zien we
een inmiddels bekende materi
aalverhouding. Wederom staat
het witte paard klaar voor een
paardvork en houdt tegelijker
tijd de zwarte dame van schaak
geven af.
1.Le3! Dg3
De enige zet, want op l...Dxe3
volgt 2.Pd5+ en andere dame-
zetten falen op 2.dxe5 mat. De
dame blijkt niet gelukkig te
staan op g3
2.Pd5+ Kc6
Op 2...Ka7 volgt weer 3.dxe5+.
3.Pe7+ Kb6
3...Kd6 4.Pf5+ kost direkt de da
me.
4.dxe5+ Dxe3 5.Pd5+
En wint.
Ook minorpromoties hadden
Troitski's speciale aandacht. Zo
deed de Rus onderzoek of drie
paarden kunnen winnen van
een enkel paard (dit blijkt het
geval te zijn). In een eindspel
studie mogen de drie paarden
echter nog niet bij het begin op
het bord staan, omdat die er bij
het begin van de partij ook niet
staan. Dus moet er een inlei
ding komen om een derde
paard te laten verschijnen. Ook
heeft hij zich beziggehouden
met stellingen van vier paarden
tegen een dame. In de derde
diagramstelling spelen andere
minorpormoties een rol.
De zwarte koning staat in een
matnet. De pion op b2 lijkt ech
ter een belangrijke troef.
l.Pc7+ Txc7 2.dxc7 blT+
Een mysterieuze minorpromo
tie. Voor de hand ligt 2...Dbl+
maar dan wint 3.Kh2 De4 4.c8D
Lb7 5.De6+.
3.Kh2 Tb7
De pointe. Nu is 4.c8D? pat.
4.c8T
Wit antwoord ook met een mi
norpromotie. Overigens komen
minorpromoties tot toren in de
praktijk bijzonder weinig voor.
In 'Pawn Promotion to Bishop
or Rook in the Endgame Study'
van Harold van der Heijden is
de auteur nagegaan hoe vaak.
In 1996 stond de teller pas op
20. De minorpromotie tot loper
is nog zeldzamer. Van der Heij
den vond maar zeven gevallen.
4...Tb4 5.Txa8 Txa4 6.Tb8
En mat volgt. Ook 6.Lc8+ wint.
FILATELIE
Frankrijk wil ook postaal weten dat daar de
komende zomer (van 10 juni tot 12 juli) het
WK-voetbal wordt gehouden. Nadat er in
de loop van het afgelopen jaar en in januari
al in totaal tien zegels verschenen, die ook
nog eens met zijn tienen in een velletje ge
vat werden uitgegeven (26 januari), komt 2
maart als klap op de vuurpijl een ronde ze
gel van 3,00 franc uit met daarin een voet
bal, die wordt omringd door veelkleurige
blokjes, vlaggen voorstellend.
Uiteraard worden in de komende maanden
in tal van landen zegels gewijd aan het WK-
voetbal. Nederland komt 19 mei met een
voetbalzegel, samen met een zegel ter gele
genheid van het 100-jarig bestaan van de
Koninklijke Nederlandse Hockeybond.
Duitsland bracht 5 februari in de serie Für
die Sport al een zegel uit en Gibraltar pre
senteerde 23 januari vier voetbalzegels.
Gibraltar zet op één van deze zegels Neder
land zelfs in het zonnetje. Op een 38 p-ze-
gel wordt een spelmoment verbeeld uit de
wedstrijd Schotland-Holland tijdens het WK
in 1978. De andere zegels tonen momenten
uit de wedstrijden Wales-Brazilië, 1958
(5 p), Noord-Ierland-Frankrijk, 1958 (26 p)
en Engeland-West-Duitsland, 1966
(1,20 pond).
De zegels zitten ook nog eens in een velletje
met als titel A tribute to the world cup. Op
de velrand een spelers van de winnende
landenteams: Uruguay, 1930; Italië, 1934;
Italië, 1938; Uruguay, 1950; West-Duitsland,
1954; Brazilië, 1958; Brazilië, 1962; Enge
land, 1966; Brazilië, 1970; West-Duitsland,
1974; Argentinië, 1978; Italië, 1982; Argenti
nië, 1986; West-Duitsland, 1990 en Brazilië,
1994.
Groet-, love-, wens- en Valentijnzegels ra
ken steeds meer in zwang. Elk jaar zijn er
wel enkele postadministraties die de verlei
ding niet kunnen weerstaan. Dit jaar is het
onder andere Noorwegen. Op 9 februari
verscheen een velletje met daarin drie zelf
klevende 3,80 kr.-zegels. Op de drie identie
ke zegels staan rozen afgebeeld met rechts-
bovenin Cupido. De zegels zitten in hartjes.
Verder in het velletje vier hartvormige stic
kers met tekstjes. Oplage: 1,5 miljoen velle
tjes.
Oostenrijk heeft op 23 januari het nieuwe
jaar ingezet met drie aanvullende zegels op
twee reeksen. De reeks Sagen en legenden
uit Oostenrijk werd uitgebreid met een 9
schilling-zegel gewijd aan de legende Der
liebe Augustin en een 13 s.-zegel aan De
rattenvanger van Korneuburg.
De derde zegel betreft een uitbreiding van
de serie Naturschönheiten. Op een 7 s.-ze-
gel (oplage 5 miljoen) het nationale park
Kalkaplen/Boven-Oostenrijk. Hiermee be
staat deze reeks, waarmee op 29 juni 1984
een begin werd gemaakt, uit negentien ze
gels.
Zegels gewijd aan de Olympische Winter
spelen hebben zich de laatste weken weer
overal ter wereld aangediend. Oostenrijk
kwam 6 februari met een 14 s.-zegel (oplage
2,1 miljoen) waarop twee schaatsende pop
petjes.
Eveneens verscheen 6 februari de tweede
zegel in de reeks Jagd und Umwelt: 9s.,
baltsende korhoenders; oplage 2,8 miljoen
stuks. De eerste zegel (7 s., het voeren van
wild in de winter) in deze reeks verscheen
vorig jaar 25 april.
Slowakije: 15 oktober, kunstwerken uit de
nationale galerieën, 9, 10 en 12 sk.; 24 okto
ber, 90 herdenking van het bloedbad in
Cernova, 4 sk., leidende vrouw en kerk
(295); 3 november, Ondrej Nepela, kunstrij
der op de schaats, 5 sk.; 3 november, kerst,
3 sk., de Heilige familie (297); 1 december,
4 sk., de opstanding van Christus.
Telefoonkaarten. PTT Telecom heeft 9 fe
bruari een nieuwe serie telefoonkaarten uit
gegeven met als titel Natuur milieu. Drie
stuks en de ontwerpers hebben er een drie
luik van gemaakt. Aan de ene kant van de
kaart wordt steeds een dier bekeken door
mensen (o.a door een kijker), terwijl aan de
andere kant de kijkers staan afgebeeld in de
natuurlijke omgeving van het desbetreffen
de dier. De serie bestaat uit kaarten van vijf,
tien en vijfentwintig gulden en heeft een
oplage van 5000 stuks. De kaarten van tien
(oplage 930.000 stuks) en vijfentwintig gul
den (oplage 200.000 stuks) zijn los verkrijg
baar.
