Zwaargewicht Lammers
ruimt puin in Groningen
RAVAGE POUR arX, CHEZ VAN TIL
Kabinet schuift heikele
milieukwesties door
Binnenland
Explosieve slaapkamer
Achttien jaar cel en tbs voor
brandstichter Schilderswijk
van tilWUYMIIi
Kabinet haalt 'absurditeiten'
uit geluidszones rond Schiphol
'Stille staatsgreep van
media kan ook hier'
Nederlander spendeert
miljarden aan klussen
Ochtense ontuchtpleger
voorlopig niet naar huis
ZATERDAG 31 JANUAR11998
Munt voor Vrede van Munster
utrecht Prins Willem-Alexander heeft gisteren het spits vai
festiviteiten rond de herdenking van de Vrede van Munster
(1648) afgebeten. Hij sloeg het eerste exemplaar van een specia
le munt. Met de Vrede van Munster kwam een einde aan de
Tachtigjarige Oorlog tussen de toenmalige Republiek der Zeven
Provinciën en Spanje. foto cpd marco hofstede
Mogelijk miljardenclaim voor Philips
eindhoven Philips moet mogelijk in totaal omgerekend 1,3 mil
jard gulden betalen aan aandeelhouders van de opgedoekte Bel
gische videoverhuurketen Super Club. Het vonnis van de
Mechelse rechtbank dat kleine beleggers een schadevergoeding
van Philips krijgen, wordt misschien ook van toepassing op an
dere aandeelhouders. Vorige week oordeelde de rechtbank in
Mechelen dat de multinational kleine beleggers bij de overname
van de keten in 1991 te weinig heeft betaald. Philips, dat in be
roep gaat tegen de Belgische uitspraak, wil nog niet reageren op
de hele kwestie.
Rechter verbiedt boete uitzendbranche
zutphen Een bedrijf dat tevreden is over een uitzendkracht,
mag deze direct zelf in dienst nemen. De boete die het uitzend
bureau, dat dan inkomsten misloopt, het bedrijf in rekening
brengt, is onrechtmatig. Dat heeft de rechtbank in Zutphen deze
week geoordeeld. De rechtbank meent dat het verboden is om
belemmeringen, zoals de boetes van uitzendbureaus, op te wer
pen voor arbeidskrachten.
Zeventien arrestaties bij drugscontrole
terneuzen Bij een grote grensoverschrijdende drugscontrole gis
teravond in Zeeuws- en Belgisch-Vlaanderen zijn acht Belgen,
acht Fransen en een Nederlander aangehouden. De politie nam
38,4 gram hasj, 41,1 gram marihuana, twee spacecakes en een
gasbusje in beslag. In Nederland werkten dertig mensen mee, in
België vijftig.
Belastingaangifte kan in euro's
den haag De meeste mensen zullen er geen behoefte aan heb
ben, en voor hen verandert er voorlopig niets, maar vanaf vol
gend jaar is het mogelijk de belastingaangifte te doen in euro's.
Staatssecretaris Vermeend (financiën) komt met deze maatregel
tegemoet aan een wens uit het bedrijfsleven. In mei wordt be
slist of de Europese eenheidsmunt op 1 januari 1999 wordt inge
voerd.
Halve ministerraad op de bon
den haag Gezagscrisis of niet: de dienst parkeerbeheer in Den
Haag doet gewoon zijn werk. En dus kregen zo'n zeven auto'
van ministers die gisteren op het Binnenhof stonden in afwach
ting van het einde van het kabinetsberaad een bon van negentig
gulden wegens fout parkeren. Ondanks protesten van de wach
tende chauffeurs schreven de dienstdoende agenten onverstoor
baar door. Minister Dijkstal (binnenlandse zaken), zelf te voet,
zag hierin geen uiting van de onrust bij Justitie: „Kregen ze een
bon omdat het auto's van de ministers waren of omdat ze fout
geparkeerd stonden? Fout geparkeerd, oh, dan is het goed."
ran™»
Het ontwerpersduo Rameckers en Van Geuns maakt wereldwijd school
onder de naam Ravage. Voor arX ontwierpen deze Hollandse Parijzenaars
dit jaar een markant zitprogramma. Het staat, samen met o.a. de
Chateaubank van Jan des Bouvrie en design van Maroeska Metz voor
een nieuwe dramatisch-klassieke fnterieurlijn die door arX is ingezet.
De complete collectie is vanaf nu bij Van Til te zien.
Het kabinet heeft gisteren een
akkoord bereikt over het Natio
naal Milieubeleidsplan (NMP
3). Daarin zijn besluiten over
heikele kwesties doorgeschoven
tot na de verkiezingen. Wel is
vastgelegd dat een deel van de
economische groei ten goede
moet komen aan het milieu.
Volgens premier Kok is geko
zen voor een „globale benade
ring". Minister De Boer (Milieu)
wil dat als de economie meer
dan 2 procent groeit, bij elke
procent extra 500 miljoen gul
den automatisch ten goede
komt aan het milieu. Maar vol
gens Kok „is de ene procent
Laatste hoofdrolspeler Daverschot vraagt overplaatsing
Han Lammers vervangt, voorlopig tot oktober, de woens
dag door de Groningse gemeenteraad naar huis gestuur
de burgemeester Hans Ouwerkerk. De 66-jarige PvdA'er
moet er vooral voor zorgen dat de Groningers weer ver
trouwen krijgen in hun bestuurders. Lammers was gedu
rende elf jaar commissaris van de koningin van
Flevoland. Daarvoor bestuurde hij het net uit de grond
gestampte Almere gedurende twee jaar en was hij wet
houder in Amsterdam.
aanpak om het functioneren
van de driehoek te verbeteren
door een nieuwe hoofdofficier
moet worden uitgevoerd.
De bestuurlijke zwaargewicht
Lammers moet puin ruimen in
het belaagde Groningen. Bin
nen een maand stapte de gehe
le driehoek op nadat tijdens de
rellen in de nacht van 30 op 31
december vorig jaar de politie
bibberend bleef toekijken in
plaats van in te grijpen tegen
relschoppende jongeren. Als
groningen anp
Met zijn benoeming gisteren is
de vernieuwing van de gezags
driehoek in Groningen bijna
compleet. Eerder trok Gronin
gen de Haagse oud-korpschef
J. Brand aan als vervanger van
de opgestapte politiechef
J. Veenstra. De bekritiseerde
hoofdofficier R. Daverschot
hield gisteren de eer aan zich
zelf. Hij vroeg overplaatsing aan
omdat hij vindt dat het plan van
korpsbeheerder wacht hem de
zware taak de problemen bij de
politie te helpen oplossen.
Het is voor Lammers duidelijk
dat de kwestie van politie en
Justitie voorrang heeft. „Maar er
zijn natuurlijk ook andere pro
blemen", aldus de gepensio
neerde bestuurder gisteren.
Lammers wil dat eerst rustig be
kijken met de wethouders en
met zijn voorganger Ouwerkerk.
„Want die is nog steeds zeer be
trokken bij de stad." Lammers
wil voorlopig 'veel lezen en pra
ten' om thuis te raken in de
Groningse problematiek.
Commissaris van de koningin
in Groningen H. Alders heeft
over de kandidatuur van zijn
partijgenoot Lammers overlegd
met de fractievoorzitters en de
wethouders in de Groningse ge
meenteraad. Alle partijen zijn
ermee ingenomen. Premier Kok
concludeerde gisteren dat het
vertrek van zowel Ouwerkerk als
Daverschot ruimte schept voor
een werkelijk nieuw begin.
Het college van procureurs
generaal gaat inmiddels op zoek
naar een nieuwe baan voor Da
verschot. De procureurs wijzen
op zijn grote verdiensten, zoals
ook de ondernemingsraad deed
van het Groningse openbaar
ministerie (OM). Middelburg en
Dordrecht worden genoemd als
mogelijke nieuwe werkplekken
voor Daverschot.
Daverschot leek de afgelopen
maand, onhoorbaar en onzicht
baar als hij zich opstelde, als
enige te overleven. Hij zorgde er
de afgelopen maand nog wel
voor dat de pers die het OM
belde, uitgebreid op tape werd
vastgelegd. Mogelijk heeft het
bekend worden hiervan, don
derdag, Daverschot extra gesti
muleerd om toch Groningen
maar te verlaten.
Leeuwarden Een slaapkamer vol munitie en
wapens. Dat trof de politie gisteren aan in het
huis van een 24-jarige inwoner van het Friese
dorpje Birdaard. De man verzamelde de spul
len op het militaire oefenterrein De Mame-
waard. Hij liep in een bij de dump aangeschaft
militair kostuum het terrein op, mengde zich
vervolgens tussen de oefenende militairen en
nam de spullen van zijn gading mee. Dit hield
hij dertien jaar lang vol. Hij had onder andere
kogels, tientallen mitrailleurbanden, granaten
en een Duitse karabijn met bajonet uit de
Tweede Wereldoorlog. De verzameling wordt
door het Explosieven Opruimingscommando
als 'zeer gevaarlijk' bestempeld.
foto anp alex de haan
Paars tevreden
met aangepast
VVD-program
papendal vervolg voorpagina
DESIGNCENTRUM
groei niet de andere".
NMP 3 stelt pijnlijke beslis
singen over gevoelige kwesties
als een landelijke maximum
snelheid en verhoging van de
benzineaccijns uit tot de kabi
netsformatie. Wel noemt het
milieuplan veel mogelijke maat
regelen en onderwerpen waar
over het volgende kabinet een
besluit moet nemen.
Het kabinet had al afgespro
ken jaarlijks 3,4 miljard gulden
aan belastingen op arbeid te
verschuiven naar milieubelas
tingen. Daarvan komt 500 mil
joen beschikbaar voor het sti
muleren van zaken als energie
besparing in de industrie en
zuinige auto's.
De paarse coalitiegenoten van
de WD reageerden gisteren
verheugd op de bijstellingen
van het congres. Jan van Zijl
(PvdA) noemde vooral de stem
ming over de WW 'pure winst
voor de PvdA'. „De verlaging
van het minimumloon was er
toch niet doorgekomen", aldus
Van Zijl. Bert Bakker (D66)
noemde de bijstellingen van het
congres 'goed nieuws' en con
stateerde dat de WD daarmee
'dichter bij de sociale realiteit' is
gekomen. Volgens Ank Bijleveld
van de oppositiepartij CDA
heeft het WD-congres ingezien
dat de partij met de nu afgewe
zen voorstellen te ver ging.
De fractiewoordvoerders be
nadrukten trouwens wel dat er
ondanks de bijstellingen van
het WD-congres nog genoeg
verschil overblijft met de eigen
partij. Ze noemden onder meer
de opvattingen over het belas
tingstelsel en het armoedebe
leid.
Behalve de discussies over het
minimumloon en de WW ver
liep het WD-congres verder
zonder verrassingen. Wel gaf
het congres meer ruimte voor
medische verstrekking van he
roïne aan verslaafden en sprak
het zich uit voor duidelijker
wetgeving over euthanasie. Ook
een amendement om het voor
niet-gehuwden mogelijk te ma
ken kinderen te adopteren,
kreeg instemming van het con
gres.
Maar uiteindelijk had alleen
de WW-wijziging ook financiële
consequenties, constateerde
WD-minister Zalm van financi
en. „En toch zul je vanavond bij
ons niemand aantreffen die
straks op het spreekgestoelte
staat om te zeggen dat we ons
van die uitspraak van het con
gres niets zullen aantrekken",
aldus Zalm met een knipoog
naar premier Kok en de hypo
theekrente.
Achttien jaar celstraf en tbs met
dwangverpleging. Daartoe is de
25-jarige Hagenaar veroordeeld
die vorig jaar maart brand
stichtte in een woning in de
Haagse Schilderswijk. Daarbij
kwamen zes leden van de fami
lie Kösedag, moeder en vijf kin
deren, om het leven. Tegen de
Hagenaar was twintig jaar ge
vangenisstraf en tbs geëist.
De rechtbank legde in de uit
spraak zwaar de nadruk op het
aspect van vergelding. „De
brand heeft veel gevoelens van
verdriet en afschuw opgeroe
pen, niet alleen bij de Turkse
bevolkingsgroep, maar ook
daarbuiten. Met name vanuit
het oogpunt van vergelding is
een lange gevangenisstraf op
zijn plaats."
De rechters reageerden in het
vonnis ook op het pleidooi van
de nabestaanden om een lange
re straf die in Turkije ongetwij
feld zou zijn opgelegd. „Vanuit
de Turks/Koerdische bevol
kingsgroep klinkt de roep om
een nog langere liefst levenslan
ge straf of zelfs de doodstraf.
Ook al zijn zowel dader als
slachtoffers uit die groep af
komstig, de strafoplegging moet
naar Nederlandse maatstaven
plaatsvinden."
De verdachte bekende na zijn
arrestatie in juni de fatale wo
ningbrand in de Schilderswijk te
hebben gesticht. Hij kwam tot
die daad omdat zijn oom Zeki
steeds zou hebben gezegd dat
hij als vader niet deugde. Op 26
maart zou dat opnieuw zijn ge
beurd, waarna de verdachte bij
een tankstation benzine kocht,
deze door de brievenbus naar
binnen sprenkelde en vervol
gens aanstak. Zijn bedoeling
was zijn oom een waarschu
wing te geven.
De brand zorgde destijds voor
veel maatschappelijke onrust.
In eerste instantie werd gedacht
aan een racistische aanslag. Een
regeringsdelegatie uit Turkije
kwam zelfs naar de Schilders
wijk en er volgden protestbij
eenkomsten.
De raadsman van de Hage
naar, A. Visser, weet nog niet of
zijn cliënt in hoger beroep gaat.
„Wel is duidelijk dat we hadden
gehoopt dat hij sneller zou mo
gen worden behandeld."
De familie Kösedag reageerde
gisteren opvallend mild op de
straf van de rechtbank. „Met 18
jaar en tbs nemen we genoe
gen", zei woordvoerder Selim
Kösedag na de uitspraak. „We
leven in Nederland en we moe
ten ons dus naar de wet in Ne
derland schikken." Twee weken
geleden tijdens de behandeling
van de zaak barstte de familie
nog in woede uit op de publieke
tribune. Toen meenden de Kö-
sedags dat levenslang of de
doodstraf de enige juiste vergel
ding was. „We willen nu ge
woon een punt achter deze ver
schrikkelijke affaire zetten."
den haag.jankuys
De geluidsgrenzen rond Schiphol worden op kor
te termijn aangepast. Met name de 'absurditei
ten' in de huidige geluidsgrenzen, zoals over
schrijdingen van de geluidszones boven weilan
den en snelwegen waardoor soms over huizen
wordt gevlogen, worden aangepakt. Dat heeft het
kabinet vandaag besloten.
Daarnaast wil het ministerraad uitspraken
doen over nieuwe geluidsgrenzen voor de mid
dellange termijn. Daarover neemt het kabinet
volgende week een besluit.
De ministerraad is gisteren niet aan besluitvor
ming over Schiphol toegekomen. Volgens pre
mier Kok was een oriënterende bespreking nodig,
omdat de Commissie Geluidhinder Schiphol en
de zogeheten commissie In 't Veld pas afgelopen
week hebben gerapporteerd. Aan de hand van de
jnds Persbureau GPD
Roep om meer controle op pers
De pers moet meer verant
woording afleggen over haar
werk. Die wens wordt mede
naar aanleiding van de Gro
ningse affaires hardop uitge
sproken door mediaspecialis-
ten en parlementariërs. Zij
luiden gezamenlijk de nood
klok over de manier waarop
de Nederlandse pers, en dan
met name radio en televisie,
te werk gaat.
De rol en de werkwijze van
de media staat de afgelopen
weken volop ter discussie. Zo
heeft minister Sorgdrager de
schuld voor de crisis met de
procureurs-generaal voor een
deel bij de pers gelegd. Die
zou een volkomen fout en
voor Justitie schadelijk beeld
hebben geschetst. Daarnaast
wordt alom onderkend dat al
lerlei organisaties steeds va
ker selectief 'lekken', zoals in
Groningen met het rapport
Bakkenist over de affaire Lan-
cee, de met" veel bombarie
ten onrechte voor incest op
gepakte politiechef van
Schiermonnikoog. Zo probe
ren ze tegenstanders in een
kwaad daglicht te stellen en
onschadelijk te maken.
Het Tweede-Kamerlid Boris
Dittrich (D66) noemt het
'zorgwekkend dat de pers
geen verantwoording hoeft af
te leggen'. „Wie hoor en we
derhoor toepast, zoals het
hoort, fietst achteraan en
krijgt dat van de hoofdredac
tie op z'n brood. Ik denk dat
de burger meer gebaat is bij
goede analyses en een goed
overzicht." Dittrich zou de
komst van een televisiepro
gramma of vaste rubriek in
kranten waarin journalisten
worden beoordeeld, toejui
chen.
„De media zijn de nieuwe
machthebbers in dit land",
zegt de Rotterdamse hoogle
raar geschiedenis Henri
Beunders. „Wat in Amerika al
heeft plaatsgevonden, kan
hier ook gebeuren: een stille
staatsgreep door de ver
maaksindustrie. Macht en
media zijn inmiddels zo'n
onontwarbaar moeras gewor
den, het is zozeer twee han
den op één buik dat de media
hun onafhankelijkheid kwijt
zijn. Dan heb ik het vooral
over radio en televisie. Kran
ten zijn niet afhankelijk van
beeld en geluid en kunnen de
werkelijkheid dus veel beter
weergeven zoals zij dat goed
achten."
Beunders wil dan ook dat
een nieuw, onafhankelijk on
derzoeksinstituut de onge
controleerde macht van de
media aan banden legt. Zo'n
instituut zou de opdracht
moeten krijgen de pers, maar
vooral televisie en radio - 'de
nieuwe goden van deze tijd' -
kritisch te volgen en misstan
den te signaleren. Ook wil
Beunders dat de audiovisuele
media in hun uitzendingen
meer plaats maken voor het
recht op weerwoord.
De mediahistoricus Eric
Smulders ziet dezelfde pro
blemen. Als voorbeeld ge
bruikt hij het 'lekken' van het
rapport-Bakkenist, dat leidde
tot het vertrek van korpschef
Veenstra. „De journalistiek in
Groningen, op jacht naar pri
meurs, scoops en onthullin
gen, heeft zich laten gebrui
ken." Het probleem is vol
gens Smulders dat er nauwe
lijks regels gelden omdat ie
dere beslissing om wel of niet
te publiceren op zichzelf
staat. Als mogelijke oplossing
ziet hij de oprichting van een
nieuw tijdschrift dat de jour
nalistiek kritisch zou moeten
volgen.
Ook voormalig hoofdredac
teur van de Volkskrant Harry
Lockefeer 'zou het prima vin
den als je met verstandige
mensen voortdurend de me
dia toetst'. Net als het Kamer
lid Dittrich denkt hij aan 'een
goed mediaprogramma'. Loc
kefeer vindt overigens dat de
media wel degelijk worden
gecontroleerd: door lezers en
luisteraars, door de rechter en
door de raad voor de journa
listiek. Als de grootste bedrei
ging ziet hij gebrek aan vak
manschap en professionali
teit van journalisten.
„Verslaggevers die nieuws
met commentaar vermengen
of journalisten die niet arg
wanend genoeg zijn.
diemen gpd
Er wordt steeds meer geld uit
gegeven aan het opknappen
van huis en tuin. De Nederlan
ders gaven vorig jaar een re
cordbedrag van ruim zeven mil
jard gulden uit in doe-het-zelf-
winkels. Dat is een groei van
425 miljoen gulden ten opzichte
van 1996 ofwel zeven procent.
Dit blijkt uit cijfers van het Die-
mense marktonderzoeksbureau
Nielsen.
De doe-het-zelfbranche groeit
daarmee het sterkst van alle de
tailhandelsbranches. Gemid
deld steeg de omzet van de de
tailhandel met ruim drie pro
cent. Alleen supermarkten en
drogisterijen kenden in 1997
een omzetstijging van vijf pro-
In een gemiddeld huishouden
wordt 15,4 procent van het
maandbudget besteed aan het
opknappen van huis en tuin. De
consument weet de weg naar de
doe-het-zelfwinkel vooral te
vinden voor verf en beits. Nieu
we modetinten en effectkleuren
om te sjabloneren en craquelé-
ren, zorgden dat de verfverkoop
vorig jaar met zeven procent is
gestegen tot bijna 900 miljoen
gulden. Het aantal verkochte li
ters groeide in deze periode met
vijf procent.
Niet iedere doe-het-zelfwin-
kelier wrijft overigens van ple
zier in de handen. De kleine on-
dernmer ziet massaal zijn klan
ten vertrekken naar grootschali
ge bouwmarkten zoals Gamma,
Praxis en Karwei. Daar zijn de
prijzen het laagst en is het as
sortimenten het grootst. In to
taal zijn er 4.640 doe-het-zelf-
winkels, maar de 550 bouw
markten hebben een marktaan
deel van bijna zestig procent.
Verwacht .wordt dan ook dat in
1998 diverse kleine doe-het-
zelfwinkeliers de deuren nood
gedwongen sluiten, terwijl er
tientallen grootschalige zaken
bijkomen.
uitgebrachte adviezen en de eerste verkenning in
het kabinet maken de verantwoordelijke minis
ters Jorritsma (verkeer en waterstaat) en De Boer
(VROM) een notitie over de te nemen besluiten.
Daarin zullen ook de risico's van het vliegverkeer
voor veiligheid en gezondheid aan de orde ko
men. Die notitie zal het kabinet volgende week
behandelen.
Volgens Kok dienen 'absurditeiten' als de S-
bocht die vliegtuigen maken bij Zwanenburg on
middellijk te worden rechtgetrokken. Door die
bocht vliegen vliegtuigen boven bewoond gebied
omdat anders de geluidsgrenzen boven weilan
den worden overschreden. „Daar doe je niemand
schade mee", aldus de minister-president. Het
herstellen van andere, meer gecompliceerde, fou
ten kost meer tijd. In sommige gevallen kan het
nodig zijn een aanvullend milieurapport te laten
maken.
De voor ontucht met kleine
kinderen veroordeelde Henk
keert voorlopig niet terug
naar het Betuwse Ochten. Hij
blijft vrijwillig in de jeugdin
richting, waar hij al sinds
1994 wordt behandeld. Henk
is er inmiddels van overtuigd
dat een terugkeer naar het
plaatsje waar hij in de perio
de 1991-1994 24 jonge kinde
ren seksueel heeft misbruikt,
niet verstandig is.
Dit vertelde burgemeester
H. Zomerdijk van de gemeen
te Echteld waartoe Ochten
behoort, gistermorgen tijdens
de voortzetting van het kort
geding dat vijf ouders van
misbruikte kinderen tegen de
ontuchtpleger hebben aange
spannen. Ze willen daarmee
voorkomen dat Henk terug
komt in het dorp. Ze eisen
een straat- en contactverbod
voor vijf jaar.
Die eis hielden ze gister
morgen ook in stand. De ou
ders van Henk blijven immers
in het dorp wonen. En boven
dien blijft Henk vrijwillig in
de huidige jeugdinrichting en
een eventueel vervolginsti-
tuut. Als hij wil, kan hij zo op
stappen.
Henk's advocaat Van Ou
werkerk meende dat als de
rechter dinsdag uitspreekt dat
hij niet in Ochten mag komen
wonen, dat hij dan toch op
z'n minst zes dagen per jaar
zijn ouders mag komen op
zoeken. „Met verjaardagen,
sinterklaas en Kerstmis en
dan onder begeleiding van ie
mand uit de instelling waar
hij verblijft", stelde Van Ou
werkerk voor. Maar ook dat
ging de ouderparen gister
morgen al te ver. Henk komt
namelijk niet vrij omdat hij
'genezen' is maar door een
leemte in het oude jeugd
strafrecht. Daarin staat dat de
jeugd-tbs waartoe Henk is
veroordeeld, afloopt op de
21-ste verjaardag. In Henks
geval op 11 februari.
De rechter doet komende
dinsdag 3 februari een uit
spraak.
