Toverhazelaar tovert
niet, geneest wel
>k
Tuinieren
Vraag en antwoord
°2.
Weer een hebbeding: een stuk
eder van ongeveer een meter
mg en veertig centimeter
need met aangenaaide hand-
ratten aan de uiteinden. Met
deze houttas, de Woodpacker,
het sjouwen van hout van
de stapel naar de haard een stuk
makkelijker. De Woodpacker is
gemaakt van rundleer, dat aan
de binnenzijde ruw is. Hierdoor
blijven schilfers en hars in de
tas zitten. De Woodpacker is in
de hand of over de schouder te
dragen.
De prijs bedraagt 170 gulden.
Informatie: PantaRo in Arnhem, tele
foon 026 - 44 25 43 4.
Het meest korte en krachtige
antwoord op de vraag van een
ezer: waar komen de hoopjes
rand tussen de stenen vandaan
comt van A.J. Eist uit Haarlem,
-let luidt: wormen. Waarvan ac-
Taco de Jonge Vos uit Leider-
lorp wil Lavatera, vlier en vlin-
lerstruik stekken. Met Lavatera
vachten tot ze uitloopt, dan de
onge spruiten van rond 8 cm
tnder knop afsnijden, in stek-
>oeder en dan in pot met
lotaarde en een deel scherp
and. Op beschutte plek uit de
ingraven en beschermen
transparant plastic. De aar-
Ie, het stekpoeder en de plaats
n de tuin gelden ook voor de
lomerstek van de struiken. In
de late zomer zijtakken zonder
iloemvorming snijden. Zachte
gedeelte verwijderen, precies
onder blad afsnijden tot men
rond 10 cm overhoudt. Zie ver
der boven. Er kan ook winter-
stek worden genomen, maar
daarvoor is het te laat. Ook zijn
er liefhebbers die het op stek
met een hieltje houden: afge
scheurd van hoofdtak.
Een moeilijke vraag van de fa
milie Van Beek uit Haarlem.
De naam van deze Euphorbia-
cea is mij niet bekend. De ver
zorging is kennelijk prima ge
zien het feit dat hij het al zeven
jaar goed doet in de venster
bank. Maar na zoveel jaar zou ik
de plant zeker verpotten in
grond met twee delen potaarde
en een deel scherp zand of per-
liet. En eventueel zaad zou ik
meteen nu (omdat de verwar
ming nog hoog staat) zaaien op
een zeer warme plaats. Overi
gens adviseer ik om contact op
te nemen met de Hortus in Lei
den waar ze alles afweten van
exoten.
De toverhazelaar is geen haze
laar, je kunt er trouwens ook
niet mee toveren al dacht men
daar vroeger anders over. Hij is
geen familie van de echte haze
laar, maar hoort bij de Hama-
melis-achtigen waartoe ook de
Liriodendron behoort. Het blad
lijkt sprekend op het blad van
de echte hazelaar. Over de ver
meende toverkrachten straks.
Eerst maar eens over de waarde
van deze struik voor onze tui
nen, met name kleinere tuinen.
De toverhazelaar is een trage
groeier en wordt nimmer erg
groot, al kan hij op de lange
duur de vorm van een kleine
boom aannemen. Deze struik
wil niet graag gesnoeid worden,
al mag men van de bloemen
een enkel takje plukken om er
de kamer letterlijk mee op te
fleuren. Afhankelijk van de soort
is dat een tak met gele dan wel
donkerrode, grillig gevormde
bloemen.
Er zijn momenteel rond tien
soorten Hamamelis in de han
del, sommige bloeien al in de
cember, andere bloeien door tot
eind februari. Kortom, het is
een typische winterbloeier die
pas de volgende zomer kleine,
harde vruchtjes vormt met
daarin pikzwarte zaden die men
zelf kan zaaien. Ook kan men
de struik vermeerderen door af
leggen dan wel zomerstek. De
Hamamelis wordt tot de goed
winterharde struiken gerekend
en stelt niet erg veel eisen aan
de grond: doorlatend, niet te
veel kalk, vochtig en voedzaam.
Deze struik komt dan ook in
veel delen van de wereld voor.
In oude boeken uit onze streken
vindt men informatie over to
verkracht. Volgens oude verha
len werden in vroeger eeuwen
ertsmijnen, zoutlagen en water
bronnen opgespoord met be
hulp van een wichelroede ge
maakt van een twijg van de to
verhazelaar. Waarschijnlijk
heeft hij aan deze geheimzinni
ge krachten de naam witch
hasel, Zauberstrauch dan wel
toverhazelaar te danken.
De boom waaraan wij receptuur
voor cosmetische dan wel ge
zondheidsbevorderende eigen
schappen te danken hebben is
de H. virginiana, waarmee voor
al de Indianen veel ervaring
hebben opgedaan. Ook de Chi
nezen kenden en kennen de
waarde van de toverhazelaar, in
dit geval de H. mollis, de uit Ja
pan afkomstige soort heet H.
japonica.
De Hamamelis-zalf wordt voor
al gebruikt om zwellingen en
kneuzingen te genezen. Uiter
aard gemaakt van een aftreksel
van de toverhazelaar. Veel min
der bekend is, jammer genoeg,
het gebruik van het blad om er
een genezend aftreksel van te
maken. Alle soorten van de to
verhazelaar kan men hiervoor
gebruiken, al zijn veel recepten
afkomstig van de H. virginiana.
Voor dit doel oogst men de vol
groeide bladeren, liefst op een
droge dag, aan het einde v
zomer. Ze worden zo snel mo
gelijk, maar ook weer niet te
warm en zeker niet in de zon,
gedroogd. Daarna in goed af te
GREET BUCHNER
de
Hiervan maakt men dan een af
treksel door twee theelepels
blad te overgieten met een
kwart liter kokend water. Dit
laat men gedurende tien minu
ten trekken, sommigen laten dit
mengsel heel zacht koken.
Daarna zeven. Dit aftreksel be
vat, behalve veel organische
verbindingen waaronder sapo-
ninen, vooral veel looizuur.
Daaraan heeft het zijn ontsmet
tende werking te danken. Men
kan het aftreksel daarom ge
bruiken als gorgelmiddel bij
aandoeningen van de keel en
als compres op een vette huid
met grove poriën. Ook schaaf
wonden reageren goed op een
compres met aftreksel van Ha
mamelis. Er zijn zelfs mensen
die zeggen dat een dergelijk
warm compres reumatische pij
nen verlicht. In elk geval is het
middel onschuldig en voor ve
len gewoon bij de hand, of al
thans in de tuin.
Over Planten der Goden
Gedegen achtergrondinformatie
over het hoe en waarom van
planten met geestverruimende
ïigenschappen lijkt momenteel
meer dan zinvol. Verkoop van
deze planten is te controleren,
bezit wordt moeilijker
vant het gaat hier om planten
lie in het wild voorkomen en
ims als onkruid in de tuin
vestigen. Bijvoorbeeld bilzen-
kruid, doornappel en wolfskers,
terwijl de vliegenzwam en een
aantal Russulas in de herfst
volop in bossen te vinden zijn.
Wie meer wil weten over de his
torie en het gebruik door na
tuurvolkeren van planten met
hallucinerende invloed \indt
zeer uitgebreide en fraai geïllu
streerde informatie in het boek
Over Planten der Goden. Helaas
staat er niet hoeveel duizenden
ten gronde zijn gericht door on
derzoek naar het juiste gebruik.
Daarover vertelt de lange ge
schiedenis van het gebruik van
dit soort kruiden ons helaas
niets.
Over Planten der Goden, Uitgeverij Het
HEINZ
oud blad ruimen, takken snoeien, stenen schrobben,
plannen maken, kortom het is altijd goed weer voor
uw tuin en...
bloemendaal bv.
hoogmadeseweg leiderdorp - rijksstraatweg wassenaar
1
D
P
O
E
D
O
T
A
2
H
G
E
M
V
E
A
L
3
R
N
V
O
O
A
S
N
4
D
P
O
A
V
E
A
R
5
K
G
O
K
Z
E
I
R
6
E
K
T
A
A
M
E
S
7
K
N
R
P
O
E
A
S
8
S
K
G
R
E
O
E
T
9
S
E
C
D
H
O
L
B
10
IJ
P
H
O
O
E
T
K
11
B
L
I
A
R
C
O
N
12
S
H
P
T
I
N
V
A
13
N
K
A
M
B
E
O
L
14
S
R
O
G
M
E
N
S
)PGAVE
OPLOSSING
ITAAT
treep op elke regel de letters
'eg, die samen het woord vor-
dat overeenkomt met de
inschrijving. De resterende
etters vormen van boven naar
eneden en van links naar
echts een citaat.
Deel v.e. dier; 2. uitspansel: 3.
iloem: 4. schamel: 5. etui: 6.
uivelproduct; 7. drinkgerei; 8.
9. platvis: 10. rakelijzer; 11.
dellijke titel; 12. geleed dier;
3. dikke staaldraad; 14. nu en
lan.
KRUISWOORDRAADSEL
accu-raap
aga-p-reu
1--sik--u
to-per-ir
-doerian-
perk-eren
-oktober-
zn-ole-te
e--ril--d
een-e-ace
rauw-pion
T R I
TOMPOES
Heer Bommel en de wilden wagen
,,W-wat?" stamelde heer Ollie bedrem
meld. ,,De oproep van de lorrekop? W-
wat is dat?" ,,De lokgroep van de Hor-
rekop", verbeterde de ander koeltjes.
Het was duidelijk, dat het getreuzel de
bejaarde reisleider begon te vervelen,
want hij duwde de bevangen toerist
krachtig op de wagen toe en opende
het portier. ,,Dat is het vertreksein",
hernam hij. „Let er goed op wanneer je
van je ervaringen geniet. Anders mis je
de reiswagen en dan blijf je in je erva
ringen steken." Heer Bommel nam
voorzichtig plaats op de bank en keek
de nauwe cabine met tegenzin rond.
Het rook er duf en het uitzicht was erg
beperkt omdat er alleen opzij en ach
terin kleine raampjes waren aange
bracht. „Wat b-bedoelt u?" vroeg hij.
„Ik ga nu toch de Nachtwacht bekij
ken? Heel gewoon?" „Zeker, zeker!"
riep de grijsaard. „Maar als je er in
blijft steken, kom je er niet meer uit!"
Met deze dpistere woorden wierp hij
de deur dicht, zodat de toerist met zijn
viagen alleen bleef. Tom Poes was in
tussen om het gebouwtje heen gelopen
en keek zoekend rond. „Hoe kom ik er
in?" zo vroeg hij zich af. „De deur van
dit rare reisbureau zit muurvast. Ik
moet naar binnen voordat het te laat
is. Want wat daar gebeurt, kan het dag
licht niet verdragen, dat is zeker!" Op
dat moment klonk van achter de muur
een klaaglijke kreet, als van meeuwen
in het najaar. De roep zwol aan tot een
schreeuw vol hopeloos verlangen en
verstierf in een zacht gereutel, dat de
toehoorder met gevoelens van schuld
en heimwee achterliet. Voordat hij
hiervan bekomen was, klonk er een an
der geluid; een geknars en geratel. De
deuren naar de binnenplaats zwiepten
open en een vreemd voertuig bolderde
naar buiten met zo'n snelheid, dat
Tom Poes nauwelijks opzij kon sprin
gen.
H
W
R
DOOft JAN VISSER
Surprise, Surprise! Onder invloed van een sterk in betekenis toene
mende hogedrukcel, op weg van zuidelijk Noorwegen naar Polen, gaat
het dit weekeinde flink vriezen. Vanochtend waait de wind al uit oos
telijke richtingen en komt het kwik uit op waarden rond het vriespunt.
Tijdens de middaguren blijft het kwik in de buurt van de nul graden
en de komendetiacht vriest het matig met waarden tot -8 graden. In
het binnenland is zelfs strenge vorst, met uitersten tot -12, mogelijk.
Vervolgens wordt het morgenmiddag niet warmer dan circa -3 graden.
De regie van deze forse thermische aderlating is dus in handen van
een relatief klein en mobiel hogedrukgebied. Dit systeem transpor
teert koude en droge lucht uit Noord-Europa naar onze streken. Dank
zij de droge lucht komt vandaag de zon tevoorschijn en ook morgen is
het overheersend zonnig. Na het weekeinde neemt de kou weer af en
dat is jammer voor allen die zich dolgraag op natuurijs zouden willen
uitleven. Oorzaak van het weer oplopen van de temperatuur (in de
kustgebieden tot enkele graden boven nul) is een westen-, later
noordwestenwind. Een depressie, op weg van het zeegebied ten wes
ten van Noorwegen naar zuidelijk Scandinavië, is debet aan deze ont
wikkeling. In de hogere luchtlagen veroorzaakt het lagedrukgebied
wel een scherpe afkoeling en dat heeft tot gevolg dat de neerslag
deels in de vorm van sneeuw gaat vallen.
Gisteren overheerste de bewolking en er viel ook enige, vaak buiige
regen. De temperaturen liepen op tot 6-7 graden. Op Schiphol werd
maximaal 7,4 graden en op Valkenburg bij Leiden 7,0 graden geregi
streerd. Tegen de avond bereikte een koufront met wat intensievere
neerslag het noorden van het land. Januari is dankzij de vorstige
nachten van de laatste weken met zo boterzacht geworden als zich
aanvankelijk liet aanzien. De Bilt komt waarschijnlijk uit op 4,6 gra
den tegen normaal 2,2 graden.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag
Noorwegen:
Vooral in het westen
schijnlijk
bewolking
avond droog. Zaterdag
l graden, zondag iets
minder koud.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
In het zuiden kans op zon en overwe
gend droog. Elders wolkenvelden en af
en toe regen of sneeuw. Middagtempe-
ratuur van een graad of 2 boven nul in
het oosten tot 8 graden in het uiterste
België en Luxemburg:
Zaterdag eerst nog wolkenvelden en
misschien nog wat regen, in de Arden
nen sneeuw. Zondag af en toe zon en
vrijwel droog. Middagtemperatuur rond
het vriespunt.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vooral iri het westen kans op zon. In de
oostelijke departementen meer wolken
velden en een kleine kans op wat regen
of sneeuw. Middagtemperatuur van rond
het vriespunt in Elzas-Lotharingen tot 4
graden boven nul in Bretagne
Portugal:
Wisselvallig en van tijd tot tijd regen,
rond 15 graden, in het binnenland kou-
Wisselend bewolkt en van tijd tot tijd re
gen en tamelijk veel wind. Middagtem
peratuur ongeveer 17 graden
Half tot zwaar bewolkt en af en toe re
gen, vooral in het zuiden; in de bergen
vanaf 1400 meter sneeuw. Langs de
Golf van Biskaje de meeste kans op zon.
Middagtemperatuur uiteenlopend van
een graad of 10 in het binnenland tot
ruim 15 graden langs de Costa's in het
Canarische Eilanden:
Half tot zwaar bewolkt en enkele buien;
soms veel wind. Middagtemperatuur on
geveer 22 graden.
Marokko:
Westkust overwegend bewolkt, perio
den met regen en een stevige westelijke
wind Middagtemperatuur tussen 15 en
20 graden.
Tunesië:
In het zuiden geregeld zon. In het noor
den meer bewolking en een toenemende
kans op een paar buien. Maxima rond
16 graden
Zuid-Frankrijk:
Afwisselend zon en en wolkenvelden en
vooral in het zuidoosten kans op wat re
gen. Middagtemperatuur uiteenlopend
noordkant van het Centraal Massief tot
12 graden langs de kust van de Middel
landse Zee.
Mallorca en Ibiza:
Wisselvallig en van tijd tot tijd regen;
onweer is niet uitgesloten. Middagtem
peratuur ongeveer 15 graden.
Corsica en Sardinië:
Onbestendig met stevige oostenwind en
een aantal buien, misschien ook met on
weer. Maxima ongeveer 14 graden.
Malta:
Wisselend bewolkt en kans op een paar
buien; tijdelijk veel wind. Middagtempe-
ongeveer 16 graden.
mende bewolking en vooral zondag een
onweer. Middagtemperatuur uiteenlo
pend van ongeveer 7 graden in het noor
den tot 15 m het zuidwesten en op Kre
ta
Turkije en Cyprus:
Zonnige perioden en vrijwel overal
droog. Zondag later op de dag in het
westen toenemende bewolking. Middag
temperatuur aan zee meest tussen 10
en 15 graden, maar zaterdag rond de
Dardanellen een paar graden kouder
Duitsland:
Wolkenvelden
-7 graden.
Zwitserland:
In het zuidwesten kans op zon. Elders
meer bewolking en vooral in het noorden
en oosten kans op wat sneeuw. In de da-
vriespunt in het noordoosten tot plus 5
uidwesten; op 2000 n
Oostenrijk:
Wolkenvelden en kans op wat sneeuw,
zaterdag in het noorden en zondag juist
in het zuiden Middagtemperatuur in de
dalen rond of onder het vriespunt. Tem
peratuur op 2000 meter rond -5 graden.
Eerst af en tce sneeuw. Zaterdag in de
loop van de dag van het noorden uit flin
ke opklaringen, maar ook nog een
sneeuwbui. Bovendien een stevige kou
de wind. Zondag meer zon, vrijwel overal
droog en rustiger. Maxima rond min 5
ZONDAG 01 FEBRUARI 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 08 20 Zon onder 17.25
Maan op 10.24 Maan onder23.14
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 06.29 18.47 06.02 18.20
Laag 01.56 14.26 01.37 14.07
MAANDAG 02 FEBRUARI 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 08.19 Zon onder 17 .27
Maan op 10.52 Maan onderOO.OO
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.15 19.36 06.48 19.09
Laag 02.35 15.05 02.16 14.46
Weerrapporten 30 januari 19 u
Cyprus
io i n o o:o
w7 0-13 00
20 12 0.0
16 10 5.0
30 25 0.0
16 11
16 8 0.0
i. Van h
