GTD1717T uitde
Ui Jl JLIlJCJC JL 19de eeuw
w
Per slede door een
witte
wildernis
FEITEN
CIJFERS
De reusachtige 'Mill' bepaalt al
sinds het midden van de vori
ge eeuw het silhouet van Sal-
waarde industriële monumen
ten in Engeland. foio er
Het World Wide Web, in de volksmond meestal 'Het Internet'
genoemd, stroomt bijna over van toeristische informatie. Er is
bijna geen plek ter wereld of er is wel iets over te vinden op
één van de miljoenen sites van het web. Voor wie op reis gaat
is het Internet een onuitputtelijke bron van informatie en mo
gelijkheden om een reis te plannen.
Hoewel Oostenrijk nog altijd het favoriete wintersportland voor
Nederlanders is, neemt de populariteit van Frankrijk sterk toe.
'La France' is ruim vertegenwoordigd op het World Wide Web
met sites die en dat is vaak wel zo prettig veelal een optie
hebben om de teksten in het Engels te kunnen lezen.
De meest informatieve site is die van Ski France, die opvallend
genoeg veel door Nederlanders wordt bekeken, zo blijkt uit de
statistieken. Nederland staat qua bezoek aan de site op de der
de plaats na Amerikanen en Fransen. Alle wintersportplaatsen
zijn oproepbaar: van Alpe d'Huez tot en met Villard de Lans.
Keurig gerangschikte informatie over hotels, pistes, skischolen
en uiteraard ook het uitgaansleven. Prima site ter voorbereiding
op een wintersportvakantie.
http://www.skifrance.fr/hiver-a.htm
SéminailS
divi rRAnu
Bienvenue sur notre serveur
Static
r 'Hêoer,,
Lodging
«ïiortï 'Wlftwk"' Winter
Wie op het laatste moment besluit dat een weekje in de s
toch wel lekker is, zou een poging kunnen wagen een last mi-
nute-reis te boeken via Het Frankrijk Huis, een in Haarlem ge
vestigd communicatie- en adviesbureau. Ook hier veel informa
tie over wintersportplaatsen, maar vooral nuttig vanwege de
aanbiedingen.
http://www.frankrijkhuis.nl
Wie zich echt achter het computerscherm wil voorbereiden,
zou eens een kijkje moeten nemen bij Worldski. Pak de skibril
er alvast maar bij, want de kleurenkeuze van de makers van de
ze site is verschikkelijk. Knalgeel met blauwe letters. Dat doet
pijn aan de ogen. Maar als die 'sneeuwblindheid' is verholpen
blijkt er nuttige informatie op te staan. Ze zouden alleen het al
fabet eens moeten leren. Dat zoekt wat gemakkelijker.
http://www.worldski.demon.co.uk/france.htm
Tot slot een fraaie, algemene wintersportsite, opgezet door een
speciale afdeling van de Britse televisie, de BBC. Take Off is de
naam van de site, die algemene toeristische informatie geeft,
maar speciale pagina's heeft over wintersport en de diverse lan
den. De lijstjes met plaatsen geven keurig aan of ervaren dan
wel onervaren skiërs er terecht kunnen, wat het gemiddelde
prijsniveau is en hoe het met de après-ski is gesteld.
http://www.takeoff.beeb/com/html/ski/france/list.html
Een bloedstollend gehuil klinkt
door de bergen. De vijfenveertig
poolhonden van Claude en Gil
les Malloire zijn niet te houden
bij het zien van vreemden. Ze
rennen als dollen over hun met
hekwerk afgezette terrein, uri
neren op elkaar en verspreiden
een doordringende stank. Uit
alle kelen klinkt een dreigend
gegrom. Alleen Claude kan ze
kalmeren. Met een dwingende
blik en een commando brengt
zij de honden tot rust. Een en
keling begint haar te likken. Een
teken van onderdanigheid. En
dat is - net als leiderschap - no
dig in l'Odyssée Blanc, een trai
ningscentrum voor sledehon
den in de Haut Doubs (Oost-
Frankrijk).
's Winters, als het hier flink kan
sneeuwen, trekken de poolhon
den er op uit voor een toeristi
sche sledetocht door de witte
wildernis. In l'Odyssée Blanc
kan de avontuurlijke vakantie
ganger leren omgaan met de
dieren en daarna - onder bege
leiding van het Franse echtpaar
- een tocht van maken van tien
tallen kilometers. Het centrum
is vorig jaar voor toeristen ge
opend, maar Claude en Gilles
Malloire houden zich al sinds
1986 bezig met dit bijzondere
hondenras. Ze proberen op de
ze plek de natuurlijke levens
omstandigheden van de husky's
na te bootsen. „Ik kom uit een
familie die altijd dicht bij de na
tuur heeft geleefd", vertelt Clau
de. „Mijn grootvader had hier
een kaasboerderij en als kind
bracht ik veel tijd door bij her
ders op het land. Dat ik uitein
delijk ook koos voor een be
staan in de natuur, is dus niet
zo vreemd."
Elf jaar lang woonden en werk
ten Claude en haar echtgenoot
Gilles (een voormalige skile
raar), onder primitieve omstan
digheden. Tot voor kort waren
ze zelfs verstoken van gas, water
en licht. Ze bivakkeerden in een
Zodra het in de Haut Doubs heeft gesneeuwd trekken de sledehonden van Claude en Gilles Malloire er sa
men met de gasten op uit. foto cpd
woonkeuken van de boerderij,
een voormalige koeienstal, die
werd verwarmd met een hout
kacheltje. Al hun tijd besteed
den ze aan het observeren en
trainen van de honden. Hun he
le spaargeld ging erin zitten. Nu
zijn ze zover dat ze met behulp
van de honden een bestaan wil
len opbouwen. Bij voldoende
belangstelling voor hun winter
se activiteiten - een sledetocht
kost 300 gulden per dag per
persoon inclusief consumpties -
hopen ze zich straks te kunnen
bedruipen.
Met het oog op de commerciële
activiteiten is het echtpaar te
genwoordig ook bereikbaar per
fax en telefoon.
Meer dan enig ander hondenras
is de poolhond een gezel
schapsdier. Hij functioneert het
beste in een grote meute met
een strakke hiërarchie. De
groep wordt bijeengehouden
door een leider. Op dit moment
is er een vacature. De voormali
ge chef, Brooks, is inmiddels ne
gen jaar en met pensioen. Tot
nu toe heeft geen enkele hond
de moed gehad de leiding van
Brooks over te nemen. Waar
schijnlijk omdat de groep te
groot is.
Arrogant
Ze wijst op een hond die zich
wat heeft afgezonderd. „Dat is
een zielig geval. In principe
heeft hij alles in zich om zich te
ontwikkelen tot een leider,
maar hij heeft zijn karakter niet
mee. Door zijn arrogante hou
ding heeft hij zich niet geliefd
gemaakt bij zijn soortgenoten
en is hij min of meer verstoten.
Nu is hij het pispaaltje." Claude
en Gilles laten het maar zo. Het
is de natuur.
Toch treedt het echtpaar regel
matig corrigerend op. Ze moe
ten laten zien dat niet de hon
den, maar zij de baas zijn. Dus
krijgt de leider wel eens op z'n
bast wanneer hij iets doet wat
hen niet zint. Claude: „We ne
men de chef dan even apart, zo
dat de andere honden niet zien
dat hij een standje krijgt. Dat
zou zijn macht kunnen onder
mijnen en dat zou funest zijn."
Informatie: l'Odyssee Blanche, Le
Cemois Veuillet, 25240 Chaux-Neuve,
telefoon 03 81 69 20 20 en fax
03 81 69 13 02.
Schaatsplanner 1998
Zojuist verscheen de Schaatsplanner 1998 met daarin een
overzicht van alle officiële schaatstoertochten die in het Groe
ne Hart van Holand worden gehouden. Naast een landkaart,
de routes en startplaatsen bevat de folder ook telefoon- en te-
letekstnummers waar informatie over de ritten kan worden
verkregen. Tevens is aangegeven op welke wijze de beginpun
ten per openbaar vervoer zijn te bereiken. De Schaatsplanner
is verkrijgbaar bij de organiserende ijsclubs, een aantal WV-
bureaus en bij de kantoren van de waterschappen waarin de
toertochten worden gehouden.
Railpass USA/Canada
De spoorwegmaatschappijen Amtrak (USA) en Via Rail (Cana
da) hebben een 'Noord-Amerika Railpass' geïntroduceerd.
Met dit document kan gedurende dertig dagen door heel Ca
nada en de Verenigde Staten van Amerika worden getreind.
De pas is er - afhankelijk van het seizoen - vanaf 450 dollar en
is uitsluitend beschikbaar voor iemand die buiten de USA
woont.
Informatie: Incento Bussum, telefoon 035 - 69 55 11 1
Denemarken Magazine
Bij het Deens Verkeersbureau verscheen zojuist het
'Denemarken Magazine 1998'. De meer dan tachtig pagina's
tellende brochure bevat toeristische informatie over alle be
langrijke Deense vakantieregio's. Ook staat er een landkaart in
afgedrukt, compleet met afstandstabel. Het magazine kan te
gen vergoeding van de portokosten worden aangevraagd bij
het Deens Verkeersbureau, Postbus 266, 2300 AG Leiden,
telefoon 09 00 - 20 25 28 0.
Paul Huf
In het Frisia Museum voor Magisch Realisme aan de Span-
broekerweg 162 in Spanbroek kan tot en met 14 juni de expo
sitie 'Paul Huf's Fotografisch Realisme Vergroot' worden be
zichtigd. De tentoonstelling geeft een overzicht van het werk
van de Amsterdamse fotograaf, die bij het grote publiek vooral
bekend werd doorzijn modefoto's en z'n platenhoezen, maar
die ook op andere terreinen actief was. Zoals onder meer blijkt
uit de op de expositie hangende portretten die hij maakte van
Mathilde Willink, de echtgenote van de schilder Carel Willink.
Informatie: Frisia Museum, telefoon 02 26 - 35 11 11.
IJsland
Bij Icelandair verscheen zojuist de vakantiebrochure IJsland
'98 met daarin niet alleen algemene toeristische informatie
over het eiland, maar ook een groot aantal door de luchtvaart
maatschappij verzorgde vakantie-arrangementen. Daaronder
een jeepsafari door Oost-IJsland, een tocht over de Myrdalsjö-
kull gletsjer en whale-watching (walvissen bekijken) in de om
geving van de poolcirkel. De gids kan worden opgevraagd bij
Icelandair, Muntplein 2,1012 WR Amsterdam, telefoon
020 - 62 70 13 6.
WERELDWIJD WEG
Troosteloos lelijk. En daardoor
zo fascinerend. In Saltaire, 15
kilometer ten westen van Leeds,
loopt slechts één straat scheef.
De andere vormen het strakke,
weinig opwindende patroon van
een kruiswoordpuzzel. Ze
sjokken traag en leeg tegen
Engelands groene heuvels op.
Beneden schittert het water van
de River Aire; de drukke, dwars
door het dorp lopende Saltaire
Road markeert het hoogste punt.
Daartussen liggen zo'n vijftien
Coronation Streets. Maar dan uit
de 19de eeuw.
Salfaire is uniek, trompettert de VW-
folder. En het is dit keer nog waar ook.
Het dorp werd tussen 1851 en 1873 ge
bouwd in opdracht van textiel baron Ti
tus Salt. De goedertierenheid van een
captain of industry avant la lettre. Laat
de arbeiders tot me komen. Dan heb ik
er tenminste goed greep op. In het mid
den de reusachtige fabriek ('The Mill');
daar omheen de uit honingkleurige ste
nen opgetrokken huurwoninkjes (9
pond per jaar). Blok na blok na blok, na
blok...
Reprimande
Gezellig kan het hier onmogelijk zijn
geweest. Het eeuwige gestamp van de
in de fabriek opgestelde, door stoom
aangedreven weefgetouwen; geen
kroeg, geen pandjeshuis. Want - vond
Salt - ik mag m'n mensen niet in ver
zoeking brengen. Educatie, dat was wat
ze nodig hadden. En bovenal een vast
geloof in de Heer natuurlijk. Dus kreeg
Saltaire naast een eigen ziekenhuis, een
onderwijsinstelling en een bibliotheek
ook twee kerken en een zondagsschool.
Wie daar nooit werd gezien, kon op z'n
minst een reprimande verwachten. Van
de directeur himself.
Titus senior verwisselde op 29 decem
ber 1876 - diep betreurd en met eerbied
herdacht - het tijdelijke voor het eeuwi
ge; Titus junior volgde hem op. Niet
voor lang. Al in 1887 overleed hij vrij
plotseling op 45-jarige leeftijd. Met het
verscheiden van de jonge directeur
stierf ook de grandeur van de over de
hele wereld befaamde fabriek. En daar
mee die van het dorp. Struikelend werd
zowel de Eerste als de Tweede Wereld
oorlog gehaald. Daarna was het over en
uit. Saltaire veranderde eerst in een
dood dorp en dreigde vervolgens - in de
jaren tachtig - nog te worden gesloopt
ook.
Tot verdriet van de Britse, inmiddels ge
storven joyeuze entrepreneur Jonathan
Silver. Liefhebber van industriële mo
numenten en van Saltaire, 'that beauti
ful Victorian model industrial village' in
het bijzonder. Hij kocht de fabriek in ju
ni 1987, lapte de begane grond van het
gebouw op en begon er een galerie, een
museum, een restaurant en een theater.
Hoe je een zieltogend dorp reanimeert.
Dertigduizend bezoekers het eerste half
jaar; ruim honderdduizend in 1988.
Daar wil ik eigenlijk wel wonen, be
dachten een paar yuppies de Hans-en-
Grietje-huisjes bekijkend, en omdat van
het ene altijd het andere komt...
Poppedeinerig
Helemaal gerestaureerd is het dorp nog
niet. De uit zijn as herrezen fabriek
wordt inmiddels van de kelder tot de
nok bezet met trendy winkeltjes, thea
ters, eethoekjes en musea, maar in Sal
taire zelf zijn nog niet alle pandjes op
gelapt. Niettemin is het plaatsje al hoog
en breed een 'must' voor iedere toerist
die Yorkshire bezoekt. De erfenis van
jolly good England. Een wandeling door
York (met zijn fameuze kathedraal), een
bezoekje aan het poppedeinerige cen
trum van Harrogate, een rondleiding
door het van kamer tot kamer impone
rende, twee eeuwen oude Harewood
House en tot slot een met mierzoete
taartjes opgedirkte afternoon tea in 'The
Mill' van Saltaire.
Van daar uit is het slechts een hanen-
stap naar het tot leven gewekte dorp.
Een heerlijke route. Linksaf Victoria
Road op en dan via onder meer Albert
Terrace, Caroline Street, Albert Road,
Titus Street en Lockwood Street terug
naar de Mill. Wie dat met een gids doet,
krijgt er nog mooie verhalen bij ook. Vol
van weemoed, trots en stiff upperlip-
humor. Bij het Wash and Bath-house,
bij het voormalige stadhuis (nu een mu
ziekinstrumenten-museum), bij de Al-
bert Road Board Schools, bij het nog al
tijd voomaamstatige Rosse Hotel uiter
aard ook.
De gids bedachtzaam: 'Rosse was het
enige hotel ter plaatse. Er logeerde zel
den iemand en de inwoners van Saltaire
kwamen er ook nauwelijks. Titus Salt
wenste namelijk niet dat er in zijn dorp
alcohol werd geschonken. Het gevolg
was dat Shipley, twee kilometer verder
op, 140 huizen had en 30 pubs. Daar
schijnen de gasten aanmerkelijk liever
te hebben verbleven. Hetzelfde gold
trouwens voor de arbeiders van mister
Salt... Zeggen ze."
Saltaire ligt niet ver van
Leeds, iets ten noorden van
Bradford. Voor automobilis
ten vanuit Londen is het
goed te bereiken via de Ml,
de M62, en M606, Bradford
en de A650. Vanaf Huil
(vanuit Nederland eenvou
dig te bereiken met de uit
Europort vertrekkende sche
pen van P&O North Sea Fer
ries) is het via de M62, Leeds
en de A657 nauwelijks een
uur rijden, maar uiteraard
kan ook de (mooie) omweg
via York, Harrogate en het
landgoed Harewood worden
genomen.
Saltaire heeft een spoorweg
station. Er rijden regelmatig
treinen naar Leeds, Brad
ford, Keighley en Skipton.
Een stoomtreintje onder
houdt verbindingen met on
der meer Haworth en Carlis
le. Ook is er een busverbin
ding met Leeds. Accommo
datie en restaurants zijn in
Saltaire en omgeving ruim
voor handen.
Belangri j ke telefoonnummers:
P&O North Sea Ferries, 01 81 -
25 55 00; Saltaire Tourist Infor
mation Centre (vanuit Neder
land) 00 44 - 12 74 77 49 93;
Brits Toeristenbureau (BTA),
020 - 68 55 05 1.
