'Men was in Nederland
bang voor een Heizeldrama'
Stade de France: wonder van techniek
'Het realisme in waterpolo
ontbrak de laatste jaren'
Sport
|TIMIO nAll Niai
BPABEYIEIX
ZATERDAG 31 JANUAR11998
1-5356464, PLV.-CHEF ROB ONDERWATER, 0
Doelman Andreas Charitou van Cyprus tien jaar na bomincident
Jarenlang deed het slachtoffer er liever het zwijgen toe. Doelman Andreas Charitou wilde niet
graag herinnerd worden aan het bomincident in De Kuip op die oktoberavond in 1987. „De schok
was te groot", zegt de voormalig doelman van Cyprus, in wiens nabijheid het projectiel
explodeerde. Ruim tien jaar na dato heeft hij de klap echter verwerkt. Het voorval leverde
Charitou, hoe wrang ook, wereldfaam op. „Natuurlijk was het beter geweest dat ik bekend was
geworden vanwege mijn keeperskwaliteiten, maar ik kan hiermee leven. Het had ook slechter
gekund." Een terugblik.
Oud-doelman van Cyprus, Andreas Charitou werd in september van het vorig jaar uitgeroepen tot fair-play-ambassadeur van zijn land. foto cpd
De 36-jarige Andreas Charitou, blauwe
ogen, lang golvend haar, afgetraind bekkie,
doet in café-restaurant Rondel, aan de rand
van Nicosia, zijn verhaal. „Ik ben blij met
uw bezoek. Ik wil graag wat misverstanden
de wereld uit helpen." Terug naar 28 okto
ber 1987. Het Nederlands Elftal, onder lei
ding van Rinus Michels, maakt zich in
groep 5 op voor het voorlaatste EK-duel te
gen Cyprus. Oranje staat er zo goed voor
dat plaatsing voor het EK in Duitsland op
papier een formaliteit is. Het volk is klaar
voor een feest dat zijn weerga niet zal ken-
„De mensen waren vooraf al door het
dolle heen", herinnert Charitou zich. „Er
kwamen mensen op het veld en die schoten
tijdens onze warming-up onder groot ge
juich ballen in ons doel. Er werd ook vanaf
de tribunes met sinaasappels gegooid. Ik
vond het een geweldige ambiance, er zaten
55.000 toeschouwers op de tribune, voor
amateurs zoals wij was dat een fantastische
happening. Ik had nog nooit voor zoveel
mensen gevoetbald."
Bom
De ontmoeting is een minuut oud als John
Bosman de goalie van Cyprus al passeert.
Wat kan er nog misgaan? /\lles, zo blijkt een
minuut later als een inwoner uit Oss een in
een sinaasappel verpakte bom het straf
schopgebied van de Cyprioten inslingert.
Een oorverdovende knal, een rookpluim en
de keeper ligt gestrekt. „Het was een enor
me klap. Ik wist in eerste instantie niet goed
wat er was gebeurd, m'n benen trilden he
lemaal en ik kon niks meer zien. De rook
had mijn ogen aangetast. Later, nadat ik per
brancard van het veld was gedragen en ik in
de kleedkamer lag, hoorde ik van de bege
leiding wat er precies was gebeurd."
De paniek is groot. De spelers van Cyprus
vluchten de catacomben in en zijn doods
bang. Scheidsrechter Roger Philippi uit
Luxemburg begrijpt de commotie en besluit
ook de kleedkamer op te zoeken. Daar doen
zich hectische taferelen voor. „Niemand
wilde nog verder spelen", vertelt Charitou.
„Veel spelers dachten dat het publiek het
op ons gemunt had. De meesten gingen
douchen en anderen trokken snel hun club
kostuum aan en wilden weg. De officials
van onze bond hebben mijn medespelers
kunnen overtuigen dat het toch beter was
om door te spelen. Men was in Nederland
bang voor een Heizeldrama. Als de wed
strijd niet hervat zou worden, zou het pu
bliek wel eens heel erg boos kunnen zijn ge
worden. Daarnaast was Cyprus ook bang
voor een straf van de UEFA als we zouden
weigeren om verder te voetballen."
Met Kleftis als vervanger van Charitou
wordt de ontmoeting na een uur opont
houd hervat. Terwijl het slachtoffer naar het
ziekenhuis wordt vervoerd, betreden zijn
uit het lood geslagen ploeggenoten weer
het veld. Vrezend voor een herhaling en
zonder bezieling laat Cyprus zich vervol
gens binnen de krijtlijnen kleineren. De lij
densweg stopt bij 8-0. Charitou maakt zich
ondertüssen in het Rotterdamse oogzieken
huis zorgen om zijn vrouw. „Ze was in ver
wachting van ons eerste kind en er waren
problemen rond de zwangerschap ont
staan. De dokter van Cyprus heeft vervol
gens de staf van het ziekenhuis, waar mijn
\touw lag, opdracht gegeven alle radio's uit
te zetten, zodat niemand nog iets over die
wedstrijd kon horen. Daarna is mijn broer
gebeld en die is naar het hospitaal gereden
om mijn vrouw alles uit te leggen."
Theatraal
Drie weken later wordt Charitou vader van
een gezonde dochter Jana. Nederland is
dan in de ban van de tuchtcommissie van
de UEFA. Die straft Oranje hard. De 8-0
winst wordt omgezet in een 3-0 nederlaag.
André van der Louw, voorzitter van het sec-
tiebestuur betaald voetbal, kondigt meteen
aan dat Nederland in beroep gaat. De be
roepscommissie is enkele weken later veel
milder voor Nederland en bepaalt dat de
wedstrijd, zonder publiek, overgespeeld
mag worden. Oranje wint later de replay in
Amsterdam en ontsnapt. De getuigenis van
professor dr. Co Greep geeft vermoedelijk
de doorslag. Hij benadrukt tijdens de zitting
dat Charitou wel degelijk had kunnen door
spelen. Greep baseert zich op eigen waar
neming en onderzoek, vlak na het voorval.
Charitou wordt theatraal gedrag verweten
en dat hij enige uren blind zou zijn geweest,
wordt door de dokter als onzinnig afge
daan.
„Ik ken de verhalen", verzucht Charitou.
„Hoe moet ik de mensen in Nederland er
toch van overtuigen? Ik heb me echt niet
aangesteld. Meneer, voetballen tegen Gullit
en Mühren, dat maak je niet elke dag mee.
Dat was voor ons een geweldige eer, zoiets
laat je niet zo makkelijk aan je voorbijgaan.
Ik was na het incident dolgraag weer op
doel gaan staan, maar onze dokter raadde
dat af. Het was ook onverstandig geweest,
want ik heb een paar uur lang niks kunnen
zien. Ik was wel degelijk even blind. Ik was
blij dat Nederland uiteindelijk niet zwaar
werd gestraft. En dat is niet de eerste keer
dat ik dat zeg. Het zou oneerlijk zijn ge
weest als Nederland niet naar het EK had
gemogen, alleen maar door één idiote sup
porter. Nederland had het beste team in die
tijd, en had er meer recht op dan de Grie
ken."
Omgekocht
In de dagen na het incident duiken er sen
sationele verhalen op. Ploeggenoot Sawi-
des beweert zelfs dat de Cypriotische doel
man 400.000 gulden van Nederland aange
boden heeft gekregen als hij verder zou spe
len. „Onzin. Ik ben nimmer omgekocht. Ik
heb er sowieso nooit een slaatje uit willen
slaan. Mensen op Cyprus adviseerden me
om naar de rechtbank te stappen en van de
Nederlandse voetbalbond een schadever
goeding te eisen, maar ik was toch niet ge
wond. Die blindheid heeft maar een paar
uur geduurd. Ja, en die shock dan, riepen
anderen dan weer. Ook dat vond ik onzin.
Ik ben een man van fair-play."
„Waar ik nog het meeste moeite mee
had, was dat er op Cyprus een verband
werd gelegd tussen de terugval van mijn
club Omonia Nicosia en dat bomincident.
Er werd gesuggereerd dat mijn ogen toch
niet meer zo best waren. Allemaal onzin.
Verschillende topspelers beëindigden hun
carrière rond die tijd en daardoor beleefden
we een mindere periode."
In 1988 wordt Nederland Europees kam
pioen. Wat er aan vooraf ging, lijkt iedereen
al vergeten te zijn. De gemeente Oss echter
niet. Die heeft Charitou en zijn gezin uitge
nodigd om naar Brabant te komen. De
Stichting Oss Promotion ziet dat als een
kleine handreiking. De doelman geeft ge
hoor aan de invitatie. „Ik vond het nog
steeds vervelend dat er over het bominci
dent werd gesproken, maar ik vond dat ik
toch moest gaan. Bovendien was ik in de
gelegenheid om met die jongen die de bom
had gegooid te praten. Hij vertelde dat hij
de bom eigenlijk niet had willen gooien, hij
werd alleen een beetje opgejut door zijn
vrienden. Ik heb later nog een foto aan hem
gevraagd, maar die wilde hij niet geven. Hij
was bang dat ik ermee naar de kranten zou
gaan. Dat was niet mijn bedoeling, maar ik
kon het wel begrijpen. Kwaad was ik niet op
hem. Ik heb hem zijn daad vergeven. Het
was een idiote actie, maar die jongen zelf
was niet idioot."
Deze zomer beëindigt Charitou, die zelf
nooit tv-beelden heeft gezien van de ge
beurtenissen op 28 oktober 1987, zijn actie
ve loopbaan. Omonia Nicosia heeft hem
een afscheidswedstrijd aangeboden. „Ik zou
het leuk vónden als Mühren, Gullit en Van
Breukelen daarbij aanwezig zouden willen
zijn. Misschien kunt u dat regelen?"
Omdat Parijs
kandidaat is
voor de Olym
pische Spelen
van 2008,
moest het
Stade de Fran-
den dan alleen
een voetbal
stadion.
foto epa
„Nog nooit heeft Frankrijk een
dergelijke structuur gebouwd",
zei de president van het Stade
de France toen hij eind vorig
jaar het nieuwe voetbalstadion
van Parijs inaugureerde. Met
zijn verplaatsbare tribunes, ge
filterde daglicht, aan kabels
hangende dak en speciale gras
mat is het Stade de France in
derdaad een wonder van tech
niek. Maar er is een klein pro
bleem: geen club is bereid er
zijn thuiswedstrijden in te spe
len.
Toen op 28 januari de eerste
wedstrijd (Frankrijk-Spanje) in
het Stade de France werd ge
speeld, betekende dat voor veel
supporters de tweede gang naar
het nieuwe stadion. Het Stade
de France mag dan nog geen
thuisclub hebben gevonden, het
heeft als bouwwerk talloze sup
porters.
Zelfs toen het weinig meer
was dan een bouwput, meldden
zich al dagelijks honderden
mensen bij het hekwerk, een
aantal dat inmiddels drama
tisch is gegroeid. Sinds de ople
vering van het futuristisch
ogende bouwwerk, hebben tien
gidsen hun handen vol aan het
rondleiden van groepen belang
stellenden.
Het stadion is gebouwd voor
de WK voetbal die deze zomer
in Frankrijk plaatsvinden. Maar
omdat Parijs wellicht kandidaat
wil zijn voor de Olympische
Spelen van 2008, moest het
Stade de France meer worden
dan alleen een voetbalstadion.
Het moest ook gebruikt kunnen
worden als atletiekarena.
Multifunctionele stadions
hebben als nadeel dat de atle
tiekbaan tussen veld en tribu
nes in ligt, waardoor de toe
schouwers bij voetbalwedstij-
den onnodig ver weg zitten. In
Saint-Denis is dat probleem op
gelost door de onderste tribu
nes verplaatsbaar te maken. Re
sultaat: van de 80.000 zitplaat
sen (bij een voetbalwedstrijd),
liggen er 45.000 op nog geen 60
meter van het veld.
Als er hard gelopen moet
worden, kan het voetbalstadion
binnen 72 uur worden 'ver
bouwd'. Eerst zakt de tribune
die zich achter het verplaatsba
re deel bevindt en die op hy
draulische pijlers rust, naar be
neden. Vervolgens 'rijdt' de ver
plaatsbare tribune, die uit 32
elementen van elk 700 ton be
staat, naar achter. Om schade
aan de atletiekbaan, die onder
die tribune ligt, te voorkomen
'rusten' deze 32 elementen bij
het verplaatsen op luchtkus
sens.
Vanzelfsprekend verliest het
stadion daardoor een deel van
zijn capaciteit. Maar met 75.000
zitplaatsen behoort de atletieka
rena nog altijd tot de grootste
ter wereld.
De tribunes zijn van het veld
gescheiden door een hek van
een meter hoog, dat bij aanwe
zigheid van hooligans tot 2,3
meter verhoogd kan worden.
Om in zulke gevallen toch een
snelle evacuatie mogelijk te ma
ken, is dat hek voorzien van
poorten die vanuit het compu
tercentrum geopend kunnen
worden. Een evacuatie kan vol
gens de bouwers van het sta
dion in minder dan een kwar
tier worden uitgevoerd.
Het meest in het oog sprin
gende deel van het stadion is
echter het dak. Deze overkap
ping van zes hectare hangt aan
kabels die aan de 18 masten zijn
bevestigd die door de overkap
ping heen priemen. Om orka
nen te kunnen weerstaan, is het
dak bovendien met 72 stalen
kabels in de grond verankerd.
Sommige Franse media
maakten zich de afgelopen
maanden vrolijk over de gras
mat, die maar niet groen wilde
worden. Dat leek des te pijnlij
ker, omdat die grasmat groeit
op een dure vulkanische onder
grond die op zijn beurt weer op
een waterdoorlatende kwarts
laag ligt. Maar vorige week was
de mat grasgroen, en kon een
woordvoerder van het stadion
de problemen afdoen als een
'verzinsel' van de pers.
Het gras in het Stade de Fran
ce zou groener zijn dan dat van
bijvoorbeeld de ArenA, het
nieuwe onderkomen van Ajax.
omdat er meer daglicht in valt.
Dat hebben de architecten we
ten te bewerkstelligen door de
binnenste ring van het dak, die
een hectare beslaat, te maken
van getint glas.
Gelegen aan de autoweg uit
het noorden (de Al) is het sta
dion gemakkelijk per auto te
bereiken, maar het aantal par
keerplaatsen is tot 6.000 beperkt
gehouden. Bedoeling van de
autoriteiten is dat het leeuwen
deel van de supporters per
openbaar vervoer komt, wat
niet moeilijk is. Het Stade de
France beschikt over een me
tro- en twee treinstations, en
kan - gelegen aan het kanaal
tussen Parijs en Saint-Denis -
zelfs per boot bereikt worden.
De rit per RER (een snelle trein)
vanuit het hart van Parijs vergt
10 minuten, vanaf de luchtha
ven Charles de Gaulle een kwar
tier.
Niets zou dit hi-tech stadion
in de weg te staan om uit te
gloeien tot de belangrijkste
tempel van vermaak in het land,
ware het niet dat geen enkele
club het wil adopteren. De eni
ge voetbalclub van betekenis in
de lichtstad is Paris Saint Ger
main, maar deze club wil niet
weg uit het veel kleinere Pare
des Princes aan de andere kant
van de stad.
Dit oude stadion (nog geen
50.000 plaatsen) heeft juist een
face-lift van 22 miljoen gulden
ondergaan, en het stadsbestuur
van Parijs heeft aangekondigd
een tweede verbouwing voor
een goed deel voor zijn reke
ning te nemen. „Het is niet
voorstelbaar dat PSG elders
speelt dan in Parijs zelf', zei
burgemeester Tiberi van de
stad, voor wie Saint-Denis een
andere wereld is.
De club zelf vreest dat de helft
van haar supporters weg zou
blijven als het nieuwe Stade de
France als thuishaven gekozen
wordt. Het Pare des Princes
mag dan geen enkele parkeer
plaats en geen treinstation heb
ben, het ligt voor de meeste
supporters veel dichter bij.
Het ontbreken van een club is
vooralsnog vooral een probleem
van de staat, die 47 procent van
de totale bouwkosten van 870
miljoen gulden heeft opgehoest.
De exploitant van het Stade de
France is hetzelfde consortium
van bedrijven (Bouygues, SGE
en Dumaz) dat het stadion
heeft gebouwd. Maar dit con
sortium was zo verstandig te
bedingen dat de staat geduren
de drie jaar 57 miljoen gulden
per jaar zou fourneren, als niet
direct een club wordt gevonden.
Nieuwe bondscoach Dick Nieuwenhuizen wil weer gaan pionieren
En dus is de nieuwe bonds
coach, die zich heeft geërgerd
aan de bloedsaaie WK-finale,
iets verrassends van plan. Maar
dat houdt hij voorlopig voor
zich. „Ik wil vooraf geen stem
pel opgedrukt krijgen, maar de
internationals langzaam over
tuigen van mijn ideeën. We
gaan het anders doen. Waterpo
lo met veel individuele acties,
want het is niet per definitie een
teamsport. Volgens mij is daar
nog steeds ruimte voor. En juist
individuele klasse heeft Neder
land."
Talent, gelooft Nieuwenhui
zen, is er. De jeugd moet en zal
steeds meer bij het nationale
team worden betrokken. Maar,
die jeugd komt in de competitie
amper aan spelen toe. „Die jon
geren moeten minstens drie pe
riodes in het water liggen en
niet één. Ze moeten een dra
gende factor in de hoofdklasse
worden. Dan pas kunnen ze uit
groeien tot bruikbare kracht in
het Nederlands team. Coaches
moeten zich daar bewust van
worden, al hebben die natuur
lijk andere belangen. Kunnen zij
kampioen worden met een
team vol dertigers, zullen zij dat
niet nalaten. Toch blijven er zat
wedstrijden over, waarin de
jongeren aan bod kunnen ko
men."
De nieuwe bondscoach krijgt
alle tijd. Deze zomer zijn er
geen belangrijke toernooien,
dus kan hij rustig inventarise
ren. „Ik ga meer spelers bij de
trainingen betrekken. Eigenlijk
iedereen die in potentie inter
national is. Zodoende komen
ook de kleinere clubs aan bod
en profiteren niet alleen de bes
te teams van de extra inspan
ningen. Die waterpoloërs moe
ten dat natuurlijk wel willen,
want de kans is groot dat ze de
hele zomer trainen, maar niet
meegaan naar internationale
Lukt die opzet, dan heeft
Nieuwenhuizen wat hij wil. Dan
kan hij effectief trainen. Hoeft
hij minder internationale wed
strijden te regelen, maar kan hij
een A- en een B-team laten
sparren. „En in het weekeinde
in een busje naar Duitsland rij
den voor oefenwedstrijden,
waarom zou dat niet meer kun
nen? Zo deden wij het vroeger
ook."
Pionieren dus, zodat de inter
nationals straks trots kunnen
roepen: 'Wat hebben we met
weinig middelen toch veel be
reikt'. Dat zou echt waterpolo in
spiegelbeeld zijn.
Vrijdagmiddag in een busje
naar Duitsland op zoek naar
oefenpartners. Pionieren, net
als vroeger. Het moet afgelo
pen zijn met het gezeur dat de
waterpolomannen de midde
len missen om een plek in de
mondiale subtop vast te hou
den. Dick Nieuwenhuizen (40),
als vijfde keus aangetrokken
als bondscoach, gooit het eens
over een andere boeg. Creatief
omgaan met de beschikbare
middelen. Eerst presteren en
met recht van spreken naar de
geldschuivers stappen, is zijn
credo. Deze week verbindt hij
zich tot 2004 aan de bond om
dat waar te maken.
Vijfde keus is Dick Nieuwenhui
zen, maar daar kan de huidige
coach van Brandenburg, een
functie die hij nog tot het eind
mei combineert met zijn werk
voor de bond, best mee leven.
„Het is logisch dat eerst de trai
ners van de topploegen zijn be
naderd. Die bleken om diverse
redenen niet beschikbaar en
daarom zijn ze bij mij geko-
Ook dat benadert de 250-vou-
dig international uit De Kwakel
(gemeente Uithoorn) positief.
Hij ziet een uitdaging, weet dat
de selectie hem steunt en be
gint realistisch. „Dat realisme
ontbrak de afgelopen jaren. Te
hoge verwachtingen werden
niet waargemaakt. Dat frus
treert." Dus onthoudt Nieuwen
huizen zich van grootspraak.
„We gaan aan de slag en zien
wel waar dat toe leidt. Ons
Dick Nieuwen
huizen: „In het
weekeinde in
een busje naar
Duitsland rij
den voor oe
fenwedstrij
den, waarom
zou dat niet
meer kunnen?
Zo deden wij
het vroeger
ook."
foto cpd
plaatsen voor het EK van 1999
in Florence, is mogelijk. We zit
ten mondiaal tussen plaats zes
en tien. Meer niet."
„Opbouwen tegen de stroom
in is echt iets voor mij. Ik wil
werken aan een mentaliteitsver
andering. Bij de spelers en bij
de bond. Er moet weer positief
worden gedacht over waterpolo.
De beleidsbepalers spiegelen
zich te veel aan de volleyballers,
maar vergeten dat hen een vette
worst in het buitenland wacht.
Het voorbeeld van de hockeyers
is beter. Die hebben net als de
waterpoloërs een baan of stu
die, moeten zich richten op een
maatschappelijke carrière na de
sport. Je moet je afvragen of het
verstandig is om een Nederlan
der extreem te belasten. Hoe ef
fectief is een training van 8 tot
10 uur 's ochtends? Ik geloof dat
de spelers beter gedijen in de
vertrouwde omgeving. Wij gaan
trainen op tijden dat het de in
ternationals uitkomt. Als ze er
dus zin in hebben."
Nieuwenhuizen weet ook wel
dat in toplanden als Spanje en
Hongarije, de finalisten tijdens
het WK in Perth, dagelijks wordt
getraind. „De gedachte dat die
teams niet meer in te halen zijn,
lijkt in de genen van de interna
tionals te zitten. Voor een wed
strijd tegen Hongarije staat Ne
derland al met 5-0 achter. Maar
door effectief te trainen en in de
speelstijl rekening te houden
met de tekortkomingen, kun
nen we die strijd best aan. We
moeten de tegenstanders iets
voorschotelen dat ze absoluut
niet gewend zijn."
19 ZEflTEMBPIOYy
