Leiden Regio
DA trekt
auwelijks
ongeren
'Over tien jaar de hele binnenstad autovrij
ZONDAG GEOPEND
Iedereen gelukkig met uitslag
Brugman Brugman
VTERDAG 31 JANUAR11998
Vervolg van voorpagina
et CDA geniet in Leiden erg weinig populariteit onder
ugdige kiezers. Van de 60% van de jongeren die zeggen
weten wat ze gaan stemmen, kiest slechts 1,8% voor de
iristen-democraten. De partij kan overigens nog enige
Dop koesteren, omdat veel jongeren hun keus nog niet
>bben bepaald (zie grafiek 3). Bij de kiezers tot 35 jaar
teft 42,2% nog geen keuze gemaakt, tegenover 35,6% in
groep van 34 tot 54 jaar. Boven de 55 jaar heeft 25,1%
:jg geen stem bepaald. De groep van 55 jaar en ouder
t :emt vaker op PvdA, CDA en WD.
elopen dagen werkten
jftien studenten politieke we-
nschappen onder supervisie
in de hoogleraar politiek ge-
ag, prof.dr. G. Irwin en de
igleraar empirische politico-
e prof.dr. R. Andweweg aan
onderzoek naar het stemge-
g van de Leidenaar. Het on-
;rzoek van de Vakgroep Poli
ce Wetenschappen van de
jksuniversiteit Leiden werd
tgevoerd in opdracht van het
■idsch Dagblad.
Centrale vraag in het onder
was: 'Als de verkiezingen
de gemeenteraad vandaag
mden worden gehouden, op
ilke partij zou u dan stem-
'Een mooi resultaat om de campagne mee in te gaan
leiden ruud sep
men?' Een half procent van de
ondervraagden kondigde aan
blanco te zullen stemmen,
34,9% kon nog niet kiezen en
6,1% wilde zijn keuze niet be
kendmaken.
Kiezers in Leiden Zuid weten
iets beter op welke partij ze
gaan stemmen dan in andere
wijken en stemmen ook vaker
op de PvdA en het CDA. In de
Stevenshof en directe omgeving
heeft de SP meer aanhang en de
WD minder. Dat zijn de enige
verschillen in stemgedrag tus
sen de Leidse wijken.
Uit het onderzoek blijkt
voorts dat meer vrouwen
(39,2%) dan mannen (29,8%)
nog niet weten wat ze gaan
qX
-X
stemmen (zie grafiek 2). Man
nen stemmen vaker WD dan
vrouwen (17,2% tegenover
10,8%) en iets minder vaak op
D66 (8,3% tegenover 6,5%).
Vrouwen stemmen weer vaker
op GroenLinks (8,4% tegenover
4,8%).
Het onderzoek richtte zich
ook op het stemgedrag van de
Leidenaars bij de veriaezingen
voor de Tweede Kamer die in
mei worden gehouden. Voor die
verkiezingen heeft 25,5% van de
ondervraagden nog geen keuze
gemaakt (34,9% bij de raadsver
kiezingen) Om de cijfers goed
met elkaar te kunnen vergelij
ken (grafiek 4) heeft prof. Irwin
de cijfers gekozen die niet zijn
gecorrigeerd voor mensen die
'het nog niet weten' of 'het niet
willen zeggen'. Vandaar dat de
percentages voor de gemeente
raad in deze vergelijking lager
uitvallen dan in werkelijkheid.
Brechtje Beun, derdejaars
studente politieke wetenschap
pen en een van de studenten
die het onderzoek uitvoerden, is
het opgevallen dat vooral de on
dervraagden die aankondigden
op de Socialistische Partij te
stemmen dat doen uit weerzin
tegen het paarse kabinet. „Wij
vroegen mensen niet naar een
motivatie voor hun keuze, maar
SP-stemmers meldden opval
lend vaak spontaan dat ze anti-
paarse gevoelens hadden."
Het viel mevrouw Beun ook
op dat een aantal stadgenoten
van buitenlandse afkomst niet
weet dat ze mogen stemmen als
ze hier al vijf jaar ingeschreven
Prof. Irwin vindt het onder
zoek een nuttig leerproject voor
zijn studenten. „Politicologen
en theologen hebben een be
roepsdeformatie gemeen. Wij
kunnen niet geloven dat men
sen niet in ons vak geïnteres
seerd zijn. Het is voor studenten
heel leerzaam geconfronteerd te
worden met mensen die niet
politiek geïnteresseerd zijn. Po
litieke onderzoeken spelen een
belangrijke rol in ons vak. Het
kan geen kwaad dat ook stu
denten al ervaring opdoen met
telefonisch enquêteren".
De Vakgroep Politieke We
tenschappen van de Rijks
universiteit Leiden en het
Leidsch Dagblad bedanken
alle Leidenaars die aan het
telefonische verkiezingson-
derzoek hebben meege
werkt. Eind februari volgt
een tweede onderzoek.
Daarbij proberen de stu
denten zoveel mogelijk de
zelfde mensen te bereiken.
Alsof een opiniepeiling alleen
maar winnaars kent en geen
verliezers. Zo reageren de lijst
trekkers van de Leidse politieke
partijen op de uitslag van de
eerste enquête die de afgelopen
week in opdracht van deze
krant is uitgevoerd. De stijgers
prijzen zich gelukkig, terwijl de
dalers ervan uitgaan dat de
schade straks, wanneer er echt
verkiezingen zijn, wel zal mee
vallen.
PvdA-lijsttrekker R. Hillebrand
komt als de grote winnaar uit de
opiniepeiling, maar vindt niet
dat de strijd al gestreden is. „Ik
ben blij dat we nu op voor
sprong liggen, maar het zijn na
tuurlijk nog voorlopige cijfers.
Het is nog geen gelopen race. Ik
denk dat het nog flink span
nend zal worden."
Voor de PvdA is de grote
vraag van de komende verkie
zingen: wie wordt straks de
grootste. „Ik denk dat het heel
belangrijk is dat wij de grootste
worden. Bij de collegevorming
wordt dat een heel belangrijk
aspect, omdat de grootste het
voortouw mag nemen. Daarbij
zie je forse verschillen tussen de
PvdA en de WD."
Samen met de WD komt de
PvdA volgens de peiling op een
meerderheid in de raad uit. De
twee zouden eventueel samen
een college kunnen gaan vor
men. Hillebrand wil daar echter
geen uitspraken over doen. Met
een score van bijna dertig pro
cent zitten de sociaal-democra
ten ongeveer op de twaalf zetels
waarvan de partij bij het opstel
len van de kandidatenlijst is uit-
H. Kruijt (CDA) is vooral blij
dat zeventig procent van de Lei
denaars de moeite wil gaan ne
men om op 4 maart naar de
stembus te gaan. „Je maakt het
wel mee dat een veel groter
aantal zo kort voor de verkiezin
gen nog niét weet of ze wel
gaan stemmen."
De uitslag van de enquête
komt voor de CDA-voorman
niet echt als een verrassing.
Hoewel zijn partij op dit mo
ment op verlies staat, hoopt hij
nog altijd op een zeteltje winst.
„Al is het natuurlijk mogelijk
dat de kleine christelijke partij
en je net je laatste zetel kosten.
Want dat zal een restzetel zijn."
F. van As, de lijsttrekker voor
de combinatie RFP/SGP/GPV,
is zeker van plan om zijn zetel
tje op te eisen. De uitslag van de
peiling, hoewel te laag voor een
zetel, ziet hij daarbij als een stap
in de goede richting. „Ik vind
het op zich al aardig dat een
aantal mensen op ons wil stem
men, terwijl wij ons nog niet
aan het publiek bekend hebben
gemaakt. Nee, ik vind de uitslag
eerlijk gezegd niet teleurstel
lend. We hebben nog goede
hoop, hoor."
M. Vlasveld (LWG/De Groe
nen) moet als de opiniepeiling
uitkomt haar zetel inleveren.
„Nee, daar geloof ik niks van,
dat dat gaat gebeuren met de
verkiezingen. Bij de vorige ver
kiezingen stonden wij ook tot
het eind toe op nul procent en
hebben we uiteindelijk toch nog
gemakkelijk een zetel gehaald.
Ik heb het gevoel dat ontzettend
veel mensen op ons gaan stem
men. Ik hoop alleen dat dit
soort merkwaardige berichtge
ving er niet toe leidt dat mensen
gedemotiveerd raken.
De WD is in de peiling de
verliezende winnaar. De libera
len halen ruim drie procent
meer stemmen, maar moeten
hun positie als grootste partij
afstaan aan de PvdA. Lijsttrek
ker J. Kradolfer: „Ik kijk toch in
eerste instantie naar het resul
taat van mijn eigen partij en
dan constateer ik dat de stijging
voor de WD substantieel is."
Dat de PvdA zo enorm in de
lift zit, is volgens de liberale
voorman een gevolg van de po
pulariteit van minister-presi
dent Wim Kok. „Ik vind dat
voor de PvdA de premier-bonus
wel erg gunstig uitpakt. De stij
ging is niet verldaarbaar op
grond van de daden van de
Leidse PvdA in de afgelopen ja-
C. Vergeer (SP) is niet ver
baasd dat zijn partij volgens de
opiniepeiling gelijk blijft. „Op
de een of andere manier is dat
altijd het geval. Bij de vorige
verkiezingen zouden we stem
men verliezen, de keer daarvoor
zouden we zelfs uit de raad ver
dwijnen." De SP-voorman gaat
er nog altijd vanuit dat zijn par
tij bij de komende verkiezingen
flink zal winnen.
Volgens Vergeer is het feit dat
de enquête telefonisch is afge
nomen mogelijk de oorzaak van
de onderwaardering van de SP.
„Als wij onze leden willen bel
len, stuiten we er vaak op dat ze
geen telefoon hebben, of een
geheim nummer. Die worden
nu natuurlijk uitgesloten van
het onderzoek."
D66 gaat er vijf procent op
achteruit en is daarmee de grote
verliezer. Maar lijsttrekker A.
Pechtold is door de uitslag niet
uit het veld geslagen. „Ik ben te
leurgesteld door het verlies,
maar het is niet dramatisch.
Landelijk zitten we op acht pro
cent, hier scoren we beter. Daar
ben ik blij mee."
De lijsttrekker verwacht bo
vendien dat hij met een goede
campagne het verlies voor de
democraten nog verder kan be
perken.
GroenLinks-lijsttrekker J. Lau
rier vindt de uitslag voor zijn
partij 'wel aardig'. „Bij de vorige
verkiezingen hadden we een
uitstekend resultaat. Dat lijkt
zich nu te stabiliseren. Het is
een mooi resultaat om de cam
pagne mee in te gaan." Laurier
rekent snel uit dat GroenLinks
ondanks het lichte verlies wel
van de vijfde de vierde partij
van Leiden wordt. „Interessant.
Wanneer houden jullie je vol
gendepeiling?"
VAN 11.00 TOT 17.00 UUR
■fflró Zoeterwoude, Hoge Rijndijk 195
KEUKENS
BADKAMERS
D66'er Pex Langenberg vemiilt wethouderschap voor baan bij gemeente Amsterdam
Zijn politieke vrienden Jan Hoekema en Thom de Graaf
ruilden vier jaar geleden de gemeenteraad voor de Tweede
Kamer. D66'er Pex Langenberg bleef in Leiden en werd
wethouder. En hij moet eerlijk toegeven: het kriebelde weieens
als hij De Graaf weer in Den Haag Vandaag zag. ,,Maar ach,
daar is na drie keer ook de lol vanaf. Ik vind het
wethouderschap van Leiden zoveel boeiender en
afwisselender. Je speelt op veel meer biljarten tegelijk."
vas een hecht driemanschap: Langen-
De Graaf en Hoekema. Alledrie speel-
:e een prominente rol in D66-Leiden.
Alledrie treinden ze elke dag naar Den
Haag, waar Langenberg en De Graaf hoge
posities bekleedden bij binnenlandse za
ken, Hoekema bij buitenlandse zaken. De
twee die Kamerlid werden genieten inmid
dels landelijke bekendheid. De Graaf wordt
zelfs gezien als de nieuwe politiek leider
van D66.
Langenberg was bijna vier jaar wethouder
in Leiden, maar zit vanaf maandag achter
een bureau in de Amsterdamse Wibaut-
straat. Als hoofd beleid en strategie van de
dienst infrastructuur en verkeer. Weg uit
het brandpunt van de belangstelling. „En
in een vreselijk sick building, waar je de
hele dag de airconditioning hoort. Maar
gelukkig gaan we snel verhuizen. Hoor, ik
iou al we. Zo snel gaat dat."
Heb je nooit spijt gehad van je keuze voor
de Leidse gemeenteraad, in plaats van de
Tweede Kamer?
„We hebben daar met z'n drieën een af
spraak over gemaakt, indertijd. Thom wil
de sowieso de Kamer in. Jan wilde graag
wethouder worden. Hij had het een paai'
keer geprobeerd, maar was telkens van een
koude kermis thuisgekomen. En ik vond
het heel leuk om na acht jaar in de opposi
te eindelijk zelf eens dingen te gaan reali
seren en mij full-time voor de stad in te
zetten."
.„Spijt heb ik daar nooit van gehad. Na
tuurlijk kriebelde het weieens, als ik Thom
in Den Haag Vandaag zag. Maai' ach, daar
is na drie keer ook de lol vanaf. Als wet
houder kan de burger veel rechtstreekser
op je reageren. De lokale pers zit ons veel
meer op de huid. Dat vind ik ook heel
goed. En dan ben je ook nog eens de su
per-regisseur van het ambtelijke appa
raat."
Als wethouder had je verkeer, bestuurlijke
vernieuwingen cultuur in je portefeuille.
Waarom niet integraal veiligheidsbeleid?
Dat was toch hét stokpaardje van D66?
„Dat was een weeffoutje in de portefeuille
verdeling, ja. Dat hebben we in het staartje
van de onderhandelingen moeten slikken.
Ik denk dat de PvdA graag wilde scoren
door iets te doen voor de veiligheid van de
burger. En dat ze Tjeerd van Rij de gele
genheid wilden geven iets aan zijn imago
te doen, te laten zien dat hij niet alleen een
huizenbouwer is."
„Maar achteraf begrijp ik niet waarom de
PvdA die portefeuille zo graag wilde heb
ben. Van Rij heeft er geen bal van gebak
ken. Hij heeft er ook totaal geen feeling
Verder wel gelukkig met je portefeuille?
„Ja, op het terrein van bestuurlijke ver
nieuwing hadden wij natuurlijk iets te be
wijzen. Vooral na alle kritische dingen die
de PvdA daarover had gezegd. En ik kan
concrete dingen aanwijzen die ik heb be
reikt. Over de eerste wijkdag was de raad
heel sceptisch. Maar nu zijn we toch zover
dat 39, eh, 37 raadsleden een paar keer per
jaar op hun vrije zaterdag de wijk in gaan."
„Maar wat ik veel belangrijker vind, is dat
wij als D66-wethouders er vier jaar lang bij
onze collega's op hebben gehamerd dat ze
anders met de burger omgaan. Dat in
spraak niet voldoende is."
Maar Van Rij zat er toch al voordat D66 in
het college kwam?
„Ja, dat is zo. Maar D66 heeft wel meege
holpen om die mentaliteit van rammen,
tekenen en bouwen te laten verdwijnen."
Brieven worden door de gemeen te,nóg
steeds niet op tijd beantwoord.
„Klopt ook. Dat is nog steeds een project in
het kader van bestuurlijke vernieuwing.
Het lijkt een heel simpele zaak dat de ge
meente brieven van burgers tijdig beant
woordt, maar dat is het niet. De routine
van een ambtenaar is vaak toch: nota's
schrijven, overleggen."
„Maar het beantwoorden van brieven is
wel een fundamenteel recht van de burger.
Daar moetje gewoon intelligent mee om
gaan. Er zijn maar heel weinig briefschrij
vers die echt op een antwoord zitten te
wachten. Die mensen willen respect of er
kenning. Een telefoontje waarin je de zaak
uitlegt is vaak genoeg.
Was er in het college echt zoveel strijd als
burgemeester Goekoop in zijn speech op je
afscheidsfeest suggereerde?
„Ach, dat viel wel mee. We hebben best
weieens met verhitte koppen tegenover el
kaar gezeten. Zo'n club wethouders is
soms net een apenrots: iedereen moet zich
op zijn tijd eens op de borst kunnen slaan.
Iedereen moet eens een puntje binnensle
pen. Dat moet je elkaar gunnen. CDA en
D66 zijn daar wat ruimhartiger in dan de
PvdA en GroenLinks."
„Dat spierballengedoe vind ik eigenlijk
niks voor de lokale politiek. Zo overdreven.
Daardoor duren de vergaderingen ook on
nodig lang."
Is een andere wethouder weieens met jouw
succesje op de loop gegaan
„Mij is dat nooit gebeurd, nee. Maar Jan
Laurier heeft het weieens geflikt bij Huib
Kruijt (de CDA-wethouder verkeer, red.).
Dat hij een dag voor de presentatie van de
gemeentebegroting het nieuws uit die be
groting - over de verruiming van het mini
mabeleid - al naar de krant lekte. Zoiets
doe je maar één keer in je wethouderspe
riode."
„Ja, wat kleine dingetjes. Een fietsenstal
ling op de Haarlemmerstraat bijvoorbeeld.
En ik had graag gezien dat de Boommarkt-
garage er al stond. Want dan kun je de Pa
pengracht en het Rapenburg autovrij ma
ken. Dat leidt echt tot een zichtbaar stuk
autovrije binnenstad. En wat mij betreft is
over tien jaar de hele binnenstad autovrij."
De PvdA zegt nu dat er geen 250 parkeer
plaatsen van straat verdwijnen als de
Boommarktgarage er komt.
„Dat heeft Van Rij op een politiek forum
geroepen, ja. Maar dat is wel een college-
besluit waar we tot diep in de nacht over
vergaderd hebben. Ik weet het nog precies.
Het CDA bracht het punt van de baatbelas
ting in, de PvdA wilde honderd plaatsen
voor wijkbewoners in de garage en wij
vonden dat er parkeerplaatsen op straat
moesten verdwijnen.
„Dat collegebesluit is een zwaar bevochten
compromis. Daar kan Van Rij niet zomaar
onderuit, 'k Vind het ook niet netjes dat hij
zich daar nu aan probeert te onttrekken.
Daar moet D66 hard voor blijven knok
ken."
„Maar zo'n manoeuvre is toch een beetje
de aard van de PvdA. Die partij denkt nog
steeds dat politiek in Leiden om hen
draait. In Amerika zeggen ze: we run this
city. Maar na de nederlagen bij de laatste
verkiezingen is er voor de PvdA geen enke
le reden om primadonna-gedrag te verto-
Heeft het voorspelde verlies van D66 bij de
komende verkiezingen iets te maken met je
besluit om te vertrekken?
„Absoluut niet. Twaalf jaar in de Leidse
politiek is mooi. Als D66 nu in de polls op
vijftien zetels had gestaan had ik dat ook
gevonden. Dat het vlammetje na twaalf
jaar een beetje is gaan doven, heeft vooral
te maken met de volksvertegenwoordigen
de rol. Ik heb daar geen dédain voor hoor!
Het hoort bij het vak. Maar het eist wel zijn
tol als je op alle dagen van de week 24 uur
per dag beschikbaar moet zijn. Als voor de
zoveelste keer mensen je op zondagmor
gen om tien uur bellen ga je je toch afvra
gen: waarom moeten ze mij daarvoor heb
ben?"
