(jy Tragedie in schaduw triomf Shimizu Tonny de Jong moet heel snel weer uitfladderen Eric Heiden vindt het heerlijk anoniem te zijn 999 Olympische Winterspelen De starter DINSDAG 10 FEBRUARI 1998 Reiter leider, Kjus favoriet hakuba Met een vertraging van twee dagen is dan toch eindelijk hét alpineskiën bij de Olympische Winterspelen van start ge gaan. Onder zeer zware omstandigheden werkten de mannen in Hakuba twee manches van de combinatieslalom af. Uit de lote rij kwam de Oostenrijker Mario Reiter als eerste winnaar naar vqren. De Noor Lasse Kjus, de nummer twee van het tussenklas- sement, begint donderdag echter als de gouden favoriet aan de combinatie-afdaling. l5.fl Tweede medaille voor Lazoetina hakuba» Larissa Lazoetina heeft vanmorgen in het besneeuwde Hakuba haar tweede medaille bij de Olympische Winterspelen veroverd. De 32-jarige skiloopster won goud op de vijf kilometer klassieke stijl, ook wel de langlaufsprint genoemd. Eerder be machtigde de Russische oudgediende zilver op de 15 kilometer klassieke stijl. Lazoetina, drievoudige wereldkampioene in 1995,' kwam in de gestaag neervallende sneeuw tot een tijd van 17.39,9. Ze was daarmee bijna vijf seconden sneller dan Katerina Neumannova. Het brons was voor Bente Martinsen uit Noorwe gen. De Russische Olga Danilova, winnares van de 15 kilometer, moest genoegen nemen met de vijfde plaats, nog achter haar landgenote Gavrilioek. Erben Wennemars op weg naar medaille getorpedeerd door valzieke Noor „Er wordt veel ophef gemaakt over het optreden van starter Strzykalski. Hij zou zijn functie niet goed uitoefenen. Ik vind dat niet helemaal terecht. Hij deed het helemaal niet zo slecht. De sporter reageert altijd in zijn eigen straatje. Dus als in dit geval de starter niet goed zou functioneren, ligt het nooit aan de schaatser. Dat is wel be grijpelijk, maar niet goed te pra ten. De waarheid is het namelijk niet. Er is mij wel iets bijzonders op gevallen. Strzykalski zegt dat hij enkele dagen voor het toernooi heeft aangeboden proefstarts te maken. Volgens hem heeft zich j bijna niemand gemeld. Dat is een grote fout van de trainers. Als schaatser moet je zeker op de sprintnummers wennen aan de manier van starten. Je moet zeker vier keer een proefstart maken. Dan weet je hoe een starter zijn werk doet. Dat is kennelijk niet gebeurd, onbe- grijpelijk. De starter heeft in mijn ogen iwel één grote fout gemaakt. Hij had de schaatsers nooit weg mogen schieten op het moment 0dat journalisten met hun came- ra's flitsten. Op dat moment A weet hij wel dat de start niet goed verloopt. Dan moetje als starter de procedure afbreken en opnieuw beginnen. Nu liet ihij de start wel doorgaan en Malde hij de Schaatsers weer terug. Een schaatser zet in de 4 eerste vijf meters vol aan en om dat voor een tweede keer te moeten, is heel moeilijk. Niet alleen de fysieke kracht, maar ook het concentratievermogen wordt aangetast. Daarom ging het ook mis met Jan Bos. Een starter moet erop toezien dat de twee schaatsers tegelij kertijd naar beneden gaan, dus zeg maar de starthouding aan nemen. Dat gebeurt niet altijd. De ene gaat snel, de andere langzaam naar beneden. Dan is degene die als eerste naar bene den gaat, in het nadeel. Die schaatsers veroorzaken vaak een valse start. Tussen het 'klaar' van de scheidsrechter en het schot moet ongeveer een seconde zitten. Dat was bij Strzykalski het geval. De start van Bos was vals, maar hij had er eerder nadeel dan voordeel van. Hij maakte al een achterwaartse beweging, waar door je tijd verliest om weer de voorwaartse beweging te ma ken. Ik vind het absoluut niet bewegen bij de start overigens erg overdreven. Als ik bijvoor beeld mijn vingertoppen be weeg, heb ik daar absoluut geen voordeel bij. De starter interpre teert het echter als een bewe ging en dus is het een valse start. Voor de dweil waren er veel problemen. Maar dat is niet de schuld van de starter, maar van de rijders. Die jongens starten gewoon niet goed. Na de dweil waren er wel goede starïers. De toppers starten duidelijk beter. Casey Fitzrandolph was in mijn ogen goed weg. Net als Shimizu is hij een voortreffelijke starter. Het starten gaat met het blote oog. Het kan niet anders. In 1973 heeft de ISU het op een WK ooit geprobeerd met een electrisch oog over de startlijn. Er rinkelde een belletje als ie mand te vroeg weg was. De schaatsers hadden er uiteinde lijk voordeel van. Het belletje rinkelde pas op het moment dat de voet over de lijn ging, terwijl het bovenlichaam die lijn al voorbij was. Dat is een eenmalig experiment geweest. LEENPFROMMER Jaren leefde hij er naartoe, Hiroyasu Shimizu. De ontlading na de winst was bij de anders zo ingetogen Japanner groot. De Noor Grunde Njos heeft de vervelende gewoonte al tijd te vallen tijdens belangrijke wedstrijden. Normaal ge sproken stoort niemand zich daar aan, maar vanochtend trok hij Erben Wennemars mee in zijn ondergang. De Nederlander smakte keihard tegen de boarding, waarbij zijn linkerschouder Uit de kom schoot. Wennemars, die zijn hele sport- en sociale leven had afgestemd op de achttiende Winterspelen, is in ieder geval uitgeschakeld voor de 1500 meter van donderdag en waarschijnlijk ook voor de 1000 meter die voor zondag op het programma staat. Nagano renze lolkemain 35,96. Vanochtend opende gpd-verslaggever hij de eerste honderd meter in 10 seconden en kwam daarna De 22-jarige Dalfsenaar was de bochten goed door. Tot Njos dicht bij een medaille in Naga- dwars ging liggen. Wemiemars no, nadat hij op de eerste 500 trachtte hem nog te ontwijken, meter als vijfde was geëindigd hetgeen in eerste instantie luk te, maar toen hij op een blokje trapte, was de buiteling toch een feit. Wennemars viel toen in topsnelheid neer, sprinters ha len ongeveer een gemiddelde van vijftig kilometer per uur, kwakte tégen de boarding en schreeüwde het uit van de pijn. De Sallander, die in Nagano wordt gesteund door vijf echte vrienden en zijn ouders, werd onmiddellijk omringd door offi cials, trainers en artsen. Op de brancard bleef hij roerloos lig gen, maar eenmaal in de cata comben van de M-Wave, over stemde zijn pijnscheuten ieder gesprek. Ploegarts Valentijn Rutgers hield hem in de behan delkamer en wimpelde de sug gestie af de sprinter af te voeren naar het plaatselijke ziekenhuis. Rutgers probeerde met een ver dovende injectie de schouder weer in de kom te krijgen. Wen nemars werd wel per ambulan ce het stadion uitgereden. Dat gebeurde onder chaotische om standigheden. De in Japan woonachtige begeleider van de Nederlandse ploeg, Kjeld Duits, sloeg vier fotografen neer om ruim baan te maken. Wennemars was met de twee kroegen in zijn woonplaats Dalfsen, De Pub en het Oude Station, overeengekomen het olympische schaatsjaar geen bier te drinken. Alle fooien zou den worden gebruikt voor een groot feest na Nagano. Maar Wennemars zal bij thuiskomst geen reden hebben feest te vie ren. Een ander emotioneel mo ment was vanzelfsprekend de gouden medaille voor Hiroyasu Shimizu. Exact zeven jaar gele den overleed namelijk zijn va der op 56-jarige leeftijd, door de sprinter omschreven als zijn beste vriend, aan maagkanker. Het was na zijn imponerende 35,59 (een olympisch record) voor het eerst dat hij zijn tranen de vrije loop liet. ,,Dit was de enige prijs die ik dit seizoen wil de winnen", zei de Japanner die voor zijn land de eerste gouden plak van de achttiende Winter spelen veroverde. De overige drie Nederlanders kwamen niet in de buurt van het erepodium. Jan Bos herstel de zich een beetje ten opzichte van zijn beroerde eerste dag, maar zijn 36,11 was niet genoeg voor een eervolle vermelding. Hij was na twee dagen sprinten terug te vinden op de 12e stek. Jakko Jan Leeuwangh kwam tot 36,54 (21e) en Ids Postma fi nishte in 37,81. De Fries had overigens nog mazzel dat hij de meet vond, want toen de laatste bocht opdoemde, dreigde hij rechtdoor te schaatsen. Pas op het laatste moment ging hij linksaf. Niet dat dat wat uit maakte, hij bleef gewoon laatste in het klassement. Superman van Lake Placid beetje grijs en heeft last van z 'n knieën nagano renze lolkema gpd-verslaggever Toen Tonny de Jong vorig jaar onverwacht de Europese all- roundtitel binnenhaalde, werd ze vergeleken met een vlinder tje dat al fladderend de vijand verbaasde. Maar sinds de 23- jarige Friezin haar kennis over de klapschaats moet delen met de rest van de wereld, heeft ze veel weg van een rups. Winnen doet De Jong eigenlijk niet meer. Het wordt tijd dat die rups zich weer ontpopt tot het vlindertje van dat tweede weekeinde van '97. De enige hoofdprijs die De Jong dit seizoen veroverde was de nationale titel op de drie ki lometer. Dat was vlak voor kerst op de overdekte baan van Heerenveen bij de Nederland se afstandskampioenschap pen. Morgen beginnen voor De Jong, maar ook voor Annama- rie Thomas en Carla Zijlstra, de echte Spelen. Met de drie kilo meter als openingsnummer. Op Thialf liet ze Zijlstra en Thomas nog achter zich. Of dat in de M-Wave van Nagano op nieuw gaat gebeuren, lijkt on mogelijk. Nederland zal waar schijnlijk niet eens een medail le halen, daarvoor is de vorm van Gunda Niemann, Claudia Pechstein, Emese Hunyady, Svetlana Bazhanova en haar vriendin Anni Friesinger te groots. De Jongs laatste op zienbarende prestatie dateert van begin januari van dit jaar- toen ze tijdens het EK in Hel sinki plots derde werd op de 5000 meter. Ze verspeelde haar Europese titel overigens dat weekeinde wel, aan Pechstein. De Jong werd in het eindklas sement zevende. De Jong zorgde in de aan loop naar de achttiende Win terspelen nog voor een klein Hij is klein, begint al grijs te worden en staat eenzaam naar de schaatsers op de Olympische ui: ijsbaan in Nagano te kijken. Ja- panners, Canadezen, Amerika- nen, Noren en Nederlanders lo- pen hem voorbij. In 1998 wordt i de 39-jarige Eric Heiden, met vijf gouden medailles de held van de olympische Winterspe- len van 1980, nauwelijks meer herkend. Hij is er gelukkig mee, de schaatscommentator van Ted Turners tv-station TNT. ,,Ik vind het heerlijk om anoniem te pijn." i Sinds augustus 1997 is de dok- i terszoon uit Californië in de voetsporen van zijn vader getre- den. Heiden mag zich 'assistent professor' orthopedagogie noe- men. Geen knie- of enkelge- wricht kent geheimen voor hem. Hij werkt aan de universi teitvan Californië. Hij behan delt ondermeer de NBA-basket- ballers van The Kings. „Of zij weten wie ik ben? Nee. Als mijn gouden medailles ter sprake ko men zeggen ze: 'You are kid ding'." Ze wéten niet dat hij degene was die in het midden van de jaren zeventig het ingeslapen schaatswereldje wakker schud de. Met zijn trainster Diane Holum ontwikkelde de Ameri kaan trainingsmethoden die verbijstering en verwondering wekten. Tussen 1977 en 1980 voerde Eric Heiden een schrik bewind uit op de ijsbanen. Drie keer wereldkampioen allround, vier keer wereldkampioen sprint en vijf gouden plakken van Lake Placid. Daarna was de motivatie bij de 21-jarige Heiden weg. Terug denkend aan het wereldkam pioenschap allround van 1980, glimlacht hij. „Het was in Heerenveen. Ik reed de 5000 meter en dacht alleen maar aan i waar ik die avond zou gaan di eren. Ik had daar niets te zoe Eric Heiden, de superman die vijf gouden medailles won in Lake Placid, wordt nauwelijks nog herkend. En hij vindt het ook wel best zo. foto cpd catrinus van der veen ken. Hilbertwerd kampioen." Heiden stopte met schaatsen en stortte zich op het wielrennen. „Als de Olympische Winterspe len er niet waren geweest, was ik in 1978 met schaatsen ge stopt. De Spelen war en mijn enige doel. De fietstrainingen vond ik geweldig. Ik wilde al wedstrijden rijden, maar ik was bang dat ik zou vallen." In 1985 werd Heiden Amerikaans kam pioen bij de wielerprofs. Heiden richtte in 1981 de be roemde Seven-Eleven profploeg op, een team dat met toppers als Andy Hampsten en Steve Bauer aan de Tour de France meedeed. Heiden stond zeifin 1986 aan de start van 'la grande Bouclé'. „De Tour de France is het zwaarste dat ik ooit in mijn leven gedaan heb. Dat is pas af zien. Je reed eigenlijk elke dag een 'tien kilometer'. Parijs heb ik niet gehaald. Ik viel uit in de achttiende etappe naai' de Alpe d'Huez, omdat ik was gevallen." In 1991 keerde hij als assistent ploegleider en (later) arts van de Motorola-ploeg terug in de Tour. „Een geweldige tijd. Met de auto tegen de bergen op scheuren en luisteren naar har de muziek. Op een dag kwam Greg Lemond naast me fietsen. Hij ging een beetje hangen aan mijn auto en met een gangetje van 35 kilometer per uur raak ten we aan de praat. Ik lette niet op en botste achterop de auto die voor me reed. Mijn wagen kon de beklimming naar Luz Ardiden niet meer aan. De vol gende dag stond er een splinter nieuwe voor me klaar. Dat is de Tour." Nu heeft hij geen tijd meer voor die fratsen. Vrije tijd is schaars voor dr. Heiden. Wel zei hij 'ja' toen TNT hem vroeg als tv-commentaar in Nagano op te treden. „Het zal moeilijk zijn om kijkers te trekken, want CBS heeft de eerste uitzend rechten. Wij zenden pas uit als de soaps afgelopen zijn." Hij heeft zich er bij neergelegd dat schaatsen in de USA een ontwikkelingssport is ook al leek dat in zijn geboorteplaats Wis consin anders. Zijn zus Beth schopte het in 1979 tot wereld kampioene allround. „Wij wa ren al enthousiast over het schaatsen toen wij zes en zeven jaar waren. In 1972 zag ik films van de Olympische Winterspe len en ik was meteen een fan van Ard en Kees. Op mijn veer- ser naar de Olympische Spelen wilde." Met trainster Diane Holum be gon Heiden aan het trainings programma van Aid en Kees. Alleen werd de druk enorm op gevoerd. Heiden pionierde op rolschaatsen en het 'slide board'; de schaatsplank. „Alles wat ik deed was tot in detail op geschreven. Daarom deed ik het zo goed. Het was niet allemaal nieuw; we trainden gewoon veel harder. Europeanen die met ons trainden haakten na een week af. Ze konden het niet aan." Met zijn kennis en kunde wil Heiden trainingsprogramma's voor jeugdschaatsers opzetten. Echt trainen wil hij echter niet. „Ik kan niet op techniek letten bij anderen. Daar heb ik het ge duld niet voor." De Amerikaan betwijfelt of zijn olympische prestatie nog ooit door een schaatser zal worden herhaald, ondanks de komst van de klapschaats. „Je moet nu aan andere eisen voldoen. De beste sprinters zijn klein en ex plosief. Rintje Ritsma had in Nagano als enige drie gouden medailles kunnen halen. Maar alles moet dan wel meezitten, op de vijf kilometer was dat niet zo. Het is wel goed dat hij zijn eigen coach heeft. Je kunt op dit niveau niet iedereen hetzelfde trainingsschema laten volgen. Zelf tennist en basketbalt hij, doet aan ijshockey en werkt thuis met gewichten. „Sport is mijn leven, ik kan er niet meer zonder. Toen ik jong was leek alles vanzelf te gaan. Nu worden mijn knieën minder. Ik word oud." Zijn blik glijdt door de M- wave waar zijn opvolgers op de klapschaats hun rondjes draai en. „Dat moet ik nog eens doen. Ik heb mijn eigen schaatsen meegenomen. Wat denk je, zou ik een keertje op het ijs mogen? Tonny de Jong moet morgen in Nagano bewijzen dat ze geen een- IdgSVIICg IS. NAGANO 19 9 8 opstootje in het Nederlandse kamp. Wat dat betreft is ze vol wassen geworden en laat ze zich niet meer piepelen. Tonny de Jong is niet langer die giechelaar van vier jaar gele den die, toen ze voor het eerst door het Noorse Hamar liep, zich verbaasde over het feit dat een winkelstraat zo lang kon zijn. De Jong vond het trai- foto GPD ningskamp in Kuomi, ver weg van Nagano, niet in haar voor bereiding passen en klaagde daarover bij trainster Sijtje van der Lende en chef d'equipe Ab Krook. Die twee konden praten als Brugman, maar De Jong liet de kernploeg voor wat die was en zocht de beschutting van de M-Wave. „Buitenbanen zijn niets voor mij." Van der Lende vond dat een laffe instelling. „Als je jezelf altijd maar vertelt dat je niet kan schaatsen op onoverdekte banen, dan wordt het ook nooit wat", zei de bondscoach. De Olympische Spelen zijn binnen. De Jong zal nu haar woorden waar moeten maken, opgetekend na het EK op de buitenbaan van Helsinki: „Het is niet leuk om de derde Ne derlandse in het eindklasse ment te zijn, maar ik krijg hier geen nachtmerries van. Bij de Winterspelen is de baan over dekt."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1998 | | pagina 19